'Nếu e ngại kiện thì muôn đời tài xế chịu cảnh nơm nớp lo lắng'

Cả hai thiết bị đều có cơ sở pháp lý

Thực tế khi bị “phạt nguội”, nhiều DN, tài xế đem kết quả tốc độ do “hộp đen” ghi lại để thanh minh, khiếu nại thì phía lực lượng CSGT trả lời chỉ căn cứ vào kết quả thiết bị đo tốc độ của lực lượng CSGT để xử lý. Quan điểm của ông thế nào?

- Ngành Công an trả lời như thế là chưa thỏa đáng. Thiết bị “hộp đen” đã đưa vào Luật Giao thông đường bộ từ năm 2008, bắt buộc các xe vận tải phải lắp đặt. 

Trong quá trình xây dựng Luật Giao thông đường bộ, tôi là thành viên ban soạn thảo và tích cực đấu tranh để đưa thiết bị “hộp đen” vào luật. Thiết bị này giúp quản trị DN, cung cấp dữ liệu cho các cơ quan chức năng quản lý. Những DN làm ăn chân chính rất coi trọng việc lắp đặt “hộp đen”.

Mặt khác, Nghị định 86 của Chính phủ quy định về lắp đặt “hộp đen”, trong các thông số của “hộp đen” ghi nhận, truyền tải về cơ quan quản lý có thông số tốc độ. Vậy thì kết quả này có tính pháp lý.

Còn việc CSGT có thiết bị đo tốc độ thuộc của ngành Công an, có thể có những văn bản pháp lý quy định. Theo tôi, kết quả của cả hai đều có tính pháp lý. Vấn đề ở chỗ có sự chênh lệch kết quả thì cách giải quyết thế nào. 

Trường hợp này tòa án là cơ quan có quyền phán xét, chứ ngành Giao thông không thể nói thiết bị của ngành Công an sai hay ngược lại. Tôi đã có văn bản hướng dẫn các DN khi gặp tình huống trên nếu không hòa giải được thì khởi kiện hành chính.

Nhưng thưa ông, rất nhiều DN e ngại việc khi khởi kiện cơ quan nhà nước?

- Đó là thói quen e ngại, tập quán của DN nước ta, còn văn minh trên thế giới là cứ khởi kiện nếu cảm thấy bị xử lý không đúng. Còn nếu cứ e ngại kiện thì muôn đời tài xế chịu cảnh nơm nớp lo lắng.

Nhà sản xuất thiết bị cũng phải chịu trách nhiệm

Theo ông, cần giải pháp nào để thống nhất về quản lý, xử lý vi phạm liên quan đến tốc độ?

- Quan điểm của tôi là trách nhiệm nhà sản xuất hai thiết bị “hộp đen” và máy đo tốc độ. Nếu ra tòa bị phán xét thì nhà sản xuất phải chịu trách nhiệm. Nếu cơ quan chức năng xác định thiết bị nào kém, không đạt thì nhà sản xuất phải bồi hoàn các phí tổn ngoài việc bị xử phạt vi phạm hành chính.

Viện Đo lường Quốc gia (Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường chất lượng, Bộ KH&CN) đã trả lời “hộp đen” có chức năng đo nhưng chức năng này không chính xác. Còn thiết bị máy đo tốc độ của CSGT thuộc danh mục kiểm định thường xuyên. Ý kiến của ông thế nào?

- Tôi không đồng tình với trả lời này, nhà sản xuất thiết bị “hộp đen” được kiểm định chất lượng hàng năm, theo chu kỳ. Tổng cục Đường bộ cấp phép sản xuất “hộp đen” nhưng cơ quan kiểm tra chất lượng là Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng. Theo quy định, trong quá trình hoạt động, nếu “hộp đen” có trục trặc thì người sử dụng phải báo với nhà sản xuất để được bảo hành, sửa chữa.

Trong các căn cứ xử lý vi phạm bằng hình thức tước phù hiệu, tạm đình chỉ tuyến khai thác của Tổng cục Đường bộ, có dựa vào thông số tốc độ của “hộp đen”. Nhưng Viện Đo lường Quốc gia trả lời kết quả tốc độ của “hộp đen” không chính xác. Theo ông, việc xử lý này có đúng pháp luật?

- Trước tiên cần nói rõ có quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm căn cứ vào thiết bị “hộp đen”, giao Tổng cục Đường bộ được quyền tạm tước quyền hành nghề từng xe vi phạm. Đó là căn cứ pháp lý. Còn đúng hay không, nên hay không nên, cần bàn tiếp.

Tuy nhiên, độ chính xác của “hộp đen” phải được thẩm định, nếu Viện Đo lường đã phát biểu chức năng đo của thiết bị này không chính xác, đề nghị Bộ GTVT phải xem xét có cần thiết tiếp tục hình thức xử phạt này không hoặc yêu cầu các nhà sản xuất nâng cao chất lượng của thiết bị “hộp đen” thì mới có tác dụng.

Về phía Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng, theo tôi cần có tiếng nói chính thức. Thiết bị “hộp đen” được quy định trong Luật Giao thông đường bộ, nếu kết quả đo tốc độ không chính xác phải kiến nghị loại bỏ. Còn nếu chấp nhận thiết bị đó cần đưa ra quy chuẩn quản lý chung đồng bộ.

Ông có đề xuất gì về vấn đề này?

- Theo tôi, nên thống nhất một loại thiết bị để quản lý và xử phạt tốc độ. Các bộ, ngành nên tập trung lại, thống nhất lại một thiết bị. Theo tôi, nên tập trung nâng cấp thiết bị “hộp đen” vì ưu điểm của nó là theo dõi liên tục quá trình vận hành của phương tiện. Nếu được nâng cấp phục vụ công tác quản lý và xử lý vi phạm sẽ tránh tình trạng “phạt chồng phạt” như hiện nay.

Việc lực lượng CSGT xử phạt lỗi tốc độ là tức thời, theo cùng chuyến xe, trong một hành trình. Còn Tổng cục Đường bộ tích hợp thành hàng tháng, hàng quý và “phạt” theo hình thức tước phù hiệu, tạm đình chỉ khai thác tuyến. Dù khác nhau về hình thức nhưng bản chất đều là xử phạt, cùng một hành vi vi phạm bị xử lý hai lần phạt, như vậy là sai luật.

Cảm ơn ông về cuộc trò chuyện!