Tổng hợp góp ý kiến vào BLDS (sửa đổi): Bảo đảm đầy đủ, khách quan và trung thực

Bộ trưởng Hà Hùng Cường trong Chương trình “Dân hỏi, Bộ trưởng trả lời”
Bộ trưởng Hà Hùng Cường trong Chương trình “Dân hỏi, Bộ trưởng trả lời”
(PLO) - Đó là khẳng định của Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường trong chương trình “Dân hỏi, Bộ trưởng trả lời”.
Bộ luật Dân sự (BLDS) là đạo luật quan trọng, điều chỉnh nhiều mặt quan hệ xã hội có liên quan mật thiết đến đời sống, hoạt động hàng ngày của người dân và doanh nghiệp. Thực hiện Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Kế hoạch của Chính phủ, Bộ Tư pháp đã chủ trì việc tổ chức lấy ý kiến của nhân dân đối với Dự thảo BLDS sửa đổi trong thời hạn 3 tháng. 
Chia sẻ về quá trình lấy ý kiến vừa qua, tham gia chương trình “Dân hỏi, Bộ trưởng trả lời”, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường khẳng định: Việc tổng hợp ý kiến của người dân vào Dự thảo BLDS sửa đổi phải bảo đảm một cách đầy đủ, khách quan, trung thực, công khai và minh bạch.
Đợt sinh hoạt chính trị - pháp lý sâu rộng trong cả nước 
Thưa Bộ trưởng, xin được chuyển đến Bộ trưởng câu hỏi của một vị khán giả cao tuổi: “Tôi được biết việc tổ chức lấy ý kiến nhân dân đối với Dự thảo BLDS sửa đổi đã kết thúc vào ngày 5/4 vừa qua. Không rõ tình hình các cơ quan và người dân tham gia vào hoạt động này thế nào, nhưng tôi cũng là một người có ý kiến trực tiếp đối với Dự thảo sửa đổi, không biết các ý kiến đó có đến được tới Bộ trưởng không?”. 
- Đúng như khán giả nêu, đợt cao điểm lấy ý kiến nhân dân về Dự thảo BLDS đã kết thúc. Bộ Tư pháp đã phối hợp với Văn phòng Chính phủ, Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, các Bộ, ngành liên quan tổng hợp ý kiến của người dân và tổ chức nghiên cứu tiếp thu, giải trình. 
Báo cáo ban đầu về tổng hợp ý kiến được Bộ Tư pháp cuối tuần trước và đầu tuần qua tổ chức 2 hội nghị tại khu vực phía Nam và phía Bắc để các Bộ, ngành, các chuyên gia đóng góp hoàn tất Báo cáo trình Chính phủ tại Phiên họp tháng 4 này, chuẩn bị cho Kỳ họp thứ 9 tới đây của Quốc hội.
Có thể nói rằng, mặc dù 3 tháng đó rơi vào dịp nghỉ Tết Nguyên đán kéo dài và công tác triển khai nhiệm vụ năm mới thường rất bận rộn, nhưng quả thực đây là đợt sinh hoạt chính trị - pháp lý sâu rộng trong cả nước chúng ta; các Bộ, ngành, các địa phương, các tầng lớp nhân dân, các giới, các nhà khoa học, chuyên gia đã rất tích cực tham gia hoạt động này. 
Theo thống kê của Bộ Tư pháp, tới ngày 22/4/2015 có khoảng 6,5 triệu lượt ý kiến của người dân tham gia vào Dự thảo BLDS sửa đổi, được tổng hợp trong báo cáo của 27 Bộ, ngành, đoàn thể ở Trung ương, 44 UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các báo cáo từ hội thảo, tọa đàm, các ý kiến từ Cổng thông tin điện tử, trên các phương tiện thông tin đại chúng trong suốt thời gian vừa qua. 
Một lần nữa chúng ta thấy rõ hơn tính dân chủ trong công tác xây dựng pháp luật ở nước ta. Từ quan điểm “lấy dân làm gốc”, Quốc hội và Chính phủ đã đưa Dự thảo BLDS mà như nhà báo nói là liên quan đến đời sống hàng ngày của người dân, doanh nghiệp, để người dân được biết, được trực tiếp tham gia ý kiến vào Bộ luật.
Còn ý kiến của vị khán giả có tới được Bộ Tư pháp hay không thì tôi cũng xin thưa là tôi không dám khẳng định một cách chính xác vì chưa biết khán giả là ai, ý kiến như thế nào. Tuy nhiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ đã yêu cầu việc tổng hợp ý kiến của người dân phải bảo đảm một cách đầy đủ, khách quan, trung thực, công khai và minh bạch. 
Dự thảo Báo cáo tổng hợp, tiếp thu giải trình ý kiến nhân dân đối với BLDS tôi vừa nhắc đến để trình Chính phủ trình ra Quốc hội đã được đăng tải trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Tư pháp, trong đó thể hiện hết các loại ý kiến của người dân về các vấn đề của BLDS nói chung và 10 vấn đề trọng tâm Chính phủ lấy ý kiến nói riêng. 
Khán giả có thể truy cập và xem ý kiến của mình đã được Bộ Tư pháp tổng hợp hay chưa, được nghiên cứu tiếp thu hay giải trình chưa; nếu chưa, khán giả cũng có thể liên hệ với Bộ Tư pháp qua Cổng thông tin điện tử của Bộ hoặc qua Chương trình “Dân hỏi, Bộ trưởng trả lời” để chúng tôi báo cáo thêm.
Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại Lễ công bố Kế hoạch của Chính phủ về việc tổ chức lấy ý kiến nhân dân đối với Dự thảo Bộ luật Dân sự (sửa đổi)
Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại Lễ công bố
Kế hoạch của Chính phủ về việc tổ chức lấy ý kiến nhân dân
 đối với Dự thảo Bộ luật Dân sự (sửa đổi)
Gần giống Bộ luật Dân sự của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN
Đa số ý kiến của người dân tập trung vào vấn đề nào trong 10 vấn đề trọng tâm đưa ra lấy ý kiến lần này, thưa Bộ trưởng?
- Thật khó để cân đong, đo đếm xem trong 10 vấn đề Chính phủ xin ý kiến thì đa số người dân tập trung vào vấn đề nào nhất! Tuy nhiên, chỉ có thể nói chung là đa số ý kiến của người dân đồng tình và nhất trí cao những nội dung mang tính đổi mới, cải cách của Dự thảo BLDS lần này. 
Có chuyên gia nói với tôi rằng, BLDS năm 1995 chưa phải là BLDS, BLDS năm 2005 một nửa là BLDS, còn Dự thảo BLDS lần này mà dự kiến là BLDS năm 2015 đã gần giống BLDS của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, xây dựng Nhà nước pháp quyền, tôn trọng, bảo vệ quyền con người, quyền công dân và hội nhập quốc tế.
Đi vào chi tiết thì có thể thấy người dân rất quan tâm đến một vấn đề Chính phủ đưa ra xin ý kiến cũng là điểm mới của Dự thảo BLDS lần này, đó là vấn đề trách nhiệm của Tòa án, của các cơ quan khác có thẩm quyền của Nhà nước trong việc bảo vệ quyền dân sự của người dân, doanh nghiệp. Tại sao như vậy? 
Thực ra, BLDS hiện hành của chúng ta đã quy định trách nhiệm trên theo hướng tất cả các quyền dân sự của người dân, doanh nghiệp đều được tôn trọng, được bảo vệ. BLDS hiện hành cũng quy định về việc không có pháp luật thì Tòa án là cơ quan có thẩm quyền áp dụng tập quán, không có tập quán thì áp dụng quy định tương tự của pháp luật để giải quyết tranh chấp, bảo vệ quyền lợi của người dân. 
Tuy nhiên, cái thiếu của BLDS hiện hành ở chỗ chưa quy định rõ trách nhiệm của Tòa án khi thụ lý, giải quyết vụ, việc dân sự của người dân, kể cả khi chưa có quy định của pháp luật. Tương tự, BLDS hiện hành cũng chưa quy định cụ thể trong trường hợp chưa có quy định của pháp luật thì khi nào áp dụng tập quán, khi nào áp dụng quy định tương tự của pháp luật nên trên thực tế, việc áp dụng tập quán, áp dụng quy định tương tự của pháp luật hầu như không được thực hiện.
Để khắc phục bất cập này đồng thời cũng là để cụ thể hóa tinh thần và nội dung hết sức mới của Hiến pháp năm 2013 ở chỗ Tòa án được xác định là cơ quan thực hiện quyền tư pháp của đất nước, là chỗ dựa công lý của người dân, do vậy Dự thảo BLDS lần này đã bổ sung những quy định rất cụ thể. 
Một là, Tòa án không có quyền từ chối yêu cầu của người dân trong việc bảo vệ quyền dân sự của họ trong trường hợp pháp luật không có quy định. Trong trường hợp này, Tòa án phải căn cứ vào thỏa thuận của các bên, không có thỏa thuận thì căn cứ vào tập quán, không có tập quán thì căn cứ vào quy định tương tự của pháp luật để giải quyết. 
Hai là, Dự thảo BLDS sửa đổi bổ sung thêm là ngoài các căn cứ nêu trên, còn có thể căn cứ vào nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự, lẽ công bằng, niềm tin nội tâm của Thẩm phán và mới nữa là căn cứ vào án lệ của Tòa án cấp trên để bằng mọi cách xem xét, giải quyết tranh chấp giữa các bên, bảo vệ quyền lợi của người dân. Đây là điểm mới người dân thực sự rất quan tâm vì nó thể hiện tinh thần của Nhà nước pháp quyền.
Bảo vệ đến cùng quyền dân sự của người dân
Thưa Bộ trưởng, tiếp theo cũng là một vấn đề liên quan đến Tòa án. Một khán giả có hỏi: “Tôi được biết, hiện nay việc khởi kiện của người dân chỉ được thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định, còn gọi là thời hiệu khởi kiện, sau khoảng thời gian đó người dân sẽ không còn quyền khởi kiện của mình. Quy định như vậy, theo tôi vô hình trung đã hạn chế quyền lợi của người dân. Dự thảo BLDS sửa đổi có hướng nào để khắc phục tình trạng này không?”.
- Đúng là BLDS hiện hành quy định 3 loại thời hiệu, trong đó có một loại thời hiệu gọi là thời hiệu khởi kiện mà nhà báo vừa nêu. Thời hiệu khởi kiện là thời hạn mà những người có quyền lợi bị xâm hại có thể yêu cầu Tòa án giải quyết, bảo vệ quyền lợi của mình, nếu hết thời hạn đó mà họ chưa khởi kiện thì mất quyền khởi kiện trước Tòa án. Hay nói cách khác, nếu có đưa đơn khởi kiện ra Tòa án thì Tòa án cũng từ chối.
Quy định như vậy có thể nói là thuận lợi cho Tòa án, thuận lợi cho Nhà nước, nhưng không giải quyết rốt ráo đến cùng trong việc bảo vệ quyền lợi của người dân và vô hình trung đã hạn chế quyền của người dân được bảo vệ quyền dân sự của mình. Vì thế, Dự thảo BLDS lần này quy định theo hướng không còn thời hiệu khởi kiện. 
Nếu được Quốc hội chấp nhận, có nghĩa là về sau này, vào bất cứ thời điểm nào, sau bao nhiêu năm tháng khi người dân khởi kiện ra tòa thì Tòa án vẫn phải có trách nhiệm thụ lý để phân xét. Nếu họ khởi kiện đúng, phải bảo vệ quyền lợi của họ chứ không được từ chối bởi lý do thời hiệu khởi kiện đã hết.
Những góp ý gửi cho Bộ Tư pháp có nhiều ý kiến đồng tình với sự thay đổi trên không, thưa Bộ trưởng?
- Vấn đề này có hai loại ý kiến và loại ý kiến nghiêng về Dự thảo là nhiều hơn. Tất nhiên, thuận lợi cho người này lại bất tiện cho người khác, phía bất tiện mong rằng giữ lại thời hiệu khởi kiện. Pháp luật một số nước có quy định thời hiệu khởi kiện nhưng trên tinh thần của Hiến pháp, quyền cơ bản của người dân phải được pháp luật bảo vệ, chúng tôi nghĩ rằng không nên đưa ra một rào cản gì đó để cuối cùng Nhà nước không bảo vệ. Nếu Nhà nước không đứng ra giải quyết thì nhiều khi xã hội tự giải quyết với nhau, còn đâu là văn minh, còn đâu là pháp quyền mà cũng không hay cho trật tự an toàn của đất nước.
Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!

Tin cùng chuyên mục

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh, Trưởng Ban tổ chức phát biểu tại buổi lễ.

Giải lan toả kết quả hoạt động của Bộ, ngành Tư pháp, tinh thần thượng tôn Hiến pháp, pháp luật

(PLVN) - Thiết thực hướng đến Kỷ niệm 80 năm ngày Truyền thống của ngành Tư pháp Việt Nam (28/8/1945 – 28/8/2025) và Đại hội Thi đua yêu nước ngành Tư pháp lần thứ VI, 100 năm ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025), phát huy vai trò của báo chí, nâng cao chất lượng công tác thông tin truyền thông, góp phần tích cực xây dựng Bộ, ngành Tư pháp ngày càng phát triển, sáng 22/11, Bộ Tư pháp phát động Giải Báo chí toàn quốc về ngành Tư pháp lần thứ nhất (gọi chung là Giải báo chí).

Đọc thêm

Đẩy mạnh xã hội hoá công tác phổ biến, giáo dục pháp luật thông qua mô hình “Điểm hỗ trợ pháp luật cộng đồng miễn phí”

Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật, Bộ tư pháp Phan Hồng Nguyên phát biểu khai mạc Tọa đàm.
(PLVN) - Ngày 20/11/2024, tại tỉnh Sóc Trăng, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật - Bộ Tư pháp tổ chức Tọa đàm lấy ý kiến thí điểm xây dựng mô hình “Điểm hỗ trợ pháp luật cộng đồng miễn phí” với sự chủ trì của đồng chí Phan Hồng Nguyên – Phó Cục trưởng.

Xác định đúng và trúng giải pháp để đưa công tác xây dựng pháp luật lên tầm cao mới

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh phát biểu khai mạc phiên họp.
(PLVN) - Ngày 21/11, Bộ Tư pháp tổ chức phiên họp Hội đồng khoa học Bộ với chủ đề “Nhận diện những vấn đề đặt ra đối với sự phát triển của Bộ, ngành Tư pháp trên cơ sở các phát biểu chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm thời gian gần đây và Kết luận của đồng chí Tổng Bí thư tại buổi làm việc với Ban Cán sự đảng Bộ Tư pháp”. Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh chủ trì phiên họp. Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc và Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh cùng dự.

Thư ký thi hành án Trần Văn Toán và những kỷ niệm “cưỡng chế” nhớ đời!

Anh Trần Văn Toán, Thư ký thi hành án Chi cục Thi hành án dân sự huyện Phước Long, tỉnh Bạc Liêu.
(PLVN) -“Phải nhìn nhận, trong giai đoạn hiện nay hoạt động Thi hành án dân sự (THADS) vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn nhất định, tiềm ẩn nhiều rủi ro, nguy hiểm cho đội ngũ Chấp hành viên khi tổ chức thi hành án” là chia sẻ của anh Trần Văn Toán, Thư ký thi hành án Chi cục Thi hành án dân sự huyện Phước Long, tỉnh Bạc Liêu.

TS Lê Việt Nga: Người góp sức mở những “cung đường” cho hàng Việt vươn xa

TS. Lê Việt Nga - Nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương)
(PLVN) -  Chỉ từ một lời “rủ rê” mà TS. Lê Việt Nga - Nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) đã có 13 năm gắn bó với cuộc vận động Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam. Từ cuộc vận động này, cùng với nỗ lực, nhiệt huyết và tình yêu với hàng Việt của TS. Lê Việt Nga mà hàng Việt đã có một “cuộc trường chinh vạn dặm” vượt ra khỏi biên giới quốc gia, xuất hiện trên kệ những hệ thống siêu thị lớn nhất trên thế giới…

Phiên họp thứ nhất Ban Chỉ đạo của Bộ Tư pháp tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW

Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh phát biểu kết luận phiên họp.
(PLVN) -Ngày 20/11, Bộ Tư pháp đã tổ chức Phiên họp thứ nhất Ban Chỉ đạo của Bộ Tư pháp tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”.

Bộ Tư pháp quán triệt và triển khai Kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp

Bộ Tư pháp quán triệt và triển khai Kết luận của Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp
(PLVN) - Ngày 20/11, Ban Cán sự Đảng Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị quán triệt và triển khai Thông báo số 108-TB/VPTW về kết luận của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp và Phiên họp thứ nhất Ban Chỉ đạo của Bộ Tư pháp về tổng kết thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”.

Chung sức, đồng lòng thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, đưa đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới

Tổng Bí thư Tô Lâm, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực chủ trì cuộc họp Thường trực Ban chỉ đạo, ngày 30/10/2024. Ảnh: TTXVN
(PLVN) -Sau gần 40 năm đổi mới, dưới sự lãnh đạo toàn diện của Đảng, tình hình kinh tế - xã hội đất nước có bước chuyển mình mạnh mẽ, đột phá, mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho Nhân dân. Bên cạnh những thành tựu to lớn, Việt Nam phải đối mặt với nhiều thách thức, trong đó có tình trạng lãng phí, gây tác họa nghiêm trọng, lâu dài, khó khắc phục, cản trở đất nước vươn mình, giàu mạnh. Bởi vậy, hiện nay, Đảng, Nhà nước coi triệt bỏ lãng phí là nhiệm vụ cấp bách hàng đầu.

Cô giáo Lê Thị Lan Phương: “Người lái đò” thắp sáng tri thức pháp luật cho học sinh nơi dải đất biên cương

Cô giáo Lê Thị Lan Phương, Hiệu trưởng Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú tỉnh Cao Bằng
(PLVN) -Sau bao năm cống hiến cho sự nghiệp trồng người, cô giáo Lê Thị Lan Phương đã để lại nhiều dấu ấn cho các thế hệ học trò Trường Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh Cao Bằng. Cô vinh dự được nhận nhiều danh hiệu thi đua và hình thức khen thưởng như Chiến sĩ thi đua cấp tỉnh (6 lần); Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Tỉnh ủy Cao Bằng, UBND tỉnh Cao Bằng.

Góp ý tài liệu hướng dẫn tiêu chí đánh giá chất lượng trợ giúp pháp lý

Góp ý tài liệu hướng dẫn tiêu chí đánh giá chất lượng trợ giúp pháp lý
(PLVN) - Trong khuôn khổ dự án “Tăng cường Trợ giúp pháp lý cho người nghèo và đối tượng yếu thế” do Ngân hàng Thế giới (WB) tài trợ từ nguồn vốn của Quỹ phát triển xã hội Nhật Bản (JSDF), với tư cách là cơ quan chủ quản, ngày 19/11, Bộ Tư pháp tổ chức Hội thảo góp ý tài liệu hướng dẫn tiêu chí đánh giá chất lượng trợ giúp pháp lý – Phần về điều ước quốc tế, kinh nghiệm quốc tế.

PGS.TS Nguyễn Tấn Vinh: Tấm gương sáng trong phong trào thi đua yêu nước

PGS.TS Nguyễn Tấn Vinh, Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Giám đốc Học viện Chính trị khu vực II
(PLVN) - PGS.TS Nguyễn Tấn Vinh hiện là Phó Bí thư Đảng ủy; Phó Giám đốc Học viện Chính trị khu vực II - ông là một trong những cá nhân có đóng góp nổi bật trong lĩnh vực giảng dạy, nghiên cứu khoa học và phong trào thi đua yêu nước. Trải qua hành trình sự nghiệp hơn 20 năm, ông đã để lại nhiều dấu ấn sâu đậm và thành tựu, góp phần vào sự phát triển của nền giáo dục chính trị tại Việt Nam.

Lãnh đạo Bộ Tư pháp chúc mừng Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11

Lãnh đạo Bộ Tư pháp chúc mừng Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11
(PLVN) - Nhân dịp kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, lãnh đạo Bộ Tư pháp cùng lãnh đạo một số đơn vị thuộc Bộ đến thăm, chúc mừng Bộ Giáo dục và Đào tạo, Trường Đại học Luật Hà Nội, Học viện Tư pháp và gửi lẵng hoa tươi thắm đến các cơ sở giáo dục, đào tạo luật thuộc Bộ Tư pháp.

Tăng cường thực thi hiệu quả Công ước quốc về các quyền dân sự và chính trị

Cảnh Hội nghị.
(PLVN) - Ngày 19/11, Bộ Tư pháp phối hợp với Văn phòng Ban Chỉ đạo Nhân quyền của Chính phủ chủ trì tổ chức Hội nghị tổng kết tình hình thực hiện Quyết định 1252/QĐ-TTg ngày 26/9/2019 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Kế hoạch tăng cường thực thi hiệu quả Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị (ICCPR).

Thực thi pháp luật trở thành một giá trị, một yêu cầu rất cao trong Nhà nước pháp quyền

GS.TS Hoàng Thế Liên, nguyên Thứ trưởng Thường trực Bộ Tư pháp.
(PLVN) - Theo GS.TS Hoàng Thế Liên, nguyên Thứ trưởng Thường trực Bộ Tư pháp, nếu pháp luật không được thực thi một cách công bằng thì Nhà nước pháp quyền chưa phải là Nhà nước pháp quyền trên thực tế. Do đó, yêu cầu thực thi pháp luật trở thành một giá trị, một yêu cầu rất cao trong Nhà nước pháp quyền.