Tản mạn về yếm

Ảnh: Nguồn: Internet.
Ảnh: Nguồn: Internet.
0:00 / 0:00
0:00
(PLVN) - Chiếc yếm có tự bao giờ, chẳng ai rõ được, chỉ biết rằng từ xa xưa lắm, người ta đã kể cho nhau: “Ba cô đội gạo lên chùa Một cô yếm thắm bỏ bùa cho sư...”.

Thông điệp “bỏ bùa” được giải mã ở đây dĩ nhiên không phải những hạt gạo trong trẻo, mà là sắc màu rực rỡ trên phục trang của người thiếu nữ. Thử tưởng tượng làn da trắng ngần tương phản với màu đỏ thắm, thêm lọn tóc đuôi gà đen nhánh phất phơ. Ai mà cầm lòng cho được. Tất nhiên, “bỏ bùa” cho nhà sư chỉ mang hàm ý ngầm. Với làn da như thế, cái yếm như thế, nếu không phải bậc chân tu thì không thể không ngơ ngẩn. Chỉ là chuyện đùa thôi nhưng chiếc yếm, thật vô tình (hay hữu ý) đã tình tứ đi vào thơ ca tự thuở nào.

Chiếc yếm, bản thân nó, quả thật đã như một sự lôi cuốn diệu kỳ. Nó là tấm bình phong sống động, chặt chẽ mà hờ hững, phủ lấp vòng một của người con gái. Mà tác phẩm diệu kỳ ấy, không chỉ là món quà tạo hoá ban tặng cho phái yếu, nó còn là phần trang sức không thể thiếu và không gì có thể thay thế.

Lại nhớ rằng trong mười điều đáng yêu của các cô gái làng quan họ, “dải yếm đeo bùa” là điều thứ năm. “Dải yếm đeo bùa” là thế nào? Xin hãy ngược dòng thời gian, tìm về dáng cách cổ xưa của yếm. Thuở ban đầu, yếm chỉ là miếng vải vuông, đặt chéo trên ngực. Góc trên nếu khoét hình tròn là yếm cổ xây, khoét hình chữ V là yếm cổ xẻ. Nếu chỗ xẻ được khoét sâu hẳn xuống, lại có cái tên hoa mỹ là yếm cánh nhạn. Hai đầu cổ yếm có hai dải nhỏ buộc ra sau gáy, đoạn dây thừa ấy theo nhịp di chuyển của người thiếu nữ, theo gió phất phơ bay. Dải yếm đeo bùa chính là đây! Khi có người thương, chị em đều trở nên trau chuốt. Họ kỳ công khâu chiếc túi vải nhỏ, xả hương thơm vào đó rồi thắt nó lên dải yếm. Thật kín đáo mà cũng thật ý nhị, họ thể hiện cho ai đó biết ai đó đã trở nên quan trọng hơn mức bình thường. Trước mùi hương ngất ngây hiển hiện mà lãng đãng như ở tận hư vô ấy, hỏi bậc quân tử nào có thể cầm lòng?

“Dải yếm đeo bùa” thì bùa ngoài là túi xạ hương, có thể còn có một vật khác. Đó là khẩu trầu. Người quan họ hát “khẩu trầu dải yếm” là muốn nhắc đến miếng trầu được giấu trong dải yếm đem ra mời trong đêm hát giao duyên. Hình dung khi chàng trai đến chơi, nếu đã “tình trong như đã, mặt ngoài còn e”, cô gái sẽ mời trầu mở đầu câu chuyện:

“Trầu em têm tối hôm qua,

Cất trong dải yếm mở ra mời chàng”.

Dân gian có câu “miếng trầu là đầu câu chuyện”. Nhưng với các nàng, đừng tưởng rằng trầu nào cũng như trầu nào. Bởi vì nàng có hẳn ba loại trầu: trầu túi (trầu đựng trong túi), trầu khăn (trầu gói trong khăn) và trầu dải yếm, chính là cái “bùa” chỉ dành để trao gửi người thương.

“Trầu này trầu túi, trầu khăn,

Cùng trầu dải yếm anh ăn trầu nào?”.

Nếu chàng trai chọn trầu dải yếm, cũng có nghĩa đã ấp ủ ước nguyện mong cùng nàng kết mối nhân duyên. Chàng ăn xong miếng trầu, nàng mới hỏi:

“Trầu em buộc dải yếm đào,

Hỏi người tri kỷ ăn vào có say?”.

Ôi cái miếng trầu cất nơi dải yếm, ngoài vị cay nồng của trầu trộn với cau, còn hòa quyện hương thơm thịt da trinh nữ. Ăn thứ “bùa” ấy, chắc còn phải say hơn uống 10 lít rượu làng Vân!

Ngoài dải yếm đeo bùa, phía thân dưới còn có phần đai yếm. Giống như có “tứ trụ” mới chống đỡ được “triều đình”, chiếc yếm phải cần bốn đầu dải yếm và đai yếm trói buộc mới tạm “hoàn thành nhiệm vụ”. Và cái động tác “trói buộc” mới đáng yêu làm sao, có chút gì hờ hững cũng chẳng ai nỡ trách. Người con gái xưa mặc yếm lộ ra phần lưng, yếm lại cắt hẹp nên thường để hở hai bên lườn. Cái cảnh tượng ấy khỏi cần phải tả cũng đủ hiểu đẹp và trữ tình đến mức nào.

“Đàn ông đóng khố đuôi lươn,

Đàn bà yếm thắm hở lườn mới xinh”.

Thử tưởng tượng hình ảnh người thiếu nữ kinh kỳ, trong bộ áo mớ ba mớ bảy, màu yếm thắm cứ rực lên trên nền trắng áo dài, hỏi tại sao cánh con trai chẳng thốt lên, có phần hơi sàm sỡ:

“Trời mưa lấy yếm mà che

Có anh đứng gác... còn e nỗi gì?”.

Ngày nay, xét trên cả phương diện thời trang lẫn sức khoẻ, chiếc yếm đã mất dần ưu thế. Nhưng nó vẫn thật đẹp, thật thơ mỗi khi được nhắc đến. Bằng chứng là vào một ngày thu se se nhạt nắng, vẫn có thể thấy bóng hình người thiếu nữ hiện đại, mang trên mình chiếc yếm cách tân đầy màu sắc, lướt đi giữa nhộn nhịp phố phường.

Tin cùng chuyên mục

Bay lên từ nước

Bay lên từ nước

(PLVN) - Màn đen hun hút, gió thổi rát mặt đêm. Bà Nhường cảm nhận chuyện chẳng lành với đàn cò nên đã gọi con trai dậy, cầm đèn pin ra vườn.

Đọc thêm

Miền thơ ấu

Ảnh minh họa. (Nguồn: B.T)
(PLVN) - Sáng đi học, chiều vừa chăn bò, cắt cỏ. Nếu không cắt cỏ thì phải vơ lá. Thôi thì đủ các loại lá, lá tre, lá vải, gốc cây ngô, dây bù lào già (cây bí đỏ)… để về làm củi đun.

Báu vật của người già

Ảnh minh họa
(PLVN) - Có một lần, một người bạn của tôi đăng lên mạng thông tin “Tìm bố lạc”. Trong bài viết ấy, bạn nói rằng bố bạn đã bỏ nhà đi mấy hôm nay. Kèm theo thông tin ấy là tấm ảnh một người đàn ông hơn 65 tuổi, trông còn minh mẫn, nét mặt sáng sủa, hiền lành.

Thám tử

Ảnh minh họa - Nguồn: ST
(PLVN) - Gã thích đội mũ nỉ đen, mặc áo ba đờ xuy đen và đeo kính râm mỗi khi ra đường mà không cần biết đó là mùa đông hay mùa hạ.

Gánh hàng rong

Hàng rong gây thương nhớ. (Ảnh: Pinterest)
(PLVN) - Đó là lúc canh khuya sương lạnh, trên con đường vắng tanh, có người mẹ, người chị kẽo kẹt gánh hàng rong ra chợ. Ánh lửa bập bùng từ bếp lò than sáng lên màu hồng tươi trong đêm đen, chuyển động nhịp nhàng theo bước chân chạy lúp xúp, rong ruổi, đánh thức sự sống ngày mới.

Sốt nhẹ

Ảnh minh họa: PV
(PLVN) - Rồi thì trong họ cũng không biết được rằng tình cảm ai nặng hơn: một người vốn luôn vui vẻ, chân thành lại vì một người chỉ cần nhắc đến tên là rơi lệ; và một người vốn lúc nào cũng lạnh nhạt, hờ hững với đời lại trở thành một người lãng mạn, biết quan tâm. Tình yêu muôn loại, ta sẽ không thể nào biết được toàn tâm, toàn ý vì một người hay thay đổi vì một người, cái nào sâu nặng hơn.

Giọt thu

Tranh minh họa: Nguyễn Văn Học
(PLVN) - An đến khi những cơn mưa mùa thu vẫn lất phất gõ đều trên mái hiên gỗ. Quán nằm trong con hẻm nhỏ. Giàn hoa phong sương vẫn biêng biếc lá. Bao năm rồi, quán vẫn cũ kỹ nằm nghe tàu lửa chạy sầm sập qua. Những bản tình ca cũng da diết như ngày nào. Chỉ có người ta sẽ trôi vào guồng quay bất tận của thời gian rồi dần dà thay đổi, chứ cái quán này muôn đời vẫn vậy, trừ khi ông lão họa sĩ mất đi mà thôi.

Ngắm 'năm cửa ô Hà Nội' qua 3D

Không gian “Hà Nội vùng đứng lên” trong triển lãm 3D trực tuyến “Hỡi đồng bào Thủ đô!”. (Nguồn: BTC)
(PLVN) - Hướng đến kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2024), UBND quận Hoàn Kiếm phối hợp với Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I tổ chức triển lãm 3D trực tuyến “Hỡi đồng bào Thủ đô!”.

Khi mạng xã hội thành “sàn diễn”

Khi mạng xã hội thành “sàn diễn”
(PLVN) - Trong thời đại số hóa, mạng xã hội không chỉ là nơi kết nối và chia sẻ, mà còn trở thành “sân khấu” để nhiều người phô diễn. Sống ảo, "phông bạt" trên mạng đang dần trở thành một hiện tượng đáng lo ngại trong xã hội hiện đại.

Vùng trời tím biếc

Vùng trời tím biếc
(PLVN) - Nghe tiếng, tôi biết ông Đúc đến tìm bố, nên hờ hững bảo “họa sĩ ở trong phòng”. Tôi phụng phịu quay lại bức tranh đang vẽ dở. Cây khế lúc lỉu quả và hoa với lích chích tiếng chim kêu chẳng làm tôi tĩnh tâm được, có lẽ vì thế các bức vẽ chẳng bao giờ ra hồn. Chiều qua bố trúng gió nên có hơi sốt, tôi chỉ mua thuốc rồi đặt lên bàn mà không nói gì. Suốt bao năm qua tôi cứ tự đẩy bố xa khỏi mình.

Triển lãm thầy trò 3 miền đất nước

Triển lãm thầy trò 3 miền đất nước
(PLVN) - “Gặp gỡ mùa thu” là triển lãm của họa sĩ Ngô Đăng Hiệp và 4 học trò Đoàn Tuyên, Hà Văn Chúc, Nguyễn Thị Ngọc Ánh, Trần Trọng Đạt với những điều khác biệt, không chỉ về sắc màu, thời gian mà còn cả không gian.

Những cuộc chia ly

Ảnh minh họa.
(PLVN) - Nỗi buồn nhỏ giọt từng chút một trong đêm, cứ tựa như những giọt sương đang nấp đâu đó trên mái nhà vắng, rồi rơi tõm vào lòng người cô tịch. Miệng mở ra nói câu đầy kiêu hãnh: “Người như tôi đau rồi sẽ chừa” nhưng rồi cuối cùng mọi thứ lại lặp lại, cứ như chưa từng có bài học nào, chưa từng có kí ức buồn thương nào lưu lại. Tôi, rồi lại tiếp tục đi vào vết xe đổ của chính tôi.

Triệu chứng kẹt xe

Tranh minh họa: V. Học
(PLVN) - Sẽ không có gì đáng nói nếu như ông bố không rút “lệnh cho nhà”. Quân sẽ ngoan ngoãn nghe lời ông và không có gì oán thán. Đằng này ông cụ lại quay ngoắt một trăm tám mươi độ làm anh cay cú. Ngôi nhà cũ anh sẽ đầu tư xây mới, biến thành biệt thự tân thời. Một mình sở hữu hai căn, vậy coi như ổn với gã đàn ông một vợ, hai con.

Triển lãm “Non nước biên thùy” của Họa sĩ Đỗ Đức

Tác phẩm "Trên nương" của họa sĩ Đỗ Đức.
(PLVN) -  Ngày 11/9, tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, diễn ra Lễ khai mạc triển lãm mỹ thuật "Non nước biên thùy" của họa sĩ Đỗ Đức. Đây là triển lãm cá nhân lần thứ 7 của họa sĩ Đỗ Đức ở Hà Nội, sau triển lãm "Ngựa trên núi" cách đây đúng 10 năm (2014).

Buông

Ảnh minh họa
(PLVN) - Nếu mà bà không thương ổng thì buông tha cho người ta để người ta còn đi lấy vợ nữa chứ?

Đôi mắt

Đôi mắt
(PLVN) - Tôi nhìn từng vạt nắng đang trườn một cách chậm rãi từ những mé bờ tường rồi bắt đầu thả rơi mình buông xuống mặt đất.

Người già “mất làng”

Ảnh minh họa.
(PLVN) - Giờ về làng, một khung cảnh quen thuộc là những ngôi nhà lớn trống vắng trẻ nhỏ và thanh niên. Những người già ngồi tư lự, khi bên cạnh láng giềng cũng bỏ làng đi rồi.

Sông tình

Sông tình
(PLVN) - Quán dịu dàng. Tình cờ trời mưa. Mưa phương nam ào ạt xối xả. Tôi lựa một góc, ngồi nhìn những hạt mưa không biết toan tính, ngân vang theo cách của chúng, xuyên qua không gian để về hợp với dòng nước. Mưa khác hẳn cảm giác buồn vui lẫn lộn pha vị đắng trong tôi.