Mang Luật Hôn nhân Gia đình Việt Nam đi “rung” ở Hoa Kỳ

LS Hương Thủy trước tòa án Hoa Kỳ năm 2003
LS Hương Thủy trước tòa án Hoa Kỳ năm 2003
(PLO) - Tranh tụng bằng Luật Hôn nhân và Gia đình Việt Nam tại... Tòa án Hoa Kỳ - đó là tiêu đề đủ sức hấp dẫn bất kỳ bạn đọc nào, nhất là người làm trong lĩnh vực luật pháp. Và, câu chuyện không đơn thuần dừng lại ở thông tin “nóng” như vậy, bởi từ đó mở ra rất nhiều nghĩ suy về vấn đề xây dựng pháp luật…
Một buổi sáng của năm 2003, tiếng chuông điện thoại reo vang trong Văn phòng Luật sư Hoàng Long ở Hà Nội. Tiếp chuyện với Tiến sĩ – Luật sư Phan Thị Hương Thủy – Trưởng Văn phòng qua ống nghe là giọng một người đàn ông nói tiếng Việt lơ lớ. Qua câu chuyện của người đàn ông, Luật sư Phan Thị Hương Thủy hiểu rằng mình đang đứng trước một yêu cầu mà xưa nay chưa từng có tiền lệ. Hay nói cách khác, trong lịch sử hành nghề của luật sư Việt Nam, chưa bao giờ có một luật sư nào nhận được một yêu cầu như thế.
Chuyện là, Tòa Thượng thẩm California, Hoa Kỳ xét xử vụ án ly hôn giữa hai người Mỹ có quốc tịch gốc Việt Nam. Bên nguyên đơn - người vợ khẳng định  rằng hai người đã làm thủ tục kết hôn tại Việt Nam từ tháng 6/1978. Còn bên bị đơn - người chồng phủ nhận việc kết hôn, cho rằng hai người chỉ sống chung, có con cùng tài sản chung. 
Để tìm kiếm các chứng cứ bảo vệ cho quan điểm của mình, người chồng và người vợ - bị đơn và nguyên đơn đã về Việt Nam. Kết quả của cuộc tìm kiếm đó là người vợ - bên nguyên đơn cung cấp cho tòa án Hoa Kỳ bản sao giấy công nhận kết hôn vào thời điểm tháng 6/1978 tại UBND quận 5, TP HCM và nhận thực sao y bản chính giấy hôn thú này vào ngày 8/2/1982. Người chồng – bên bị đơn cũng cung cấp văn bản xác nhận, cũng của UBND quận 5, là không có lưu trữ gì về việc kết hôn giữa hai người.
Tuy nhiên, Tòa án phía Hoa Kỳ  không thể đưa ra quyết định cho bên nào. Bởi, tuy vụ kiện thuộc thẩm quyền của Tòa án Hoa Kỳ, nhưng lại liên quan đến luật Việt Nam. Mà theo luật của bang California, nếu trong vụ kiện về hôn nhân, có bên đương sự dựa vào chứng cứ về hôn nhân theo luật nước ngoài, hoặc luật của các bang khác, thì họ phải chứng minh việc áp dụng luật liên quan đến chứng cứ đó. Hay nói cách khác, những tình tiết của vụ kiện cho thấy để có thể giải quyết được, nhất thiết phải xem xét luật Việt Nam mà cụ thể là Luật HN-GĐ nhằm chứng minh cho chứng cứ của nguyên đơn và bị đơn. Để từ đó, dựa trên những xem xét này, tòa án Mỹ sẽ lấy đó làm căn cứ để xác định có hay không có hôn nhân giữa hai bên. 
Muốn đáp ứng được yêu cầu xem xét luật Việt Nam, theo luật pháp Hoa Kỳ thì phải thông qua WE (witness expert - chuyên gia làm chứng) để thực hiện bản tư vấn bằng cách trả lời các câu hỏi mà Luật sư phía Hoa Kỳ đưa ra, đồng thời nhận xét tài liệu chứng cứ do bên nguyên xuất trình trên cơ sở đối chiếu với Luật HN-GĐ Việt Nam . Theo quy định của Hoa Kỳ, người được chọn là chuyên gia làm chứng phải đáp ứng các yêu cầu: là Luật sư, có học hàm học vị cao, có kinh nghiệm làm nhiều vụ án…
Đây là một trong những lý do giải thích lý do của cuộc điện thoại của người chồng – bên bị đơn tới Văn phòng Luật sư Hoàng Long cho Tiến sĩ, Luật sư Phan Thị Hương Thủy
Sau khi chấp nhận yêu cầu bên bị đơn để làm chuyên gia làm chứng, Luật sư Phan Thị Hương Thủy đã bắt đầu các cuộc trao đổi liên tục qua thư điện tử và điện thoại với  luật sư phía Hoa Kỳ của bị đơn - Văn phòng luật sư Y. Jessie Shaw tại bang California. 
Theo yêu cầu của Luật sư Hoa Kỳ, Luật sư Hương Thủy đã thực hiện bản tư vấn bằng cách trả lời các câu hỏi mà Luật sư Hoa Kỳ đưa ra, đồng thời nhận xét tài liệu chứng cứ do bên nguyên xuất trình trên cơ sở đối chiếu với Luật HN-GĐ Việt Nam. Cũng cần phải nói thêm rằng, vào thời điểm xảy ra vụ việc, năm 1978 Luật HN-GĐ do Chủ tịch Hồ Chí Minh ký ban hành vào năm 1959 đã được áp dụng trên toàn lãnh thổ Việt Nam. Do đó, phiên tòa tại Hoa Kỳ diễn ra vào ngày 1/12/2003 quyết định áp dụng Luật HN-GĐ năm 1959. 
Sau nhiều nỗ lực giữa hai bên, bản tư vấn của Luật sư Phan Thị Hương Thủy đã hoàn thành. Tuy nhiên, lúc này khó khăn khác lại nảy sinh khi theo yêu cầu của luật chứng cứ bang Caliornia bản tư vấn phải được chứng thực theo nguyên tắc lãnh sự. Trong khi đó, cơ quan lãnh sự phía Việt Nam lại từ chối chứng thực bản tư vấn này với lý do.. chưa từng có yêu cầu tiền lệ. 
Tiến sĩ – Luật sư Phan Thị Hương Thủy
Tiến sĩ – Luật sư Phan Thị Hương Thủy
“Gần đến ngày xét xử, tôi thông báo là chưa chứng thực lãnh sự được bản tư vấn. Trở ngại này khiến tôi lần lượt lỡ các phiên tòa xét xử ngày 2/10/2003, 29/10/2003 và 20/11/2003. Các Luật sư phía Hoa Kỳ đành đề nghị tòa án lấy lời chứng trực tiếp của tôi từ Việt Nam qua điện thoại. Biết là rất nhiêu khê, thậm chí hy hữu (vì theo quy định của pháp luật tố tụng thì đương sự và những người tham gia phiên tòa phải có mặt tại tòa chứ không thể lấy lời khai qua điện thoại được),nhưng không sao khắc phục được khó khăn về thủ tục giấy tờ nên tôi đành nhận lời” – Luật sư Phan Thị Hương Thủy kể lại.
Luật sư phía Hoa Kỳ cho biết, tòa án yêu cầu Luật sư Phan Thị Hương Thủy chuẩn bị để đưa lời chứng qua điện thoại. Phạm vi lời chứng liên quan đến Luật HN-GĐ của Việt Nam và thời gian cung cấp lời chứng trong khoảng 1 tiếng. Tuy nhiên, cuộc làm chứng qua điện thoại xuyên đại dương này đã không thành công vì mỗi bên sử dụng một ngôn ngữ khác nhau, cần thông qua phiên dịch, rồi không có căn cứ nào xác minh người đầu máy phía Việt Nam chính là người được đề nghị làm chuyên gia làm chứng… Nên cuối cùng, phía Luật sư bên bị ở Hoa Kỳ đã quyết định đề nghị tòa án triệu tập Luật sư Phan Thị Hương Thủy sang Mỹ tham gia phiên tòa để cung cấp lời chứng ngay tại tòa. Đây là lần đầu tiên một luật sư Việt Nam nhận được đề nghị triệu tập kiểu này.
Nhưng, khó khăn có vẻ vẫn chưa buông tha. Khi làm thủ tục xin thị thực tại Đại sứ quán Hoa Kỳ, chính bản thân người Hoa Kỳ cũng không hiểu tại sao tòa án nước mình lại cần tới luật sư Việt Nam. Thị thực chỉ được cấp sau cú điện thoại từ Văn phòng luật sư Y. Jessie Shaw cho nhân viên sứ quán. 
“Tôi vẫn nhớ như in ánh mắt của nhân viên hải quan Hoa Kỳ khi tôi khai lý do nhập cảnh, đơn giản chỉ vì… lạ quá. Tại tòa, tôi lại tiếp tục gặp ánh mắt lạ đó khi dẫn nguồn từ cuốn sách luật mình mang theo. Hóa ở đây, sách luật chỉ được xuất bản thông qua một vài đơn vị do Chính phủ cấp phép, để đảm bảo nguồn gốc và tính chính xác, trong khi mình, nhà nhà xuất bản sách luật. Có sách luật mà không được dùng vì không chứng minh được nguồn tin cậy, nên ngay trên đất Hoa Kỳ tôi phải lọ mọ vào trang điện tử của Quốc hội Việt Nam để đi tìm văn bản” – Luật sư Phan Thị Hương Thủy kể lại…
… Phiên tòa với sự phá lệ ấn tượng là cho phép triệu tập chuyên gia làm chứng từ Việt Nam sang cuối cùng cũng kết thúc. Nhiệm vụ nặng nề của Luật sư Phan Thị Hương Thủy hoàn thành. Cảm xúc lúc đó của bà Thủy là rất mệt nhưng vui vì đồng nghiệp Hoa Kỳ nói rằng đây là vụ kiện đầu tiên giải quyết tại tòa Hoa Kỳ, theo luật tố tụng của Hoa Kỳ nhưng luật nội dung lại theo luật của Việt Nam, chuyên gia làm chứng là Luật sư Việt Nam. Và bà Thủy là Luật sư đầu tiên được tham gia phiên tòa tại Hoa Kỳ, đồng thời cũng là chuyên gia làm chứng - WE người Việt Nam đầu tiên tại tòa án Hoa Kỳ. 

Bình luận

Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng. Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Đọc thêm

Sáp nhập một số tỉnh thành, bỏ cấp huyện: Đáp ứng nhu cầu phát triển đất nước và kỳ vọng của Nhân dân

Quốc hội thông qua Nghị quyết của Quốc hội quy định về xử lý một số vấn đề liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước tháng 2.2025. Ảnh chinhphu.vn
(PLVN) -Các Kết luận số 126-KL/TW ngày 14/2/2025 và Kết luận số 127 KL/TW ngày 28/2/2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã đưa ra định hướng sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, tiếp tục sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã. Từ định hướng này, cả bộ máy tiếp tục chuyển động tích cực để sớm đưa chủ trương đúng đắn của Đảng trở thành hiện thực, đáp ứng nhu cầu phát triển đất nước và kỳ vọng của người dân.

Giám đốc Học viện Tư pháp được Thủ tướng Chính phủ tặng danh hiệu “Chiến sĩ thi đua toàn quốc”

Ông Nguyễn Xuân Thu, Giám đốc Học viện Tư pháp.
(PLVN) -Ngày 13/3/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 583/QĐ-TTg về việc tặng danh hiệu “Chiến sĩ thi đua toàn quốc” cho ông Nguyễn Xuân Thu – Giám đốc Học viện Tư pháp thuộc Bộ Tư pháp vì đã có thành tích xuất sắc trong quá trình công tác, góp phần vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc.

Lĩnh vực Luật của Đại học Quốc gia Hà Nội lọt top 351-400 thế giới

Lĩnh vực Luật của Đại học Quốc gia Hà Nội lọt top 351-400 thế giới
(PLVN) - Theo Bảng xếp hạng năm 2025 của Tổ chức giáo dục Quacquarelli Symonds (QS), Đại học Quốc gia Hà Nội (ĐHQGHN) có sự đột phá mạnh mẽ với 2 nhóm lĩnh vực và 12 lĩnh vực được xếp hạng. Đáng chú ý, ĐHQGHN là cơ sở giáo dục đại học duy nhất của Việt Nam được xếp hạng ở lĩnh vực Luật và khoa học pháp lý.

Phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo: “Cần có hệ thống tổ chức, quản trị khoa học, hiệu quả”

GS.VS Nguyễn Quốc Sỹ
(PLVN) -Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là nền tảng cơ bản để công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đưa đất nước phát triển và tiến lên. Vì vậy, GS. VS Nguyễn Quốc Sỹ, Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Việt – Nga, Chủ tịch Viện Công nghệ VinIT cho rằng, cần xác định các mục tiêu, nhiệm vụ phù hợp với điều kiện phát triển để triển khai thực hiện.

Cần phát hành đồng tiền số của riêng Việt Nam

TS Trần Văn Bình – chuyên gia tài chính
(PLVN) - Đó là đề xuất của TS Trần Văn Bình – chuyên gia tài chính (giảng dạy tại nhiều trường đại học về kinh tế ở TP Hồ Chí Minh) trong cuộc phỏng vấn về các vấn đề pháp lý và chính sách liên quan đến việc quản lý đồng tiền số.

Nữ Bí thư Đảng ủy xã hết lòng, dốc sức vì người dân

Chị Nguyễn Thanh Huyền, Bí thư Đảng ủy xã Đăk Ngọk, huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum
(PLVN) - “Không có niềm vui nào lớn hơn là làm được nhiều việc tốt cho dân, chỉ mong bà con ngày càng có cuộc sống no đủ, hưởng thụ thành quả đổi mới…”, chị Nguyễn Thanh Huyền, Bí thư Đảng ủy xã Đăk Ngọk, huyện Đăk Hà, tỉnh Kon Tum, tâm sự.

Xây dựng khung pháp lý quản lý tiền ảo, tiền kỹ thuật số sẽ mang lại lợi ích cho nền kinh tế

ThS. Nguyễn Nhật Tuấn, Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài thương mại Q uốc tế PACC , Phó Ban Thường trực Ban Tuyên giáo và Dân vận, Đảng ủy các cơ quan Đảng tỉnh Nghệ An.
(PLVN) - Liên quan đến chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về việc sớm quản lý đồng tiền kỹ thuật số dưới dạng một loại tài sản ảo, nghiên cứu áp dụng cơ chế thí điểm có kiểm soát (sandbox) để thành lập “sàn giao dịch” cho hoạt động này..., Báo Pháp luật Việt Nam đã có trao đổi với ThS. Nguyễn Nhật Tuấn, Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài thương mại Q uốc tế PACC , Phó Ban Thường trực Ban Tuyên giáo và Dân vận, Đảng ủy các cơ quan Đảng tỉnh Nghệ An.

Tạo hành lang pháp lý cho công tác bảo vệ dữ liệu cá nhân

Quang cảnh phiên họp cho ý kiến về dự án Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân. (Ảnh: Nghĩa Đức)
(PLVN) - Việc xây dựng Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân của nước ta, tạo hành lang pháp lý cho công tác bảo vệ dữ liệu cá nhân, đẩy mạnh sử dụng dữ liệu cá nhân đúng pháp luật phục vụ phát triển kinh tế, xã hội.

Cần hướng tới chuyên nghiệp hóa soạn thảo văn bản tại các Bộ, ngành

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh. (Ảnh: PV)
(PLVN) - Chiều 11/3, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh chủ trì Tọa đàm lấy ý kiến các tổ chức pháp chế Bộ, ngành, các chuyên gia đối với dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp để tổ chức hướng dẫn thi hành Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) về xây dựng, ban hành VBQPPL.

Thanh Hóa: Đủ "Thiên Thời, Địa Lợi, Nhân Hòa" cho Khu thương mại tự do tầm cỡ

Thanh Hóa: Đủ "Thiên Thời, Địa Lợi, Nhân Hòa" cho Khu thương mại tự do tầm cỡ
(PLVN) - Vừa qua, với quyết tâm đưa Thanh Hóa trở thành trung tâm kinh tế động lực của khu vực Bắc Trung Bộ, UBND tỉnh đã có buổi làm việc quan trọng với các chuyên gia và nhà đầu tư về đề án xây dựng Khu thương mại tự do (khu TMTD) tầm cỡ. Các bên đều thống nhất, Thanh Hóa đang hội tụ đầy đủ những yếu tố thuận lợi nhất để triển khai "siêu dự án" này.