Tổng hợp góp ý kiến vào BLDS (sửa đổi): Bảo đảm đầy đủ, khách quan và trung thực

Bộ trưởng Hà Hùng Cường trong Chương trình “Dân hỏi, Bộ trưởng trả lời”
Bộ trưởng Hà Hùng Cường trong Chương trình “Dân hỏi, Bộ trưởng trả lời”
(PLO) - Đó là khẳng định của Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường trong chương trình “Dân hỏi, Bộ trưởng trả lời”.
Bộ luật Dân sự (BLDS) là đạo luật quan trọng, điều chỉnh nhiều mặt quan hệ xã hội có liên quan mật thiết đến đời sống, hoạt động hàng ngày của người dân và doanh nghiệp. Thực hiện Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Kế hoạch của Chính phủ, Bộ Tư pháp đã chủ trì việc tổ chức lấy ý kiến của nhân dân đối với Dự thảo BLDS sửa đổi trong thời hạn 3 tháng. 
Chia sẻ về quá trình lấy ý kiến vừa qua, tham gia chương trình “Dân hỏi, Bộ trưởng trả lời”, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường khẳng định: Việc tổng hợp ý kiến của người dân vào Dự thảo BLDS sửa đổi phải bảo đảm một cách đầy đủ, khách quan, trung thực, công khai và minh bạch.
Đợt sinh hoạt chính trị - pháp lý sâu rộng trong cả nước 
Thưa Bộ trưởng, xin được chuyển đến Bộ trưởng câu hỏi của một vị khán giả cao tuổi: “Tôi được biết việc tổ chức lấy ý kiến nhân dân đối với Dự thảo BLDS sửa đổi đã kết thúc vào ngày 5/4 vừa qua. Không rõ tình hình các cơ quan và người dân tham gia vào hoạt động này thế nào, nhưng tôi cũng là một người có ý kiến trực tiếp đối với Dự thảo sửa đổi, không biết các ý kiến đó có đến được tới Bộ trưởng không?”. 
- Đúng như khán giả nêu, đợt cao điểm lấy ý kiến nhân dân về Dự thảo BLDS đã kết thúc. Bộ Tư pháp đã phối hợp với Văn phòng Chính phủ, Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, các Bộ, ngành liên quan tổng hợp ý kiến của người dân và tổ chức nghiên cứu tiếp thu, giải trình. 
Báo cáo ban đầu về tổng hợp ý kiến được Bộ Tư pháp cuối tuần trước và đầu tuần qua tổ chức 2 hội nghị tại khu vực phía Nam và phía Bắc để các Bộ, ngành, các chuyên gia đóng góp hoàn tất Báo cáo trình Chính phủ tại Phiên họp tháng 4 này, chuẩn bị cho Kỳ họp thứ 9 tới đây của Quốc hội.
Có thể nói rằng, mặc dù 3 tháng đó rơi vào dịp nghỉ Tết Nguyên đán kéo dài và công tác triển khai nhiệm vụ năm mới thường rất bận rộn, nhưng quả thực đây là đợt sinh hoạt chính trị - pháp lý sâu rộng trong cả nước chúng ta; các Bộ, ngành, các địa phương, các tầng lớp nhân dân, các giới, các nhà khoa học, chuyên gia đã rất tích cực tham gia hoạt động này. 
Theo thống kê của Bộ Tư pháp, tới ngày 22/4/2015 có khoảng 6,5 triệu lượt ý kiến của người dân tham gia vào Dự thảo BLDS sửa đổi, được tổng hợp trong báo cáo của 27 Bộ, ngành, đoàn thể ở Trung ương, 44 UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các báo cáo từ hội thảo, tọa đàm, các ý kiến từ Cổng thông tin điện tử, trên các phương tiện thông tin đại chúng trong suốt thời gian vừa qua. 
Một lần nữa chúng ta thấy rõ hơn tính dân chủ trong công tác xây dựng pháp luật ở nước ta. Từ quan điểm “lấy dân làm gốc”, Quốc hội và Chính phủ đã đưa Dự thảo BLDS mà như nhà báo nói là liên quan đến đời sống hàng ngày của người dân, doanh nghiệp, để người dân được biết, được trực tiếp tham gia ý kiến vào Bộ luật.
Còn ý kiến của vị khán giả có tới được Bộ Tư pháp hay không thì tôi cũng xin thưa là tôi không dám khẳng định một cách chính xác vì chưa biết khán giả là ai, ý kiến như thế nào. Tuy nhiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ đã yêu cầu việc tổng hợp ý kiến của người dân phải bảo đảm một cách đầy đủ, khách quan, trung thực, công khai và minh bạch. 
Dự thảo Báo cáo tổng hợp, tiếp thu giải trình ý kiến nhân dân đối với BLDS tôi vừa nhắc đến để trình Chính phủ trình ra Quốc hội đã được đăng tải trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Tư pháp, trong đó thể hiện hết các loại ý kiến của người dân về các vấn đề của BLDS nói chung và 10 vấn đề trọng tâm Chính phủ lấy ý kiến nói riêng. 
Khán giả có thể truy cập và xem ý kiến của mình đã được Bộ Tư pháp tổng hợp hay chưa, được nghiên cứu tiếp thu hay giải trình chưa; nếu chưa, khán giả cũng có thể liên hệ với Bộ Tư pháp qua Cổng thông tin điện tử của Bộ hoặc qua Chương trình “Dân hỏi, Bộ trưởng trả lời” để chúng tôi báo cáo thêm.
Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại Lễ công bố Kế hoạch của Chính phủ về việc tổ chức lấy ý kiến nhân dân đối với Dự thảo Bộ luật Dân sự (sửa đổi)
Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại Lễ công bố
Kế hoạch của Chính phủ về việc tổ chức lấy ý kiến nhân dân
 đối với Dự thảo Bộ luật Dân sự (sửa đổi)
Gần giống Bộ luật Dân sự của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN
Đa số ý kiến của người dân tập trung vào vấn đề nào trong 10 vấn đề trọng tâm đưa ra lấy ý kiến lần này, thưa Bộ trưởng?
- Thật khó để cân đong, đo đếm xem trong 10 vấn đề Chính phủ xin ý kiến thì đa số người dân tập trung vào vấn đề nào nhất! Tuy nhiên, chỉ có thể nói chung là đa số ý kiến của người dân đồng tình và nhất trí cao những nội dung mang tính đổi mới, cải cách của Dự thảo BLDS lần này. 
Có chuyên gia nói với tôi rằng, BLDS năm 1995 chưa phải là BLDS, BLDS năm 2005 một nửa là BLDS, còn Dự thảo BLDS lần này mà dự kiến là BLDS năm 2015 đã gần giống BLDS của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, xây dựng Nhà nước pháp quyền, tôn trọng, bảo vệ quyền con người, quyền công dân và hội nhập quốc tế.
Đi vào chi tiết thì có thể thấy người dân rất quan tâm đến một vấn đề Chính phủ đưa ra xin ý kiến cũng là điểm mới của Dự thảo BLDS lần này, đó là vấn đề trách nhiệm của Tòa án, của các cơ quan khác có thẩm quyền của Nhà nước trong việc bảo vệ quyền dân sự của người dân, doanh nghiệp. Tại sao như vậy? 
Thực ra, BLDS hiện hành của chúng ta đã quy định trách nhiệm trên theo hướng tất cả các quyền dân sự của người dân, doanh nghiệp đều được tôn trọng, được bảo vệ. BLDS hiện hành cũng quy định về việc không có pháp luật thì Tòa án là cơ quan có thẩm quyền áp dụng tập quán, không có tập quán thì áp dụng quy định tương tự của pháp luật để giải quyết tranh chấp, bảo vệ quyền lợi của người dân. 
Tuy nhiên, cái thiếu của BLDS hiện hành ở chỗ chưa quy định rõ trách nhiệm của Tòa án khi thụ lý, giải quyết vụ, việc dân sự của người dân, kể cả khi chưa có quy định của pháp luật. Tương tự, BLDS hiện hành cũng chưa quy định cụ thể trong trường hợp chưa có quy định của pháp luật thì khi nào áp dụng tập quán, khi nào áp dụng quy định tương tự của pháp luật nên trên thực tế, việc áp dụng tập quán, áp dụng quy định tương tự của pháp luật hầu như không được thực hiện.
Để khắc phục bất cập này đồng thời cũng là để cụ thể hóa tinh thần và nội dung hết sức mới của Hiến pháp năm 2013 ở chỗ Tòa án được xác định là cơ quan thực hiện quyền tư pháp của đất nước, là chỗ dựa công lý của người dân, do vậy Dự thảo BLDS lần này đã bổ sung những quy định rất cụ thể. 
Một là, Tòa án không có quyền từ chối yêu cầu của người dân trong việc bảo vệ quyền dân sự của họ trong trường hợp pháp luật không có quy định. Trong trường hợp này, Tòa án phải căn cứ vào thỏa thuận của các bên, không có thỏa thuận thì căn cứ vào tập quán, không có tập quán thì căn cứ vào quy định tương tự của pháp luật để giải quyết. 
Hai là, Dự thảo BLDS sửa đổi bổ sung thêm là ngoài các căn cứ nêu trên, còn có thể căn cứ vào nguyên tắc cơ bản của pháp luật dân sự, lẽ công bằng, niềm tin nội tâm của Thẩm phán và mới nữa là căn cứ vào án lệ của Tòa án cấp trên để bằng mọi cách xem xét, giải quyết tranh chấp giữa các bên, bảo vệ quyền lợi của người dân. Đây là điểm mới người dân thực sự rất quan tâm vì nó thể hiện tinh thần của Nhà nước pháp quyền.
Bảo vệ đến cùng quyền dân sự của người dân
Thưa Bộ trưởng, tiếp theo cũng là một vấn đề liên quan đến Tòa án. Một khán giả có hỏi: “Tôi được biết, hiện nay việc khởi kiện của người dân chỉ được thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định, còn gọi là thời hiệu khởi kiện, sau khoảng thời gian đó người dân sẽ không còn quyền khởi kiện của mình. Quy định như vậy, theo tôi vô hình trung đã hạn chế quyền lợi của người dân. Dự thảo BLDS sửa đổi có hướng nào để khắc phục tình trạng này không?”.
- Đúng là BLDS hiện hành quy định 3 loại thời hiệu, trong đó có một loại thời hiệu gọi là thời hiệu khởi kiện mà nhà báo vừa nêu. Thời hiệu khởi kiện là thời hạn mà những người có quyền lợi bị xâm hại có thể yêu cầu Tòa án giải quyết, bảo vệ quyền lợi của mình, nếu hết thời hạn đó mà họ chưa khởi kiện thì mất quyền khởi kiện trước Tòa án. Hay nói cách khác, nếu có đưa đơn khởi kiện ra Tòa án thì Tòa án cũng từ chối.
Quy định như vậy có thể nói là thuận lợi cho Tòa án, thuận lợi cho Nhà nước, nhưng không giải quyết rốt ráo đến cùng trong việc bảo vệ quyền lợi của người dân và vô hình trung đã hạn chế quyền của người dân được bảo vệ quyền dân sự của mình. Vì thế, Dự thảo BLDS lần này quy định theo hướng không còn thời hiệu khởi kiện. 
Nếu được Quốc hội chấp nhận, có nghĩa là về sau này, vào bất cứ thời điểm nào, sau bao nhiêu năm tháng khi người dân khởi kiện ra tòa thì Tòa án vẫn phải có trách nhiệm thụ lý để phân xét. Nếu họ khởi kiện đúng, phải bảo vệ quyền lợi của họ chứ không được từ chối bởi lý do thời hiệu khởi kiện đã hết.
Những góp ý gửi cho Bộ Tư pháp có nhiều ý kiến đồng tình với sự thay đổi trên không, thưa Bộ trưởng?
- Vấn đề này có hai loại ý kiến và loại ý kiến nghiêng về Dự thảo là nhiều hơn. Tất nhiên, thuận lợi cho người này lại bất tiện cho người khác, phía bất tiện mong rằng giữ lại thời hiệu khởi kiện. Pháp luật một số nước có quy định thời hiệu khởi kiện nhưng trên tinh thần của Hiến pháp, quyền cơ bản của người dân phải được pháp luật bảo vệ, chúng tôi nghĩ rằng không nên đưa ra một rào cản gì đó để cuối cùng Nhà nước không bảo vệ. Nếu Nhà nước không đứng ra giải quyết thì nhiều khi xã hội tự giải quyết với nhau, còn đâu là văn minh, còn đâu là pháp quyền mà cũng không hay cho trật tự an toàn của đất nước.
Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!

Tin cùng chuyên mục

Quyết tâm đổi mới tư duy trong xây dựng luật

Quyết tâm đổi mới tư duy trong xây dựng luật

(PLVN) - Đổi mới tư duy, quan điểm, quy trình xây dựng luật là một trong những yêu cầu, nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách thời gian tới nhằm tạo đột phá mạnh mẽ hơn về thể chế phát triển, tháo gỡ điểm nghẽn, huy động và khơi thông mọi nguồn lực để đưa đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.

Đọc thêm

Tổ chức đấu giá Quyền sử dụng đất tại Khu đất dịch vụ Đông Đạo, phường Đồng Tâm, thành phố Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc

Đồng chí Phùng Huy Thọ - Đấu giá viên, phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Dịch vụ đấu giá tài sản tỉnh Vĩnh Phúc điều hành cuộc bán đấu giá
(PLVN) - Căn cứ Quyết định số 22/QĐ-TNMT ngày 18/9/2024 của Phòng Tài nguyên và Môi Trường về việc phê duyệt kết quả lựa chọn đơn vị thực hiện đấu giá QSD đất đối với 05 thửa đất thuộc dự án: Khu đất dịch vụ Đông Đạo, phường Đồng Tâm, thành phố Vĩnh Yên; Hợp đồng dịch vụ đấu giá quyền sử dụng đất số 24/2024/HĐ-DVĐGQSDĐ ngày 23/9/2024 ký giữa Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản tỉnh Vĩnh Phúc với Phòng Tài Nguyên và Môi Trường thành phố Vĩnh Yên. Vừa qua, Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản tỉnh Vĩnh Phúc tổ chức bán đấu giá thành công 5/5 ô đất với tổng giá khởi điểm là 17.316.000.000 đồng.

Hơn 400 học sinh tham dự phiên tòa xét xử lưu động tại Lào Cai

Hơn 400 học sinh tham dự phiên tòa xét xử lưu động tại Lào Cai
(PLVN) -  Ngày 4/11/2024, tại Trường THCS Bắc Cường, Tòa án nhân dân Thành phố Lào Cai đã tổ chức phiên tòa xét xử lưu động vụ án hình sự mua bán, tàng trữ trái phép chất ma túy. Phiên tòa có sự tham dự của cán bộ, giáo viên và hơn 400 học sinh trường THCS Bắc Cường, thành phố Lào Cai.

Đoàn công tác của Bộ Tư pháp tham dự Hội nghị chuyên gia pháp luật Châu Á lần thứ 12

Đoàn công tác của Bộ Tư pháp tham dự Hội nghị chuyên gia pháp luật Châu Á lần thứ 12
(PLVN) -Nhận lời mời của Bộ trưởng Lập pháp Chính phủ Hàn Quốc, trong khuôn khổ chuyến thăm và làm việc tại Hàn Quốc, ngày 01/11/2024, Đoàn công tác của Bộ Tư pháp do Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc làm Trưởng đoàn đã tham dự Hội nghị chuyên gia pháp luật Châu Á lần thứ 12 (ALES 12) tại Seoul, Hàn Quốc.

Bình Định ban hành Quy chế phối hợp trong quản lý nhà nước về đăng ký biện pháp bảo đảm bằng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất

Ảnh minh họa
(PLVN) - UBND tỉnh Bình Định vừa ban hành Quy chế phối hợp trong quản lý nhà nước về đăng ký biện pháp bảo đảm bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất nhằm kịp thời giải quyết các yêu cầu của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn về đăng ký biện pháp bảo đảm.

Khởi công xây dựng "Mái ấm Tư pháp" tại Lào Cai

Khởi công xây dựng "Mái ấm Tư pháp" tại Lào Cai

(PLVN) -  Ngày 1/11/2024, tại thôn Nậm Lòn, xã Cốc Lầu, huyện Bắc Hà đã diễn ra lễ khởi công xây dựng nhà "Mái ấm Tư pháp" cho ông Hầu Seo Dỉ - Công chức Tư pháp - Hộ tịch xã Cốc Lầu bị sập và hư hỏng hoàn toàn căn nhà cấp 4 mới xây do ảnh hưởng của cơn bão số 3 gây ra.

Sửa đổi quy trình ban hành văn bản pháp luật, tạo thuận lợi cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội

TS. Đinh Văn Minh, Nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp chế- Thanh tra Chính phủ
(PLVN) - Nên xem xét lại cách quy định như hiện nay chỉ cho phép Chính phủ quy định chi tiết những điều khoản được xác định ngay trong luật. Thực tế xây dựng các văn bản hướng dẫn đã gặp không ít khó khăn từ quy định này và để không bị “bó tay” trước yêu cầu thực tiễn đặt ra trong quá trình triển khai luật, các Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành với tên gọi là “các biện pháp bảo đảm thi hành”. Điều này cần được cân nhắc, điều chỉnh trong thời gian tới để tránh tình trạng "tự trói tay" mình rồi lại phải cố gắng "tự giải thoát" như hiện nay

Cán bộ Tư pháp - Hộ tịch Dương Chính Nghĩa 20 năm tận tuỵ với tư pháp cơ sở

Anh Dương Chính Nghĩa 20 năm tận tụy với công việc tư pháp ở cơ sở.
(PLVN) - Anh Dương Chính Nghĩa, công chức tư pháp - hộ tịch xã Tượng Sơn, huyện Thạch Hà (Hà Tĩnh) đã có gần 20 năm gắn bó với công việc tư pháp - hộ tịch ở cơ sở. Với địa bàn rộng, đông dân cư nhưng anh Nghĩa luôn tâm huyết, trách nhiệm, yêu nghề, nỗ lực hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao và luôn là “lá cờ đầu” triển khai các mô hình điểm về phổ biến, giáo dục pháp luật tại Hà Tĩnh.

Bạc Liêu: Bồi dưỡng, tập huấn kiến thức về nghiệp vụ giám định tư pháp

Bạc Liêu: Bồi dưỡng, tập huấn kiến thức về nghiệp vụ giám định tư pháp
(PLVN) - Ngày 2/11, Sở Tư pháp tỉnh Bạc Liêu chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp tổ chức lớp bồi dưỡng nghiệp vụ giám định tư pháp cho cán bộ, công chức, viên chức làm công tác giám định tư pháp trên địa bàn tỉnh, nắm rõ các quy định của pháp luật về giám định tư pháp, một số kỹ năng pháp lý cơ bản, cần thiết của người giám định viên tư pháp.

Chủ quyền nhân dân trong xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam

GS.TS Trần Ngọc Đường, Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội
(PLVN) - Tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ quyền nhân dân xuyên suốt trong tư duy lý luận và quan điểm, đường lối của Đảng ta về xây dựng nhà nước, từ nhà nước dân chủ nhân dân, rồi nhà nước chuyên chính vô sản và hiện nay là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Cốt lõi trong quan điểm về chủ quyền nhân dân là tư tưởng chính quyền thuộc về nhân dân.

Khoa Pháp luật Kinh tế, Trường Đại học Luật Hà Nội: Không ngừng đổi mới và phát triển

TS. Đoàn Trung Kiên, Hiệu trưởng Trường Đại học Luật Hà Nội.
(PLVN) - Ngày 3/11/2024, Khoa Pháp luật Kinh tế, Trường Đại học Luật Hà Nội tổ chức gặp mặt truyền thống 45 năm ngày thành lập (10 /11/1979 – 10/11/2024 ) và đón nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ. Sau 45 năm thành lập, Khoa Pháp luật kinh tế đã chủ động, sáng tạo, phát triển không ngừng, có nhiều đóng góp trong thực hiện sứ mạng, tầm nhìn của Nhà trường. Nhân dịp này, Báo Pháp luật Việt Nam đã phỏng vấn TS. Đoàn Trung Kiên, Hiệu trưởng Nhà trường.

Khánh Hòa tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ phổ biến, giáo dục pháp luật năm 2024

Quang cảnh hội nghị tập huấn.
(PLVN) -  Ngày 1/11, Hội đồng Phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) tỉnh Khánh Hòa đã tổ chức Hội nghị tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ PBGDPL năm 2024 cho khoảng 260 đại biểu là báo cáo viên pháp luật cấp tỉnh, cấp huyện; cán bộ lãnh đạo, chuyên viên các sở, ban, ngành, tổ chức chính trị - xã hội và các địa phương như: Nha Trang, Cam Ranh, Ninh Hòa.