Tại buổi hội thảo “Các giải pháp nhằm kết nối Ngân hàng dữ liệu chuyên gia với các cơ quan hoạch định chính sách và đối tác”, diễn ra ngày 30/6, do Liên hiệp hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam tổ chức, các đại biểu tham dự đều thống nhất rằng việc xây dựng một ngân hàng dữ liêu chuyên gia là rất cần thiết.
Theo đó, hơn 1000 chuyên gia sẽ được tập hợp lại trong dự án xây dựng ngân hàng dữ liệu sẽ được hoàn thành vào tháng 6/2016. Ngân hàng được kì vọng sẽ tăng cường sự kết nối với cơ quan nhà nước,đẩy mạnh hoạt động tư vấn, giám sát và phản biện xã hội.
Trên Thế giới, ngân hàng dữ liệu chuyên gia được thành lập từ lâu, hoạt động rất hiệu quả và là trợ thủ đắc lực của Nhà nước, tham gia dự thảo và xây dựng nhiều chính sách thiết thực trong cuộc sống. Tuy nhiên, ở Việt Nam trong suốt những năm qua có hàng ngàn tổ chức phi chính phủ hoạt độngnhưng chưa có một tổ chức nào tập hợp các chuyên gia.
Ngân hàng dữ liệu chuyên gia đến thời điểm này đã có phần mềm cập nhật dữ liệu chuyên gia, với hơn 20 tổ chức hội cung cấp 116 chuyên gia gửi phiếu đăng ký.
 |
| Nhiều chuyên gia nổi tiếng đóng góp về việc xây dựng ngân hàng dữ liệu chuyên gia. Ảnh: Hướng Dương |
Phát biểu tại hội thảo BS. Đỗ Thị Vân, GĐ Trung tâm thông tin tổ chức phi Chính phủ (NGO-IC) cho rằng trong thời đại kinh tế thị trường, hội nhập toàn cầu với nhiều thách thức đòi hỏi sự tham gia ngày càng mạnh mẽ của các chuyên gia, đội ngũ trí thức vào chức năng giám sát, phản biện xã hội trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Chính vì vậy việc đẩy mạnh hoạt động xây dựng Ngân hàng dữ liệu chuyên gia là cấp thiết nhằm xây dựng hệ thống dữ liệu cho Liên hiệp hội và giới thiệu cho các cơ quan Nhà nước, tư nhân các chuyên gia đầu ngành về bất kì lĩnh vực nào khi cần thiết.
Dựa trên nguồn cung cấp chuyên gia đến từ các hệ thống liên ngành Hiệp hội, Ngân hàng dữ liệu chuyên gia dự kiến được hoàn thành vào năm 2016 được xây dựng dựa trên 3 giai đoạn chính: giai đoạn 1 là xây dựng kế hoạch và phát mẫu hướng dẫn các chuyên gia đăng kí, gian đoạn 2 tập trung vào việc khai thác và phát triển ngân hàng dữ liệu chuyên gia, giai đoạn 3 tiếp tục mở rộng cơ sở dữ liệu về mọi mặt tăng số chuyên gia lên con số 1000 người.
TS.Trần Tuấn cho rằng ngân hàng dữ liệu chuyên gia phải được vận hành theo đúng cơ chế của thị trường giống như thị trường cầu thủ mùa chuyển nhượng. Chuyên gia nào năng lực tốt có nhiều đóng góp cho xã hội sẽ được nhiều cơ quan săn đón, mời về tư vấn, hoạch định chính sách, làm việc với mức giá chuyển nhượng cao. Chuyên gia yếu kém sẽ được định giá thấp và ít nơi mời hơn. Theo kiến nghị của ông Tuấn, Liên Hiệp Hội phải làm được vai trò của người môi giới với các cơ quan Nhà nước, các doanh nghiệp, cơ quan quốc tế để ngân hàng chuyên gia trở nên thật hữu ích và đi vào cuộc sống.
“Phải vận hành ngân hàng dữ liệu chuyên gia đúng theo cơ chế thị trường, phải thay đổi tư duy, đổi mới. Xây dựng đội ngũ chuyên gia với những tiêu chuẩn buộc phải phù hợp với nhu cầu thực tế của các đối tác muốn thuê chứ không thể có chuyện xây dựng chuyên gia một đằng mà nhu cầu sử dụng chuyên gia của đối tác lại một nẻo”, ông Tuấn nhấn mạnh
TS. Lê Minh Hồng, GĐ Trung tâm Nghiên cứu khoa học thuộc Ủy ban thường vụ Quốc hội cho rằng ngân hàng dữ liệu chuyên gia phải tập hợp được đông đảo các đội ngũ nhà khoa học trong và ngoài nước, xây dựng mạng lưới liên kết, hợp tác nghiên cứu rộng rãi, cập nhật và phổ biến được nhiều thông tin khoa học hữu ích, có giá trị phục vụ cho Quốc hội thực hiện chức năng lập pháp, giám sát và quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước.
Theo đó, các chuyên gia cần có các học vị Tiến sỹ, Giáo sư, Phó Giáo sư, nghiên cứu viên cao cấp, chuyên viên cao cấp, kỹ sư công nghệ cao cấp… Tiêu chuẩn chọn chuyên gia cần bao quát, đáp ứng đủ yêu cầu của công việc tư vấn, giám sát và phản biện xã hội, tham gia vào các dự án, dự thảo lớn giúp các nhà hoạch định chính sách đưa ra các quyết định sáng suốt và hiệu quả nhất.
Tại hội thảo TS. Hàn Mạnh Tiến, Chủ tịch Hội các nhà quản trị doanh nghiệp Việt Nam cho rằng các chuyên gia cũng phải có đủ năng lực phân tích các đề xuất, có thể đưa ra đầy đủ các lí lẽ, lập luận thuyết phục để phủ định, bác bỏ các đề án, dự thảo bất hợp lí của các nhà hoạch định chính sách.
Ông nhận định việc xây dựng Ngân hàng dữ liệu chuyên gia đã khó nhưng việc sử dụng hiệu quả nguồn dữ liệu chuyên gia này còn khó hơn. Người sử dụng nguồn dữ liệu chuyên gia này đòi hỏi cần phải nghiêm túc, tôn trọng sự khác biệt bao gồm cả sự chỉ trích, phê phán. Có chế độ trao đổi, phản hồi rõ ràng đồng thời phải có đủ năng lực phân tích, tổng hợp và chắt lọc các đề xuất.
Hội thảo đã tiếp thu hàng chục các ý kiến đóng góp đến từ các chuyên gia chất lượng. Theo đó, Liên hiệp Hội cần phối hợp với nhiều cơ quan ban ngành, mở rộng hơn việc đăng kí chuyên gia, đặc biệt chú ý đến những người trẻ được đào tạo và có kinh nghiệm. Việc xây dựng Ngân hàng dữ liệu chuyên gia và sử dụng hiệu quả nguồn dữ liệu này là cấn thiết bởi đây là công cụ đặc biệt quan trọng để phát huy trí tuệ và tâm huyết của đội ngũ trí thức Việt Nam nói chung và đội ngũ chuyên gia khoa học nói riêng đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước trong tương lai./.
