Đây được xem là tác động của căng thẳng giữa Hàn Quốc và Trung Quốc liên quan kế hoạch triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) của Mỹ tại Hàn Quốc.
Đóng cửa hàng loạt
Theo thống kê mới nhất của Lotte, 67 cửa hàng Lotte Mart tại Trung Quốc đã bị buộc ngừng hoạt động tạm thời kể từ ngày 19/3. Trong khi đó, khoảng 20 cửa hàng khác đã tự nguyện đóng cửa vì người dân địa phương liên tục biểu tình chống Hàn Quốc gần cửa hàng làm ảnh hưởng tới việc bán hàng. Như vậy, gần 90% trong số 99 cửa hàng Lotte Mart tại Trung Quốc đã buộc phải đóng cửa tạm thời. Lotte hiện có khoảng 120 cơ sở bán lẻ tại Trung Quốc, bao gồm 5 gian hàng trong các khu mua sắm lớn.
Lotte ước tính doanh thu từ Lotte Mart có thể bị thiệt hại tới 116,1 tỷ won (102,7 triệu USD) nếu các cửa hàng tại Trung Quốc tiếp tục bị đóng cửa trong 1 tháng. Năm 2016, doanh thu từ chuỗi cửa hàng Lotte Mart ở Trung Quốc đạt 1.130 tỷ won (998 triệu USD), tức là 94 tỷ won/tháng (83 triệu USD). Lợi nhuận kinh doanh của Lotte Mart dự kiến sụt giảm hơn nữa vì vẫn phải trả đủ lương tháng cho các nhân viên bản địa trong tháng đầu tiên các cửa hàng bị đóng cửa.
Việc phần lớn chuỗi siêu thị bị đóng cửa giáng một cú mạnh vào Tập đoàn Lotte, trong bối cảnh hoạt động kinh doanh tại Trung Quốc của tập đoàn này từ lâu bị thâm hụt. Năm 2016, Lotte ghi nhận mức thâm hụt tổng cộng 207 tỷ won (182 triệu USD) do các cơ sở bán lẻ, trong đó khoảng 80-90% ở thị trường Trung Quốc.
Giới chuyên gia cảnh báo Lotte sẽ phải đối mặt với những nguy cơ rất lớn vì hoạt động kinh doanh của các cơ sở đặt tại Trung Quốc vốn đã trong “giới hạn đỏ” và không thể cầm cự thêm được nữa trước các lệnh cấm của chính quyền cũng như tình trạng tẩy chay của người dân sở tại. Giới quan sát công nghiệp lo ngại Lotte có thể phải tính đến khả năng rút chân khỏi nền kinh tế lớn nhất châu Á này vì những tổn thất từ việc bất ngờ phải đóng cửa hàng loạt cửa hàng nói trên.
Tuy nhiên, một người phát ngôn của Lotte khẳng định công ty không có ý định rút khỏi thị trường Trung Quốc, các cơ sở bán lẻ sẽ tiếp tục kinh doanh giống như các chi nhánh khác của Lotte tại đây.
Việc bắt buộc đóng cửa hàng loạt cửa hàng Lotte Mart được xem là động thái mới nhất của Trung Quốc nhằm vào các doanh nghiệp Hàn Quốc hoạt động tại nước này để đáp trả kế hoạch triển khai THAAD. Bắc Kinh phản đối mạnh việc triển khai hệ thống này tại Hàn Quốc vì cho rằng sẽ ảnh hưởng đến các lợi ích an ninh quốc gia của Trung Quốc. Tập đoàn Lotte đã ký thỏa thuận bàn giao một sân golf thuộc sở hữu của tập đoàn này ở huyện Seongju (Đông Nam Hàn Quốc) để chính phủ sử dụng làm nơi bố trí THAAD.
 |
| Hàng loạt trung tâm thương mại Lotte Mart ở Trung Quốc bị đóng cửa |
“Kiện” lên WTO
Ngày 20/3, Bộ trưởng Thương mại Hàn Quốc Joo Hyung-hwan đã khiếu nại lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) về hành động trả đũa của Trung Quốc đối với các công ty nước này do việc triển khai THAAD của Mỹ trên lãnh thổ Hàn Quốc.
Tại một phiên họp Quốc hội, trả lời câu hỏi về phản ứng của Trung Quốc đối với triển khai THAAD, Bộ trưởng Joo cho biết Hàn Quốc đã khiếu nại lên WTO hồi tuần trước về việc “Trung Quốc có thể vi phạm một số thỏa thuận thương mại” sau khi Bắc Kinh áp đặt các biện pháp hạn chế chống lại các công ty Hàn Quốc trong các lĩnh vực du lịch và phân phối.
Không chỉ hệ thống bán lẻ tại Trung Quốc của Lotte Group bị ảnh hưởng, ngành du lịch của nước này dự kiến thiệt hại nặng nề sau khi Trung Quốc cấm các công ty du lịch cung cấp các gói du lịch đến Hàn Quốc. Lệnh cấm này không chỉ tác động mạnh đến ngành du lịch của Hàn Quốc mà còn nhiều lĩnh vực liên quan, như ngành kinh doanh hàng miễn thuế vốn phụ thuộc nhiều vào du khách Trung Quốc. Theo thống kê, du khách Trung Quốc chiếm 1/2 tổng số khách nước ngoài đến Hàn Quốc trong năm 2016 và chi tiêu ít nhất 2.000 USD/người để mua sắm tại đây.
Để đối phó, các chuyên gia Hàn Quốc nhấn mạnh ngành du lịch nước này cần cải tổ để phát triển thành một ngành tạo thêm giá trị gia tăng cũng như giảm phụ thuộc vào Trung Quốc. Giới chuyên gia Hàn Quốc chỉ ra rằng, các công ty du lịch nước này nên ngừng đưa ra các gói du lịch giá rẻ với chất lượng ăn ở thấp và lịch trình sắp xếp chủ yếu chú trọng vào khách du lịch theo đoàn.
Để thay đổi điều này, các chuyên gia kêu gọi Chính phủ Hàn Quốc xem xét thành lập một cơ quan cấp bộ riêng phụ trách các vấn đề du lịch, giống như Tổng cục Du lịch quốc gia Trung Quốc. Quan chức thuộc Viện Văn hóa & Du lịch Hàn Quốc Kim Sang-tae nhấn mạnh chính phủ cần đặt mục tiêu dài hạn thay vì đưa ra giải pháp tạm thời để đối phó với vấn đề trên, tức là cần nhiều ngân sách và nhân lực hơn để ngành du lịch “có sức bật”.
Các chuyên gia cũng nhấn mạnh yếu tố quan trọng để cải cách ngành du lịch nội địa là nỗ lực phát triển nhiều chương trình tour hơn đáp ứng nhu cầu của các du khách ở khu vực khác ngoài Trung Quốc như Đông Nam Á và Trung Đông. Một quan chức chính phủ cho biết họ đang xem xét đơn giản hóa các thủ tục cấp thị thực cho các công dân đến từ 2 khu vực trên nhằm cải thiện ngành du lịch nói chung.
Trong một nỗ lực nhằm giảm thiểu các thiệt hại, Chính phủ Trung ương và các chính quyền địa phương Hàn Quốc cũng thúc đẩy đa dạng hóa du khách nước ngoài từ các nước Đông Nam Á cũng như Trung Đông, nơi các ngôi sao nhạc pop và nhiều kênh truyền hình của Hàn Quốc được hâm mộ. Bộ Văn hóa Hàn Quốc cho biết có kế hoạch tổ chức các cuộc triển lãm du lịch tại Việt Nam và Singapore vào tháng 4 tới để quảng bá du lịch Hàn Quốc.
Trong khi đó, Busan, thành phố cảng lớn nhất của Hàn Quốc đã phối hợp với các doanh nghiệp địa phương để phát triển các chuyến du lịch khám chữa bệnh và du lịch bằng tàu biển cho các du khách từ Trung Đông, Ấn Độ, Mông Cổ và Nga. Tỉnh Bắc Chungcheong, nơi có sân bay quốc tế Cheongju, đang lên kế hoạch tăng các chuyến bay đến Đài Loan (Trung Quốc), Việt Nam, Nga và Nhật Bản.
 |
Đảm bảo an toàn cho công dân
Tuy nhiên, Quyền Tổng thống kiêm Thủ tướng Hàn Quốc Hwang Kyo-ahn và một số nghị sĩ thuộc đảng Dân chủ đối lập ngày 20/3 đã có những ý kiến bất đồng liên quan đến việc chính phủ nước này thúc đẩy THAAD.
Tại cuộc gặp với các nghị sĩ trên, ông Hwang nêu bật tính khẩn cấp cần phải triển khai THAAD tại Hàn Quốc trước các mối đe dọa hạt nhân và tên lửa đang gia tăng của Triều Tiên, còn các nghị sĩ thì nhắc lại lập trường rằng việc triển khai này cần có sự nhất trí của Quốc hội. Theo các nghị sĩ, tình hình trong nước tại Hàn Quốc hiện nay đang nghiêm trọng do việc triển khai THAAD và những thiệt hại mà người dân phải gánh chịu đang gia tăng. Đáp lại lý luận này, ông Hwang tuyên bố THAAD là cần thiết để đối phó với việc Triều Tiên theo đuổi các loại vũ khí hạt nhân và tên lửa đạn đạo tầm xa, đồng thời nhấn mạnh việc triển khai THAAD không cần phải được Quốc hội thông qua.
Trong khi đó, các nhà ngoại giao Hàn Quốc đang áp dụng nhiều biện pháp nhằm đảm bảo an toàn cho công dân nước này ở Trung Quốc trước làn sóng bài Hàn trong người dân sở tại liên quan đến việc Seoul thúc đẩy kế hoạch triển khai THAAD. Các nguồn tin cho biết Đại sứ quán Hàn Quốc tại Bắc Kinh gần đây đã mở một đường dây liên lạc trực tuyến đặc biệt để đưa ra những lời cảnh báo an toàn tới người dân Hàn Quốc trên khắp Trung Quốc. Việc này diễn ra trong bối cảnh sự giận dữ của người Trung Quốc đối với động thái của Hàn Quốc triển khai THAAD đã leo thang thành nhiều dạng bạo lực chống người và hàng hóa Hàn Quốc.
Theo các nguồn tin, thậm chí Đại sứ quán Hàn Quốc tại Bắc Kinh đã đưa ra khuyến cáo các công dân Hàn Quốc ở Trung Quốc nên tránh những khu vực đông người hay địa điểm diễn ra các cuộc tuần hành, cũng như tránh những cuộc tranh luận không cần thiết với người Trung Quốc.
THAAD là “quái vật” gì?
Mỹ và Hàn Quốc đã nhất trí hoàn tất kế hoạch bố trí THAAD trong năm 2017. Hai bệ phóng di động của hệ thống THAAD cùng một số thiết bị khác đã được vận chuyển từ Mỹ đến căn cứ Không quân Osan tại Pyeongtaek từ ngày 7/3, sớm hơn dự kiến. Với những động thái thúc đẩy, một quan chức quân đội Hàn Quốc cho biết việc triển khai THAAD có thể hoàn tất trong 1-2 tháng tới, và hệ thống này có thể hoạt động sớm nhất là vào tháng 4.
Theo thiết kế, THAAD có thể bắn chặn các loại tên lửa tầm ngắn và tầm trung, như Scud hoặc Rodong, với tầm bắn lên tới 3.000km ở độ cao 40 -150km. THAAD gồm 6 bệ phóng di động, 48 thiết bị đánh chặn, 1 radar X-band, hỏa lực và hệ thống kiểm soát. Dù Mỹ và Hàn Quốc khẳng định THAAD là một biện pháp phòng vệ trước mối đe dọa từ Triều Tiên, Trung Quốc vẫn phản đối mạnh mẽ vì cho rằng hệ thống này sẽ ảnh hưởng đến các lợi ích an ninh quốc gia của mình.
