Trung tướng Trần Văn Độ: Cần rút ngắn thời hạn xóa án tích

Ảnh minh họa.
Ảnh minh họa.
(PLO) - Theo Trung tướng Trần Văn Độ, nguyên Chánh án Tòa án Quân sự Trung ương, nguyên Phó Chánh án TANDTC nhận xét: “Cần đổi mới quy định về xóa án tích theo hướng đạt mục đích hình phạt, cải tạo giáo dục người phạm tội nhanh chóng trở lại cộng đồng, tôn trọng quyền con người, quyền công dân”.
- Quá trình tổng kết BLHS hiện hành cho thấy thời hạn xem xét để xoá án tích theo quy định hiện hành là quá dài. Theo ông có nên rút ngắn?
Đành rằng án tích là một hình thức trách nhiệm hình sự, là hậu quả của việc phạm tội, các cơ quan chức năng phải kiểm soát nhưng gắn án tích cho người phạm tội trong một thời gian dài quá thì con đường tái hòa nhập của họ sẽ xa hơn, trong khi mục đích ta muốn họ thành người có ích cho xã hội. Nếu án tích lâu quá sẽ dẫn đến hậu quả pháp lý kéo dài mà người đó và gia đình người ta phải chịu những hệ lụy, có thể phát sinh hậu quả xã hội khác sau này mà có thể không phải ngay lúc đó. Hay như việc người ta đi tù về rồi mà còn không được kinh doanh, không được đi nước ngoài… là không phù hợp. 
Vì thế, tôi cho rằng việc rút ngắn thời hạn, thời điểm tính thời hạn xoá án tích là cần thiết. Như trên đã nói, người đã chấp hành xong hình phạt - hình thức chủ yếu - thì cần có thời gian nhất định để cơ quan có thẩm quyền kiểm soát, giám sát xem người đó đã thực sự thay đổi. Nhưng phải làm thế nào để mục đích cải tạo, giáo dục người từng phạm tội thành người có ích. Mà để sớm tái hòa nhập cộng đồng thì việc để thời gian được xóa án tích quá dài là điều không nên.
Tôi cho rằng người phạm tội cố ý đã chấp hành xong hình phạt rồi thì chỉ nên theo dõi một thời gian ngắn nữa xem anh đã thực sự thay đổi chưa, còn những người phạm tội vô ý như gây tai nạn giao thông hay lỡ gây thương tích cho người khác thì cái đó không cần thiết. Thêm nữa, người bị kết án về một tội do lỗi vô ý, người được miễn hình phạt thì được coi là không có án tích cũng là phù hợp. Một số tội phạm khác cũng thế thôi, làm sao để thời gian xóa án tích thu hẹp lại, đề người ta trở thành công dân bình thường, con người bình thường, để phát triển.
Trung tướng Trần Văn Độ
Trung tướng Trần Văn Độ 
- Với quy định hiện hành, thời hạn xoá án tích kể từ thời điểm người bị kết án chấp hành xong hình phạt chính, hình phạt bổ sung và các quyết định khác tại bản án. Như vậy sẽ có những trường hợp đã chấp hành xong hình phạt chính nhưng nếu chưa xong phần nghĩa vụ dân sự thì cũng không được xóa án tích?
Cái này thực tế cũng rất bất cập. Trước nay ta cứ bắt buộc đã thi hành xong hình phạt chính, còn phải xong cả hình phạt bổ sung và các quyết định khác là không đúng bản chất vấn đề. Đơn cử như việc bồi thường có những vụ còn tách ra xử lý bằng vụ kiện dân sự khác, hay có những vụ bồi thường rất lớn, như vụ Huyền Như chẳng hạn, mấy ngàn tỷ bao giờ bồi thường cho xong, chả lẽ chưa bồi thường xong thì không được xóa án tích? Nếu thế thì có người cả đời không bao giờ được xóa án tích. Do đó, chỉ cần chấp hành xong hình phạt chính là nên xem xét xóa án tích.
Hiện nay, Tòa án  là cơ quan cấp giấy chứng nhận đã được xoá án tích và muốn có giấy này phải có đơn yêu cầu, như vậy có phức tạp và khó khăn cho người dân?
Đúng là trong bối cảnh cải cách hành chính như hiện tại thì quy định này  không nên duy trì. Việc người phạm tội được xóa án tích nên giao cho cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp. Cơ quan này có trách nhiệm cập nhật thông tin về tình hình án tích của người bị kết án. Khi có yêu cầu, cơ quan này cấp phiếu lý lịch tư pháp cho công dân và việc đã được xóa án tích được thể hiện trên phiếu này.
- Từ câu chuyện vừa qua của hai thí sinh Bùi Kiều Nhi và Nguyễn Đức Ngà  có ý kiến cho rằng khi bố các em đã được xóa án tích thì coi như chưa có can án và không cần phải ghi vào hồ sơ. Ý kiến ông thế nào?
Tôi  không bình luận về 2 trường hợp cụ thể nói trên vì không biết hết quy định của Bộ Công an, nhưng tôi cho rằng việc Bộ Công an, giải quyết như vậy là có tình, có lý. Quy định của Bộ Công an cũng là văn bản dưới luật, nhưng chúng ta phải thống nhất rằng pháp luật nào cũng có ngoại lệ của nó và trong trường hợp cụ thể thì xem xét vì lợi ích của ai. 
Có những trường hợp phạm tội rõ ràng nhưng vì lợi ích cộng đồng lớn hơn, dư luận xã hội quanh chuyện đó thì người ta đã đình chỉ vụ án. Các cháu học giỏi, nhưng bố từng có án tích đã được xóa từ lâu, tôi không dám khẳng định đúng, sai nhưng để các cháu vào học chính là tương lai của xã hội.
Tuy nhiên, qua chuyện này các ngành phải rà soát lại quy định của mình, dần dần có thể cởi mở hơn để đảm bảo cho người dân, cho đời con, đời cháu không mặc cảm, để phát triển, đóng góp cho xã hội. Nếu quy định quá chặt chẽ, quá nghiêm khắc sẽ làm cho người ta không muốn cống hiến. Các cháu bây giờ giỏi, tự tin, muốn cống hiến thì nên ủng hộ./.

Tin cùng chuyên mục

Phó Giám đốc Sở Tư pháp Hà Giang Nguyễn Duy Sụn, người luôn đầy ắp nhiệt huyết và trăn trở với công tác Tư pháp nơi địa đầu Tổ quốc.

Phó Giám đốc Sở Tư pháp Hà Giang Nguyễn Duy Sụn: Người cán bộ tận tâm nơi địa đầu Tổ quốc

(PLVN) - Với nhiều giải pháp trong công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân ở vùng cao về chấp hành đúng chủ trương của Đảng, pháp luật của Nhà nước, thời gian qua, trên địa bàn tỉnh Hà Giang, Sở Tư pháp tỉnh đã tích cực, chủ động phối hợp với các cấp chính quyền địa phương nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho người dân.

Đọc thêm

Hoàn thiện quy định về phân cấp, phân quyền giữa trung ương và chính quyền địa phương

Toàn cảnh cuộc họp.
(PLVN) - Chiều 22/11, Bộ Tư pháp tổ chức họp H ội đồng thẩm định hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) với sự chủ trì của Thứ trưởng Đặng Hoàng Oanh. Về phía cơ quan chủ trì lập đề nghị có Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trương Hải Long cùng đại diện một số đơn vị thuộc Bộ.

Giải lan toả kết quả hoạt động của Bộ, ngành Tư pháp, tinh thần thượng tôn Hiến pháp, pháp luật

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh, Trưởng Ban tổ chức phát biểu tại buổi lễ.
(PLVN) - Thiết thực hướng đến Kỷ niệm 80 năm ngày Truyền thống của ngành Tư pháp Việt Nam (28/8/1945 – 28/8/2025) và Đại hội Thi đua yêu nước ngành Tư pháp lần thứ VI, 100 năm ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025), phát huy vai trò của báo chí, nâng cao chất lượng công tác thông tin truyền thông, góp phần tích cực xây dựng Bộ, ngành Tư pháp ngày càng phát triển, sáng 22/11, Bộ Tư pháp phát động Giải Báo chí toàn quốc về ngành Tư pháp lần thứ nhất (gọi chung là Giải báo chí).

Bộ Pháp điển Việt Nam: Giải pháp quan trọng để truyền thông chính sách

Ông Nguyễn Duy Thắng, Phó Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật, Bộ Tư pháp.
(PLVN) - Bộ Pháp điển Việt Nam là một công cụ tra cứu pháp luật hữu ích trong Kỷ nguyên mới. Việc Công bố và đưa Bộ Pháp điển vào cuộc sống là một trong các giải pháp quan trọng để truyền thông chính sách, giảm chi phí tuân thủ pháp luật đồng thời mở ra những nguồn lực, tạo nên sức mạnh, hiệu quả cao trong việc xây dựng, thực hiện chính sách pháp luật…

Đẩy mạnh xã hội hoá công tác phổ biến, giáo dục pháp luật thông qua mô hình “Điểm hỗ trợ pháp luật cộng đồng miễn phí”

Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật, Bộ tư pháp Phan Hồng Nguyên phát biểu khai mạc Tọa đàm.
(PLVN) - Ngày 20/11/2024, tại tỉnh Sóc Trăng, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật - Bộ Tư pháp tổ chức Tọa đàm lấy ý kiến thí điểm xây dựng mô hình “Điểm hỗ trợ pháp luật cộng đồng miễn phí” với sự chủ trì của đồng chí Phan Hồng Nguyên – Phó Cục trưởng.

Xác định đúng và trúng giải pháp để đưa công tác xây dựng pháp luật lên tầm cao mới

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh phát biểu khai mạc phiên họp.
(PLVN) - Ngày 21/11, Bộ Tư pháp tổ chức phiên họp Hội đồng khoa học Bộ với chủ đề “Nhận diện những vấn đề đặt ra đối với sự phát triển của Bộ, ngành Tư pháp trên cơ sở các phát biểu chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm thời gian gần đây và Kết luận của đồng chí Tổng Bí thư tại buổi làm việc với Ban Cán sự đảng Bộ Tư pháp”. Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh chủ trì phiên họp. Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc và Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh cùng dự.

Thư ký thi hành án Trần Văn Toán và những kỷ niệm “cưỡng chế” nhớ đời!

Anh Trần Văn Toán, Thư ký thi hành án Chi cục Thi hành án dân sự huyện Phước Long, tỉnh Bạc Liêu.
(PLVN) -“Phải nhìn nhận, trong giai đoạn hiện nay hoạt động Thi hành án dân sự (THADS) vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn nhất định, tiềm ẩn nhiều rủi ro, nguy hiểm cho đội ngũ Chấp hành viên khi tổ chức thi hành án” là chia sẻ của anh Trần Văn Toán, Thư ký thi hành án Chi cục Thi hành án dân sự huyện Phước Long, tỉnh Bạc Liêu.

TS Lê Việt Nga: Người góp sức mở những “cung đường” cho hàng Việt vươn xa

TS. Lê Việt Nga - Nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương)
(PLVN) -  Chỉ từ một lời “rủ rê” mà TS. Lê Việt Nga - Nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) đã có 13 năm gắn bó với cuộc vận động Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam. Từ cuộc vận động này, cùng với nỗ lực, nhiệt huyết và tình yêu với hàng Việt của TS. Lê Việt Nga mà hàng Việt đã có một “cuộc trường chinh vạn dặm” vượt ra khỏi biên giới quốc gia, xuất hiện trên kệ những hệ thống siêu thị lớn nhất trên thế giới…

Phiên họp thứ nhất Ban Chỉ đạo của Bộ Tư pháp tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh phát biểu kết luận phiên họp.
(PLVN) -Ngày 20/11, Bộ Tư pháp đã tổ chức Phiên họp thứ nhất Ban Chỉ đạo của Bộ Tư pháp tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”.