Hội xuân trên miền đá lạnh

Tranh minh họa. (Nguồn: Văn Học)
Tranh minh họa. (Nguồn: Văn Học)
0:00 / 0:00
0:00
(PLVN) - Mùa xuân đến. Bản Ðèo Hoa ngập tràn tiếng đàn, tiếng sáo. Một góc Pattaya giữa ngút ngàn mây núi. Tối nào cũng vậy, lũ trai bản lại rủ nhau đốt một đống lửa thật to dưới tán một cây săng lẻ. Ðống lửa là những khát khao rừng rực cháy trong lòng chúng. Những hớp rượu nếp nương cứ ừng ực tuôn vào, những bài ca cứ thế ngân lên. Những cô gái trẻ ngồi bên khung cửi tay dệt vải mà tâm hồn như những con chim đậu trên cành.

A Phớn là chàng trai bảnh bao nhất làng. Anh thường dẫn lũ thanh niên Ðèo Hoa đi phượt qua các bản khác hội hè vài ba đêm mới về. Lũ con trai bản Ðèo Hoa được trai bản khác gọi là "lũ bợm". Bợm rượu thì chẳng nói làm gì vì rượu Ðèo Hoa ngon nức tiếng. Ðằng này, chúng là lũ bợm tình. Chúng là những kẻ đánh cắp hương thơm của các thiếu nữ còn hăng mùi đồng nội và phả lại hơi rượu vào đó. Rồi chúng lơ đãng bỏ đi như gió.

A Phớn là tên bợm rượu nhất Ðèo Hoa. Rượu anh uống hàng chum rồi ngà ngà trên lòng một cô thôn nữ nào đó. Mấy thằng bạn bảo anh dễ bén hơi nhưng quả thật với đàn bà anh chưa bao giờ bị chối từ. Không biết có phải do anh tốt mã, hay do hơi rượu của anh đậm đặc mùi đàn ông. Mỗi lần như thế, anh tự trách mình rồi chạy về nhà. Và thế là lại một "mùa hoa" kết thúc.

***

Lễ xuống đồng là lễ hội lớn nhất của người Tày cầu mong một mùa mới bội thu. Nhà nào nhà nấy dắt trâu xuống đồng cày ruộng để lấy lộc đầu năm. Năm nay mùa màng tươi tốt, âm dương giao hòa là do thần nông giáng thế tạo phúc cho dân bản. Rồi thóc sẽ đầy bồ hơn, lợn gà đầy chuồng hơn. Có điều phải tế thần cho hậu hĩnh. Các thầy mo nói thế. Nhà nào cũng chuẩn bị mâm cúng thật to, thật đầy. Nhà giàu thì có đầu lợn, bánh chưng, gà luộc, xôi xanh, xôi đỏ... Nhà nghèo cũng phải kiệm ăn, kiệm mặc chuẩn bị cho tươm tất. Không sợ thần phạt, thần quở thì tai họa giáng xuống đầu. Ðấy là việc của các cụ cùng mấy ông thầy mo chứ lũ thanh niên Ðèo Hoa đâu có màng tới. Việc của chúng cần kíp hơn, cái ngôi vị quán quân xứ Ðồng Giàn không tự nhiên mà có. Anh là người chèo lái con thuyền Ðèo Hoa bấy lâu nay. Năm nay mọi sự đã khác. Ngoài sự găng đua quyết liệt của đám trai làng Noong Khoang, Ðộng Móc, Phù Lưu... thì bản Yên Hoa ở trên thượng nguồn cũng xuống góp vui cùng. Góp vui là một nhẽ. Muốn giương oai diễu võ thì đúng hơn. Rồi ta sẽ cho chúng sa lầy - A Phớn lẩm bẩm điều gì đó.

Từ thuở cha sinh mẹ đẻ đến giờ, A Phớn chưa thấy lễ hội nào to như năm nay. Không phải cứ nhiều tiền, nhiều của là to. Dân bản ở khắp nơi ùn ùn kéo về góp vui. Góp là một chuyện, còn có vui hay không lại là một chuyện khác. Cái đó phải chờ "đêm tàn, rượu cạn" mới biết được.

Lễ té nước năm nay được thiếu nữ Yên Hoa xinh đẹp lấy tận thượng nguồn, nàng thả vào đấy những cánh hoa mơ tinh khiết. Hương thơm tỏa ra từ thân thể nàng cũng thoang thoảng hoa mơ. Tiếng nàng trong như nước và ngọt cũng như nước.

Sau lễ tế nước là điệu múa xòe quạt, các thiếu nữ mặc váy hồng, áo màu hồng, quạt cũng màu hồng như những cánh hoa đào bung lên giữa sắc xuân ngào ngạt gió. Màn múa là bước đệm chuyển tiếp từ phần lễ sang phần hội. Các cụ long trọng lên đọc thông cáo. Ai nấy đều náo nức.

Tiếng trống dồn làm không khí trở nên hồi hộp. Các đội đã rục rịch khởi động. A Phớn vẫn đứng đó. Bất động. Anh mê đắm nhìn nàng. "Chao ôi! Nàng múa đẹp quá" - Con công nó múa, múa đẹp làm sao... - Trong đầu anh loạn lên những suy nghĩ chồng chéo xiên ngang, xiên dọc. Rồi anh mộng tưởng ra một viễn cảnh xa xăm nào đó cũng có màu hồng giống như màu cánh quạt. Tiếng trống dồn dập hơn. Tiếng tù và báo lệnh tập trung làm anh sực tỉnh. Màn hội sắp bắt đầu.

Năm nay, trai Ðèo Hoa không còn phăng phăng về đích nữa. Yên Hoa nổi lên thành một đối thủ đáng gờm dưới sự chỉ đạo của Hoàng Thăng. Chắc tại nguyên nhân cũng do rượu, hoặc có thể nước của Yên Hoa rất trong và ngọt. Ðèo Hoa chiếm thế thượng phong ở các trò chơi đánh đá, đánh yến, đẩy gậy, bắn nỏ... Còn Yên Hoa có lợi thế hơn với đánh đáo, đánh quay, đi cà kheo, kéo co, đấu vật... Hai bên so tài găng sức với cuộc vui đến cùng. Tiếng chiêng, tiếng trống inh ỏi. Trai các bản mỗi khi lâm trận đều uống cạn một chum rượu, khí thế hừng hực như những con trâu rừng. Chỉ còn ba nội dung nữa mà kết quả giữa Yên Hoa và Ðèo Hoa bất phân thắng bại. A Phớn tỏ ra dè chừng, anh nhìn Hoàng Thăng không chớp mắt. Coi bộ hắn cũng như anh. Kẻ tám lạng, người nửa cân.

Màn tiếp theo là thi hát Sli. Hai đôi nam nữ cùng ứng đối với nhau. Hiệp này đích thân A Phớn ra ứng thí. Tiếng hò reo A Phớn... A Phớn... rền vang Asin lâm trận. Tài hát đối của A Phớn nức tiếng gần xa. Tiếng hát đã làm bao cô gái thầm thương trộm nhớ. Và biết bao đôi mi hoen lệ. Nhưng rồi A Phớn đến như gió và đi nhanh cũng như gió. Không nơi neo đậu.

Nàng bước lên sân khấu đứng gần anh. Mặt đối mặt. Cái nhìn cận cảnh khiến A Phớn đỏ mặt. Anh thấy trái tim mình rung rinh. Nàng cúi người lịch thiệp rồi nở một nụ cười. Không hiểu sao A Phớn không dám nhìn thẳng vào mắt nàng nữa. Nàng không ứng đối lại ngay. Nàng rót một chén rượu mời chàng rồi mới cất tiếng. Tiếng hát của nàng ngọt và sắc như cật nứa. Tiếng hát ấy lẹm vào trái tim anh mà không để lại dấu vết. A Phớn biết rằng nếu cứ tiếp tục thì lòng anh sẽ bị nhiều vết cứa. Anh nhìn xuống thấy những khuôn mặt thất thần. Ngơ ngác. Họ hiểu rằng điều gì đang xảy ra.

Bản Yên Hoa đã vượt lên dẫn trước. Một cú hích ngoạn mục. A Phớn không thấy buồn. Anh đang mải mê ngắm nàng cười say trong nắng. Anh không hay biết một người khác cũng đang nhìn anh sâu hoắm. Người đó là Hoàng Thăng.

Hát hay thường đi đôi với đàn giỏi. Ðèo Hoa đang thất thế. Thua keo này nữa thì thể diện của cả bản sẽ bị A Phớn hủy hoại. Anh ngước lên nhìn thấy nàng đang cầm đàn trên tay. Nàng biết anh đang bối rối. Tại sao cứ phải là nàng? - A Phớn cảm thấy phân vân. Ở phía dưới tiếng hò reo không ngớt, chiêng trống inh ỏi. Tiền khách, hậu chủ, anh mời nàng đàn trước. Tiếng đàn ngân cao trong gió đại ngàn thăm thẳm xanh. Không gian trầm lắng. Bốn bề lặng thinh. Dường như cả đất trời đang lắng nghe tiếng nhạc. A Phớn nghe thấy tiếng chim Tơ Rao hót gọi bạn tình, tiếng chồi non đang nẩy lộc, tiếng sóng rập rờn trên nương lúa, tiếng mùa xuân đang trỗi dậy... và cả tiếng lòng anh nữa hợp thành bản đồng ca của núi rừng Việt Bắc. Tất cả đang nồng cháy, rạo rực. "Cung thanh là tiếng mẹ, cung trầm là giọng cha". Người nghệ sĩ thả hồn mình trong từng phím đàn, nốt nhạc. A Phớn xao xuyến. Bản nhạc vui nhưng hơi thở lại đượm buồn. Có điều gì đó bị kìm kẹp trong người con gái kia mà thanh âm không thoát ra được. Tiếng đàn có thể ru ngủ đất trời, ru ngủ hàng vạn người nhưng người nghệ sĩ không thể giấu nổi lòng mình. Tri kỷ mới hiểu lòng tri kỷ. Bá Nha mới hiểu thấu Tử Kỳ. A Phớn cảm nhận trong tiếng đàn có nước mắt, có những ẩn ức không thể cất lên lời…

A Phớn hòa tấu rất nhanh cùng với nhịp điệu. Ðôi trai tài gái sắc tấu liên tiếp từ khúc nhạc này sang khúc nhạc khác. Hợp lòng, hợp ý cung đàn chuyển từ xốn xang, rộn ràng sang nhớ nhung, da diết. Hai người đang thổ lộ lòng mình cho nhau.

Tiếng hát đó không còn sắc và ngọt như cật nứa nữa. Tiếng hát nghẹn lời... Nước mắt nàng rơi lã chã. Nàng dúi vào tay anh một nhành hoa mơ rồi chạy ngược về phía thượng nguồn. Mọi người không hiểu chuyện gì đã xảy ra. Tất cả bỗng huyên náo vì không xác định được ai là người thắng, kẻ thua. Ban giám khảo quyết định ai còn đứng trên bục là người chiến thắng. Bạn bè A Phớn reo hò không ngớt vì họ biết anh không những chiến thắng mà còn đánh cắp trái tim một thiếu nữ xinh đẹp. Một bông hoa của núi rừng. A Phớn thẫn thờ - Không có ai là người thắng cả. Hồn của anh lạc bước theo những dấu chân hoang hoải phía thượng nguồn.

Cuộc vui vẫn tiếp tục. Ai nấy đều hào hứng trận chung kết sẽ còn nhiều kịch tính hơn nữa. Tiếp theo là cuộc thi bắn tên. Ðây là nội dung của ông cha từ ngàn xưa truyền lại thể hiện sức mạnh của người đàn ông. Trai tráng cùng nhau bắn vào điểm hồng tâm, ai bắn trúng nhiều nhất, chính xác nhất người đó sẽ chiến thắng. Hoàng Thăng hùng dũng bước lên vũ đài như một viên mãnh tướng.

Thi thì thi chứ A Phớn cũng chẳng ngán ngẩm gì chuyện cung nỏ. Trai xứ Ðồng Giàn này ai chả biết bắn tên cưỡi ngựa. A Phớn có thú say máu cùng con mồi. Anh thường rượt theo con mồi trong rừng ba bốn ngày đêm tìm hiểu tâm tính của nó, vờn cho nó sức tàn lực kiệt rồi mới buông dao sát giới. Dưới miền xuôi thường hay nói tiền - tài, chứ trên xứ vùng cao này chỉ có tình - tài...

Hàng trăm người đổ dồn về phía trường bắn đông như kiến. Mọi người thích thú với trận đấu sắp diễn ra. Không biết điều gì có thể làm họ phấn khích hơn thế nữa. Hoàng Thăng uống cạn hai vò rượu, mặt đỏ phừng phừng nhảy lên ngựa. A Phớn không uống. Anh cưỡi trên lưng con chiến mã màu đen. Nó thuộc dòng giống con Xích Thố. Cơ nghiệp nhà anh không có gì ngoài con ngựa quý. A Phớn đứng ngây nhìn nó. Nó dũi mõm vỗ về chủ. Nó hiểu tâm trạng ngổn ngang của chủ nó bây giờ. Trước kia, mỗi khi thi đấu chủ nó thường hay lấy lòng nó. Hoàng Thăng phi nước đại ra xa hàng trăm mét quay người bắn ngược trở lại hồng tâm. Ba phát trúng cả ba. Một tay thiện xạ có nghề. Tiếng la hét inh ỏi cổ vũ cho vị tướng trấn thủ Yên Hoa. A Phớn rút tên ra khỏi bao, mọi con mắt đổ dồn vào anh. Nhưng trong mắt anh nhìn đâu đâu cũng thấy nàng. Anh nhìn về phía hồng tâm thì đó không còn là hồng tâm nữa. Nàng đang đứng đó nhìn anh mắt rưng rưng lệ. A Phớn chạy ra xa một chút nữa hình ảnh đó vẫn lặp lại. Anh quẳng cả cung tên đi thúc ngựa chạy ngược về phía thượng nguồn. Giờ đây trái tim anh đã trúng một mũi tên khác...

Tin cùng chuyên mục

 Ảnh minh họa. (Ảnh: FB)

Cuộc gặp tuổi 18

(PLVN) - Tôi gặp Lạc khi chúng tôi vừa tròn mười tám. Cái tuổi dường như mới chập chững bước vào những quyết định quan trọng của cuộc đời, dường như cảm thấy còn rất trẻ nhưng lại vừa trải qua những kì thi cam go và những quyết định trọng đại khi chọn ngành mà người ta vẫn hay cho rằng nó sẽ ảnh hưởng đến cả tương lai sau này. Rồi cũng không biết tự khi nào và cũng bằng lí do gì, tôi lại chơi thân với Lạc.

Đọc thêm

Lời hồi đáp

Lời hồi đáp
(PLVN) - Có những khoảng trống không tên gợi lên nỗi nhớ nhung hoặc tôi cố gắng không nhồi nhét một cái tên vào đó. Vì chỉ cần định hình một cái tên thôi thì có nghĩa mình đã nhớ thương người ta đến mức nào...

Sông con gái

Sông con gái
(PLVN) - Cánh chim én vụt qua nền trời, soi lên mặt sông những vệt dài mờ ảo. Soi lên cả rừng hoa cải đang nở đầy một vạt sông. Người đến khu Đoài vẫn bảo, không hoa cải nơi đâu bền như nơi này. Mọi nơi hoa cải vàng, cải trắng nở đận tháng mười mùa đông. Nhưng bến thôn Đoài cứ phải sang xuân. Hoa cứ ngặt lên, hoa cải củ trắng thì trắng đến nhức nhối, hoa cải sen đã vàng là đến kiệt cùng.

Mẹ - Tình yêu vĩ đại không bao giờ phai nhạt

Ảnh minh hoạ.
(PLVN) -  Tôi còn nhớ, ngày ấy tôi chỉ là một đứa trẻ nhỏ, ngây ngô chưa biết gì về sự vất vả của mẹ. Mẹ tôi là người phụ nữ hiền lành, nhân hậu và luôn dành trọn tình yêu thương cho đàn con thơ.

Nghĩ ngợi ngày gió về

Ảnh minh họa. (Nguồn: ST)
(PLVN) - Sáng thấy trời lạnh, tôi nói với con trai để ba chở đi học cho đỡ lạnh. Bình thường con trai tôi đang học lớp 6 phải đạp xe chừng 2km để tới trường. Con bảo, thích vậy cho chủ động và không phải ba mẹ đón đưa.

Thênh thang phố

Thênh thang phố
(PLVN) - Sống làm gì nữa khi bao quanh chỉ toàn những cực hình. Đầu óc Hân chìm trong mông lung ảo mờ. Lúc nào cũng chỉ nghe thấy sự xúi giục từ phía thùy não, vốn đã trở nên xơ cứng, u tối. Mắt cô lòe nhòe nhìn ra vô định.

Sau bão

Sau bão
(PLVN) - Trận bão quét qua làm cây cối ngã quỵ. Vùng vốn nghèo khó nay đối mặt mối nguy sạt lở đất đá. Vì sự cảm thương với bà con mà Hiển ngồi lên chuyến xe này.

Có những kiểu yêu…

Có những mối quan hệ độc hại, đầy rẫy bạo lực và bất bình đẳng nhưng người trong cuộc không dứt ra được, bởi cái cớ “trót yêu”. (Nguồn: FL)
(PLVN) - Lan Anh gục khóc nức nở trên vai bạn. Trên gương mặt cô là đôi mắt sưng húp, không phải do khóc, mà là do một tác động ngoại lực. Bờ môi sưng vêu, tụ máu. Người bạn gái thân thiết nghiến răng: “Đã nói mày bao nhiêu lần, phải bỏ cái thằng vũ phu đó đi, không có ngày nó đánh mày chết, mà mày không nghe”. Lan Anh rấm rứt trong làn nước mắt: “Nhưng tao không bỏ được. Tao yêu ảnh. Ảnh chỉ có tật nóng tính, còn lại rất tốt với tao…”.

Cô gái violon

Ảnh minh họa. (Nguồn: V.H)
(PLVN) - Buông tay khỏi những nốt đàn, Nhật thở dài đứng lên. Người bố đi từ trong phòng ra. Nhìn ánh mắt Nhật, ông nói: “Mới gặp chút khó khăn đã…”. Người bố hiểu tâm trạng con qua tiếng đàn.

Suốt đời học làm thầy

Dẫu cho cuộc sống có đổi thay thế nào, vị trí, vai trò của một người thầy trong xã hội, trong hành trình trưởng thành của mỗi đứa trẻ là không thay thế được. (Nguồn: ĐN)
(PLVN) - Những lúc không bận bịu lên lớp hay bài vở, giáo án, anh vẫn thường miệt mài xem gì đó trên điện thoại, soạn gì đó trên máy tính, lúi húi ghi chép gì đó trong quyển sổ tay nhỏ mang bên người. Bạn bè hỏi, anh bảo anh đang học. Bạn bè đôi khi đùa, sao đi làm thầy giáo rồi mà cứ học học nữa học mãi vậy, định học đến giáo sư à? Thì anh chỉ cười thủng thẳng: Sự học là sự nghiệp suốt đời mà.

Những gì còn lại

Hình minh họa. (Nguồn: JV)
(PLVN) - Thi thoảng thầy kể về một câu chuyện nào đó của những năm về trước vô tình tôi bắt gặp hình ảnh của chính mình trong đó, chỉ thế thôi không cụ thể một niềm nhớ nào.

Thống Linh và tôi

Ảnh minh họa.
(PLVN) - Lúc còn là trẻ con, chắc hẳn ai cũng thích chơi trò cô dâu, chú rể. Chỉ là sau này đến tuổi biết ngại ngùng, người ta mới đâm ra rụt rè trước những lời gán ghép vợ chồng. Tôi cũng chẳng là ngoại lệ, hồi học lớp một, tôi khoái làm cô dâu vô cùng. Một ngày tôi đòi làm đám cưới cả chục lần với thằng Thống Linh hàng xóm. Thống Linh chắc cũng thích làm chồng tôi, vì chẳng bao giờ nó tỏ ra khó chịu trước lời những đề nghị kết hôn trắng trợn ấy.

Bánh đúc không xương

Bánh đúc không xương
(PLVN) - Sau ngày giỗ đầu của mẹ tôi, bố mời mọi người đến họp gia đình. Trong cuộc họp, tiếng ông nội sang sảng quyền lực, tiếng chú Hảo buông bải nước đôi, tiếng cô Hậu thẽ thọt xa xót. Chỉ có tiếng bố trầm lắng nhưng lại như những nhát búa nện vào trái tim đang tuổi nổi loạn của tôi.

Bay lên từ nước

Bay lên từ nước
(PLVN) - Màn đen hun hút, gió thổi rát mặt đêm. Bà Nhường cảm nhận chuyện chẳng lành với đàn cò nên đã gọi con trai dậy, cầm đèn pin ra vườn.

Sài Gòn trong cơn mưa…

Những cơn mưa Sài Gòn thường chọn cho mình giờ rơi khắc nghiệt nhất, ấy là buổi tan tầm.
(PLVN) - Nhiều người hay bảo thích ngắm mưa rơi. Vì nhìn mưa rơi sao mà tươi mát, mà dịu dàng đến thế, như một bản nhạc của đất trời.

Xuyên bão

Tranh minh họa của Văn Học
(PLVN) - Trận bão về sớm hơn thường lệ. Gió ầm ào gào rít như muốn tàn phá tất cả. Ngoài kia, cây cối bị vặn ngả nghiêng, rõa rượi, lá bị bứt xáo xác, bay chíu chít.

Về nhé bạn ơi!

Ảnh minh họa. (Nguồn: N.T)
(PLVN) - Cứ sáng sớm hơn 4 giờ bố sẽ gọi tôi dậy. Vệ sinh cá nhân xong là đi học. Nhà tôi cách trường hơn 10 cây số. Cả làng chỉ có mình tôi đi bộ nên sáng nào cũng vậy, bố đều đi cùng cho tới khi gặp được người đi chợ thì ông mới quay về.

Miền thơ ấu

Ảnh minh họa. (Nguồn: B.T)
(PLVN) - Sáng đi học, chiều vừa chăn bò, cắt cỏ. Nếu không cắt cỏ thì phải vơ lá. Thôi thì đủ các loại lá, lá tre, lá vải, gốc cây ngô, dây bù lào già (cây bí đỏ)… để về làm củi đun.