Đưa sản phẩm vùng dân tộc thiểu số, miền núi đến với người tiêu dùng
Chia sẻ tại Tọa đàm “Phát triển thị trường sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi” diễn ra vừa qua, bà Lê Việt Nga - Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết, giai đoạn vừa qua đã có những bước tiến quan trọng trong việc thương mại hóa và đưa những sản phẩm của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi vào với các kênh phân phối tại thị trường trong nước cũng như xuất khẩu.
Về mặt chính sách, bà Lê Việt Nga cho biết, Quyết định số 1719/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đã và đang là động lực thúc đẩy phát triển thị trường, tạo ra nền tảng căn bản cho sản xuất sản phẩm, hàng hóa khu vực đồng bào DTTS & MN. Đây là bước tiến rất mạnh mẽ, là giải pháp đồng bộ khi các bộ, ngành và UBND các tỉnh, thành phố đều được phân công những nhiệm vụ rất cụ thể, rõ ràng, để việc phát triển thương mại vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Trong đó, Bộ Công Thương đã có các giải pháp cũng như Chương trình để triển khai các chỉ đạo của Đảng và Chính phủ. Đơn cử, Đề án phát triển thị trường trong nước gắn với Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” đã hỗ trợ để đưa được hàng hóa của đồng bào dân tộc thiểu số vào những hệ thống phân phối lớn nhất như là Sài Gòn Co.op, Hapro...
Thêm nữa là nguồn hàng chất lượng như các sản phẩm OCOP, sản phẩm của nghệ nhân nhân dân, nghệ nhân ưu tú… Cùng với đó là chương trình khuyến công của Bộ Công Thương đã giúp cho các cơ sở sản xuất, chế biến những sản phẩm ở khu vực đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi có được những sản phẩm đạt được chất lượng mà thị trường trong nước và quốc tế yêu cầu.
Những chương trình xúc tiến thương mại quốc gia cũng đã dành ra một nội dung lớn cho vùng núi, vùng sâu, vùng xa và vùng biên giới, hải đảo và đến nay, những hiệu quả tác động vẫn rất tốt và tiếp tục được duy trì.
Ông Nguyễn Trọng Nghĩa - Phó Giám đốc Sở Công Thương Lạng Sơn cho biết, cùng với chính sách của Nhà nước, tỉnh Lạng Sơn cũng ban hành những chính sách và các cơ chế đặc thù như: Kế hoạch hành động về phát triển chuỗi giá trị của cây hồi; Quy hoạch phát triển vùng nguyên liệu gắn với chế biến hàng xuất khẩu... Hiện tại địa bàn tỉnh đã có trên 94 sản phẩm được cấp giấy chứng nhận OCOP từ 3 - 4 sao.
Có thể thấy, thông qua các hoạt động hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm vùng đồng bào DTTS & MN đã góp phần hình thành chuỗi cung ứng, kích thích sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế vào phát triển sản xuất, tiêu thụ sản phẩm. Tuy nhiên, bà Lê Việt Nga cũng thừa nhận rằng, dù đã có những cơ chế, chính sách mới nhưng việc kết nối, phát triển thị trường thời gian qua mới chỉ đáp ứng được phần nào. Các nhà sản xuất khu vực miền núi, đồng bào DTTS còn gặp nhiều khó khăn trong việc tìm đầu ra cho nông sản, đặc sản.
Để sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số “tiến sâu” vào thị trường
Để các sản phẩm nông sản, đặc sản của bà con vùng dân tộc thiểu số, miền núi “phổ rộng” thị trường, theo Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước, cần có nhiều giải pháp tổng lực hơn nữa. Cụ thể, cần có những chính sách đột phá để thu hút được doanh nghiệp tham gia vào hỗ trợ các hộ nông dân, hộ sản xuất của các vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Đặc biệt là việc đưa các sản phẩm nông sản, đặc sản vào trong các kênh phân phối hiện đại như: Sài Gòn Co.op hay là BigC... Và những điều này phải trở thành những hoạt động thường xuyên hàng tuần, hàng tháng, hàng năm để hỗ trợ cho đồng bào dân tộc thiểu số.
Về phía doanh nghiệp, ông Trần Hoàng - Giám đốc Siêu thị Co.opmart Victoria Hà Nội bày tỏ, điểm yếu của nguồn nông sản này là vấn đề nguồn hàng và sản lượng. Vì vậy, nhu cầu của thị trường hiện nay đối với sản phẩm đặc sản vùng miền và sản phẩm nông sản an toàn rất cao. Tuy nhiên, các nhà sản xuất khu vực miền núi, đồng bào dân tộc chủ yếu sản xuất ở quy mô nhỏ lẻ nên lượng hàng cung ứng thường bị đứt gãy hoặc gián đoạn. Khi nhu cầu của khách hàng tăng cao, muốn đặt hàng thêm nhà cung cấp sẽ khó bảo đảm được sản lượng. Do đó nhà sản xuất cần chủ động hơn trong việc dự báo nhu cầu thị trường để có sản lượng phù hợp, đáp ứng được nhu cầu của khách hàng.
Đối với những hợp tác xã hoặc nhà sản xuất ở đồng bào dân tộc miền núi, quá trình vận chuyển hàng hóa về những điểm giao hàng, bán hàng của hệ thống đang gặp nhiều khó khăn. Đặc biệt những sản phẩm rau lá, hoa quả... nhanh hỏng hoặc chất lượng bị suy giảm do giao thông không thuận lợi. Vì vậy, ông Trần Hoàng đề xuất cơ chế hỗ trợ về logistics, vận chuyển, hậu cần… cho nhà sản xuất, nhà cung ứng để tránh việc sản phẩm ở khu vực có chất lượng tốt, nhưng khi đến tay người tiêu dùng không giữ được chất lượng như ban đầu.
