Trung tướng Trần Văn Độ: Cần rút ngắn thời hạn xóa án tích

Ảnh minh họa.
Ảnh minh họa.
(PLO) - Theo Trung tướng Trần Văn Độ, nguyên Chánh án Tòa án Quân sự Trung ương, nguyên Phó Chánh án TANDTC nhận xét: “Cần đổi mới quy định về xóa án tích theo hướng đạt mục đích hình phạt, cải tạo giáo dục người phạm tội nhanh chóng trở lại cộng đồng, tôn trọng quyền con người, quyền công dân”.
- Quá trình tổng kết BLHS hiện hành cho thấy thời hạn xem xét để xoá án tích theo quy định hiện hành là quá dài. Theo ông có nên rút ngắn?
Đành rằng án tích là một hình thức trách nhiệm hình sự, là hậu quả của việc phạm tội, các cơ quan chức năng phải kiểm soát nhưng gắn án tích cho người phạm tội trong một thời gian dài quá thì con đường tái hòa nhập của họ sẽ xa hơn, trong khi mục đích ta muốn họ thành người có ích cho xã hội. Nếu án tích lâu quá sẽ dẫn đến hậu quả pháp lý kéo dài mà người đó và gia đình người ta phải chịu những hệ lụy, có thể phát sinh hậu quả xã hội khác sau này mà có thể không phải ngay lúc đó. Hay như việc người ta đi tù về rồi mà còn không được kinh doanh, không được đi nước ngoài… là không phù hợp. 
Vì thế, tôi cho rằng việc rút ngắn thời hạn, thời điểm tính thời hạn xoá án tích là cần thiết. Như trên đã nói, người đã chấp hành xong hình phạt - hình thức chủ yếu - thì cần có thời gian nhất định để cơ quan có thẩm quyền kiểm soát, giám sát xem người đó đã thực sự thay đổi. Nhưng phải làm thế nào để mục đích cải tạo, giáo dục người từng phạm tội thành người có ích. Mà để sớm tái hòa nhập cộng đồng thì việc để thời gian được xóa án tích quá dài là điều không nên.
Tôi cho rằng người phạm tội cố ý đã chấp hành xong hình phạt rồi thì chỉ nên theo dõi một thời gian ngắn nữa xem anh đã thực sự thay đổi chưa, còn những người phạm tội vô ý như gây tai nạn giao thông hay lỡ gây thương tích cho người khác thì cái đó không cần thiết. Thêm nữa, người bị kết án về một tội do lỗi vô ý, người được miễn hình phạt thì được coi là không có án tích cũng là phù hợp. Một số tội phạm khác cũng thế thôi, làm sao để thời gian xóa án tích thu hẹp lại, đề người ta trở thành công dân bình thường, con người bình thường, để phát triển.
Trung tướng Trần Văn Độ
Trung tướng Trần Văn Độ 
- Với quy định hiện hành, thời hạn xoá án tích kể từ thời điểm người bị kết án chấp hành xong hình phạt chính, hình phạt bổ sung và các quyết định khác tại bản án. Như vậy sẽ có những trường hợp đã chấp hành xong hình phạt chính nhưng nếu chưa xong phần nghĩa vụ dân sự thì cũng không được xóa án tích?
Cái này thực tế cũng rất bất cập. Trước nay ta cứ bắt buộc đã thi hành xong hình phạt chính, còn phải xong cả hình phạt bổ sung và các quyết định khác là không đúng bản chất vấn đề. Đơn cử như việc bồi thường có những vụ còn tách ra xử lý bằng vụ kiện dân sự khác, hay có những vụ bồi thường rất lớn, như vụ Huyền Như chẳng hạn, mấy ngàn tỷ bao giờ bồi thường cho xong, chả lẽ chưa bồi thường xong thì không được xóa án tích? Nếu thế thì có người cả đời không bao giờ được xóa án tích. Do đó, chỉ cần chấp hành xong hình phạt chính là nên xem xét xóa án tích.
Hiện nay, Tòa án  là cơ quan cấp giấy chứng nhận đã được xoá án tích và muốn có giấy này phải có đơn yêu cầu, như vậy có phức tạp và khó khăn cho người dân?
Đúng là trong bối cảnh cải cách hành chính như hiện tại thì quy định này  không nên duy trì. Việc người phạm tội được xóa án tích nên giao cho cơ quan quản lý cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp. Cơ quan này có trách nhiệm cập nhật thông tin về tình hình án tích của người bị kết án. Khi có yêu cầu, cơ quan này cấp phiếu lý lịch tư pháp cho công dân và việc đã được xóa án tích được thể hiện trên phiếu này.
- Từ câu chuyện vừa qua của hai thí sinh Bùi Kiều Nhi và Nguyễn Đức Ngà  có ý kiến cho rằng khi bố các em đã được xóa án tích thì coi như chưa có can án và không cần phải ghi vào hồ sơ. Ý kiến ông thế nào?
Tôi  không bình luận về 2 trường hợp cụ thể nói trên vì không biết hết quy định của Bộ Công an, nhưng tôi cho rằng việc Bộ Công an, giải quyết như vậy là có tình, có lý. Quy định của Bộ Công an cũng là văn bản dưới luật, nhưng chúng ta phải thống nhất rằng pháp luật nào cũng có ngoại lệ của nó và trong trường hợp cụ thể thì xem xét vì lợi ích của ai. 
Có những trường hợp phạm tội rõ ràng nhưng vì lợi ích cộng đồng lớn hơn, dư luận xã hội quanh chuyện đó thì người ta đã đình chỉ vụ án. Các cháu học giỏi, nhưng bố từng có án tích đã được xóa từ lâu, tôi không dám khẳng định đúng, sai nhưng để các cháu vào học chính là tương lai của xã hội.
Tuy nhiên, qua chuyện này các ngành phải rà soát lại quy định của mình, dần dần có thể cởi mở hơn để đảm bảo cho người dân, cho đời con, đời cháu không mặc cảm, để phát triển, đóng góp cho xã hội. Nếu quy định quá chặt chẽ, quá nghiêm khắc sẽ làm cho người ta không muốn cống hiến. Các cháu bây giờ giỏi, tự tin, muốn cống hiến thì nên ủng hộ./.

Đọc thêm

Xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam thực sự của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng

PGS.TS Vũ Văn Phúc, Phó Chủ tịch Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương, nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản
(PLVN) - Xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam là quy luật phát triển tất yếu, là nguyện vọng và sự lựa chọn của Nhân dân. Sự lãnh đạo của Đảng là yếu tố then chốt để bảo đảm tính Đảng, tính định hướng xã hội chủ nghĩa trong việc xây dựng và vận hành Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật Hội thảo tham vấn ý kiến về đề xuất sửa đổi Nghị định hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật Hội thảo tham vấn ý kiến về đề xuất sửa đổi Nghị định hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa
(PLVN) -Thực hiện Chương trình hỗ trợ pháp lý liên ngành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa giai đoạn 2021-2025 và Đề án về nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp giai đoạn 2021-2030 năm 2024, chiều ngày 04/11/2024, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật tổ chức Hội thảo tham vấn ý kiến về việc sửa đổi, bổ sung Nghị định số 55/2019/NĐ-CP ngày 26/4/2019 của Chính phủ về hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tại thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng.

Tổ chức đấu giá Quyền sử dụng đất tại Khu đất dịch vụ Đông Đạo, phường Đồng Tâm, thành phố Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc

Đồng chí Phùng Huy Thọ - Đấu giá viên, phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Dịch vụ đấu giá tài sản tỉnh Vĩnh Phúc điều hành cuộc bán đấu giá
(PLVN) - Căn cứ Quyết định số 22/QĐ-TNMT ngày 18/9/2024 của Phòng Tài nguyên và Môi Trường về việc phê duyệt kết quả lựa chọn đơn vị thực hiện đấu giá QSD đất đối với 05 thửa đất thuộc dự án: Khu đất dịch vụ Đông Đạo, phường Đồng Tâm, thành phố Vĩnh Yên; Hợp đồng dịch vụ đấu giá quyền sử dụng đất số 24/2024/HĐ-DVĐGQSDĐ ngày 23/9/2024 ký giữa Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản tỉnh Vĩnh Phúc với Phòng Tài Nguyên và Môi Trường thành phố Vĩnh Yên. Vừa qua, Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản tỉnh Vĩnh Phúc tổ chức bán đấu giá thành công 5/5 ô đất với tổng giá khởi điểm là 17.316.000.000 đồng.

Hơn 400 học sinh tham dự phiên tòa xét xử lưu động tại Lào Cai

Hơn 400 học sinh tham dự phiên tòa xét xử lưu động tại Lào Cai
(PLVN) -  Ngày 4/11/2024, tại Trường THCS Bắc Cường, Tòa án nhân dân Thành phố Lào Cai đã tổ chức phiên tòa xét xử lưu động vụ án hình sự mua bán, tàng trữ trái phép chất ma túy. Phiên tòa có sự tham dự của cán bộ, giáo viên và hơn 400 học sinh trường THCS Bắc Cường, thành phố Lào Cai.

Đoàn công tác của Bộ Tư pháp tham dự Hội nghị chuyên gia pháp luật Châu Á lần thứ 12

Đoàn công tác của Bộ Tư pháp tham dự Hội nghị chuyên gia pháp luật Châu Á lần thứ 12
(PLVN) -Nhận lời mời của Bộ trưởng Lập pháp Chính phủ Hàn Quốc, trong khuôn khổ chuyến thăm và làm việc tại Hàn Quốc, ngày 01/11/2024, Đoàn công tác của Bộ Tư pháp do Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc làm Trưởng đoàn đã tham dự Hội nghị chuyên gia pháp luật Châu Á lần thứ 12 (ALES 12) tại Seoul, Hàn Quốc.

Bình Định ban hành Quy chế phối hợp trong quản lý nhà nước về đăng ký biện pháp bảo đảm bằng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất

Ảnh minh họa
(PLVN) - UBND tỉnh Bình Định vừa ban hành Quy chế phối hợp trong quản lý nhà nước về đăng ký biện pháp bảo đảm bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất nhằm kịp thời giải quyết các yêu cầu của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn về đăng ký biện pháp bảo đảm.

Khởi công xây dựng "Mái ấm Tư pháp" tại Lào Cai

Khởi công xây dựng "Mái ấm Tư pháp" tại Lào Cai

(PLVN) -  Ngày 1/11/2024, tại thôn Nậm Lòn, xã Cốc Lầu, huyện Bắc Hà đã diễn ra lễ khởi công xây dựng nhà "Mái ấm Tư pháp" cho ông Hầu Seo Dỉ - Công chức Tư pháp - Hộ tịch xã Cốc Lầu bị sập và hư hỏng hoàn toàn căn nhà cấp 4 mới xây do ảnh hưởng của cơn bão số 3 gây ra.

Sửa đổi quy trình ban hành văn bản pháp luật, tạo thuận lợi cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội

TS. Đinh Văn Minh, Nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp chế- Thanh tra Chính phủ
(PLVN) - Nên xem xét lại cách quy định như hiện nay chỉ cho phép Chính phủ quy định chi tiết những điều khoản được xác định ngay trong luật. Thực tế xây dựng các văn bản hướng dẫn đã gặp không ít khó khăn từ quy định này và để không bị “bó tay” trước yêu cầu thực tiễn đặt ra trong quá trình triển khai luật, các Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành với tên gọi là “các biện pháp bảo đảm thi hành”. Điều này cần được cân nhắc, điều chỉnh trong thời gian tới để tránh tình trạng "tự trói tay" mình rồi lại phải cố gắng "tự giải thoát" như hiện nay

Cán bộ Tư pháp - Hộ tịch Dương Chính Nghĩa 20 năm tận tuỵ với tư pháp cơ sở

Anh Dương Chính Nghĩa 20 năm tận tụy với công việc tư pháp ở cơ sở.
(PLVN) - Anh Dương Chính Nghĩa, công chức tư pháp - hộ tịch xã Tượng Sơn, huyện Thạch Hà (Hà Tĩnh) đã có gần 20 năm gắn bó với công việc tư pháp - hộ tịch ở cơ sở. Với địa bàn rộng, đông dân cư nhưng anh Nghĩa luôn tâm huyết, trách nhiệm, yêu nghề, nỗ lực hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao và luôn là “lá cờ đầu” triển khai các mô hình điểm về phổ biến, giáo dục pháp luật tại Hà Tĩnh.

Bạc Liêu: Bồi dưỡng, tập huấn kiến thức về nghiệp vụ giám định tư pháp

Bạc Liêu: Bồi dưỡng, tập huấn kiến thức về nghiệp vụ giám định tư pháp
(PLVN) - Ngày 2/11, Sở Tư pháp tỉnh Bạc Liêu chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp tổ chức lớp bồi dưỡng nghiệp vụ giám định tư pháp cho cán bộ, công chức, viên chức làm công tác giám định tư pháp trên địa bàn tỉnh, nắm rõ các quy định của pháp luật về giám định tư pháp, một số kỹ năng pháp lý cơ bản, cần thiết của người giám định viên tư pháp.

Chủ quyền nhân dân trong xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam

GS.TS Trần Ngọc Đường, Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội
(PLVN) - Tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ quyền nhân dân xuyên suốt trong tư duy lý luận và quan điểm, đường lối của Đảng ta về xây dựng nhà nước, từ nhà nước dân chủ nhân dân, rồi nhà nước chuyên chính vô sản và hiện nay là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Cốt lõi trong quan điểm về chủ quyền nhân dân là tư tưởng chính quyền thuộc về nhân dân.