Chính quyền chưa làm hết trách nhiệm?
Theo PGS.TS Trần Đắc Phu - Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, một trong những nguyên nhân khiến dịch sốt xuất huyết (SXH) diễn biến phức tạp như hiện nay là do thói quen và truyền thông không đầy đủ nên nhiều người dân không hiểu hết về các phương pháp phòng chống dịch bệnh và vô tình tạo điều kiện cho muỗi sinh sôi nảy nở.
Ví dụ, một số địa phương tổ chức cho người dân phát quang bụi rậm và khơi thông cống rãnh nhưng theo Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, biện pháp này tốt cho việc vệ sinh môi trường, phòng một số bệnh như sốt rét, tiêu chảy... nhưng lại không có tác dụng trong phòng chống SXH. Bởi lẽ muỗi vằn không sinh sản ở khu vực này mà sinh sản ở những ao, hồ hay vũng nước trong.
Do đó, việc cần phải làm là thường xuyên thau rửa các vật dụng đựng nước, úp những vật dụng đựng nước không cần thiết. Tuy nhiên, có những vũng nước nhỏ mà đôi khi người dân không để ý, chẳng hạn nước trong lon bia, chai lọ, túi nilon, lốp xe không còn sử dụng nhưng cũng không vứt đi. Hơn nữa, nhiều người dân quan niệm rằng, buổi tối, ban đêm mới bị muỗi đốt nên chủ quan không mắc màn khi ngủ trưa, còn thực tế muỗi vằn lại đốt vào ban ngày...
Theo phản ánh của một số người dân ở vùng có dịch SXH, việc truyền thông trên nhiều địa bàn cũng chưa được làm đến nơi đến chốn. Cụ thể, chính quyền chỉ tổ chức tuyên truyền trọng điểm, tại một số điểm, ai biết thì đến nghe, ai không biết thì thôi. Người nào có kinh nghiệm và kiến thức phòng chống thì tự phòng cho mình, còn đa số người dân sống tạm bợ ở các khu sình lầy, nước đọng thì ít quan tâm, cũng như không có điều kiện để phòng bệnh.
Người dân bất hợp tác?
Cũng theo TS. Trần Đắc Phu, khảo sát về tình hình phòng chống dịch bệnh ở các địa phương cho thấy, mỗi khi có đợt phun thuốc trừ muỗi thì chỉ có khoảng 60% người dân hợp tác, còn lại là đóng cửa hoặc chỉ cho phun thuốc ở tầng 1, hay những gian bên ngoài mà nguyên nhân là sợ thuốc độc hại ảnh hưởng tới sức khỏe của người trong nhà.
Mặc dù cơ quan chuyên môn đã giải thích, truyền thông rất kỹ rằng những loại chất hóa học có mùi thường có tác dụng diệt côn trùng rất tốt nhưng cũng đã được Tổ chức Y tế thế giới thẩm định về mặt an toàn cho người dân, hơn nữa mỗi đợt chỉ phun 1 – 2 lần nên việc ảnh hưởng tới sức khỏe con người cũng hạn chế, nhưng người dân vẫn thiếu kiến thức và thể hiện thái độ bất hợp tác trong phòng chống dịch.
Vì thế Trung tâm Y tế các địa phương cần phải tuyên truyền để người dân hiểu rõ nếu chỉ phun bên ngoài hoặc tầng 1 thì ở trong nhà và các tầng trên, đặc biệt là sân thượng, muỗi sẽ không bị tiêu diệt mà còn tiếp tục sinh sôi.
Cùng với TP.HCM, dịch bệnh SXH cũng ngày càng lan rộng ở Hà Nội, với 25/30 quận, huyện ghi nhận ca mắc và xã Tân Triều, Thanh Trì luôn là điểm nóng hàng năm của dịch bệnh này. Ông Vũ Văn Lên - Trưởng trạm Y tế xã Tân Triều cho biết, người nhập cư ở xã chiếm gần 50% và tỷ lệ người mắc SXH ở người nhập cư chiếm 60-70%, nhưng đáng buồn là họ lại có thái độ thiếu thiện chí đối với công tác phòng chống dịch bệnh trên địa bàn.
Trạm trưởng Trạm Y tế Tân Triều cũng lo lắng cho hay, hầu hết nhà trọ trên địa bàn xã đều xây dựng bể nước nhỏ, lộ thiên, đậy sơ sài bằng tấm lợp pro - xi măng, nếu thả cá diệt bọ gậy, loăng quăng thì cá chết hoặc khi xả nước trôi mất cá.
Cán bộ y tế hoặc cộng tác viên đến tận nhà hướng dẫn dùng nilon bọc kín mặt bể thì người thuê trọ cũng không áp dụng. Bảo họ thau bể họ cũng không làm, thậm chí cộng tác viên y tế phải thau bể cho họ. “Chính điều này đã khiến cho tình hình dịch SXH trên địa bàn kéo dài dai dẳng, khó dập dứt điểm” - ông Vũ Văn Lên cho biết.
Theo nhận định của Cục Y tế dự phòng - Bộ Y tế, hiện cả nước có 13 tỉnh, thành chưa ghi nhận ca mắc SXH, đó là những tỉnh vùng sâu, vùng xa, ít người di chuyển tới, nhưng cũng không loại trừ việc phát sinh ổ dịch ở những địa phương này nếu công tác phòng chống dịch bệnh không làm quyết liệt, triệt để.
Đó là lo lắng của các nhà quản lý, còn người dân cũng không khỏi hoang mang khi kiến thức về phòng chống dịch bệnh của người dân và cộng đồng còn quá ít ỏi, công tác khắc phục và dự phòng bệnh còn rất hạn chế và thực hiện một cách đầy nửa vời như hiện nay...
