Tại Nga, TikTok bị phạt vì không xóa các nội dung bị cấm. Ở Romania, kết quả bầu cử tổng thống bị hủy bỏ do lo ngại ứng dụng này đã được dùng để lan truyền thông tin gây ảnh hưởng từ nước ngoài. Trong khi đó, Albania đã cấm TikTok trong một năm sau vụ việc một thiếu niên bị đâm chết bởi một bạn cùng trang lứa sau khi tranh cãi trực tuyến.
"Hoặc là TikTok bảo vệ trẻ em Albania, hoặc Albania sẽ tự bảo vệ trẻ em của mình khỏi TikTok", Thủ tướng Edi Rama tuyên bố trên nền tảng mạng xã hội X.
Dù vấp phải sự giám sát ngày càng gắt gao, TikTok vẫn giữ được sức hút mạnh mẽ trên toàn cầu, với hơn một tỷ người dùng mỗi tháng, nhờ vào thuật toán đề xuất luồng nội dung video ngắn được cá nhân hóa, khiến người dùng không thể ngừng lướt.
Tuy nhiên, sự phổ biến vượt bậc của TikTok cũng kéo theo những lo ngại. Các nhà lập pháp cho rằng ứng dụng này đã nhanh chóng vượt khỏi khuôn khổ của những video hài hước hay các trào lưu nhảy múa. Thay vào đó, TikTok đã trở thành một thế lực xã hội, chính trị và kinh tế có khả năng gây ảnh hưởng sâu rộng, thậm chí gây xáo trộn, theo New York Times.
Chính phủ nhiều nước không mấy thiện cảm với TikTok
Từ Montana đến New Zealand, các quan chức cảnh báo rằng TikTok có thể trở thành công cụ để kích động bạo lực, lan truyền thông tin sai lệch, và làm trầm trọng thêm các vấn đề về sức khỏe tâm thần. Một số nhà lập pháp còn lo ngại ứng dụng này có thể chia sẻ dữ liệu nhạy cảm của người dùng, như vị trí và lịch sử duyệt web cho bên thứ ba.
Thủ tướng Albania, Edi Rama, nhấn mạnh sự cần thiết phải bảo vệ giới trẻ trước "những cạm bẫy đáng sợ của thuật toán".
Trước những cáo buộc này, TikTok khẳng định rằng các mối lo ngại đã bị thổi phồng. Công ty cho biết họ đã thiết lập các nhóm chuyên trách để ngăn chặn các hành vi gây ảnh hưởng tiêu cực và công khai minh bạch các nỗ lực này. Theo TikTok, thuật toán của họ được thiết kế để "duy trì tính trung lập của nội dung", xếp hạng video dựa trên sở thích và hành vi của người dùng, chứ không thiên vị hay định hướng.
TikTok cũng nhấn mạnh rằng ByteDance, công ty mẹ của họ, phần lớn thuộc sở hữu của các nhà đầu tư toàn cầu. Tuy nhiên, Chính phủ Trung Quốc đã tuyên bố có quyền phản đối bất kỳ thương vụ mua bán nào liên quan đến công ty này.
Trong khi các doanh nghiệp Trung Quốc ngày càng mở rộng hoạt động ra thế giới, TikTok vừa là hình mẫu thành công, vừa là một bài học cảnh giác. Ứng dụng này cho thấy rằng những loại hình giải trí mới khởi nguồn từ Trung Quốc hoàn toàn có thể chiếm lĩnh thị trường toàn cầu. Song, nó cũng mở ra làn sóng phản đối mạnh mẽ nhắm vào các ứng dụng Trung Quốc khác như Temu và Shein.
“Có vẻ như giờ đây, bất kỳ doanh nhân Trung Quốc nào cũng cần hiểu biết sâu sắc về khoa học chính trị và quan hệ quốc tế để định hướng tương lai của mình”, Kevin Xu, nhà sáng lập Interconnected Capital, một quỹ đầu tư vào công nghệ trí tuệ nhân tạo tại Hoa Kỳ, nhận định.
Jianggan Li, Giám đốc điều hành của Momentum Works – một công ty tư vấn tại Singapore, nhận xét rằng các công ty Internet toàn cầu như Meta và Google cũng phải chịu sự giám sát chặt chẽ trên toàn thế giới. Tuy nhiên, ông Li nhấn mạnh: “Là công ty của Mỹ, họ không phải đối mặt với sự áp lực nghi ngờ từ các chính trị gia và cơ quan quản lý như TikTok”.
Ấn Độ và Nepal cấm hoàn toàn
Lệnh cấm TikTok tại Hoa Kỳ có nguy cơ cắt đứt ứng dụng này khỏi một trong những thị trường quan trọng nhất. Tuy vậy, TikTok đã từng vượt qua cú sốc lớn hơn thế. Năm 2020, chính phủ Ấn Độ cấm TikTok sau khi căng thẳng địa chính trị giữa Ấn Độ và Trung Quốc leo thang.
Ngay sau đó, TikTok biến mất khỏi các cửa hàng ứng dụng, và trang web chính thức của ứng dụng này bị chặn. Điều này buộc các nhà sáng tạo nội dung từng dựa vào TikTok để “kiếm sống” phải chuyển sang xây dựng lại cộng đồng của mình trên những nền tảng khác.
Một số ứng dụng nội địa đã nhanh chóng xuất hiện để thay thế, nhưng người chiến thắng lớn nhất lại là các gã khổng lồ công nghệ Mỹ. Hiện tại, số người dùng YouTube và Instagram tại Ấn Độ đã gấp đôi so với tại Hoa Kỳ.
Ở Nepal, tình hình cũng không kém phần căng thẳng. Chính phủ nước này đã cấm TikTok trong gần một năm, với lý do ứng dụng không kiểm soát được nội dung mà họ mô tả là "ngôn từ kích động thù địch", gây rối loạn "hòa hợp xã hội". Tuy nhiên, vào tháng 8/2024, lệnh cấm đã được dỡ bỏ sau khi Thủ tướng K.P. Sharma Oli trở lại nắm quyền lãnh đạo chính phủ lần thứ tư.
Nga và Indonesia: Nộp phạt và hợp tác với công ty địa phương
Chính phủ Nga đã nhiều lần phạt TikTok vì để lọt những nội dung không tuân thủ các quy định kiểm duyệt của nước này, bao gồm các vấn đề nhạy cảm như tình dục, giới tính và chủ nghĩa nữ quyền. Trong sáu tháng qua, TikTok đã bị tòa án Nga thông báo phạt đến 2 lần với mức phạt khoảng 90.000 USD.
TikTok cũng đã đặt cược lớn vào dịch vụ mua sắm trực tuyến tại Indonesia, kỳ vọng đây sẽ là nguồn thu mới quan trọng. Với số lượng người dùng gần tương đương với Mỹ, Indonesia, quốc gia đông dân nhất Đông Nam Á, là một thị trường đầy tiềm năng. Tuy nhiên, năm 2023, chính phủ Indonesia đã thông qua một đạo luật yêu cầu TikTok phải đóng cửa hoạt động mua sắm trực tuyến chỉ trong vòng vài ngày.
TikTok Shop chỉ được phép hoạt động trở lại sau khi sáp nhập với Tokopedia, nền tảng thương mại điện tử lớn nhất Indonesia. Điều này khiến nhiều chủ cửa hàng chật vật trong việc xây dựng lại lượng khách hàng của mình. Nhưng đối với TikTok, thử thách này lại đi kèm một lợi thế lớn: quyền truy cập vào mạng lưới giao hàng và dịch vụ hậu cần khổng lồ của Tokopedia, giúp họ vận chuyển hàng hóa đến hơn 17.000 hòn đảo ở Indonesia.
Đài Loan, Anh, Pháp, Canada cấm sử dụng ứng dụng trên thiết bị của chính phủ
Nhiều quốc gia đã phải đối mặt với bài toán cân bằng giữa lo ngại an ninh từ TikTok và việc bảo vệ quyền tự do ngôn luận.
Ở Canada, TikTok đã bị cấm trên các thiết bị di động do chính phủ cấp từ tháng 11. Đồng thời, chính phủ yêu cầu ứng dụng này đóng cửa các văn phòng tại Canada, viện dẫn nguy cơ đối với an ninh quốc gia mà ByteDance có thể gây ra.
Các quốc gia như Anh, Úc, Pháp, cùng với Liên minh châu Âu và Quốc hội New Zealand, cũng áp dụng cách tiếp cận tương tự.
Trong một hồ sơ pháp lý đệ trình lên tòa án Canada vào tháng trước, TikTok phản đối lệnh cấm và cho biết chính phủ Canada đã yêu cầu công ty tạm hoãn các thủ tục giấy tờ đang chờ xử lý, chờ quyết định cuối cùng từ Mỹ đối với TikTok.
