Ngành ôtô Việt Nam: Tự sản xuất hay "đóng cửa" đi buôn?

Thuế suất nhập khẩu sẽ bằng 0% đang khiến các nhà sản xuất cân nhắc nhập khẩu xe nguyên chiếc thay vì lắp ráp trong nước. Ảnh: TN
Thuế suất nhập khẩu sẽ bằng 0% đang khiến các nhà sản xuất cân nhắc nhập khẩu xe nguyên chiếc thay vì lắp ráp trong nước. Ảnh: TN
(PLO) - Chiến lược phát triển công nghiệp ôtô vừa được phê duyệt, chưa có đủ thời gian để chứng minh hiệu quả thì Việt Nam lại đứng trước áp lực giảm thuế nhập khẩu về 0% trong vòng 3 năm tới.
Theo Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ôtô Việt Nam được Thủ tướng ký phê duyệt tháng 7/2014, Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2025 sẽ sản xuất 466.400 xe trong nước, gấp hơn 3,5 lần năng suất đạt được năm 2014 và sẽ đạt ngưỡng 1,5 triệu chiếc sau 20 năm tới. Kế hoạch này đang gặp thách thức lớn khi các Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA) cho phép xe nhập khẩu từ các nước trong khu vực được hưởng thuế 0% khi vào Việt Nam năm 2018. Sau 20 năm được bảo hộ, ngành ôtô chỉ còn khoảng 3 năm chuẩn bị để đương đầu với các nhà sản xuất xe lớn trong khu vực.
Gần đây Tổng giám đốc Toyota Việt Nam - Yoshihisa Maruta lần đầu tiên thể hiện sự sốt ruột giữa hai phương án chuyển sang nhập khẩu hoàn toàn hay tiếp tục lắp ráp. Theo vị này, việc nhập xe nguyên chiếc về bán sẽ rẻ hơn nhập linh kiện về lắp ráp, khi nhiều dòng thuế nhập khẩu trong ASEAN giảm xuống 0% vào năm 2018. "Chỉ có 3 năm nữa trong khi với ngành ôtô thì để ra một mẫu xe mới cần đúng khoảng thời gian như vậy", ông Maruta phát biểu trước báo giới.
Đây không phải lần đầu tiên liên doanh Nhật Bản phân vân về phương án hoạt động tại Việt Nam, song đây là lần biểu hiện rõ rệt nhất cho thấy những lo lắng khi cơ quan quản lý chưa có chính sách thực sự cụ thể khi thời điểm giảm thuế đang tới gần. Trong khi đó, quy mô sản xuất nhỏ đang khiến giá thành sản xuất ôtô ở Việt Nam cao hơn so với quốc gia láng giếng, như với Thái Lan là hơn 20%.
Trước đó, Vina Star Motors (Vinastar) - nhà phân phối của Mitsubishi Motors cũng cho hay có thể điều chỉnh chiến lược kinh doanh để phù hợp với lộ trình giảm thuế vào năm 2018, cân nhắc hai hướng gia tăng sản xuất hay nhập khẩu.
Dự báo được lộ trình giảm thuế, nhiều hãng xe cũng đang tăng cường nhập khẩu từ các quốc gia có chi phí thấp hơn. Báo cáo của Tổng cục Hải quan cho thấy quý I/2015, ước tính có 23.000 chiếc được đưa vào trong nước, tổng trị giá 537 triệu USD, tăng 216% về số lượng và 255% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái.
“Từ năm nay, việc thực hiện các cam kết trong ASEAN sẽ đầy đủ hơn khiến nhập khẩu ôtô ngày càng dễ. Các doanh nghiệp sẽ tăng nhập khẩu xe từ nước khác, như gần đây lượng xe từ Ấn Độ có chi phí thấp hơn đang tăng lên”, ông Nguyễn Huy Hoàng, Phó trưởng Ban Thông tin doanh nghiệp và thị trường, Trung tâm Thông tin và Dự báo Kinh tế xã hội Quốc gia nhận định. Ngoài ATIGA, Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) giữa ASEAN với 6 nước (Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Ấn Độ, Australia, New Zealand) cũng dự báo sẽ hoàn tất trong năm 2015.
Báo cáo của Dezan Shira & Associate cũng cảnh báo Việt Nam cần có một chính sách cụ thể cho các doanh nghiệp ngoại, nếu không các nhà sản xuất xe sẽ buộc phải đưa ra quyết định nhập khẩu ôtô vào Việt Nam chứ không còn sản xuất ở trong nước, hoặc bắt đầu tìm đến các quốc gia khác hoạt động.
Mặt khác, nhiều doanh nghiệp ngoại còn tính tới việc mở rộng hoạt động tại Việt Nam nhằm đón đầu cơ hội khi các hàng rào thuế quan được xóa bỏ. Công ty Chairatchakarn (Thái Lan) đã mua 2,2 triệu cổ phiếu của Công ty ôtô Trường Long và trở thành cổ đông lớn với tỷ lệ sở hữu 27,5%. Chairatchakarn là doanh nghiệp kinh doanh ôtô hàng đầu tại Thái Lan với các thương hiệu phân phối là Toyota, Hino.
"Khi thuế suất nhập khẩu trong khu vực bằng 0, không loại trừ các nhà đầu tư ôtô sẽ dịch chuyển sang Việt Nam bởi nhu cầu thị trường vẫn lớn và vị trí địa lý thuận lợi, có thể là trung tâm của khu vực", ông Nguyễn Văn Toàn - Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh đầu tư nước ngoài (VAFIE) trao đổi với VnExpress.
Tiến sĩ Nguyễn Mại - Chủ tịch VAFIE nhận định nếu các nhà sản xuất chuyển sang nhập khẩu xe về bán ở thị trường trong nước thì đây sẽ là nốt giáng cho chiến lược phát triển ôtô Việt Nam. "Đã có chiến lược từ năm 1991 và điều chỉnh nhiều lần, mỗi lần đưa ra không biết bao nhiêu chính sách mới nhưng bây giờ khi thuế bằng 0% thì không dại gì người ta nhập khẩu linh kiện để lắp ráp ôtô tại Việt Nam. Chiến lược phát triển của ngành đã không lường được các diễn biến khi hội nhập", ông Mại chia sẻ.
Trong bối cảnh ngành ôtô cạnh tranh khốc liệt và các đơn vị liên doanh còn ngập ngừng, sản xuất trong nước càng gặp khó khăn hơn khi doanh nghiệp than chưa được quan tâm đúng mức. Ông Bùi Ngọc Huyên - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần ôtô Xuân Kiên (Vinaxuki) bày tỏ nhiều Bộ, ngành, chuyên gia không tin công nghiệp ôtô của Việt Nam có thể thành công nên chưa ủng hộ, chưa có chính sách đúng để hỗ trợ doanh nghiệp.
"Tiềm năng của Việt Nam không yếu so với các nước trong khu vực. Tài nguyên và nguồn lao động hơn hẳn Nhật Bản và Hàn Quốc. Chính phủ nên có những chính sách giống như Ấn Độ và một số nước ASEAN. Họ hỗ trợ, bảo vệ cho doanh nghiệp sản xuất dòng xe dành cho những người thu nhập thấp", ông Huyên cho biết.
Việt Nam hiện có 20 công ty và 40 thương hiệu trong ngành, song công nghiệp ôtô vẫn chưa thực sự tăng trưởng như mong đợi. Năm 2014, sản lượng toàn ngành đạt khoảng 128.000 xe, năng lực sản xuất toàn ngành sử dụng thực tế chỉ đạt 30% trên tổng công suất 500.000 xe.
Theo ông Nguyễn Mại, thị trường xe hơi vẫn còn rất nhiều đất để phát triển bởi Việt Nam có 90 triệu người, dự kiến đến năm 2020 có khoảng 15% dân số thuộc tầng lớp trung lưu, tức thu nhập 10.000 USD một người, tương đương 15 triệu người có thể mua ôtô. "Chúng ta ở trong khu vực ASEAN, khu vực có 600 triệu dân, ôtô luân chuyển tốt, nếu làm tốt thì ít nhất chúng ta có ngành công nghiệp ôtô tương đương Thái Lan", vị này khẳng định.
Song, điều kiện cần thiết để chi phí ôtô trong nước hấp dẫn hơn là công nghiệp phụ trợ phải được phát triển để nâng cao tỷ lệ nội địa hóa. Khi đó, các hãng xe trong nước hoàn toàn có thể ung dung lắp ráp các thương hiệu xe lớn với chi phí thấp hơn và cạnh tranh với các dòng xe ngoại nhập.
"Nên có thêm nhiều chính sách hỗ trợ đối với ngành công nghiệp phụ trợ. Chính phủ đã trình danh mục những ngành công nghiệp phụ trợ được hưởng thuế suất ưu đãi, công nghệ càng tiên tiến thì càng được nhiều ưu đãi. Nếu danh mục được chấp thuận thì rất nhiều linh kiện, thiết bị sẽ được hưởng ưu đãi lớn", ông Đinh Trịnh Hải - Phó chủ tịch Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội cho hay.
Cùng với đó, lãnh đạo Vinaxuki cho rằng ngành sản xuất xe trong nước phải có những ưu đãi riêng. "Nếu tiếp tục theo đuổi chính sách như lâu nay thì không làm được, có thể chiến lược sẽ phá sản. Doanh nghiệp nước ngoài họ vay vốn 1-2% mà chúng tôi phải vay vốn với lãi suất cao hơn thì thua là điều đương nhiên. Đây cũng chính là lý do khiến không chỉ ngành ô tô mà những doanh nghiệp lĩnh vực khác cũng khó cạnh tranh với doanh nghiệp ngoại", vị này nhấn mạnh./.

Tin cùng chuyên mục

Đọc thêm

Nâng cao an toàn bảo mật hệ thống ngân hàng

Tại nhiều ngân hàng thương mại, có tới 97% số lượng giao dịch được thực hiện qua kênh số.

(PLVN) - Dịch vụ ngân hàng số đang phát triển rất mạnh mẽ, kéo theo nhiều tiềm ẩn rủi ro về an ninh, bảo mật. Ngân hàng Nhà nước cũng đã có nhiều biện pháp để đảm bảo an toàn hệ thống nhưng trước sự tinh vi của các đối tượng, các tổ chức tín dụng cần không ngừng nâng cao bảo mật, an toàn.

Đề xuất bổ sung thẩm quyền hoàn thuế đối với doanh nghiệp lớn

Để được hoàn thuế, DN lớn phải quay về Cục Thuế địa phương làm thủ tục.
(PLVN) - Thay vì phải chuyển hồ sơ về Cục Thuế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quản lý theo quy định hiện hành, nếu được Quốc hội thông qua, các doanh nghiệp (DN) do Cục Thuế DN lớn (Tổng cục Thuế) quản lý phát sinh hoàn thuế sẽ do Cục Thuế DN lớn trực tiếp giải quyết thủ tục…

Vai trò then chốt của phụ nữ trong thị trường Halal

Vai trò then chốt của phụ nữ trong thị trường Halal
(PLVN) - Thị trường Halal toàn cầu đang bùng nổ, và phụ nữ không chỉ là người tiêu dùng chủ chốt mà còn là lực lượng sản xuất, kinh doanh, tiếp thị và lãnh đạo quan trọng, thúc đẩy sự phát triển vượt bậc của thị trường này.

Dồn sức giải phóng mặt bằng dự án cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng

Thi công cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng.
(PLVN) - Dự án đường bộ cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn nằm trong danh sách các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành Giao thông vận tải. Xác định rõ tầm quan trọng của dự án, các địa phương có dự án đi qua đang nỗ lực thực hiện công tác giải phóng mặt bằng (GPMB).

Thủ tướng chỉ đạo về điều hành giá điện và xem xét nhập khẩu điện nước ngoài

Ảnh minh hoạ.
(PLVN) -  Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các đơn vị căn cứ chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền điều hành giá điện theo lộ trình phù hợp, không "giật cục", phù hợp với tình hình kinh tế xã hội và mức chi trả của người dân. Bên cạnh đó, xem xét khả năng tăng cường nhập khẩu điện từ Trung Quốc để bổ sung điện cho hệ thống nếu cần.

Phó Tổng giám đốc Vietnam Airlines: Bình đẳng giới là một trong những cơ sở cho sự phát triển bền vững của của doanh nghiệp

Ông Lê Đức Cảnh - Phó Tổng giám đốc Vietnam Airlines
(PLVN) - Không chỉ là hãng hàng không quốc gia, Vietnam Airlines còn là đơn vị tiên phong trong thúc đẩy bình đẳng giới với những chuyến bay đặc biệt "Tô cam", "Tô hồng" lan tỏa thông điệp mạnh mẽ đến cộng đồng, chia sẻ về những chương trình hành động mạnh mẽ này, ông Lê Đức Cảnh - Phó Tổng giám đốc Vietnam Airlines – khẳng định đây là một trong những cơ sở cho sự phát triển bền vững của xã hội và của doanh nghiệp.

Cần áp thuế VAT với phân bón để thúc đẩy quá trình nội địa hóa, nông nghiệp bền vững

Ảnh minh họa (https://baochinhphu.vn)
(PLVN) - Nghị trường quốc hội đang bàn về dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi). Một trong những nội dung được các đại biểu quan tâm là quy định thuế VAT đối với phân bón. Nhiều ý kiến cho rằng, cần phải sửa đổi quy định hiện hành, cần áp thuế VAT đối với phân bón để thúc đẩy quá trình nội địa hóa.

Bạc Liêu: Nhân rộng mô hình luân canh tôm - lúa

Từ 2001, Bạc Liêu đã bắt đầu tổ chức sản xuất mô hình tôm - lúa. (Ảnh: Thái Đào)
(PLVN) - Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Bạc Liêu vừa phối hợp với Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên thế giới (WWF) tổ chức Hội thảo “Giải pháp nâng cao hiệu quả canh tác nông nghiệp bền vững thích ứng biến đổi khí hậu” với sự tham gia của nhiều chuyên gia nông nghiệp.