Thăm Chùa Cầu, linh hồn phố cổ Hội An

Chùa Cầu, một biểu tượng của phố cổ Hội An.
Chùa Cầu, một biểu tượng của phố cổ Hội An.
(PLO) - Chùa Cầu là một di tích lịch sử văn hoá đặc biệt, gắn liền sự thịnh suy của thương cảng bậc nhất xứ Đàng Trong một thuở huy hoàng, đồng thời là linh hồn, biểu tượng sống của người dân phố cổ Hội An mấy trăm năm nay.

Chứng nhân lịch sử
Trong nhiều tài liệu ghi chép của các học giả nước ngoài đều xác định Chùa Cầu được xây dựng từ cuối thế kỷ XVI đến đầu thế kỷ XVII với tên gọi là Cầu Nhật Bản để thông thương buôn bán của người Hoa kiều, Nhật kiều. Đến năm 1719, nhân chuyến tuần du phương nam vi hành, Chúa Nguyễn Phúc Chu khi từ phương bắc đến Hội An đã thấy phía tây phố có cầu, thuyền buôn tụ họp đông đúc bên phố chợ sông Hoài  mới bèn đặt tên là “Lai Viễn kiều” (tức khách phương xa đến).
Vì là “linh hồn” của Hội An nên Chùa Cầu đến nay vẫn còn đó những câu chuyện bí ẩn chưa có lời giải. Tương truyền, người Nhật đầu tiên qua đây sinh sống trên con phố Faifo gần Chùa Cầu thường xuyên nhìn thấy trên mặt sông Hoài hay xuất hiện sống lưng con cù. Họ cho rằng đó là một quái vật giống như con rồng, có hình dáng đầu ở Ấn Độ mà đuôi ở tận vùng đất Phù Tang của xứ sở Nhật Bản. Đây là một con thuỷ quái mà khi nó trở mình hay quẫy đuôi thì mặt đất nước Nhật bị động dữ dội, thậm chí có cả núi lửa phun trào, gây đại họa. 
Tương truyền việc xây dựng Chùa Cầu để chế ngự con thủy quái.
Tương truyền việc xây dựng Chùa Cầu để chế ngự con thủy quái. 
Là đất nước thường xuyên xảy ra động đất, núi lửa, sóng thần, người Nhật mới đưa ra những thần tích về nguồn gốc của thiên tai, họ cho rằng ở phía đông lục địa châu Á có con thuỷ quái này có kích thước rất dài. Đầu ở phương bắc châu Á (giáp châu Bắc Cực), mình ở bên Nhật Bản, đuôi kéo dài xuống tận Việt Nam. Mỗi lần thủy quái trở mình, cả lục địa châu Á rung chuyển. 
Với kinh nghiệm của mình, người Nhật khi qua định cư tại Hội An đã cố tìm thầy phù thuỷ giỏi về phong thủy để xem thế đất, cắm điểm dựng đền thờ Huyền Thiên đại đế và các vị thần Trấn Vũ Bát đế.
Và điều ngẫu nhiên, khi những người Nhật, người Hoa đầu tiên đến sinh sống và buôn bán làm ăn trên vùng đất quanh năm lũ lụt này hiểu rõ điều đó, họ đã cho dựng lên cầu này, coi như yểm thanh kiếm xuống huyệt lưng con cù, làm nó không cựa quậy, vùng vẫy, quẫy đuôi khi nước lớn, mong trừ tai họa “ập” đến người dân phố Hội.
Địa chỉ tâm linh
Qua tìm hiểu, Chùa Cầu được làm theo kiểu thượng chùa - hạ cầu, có kích thước 3mx18m. Mái chùa lợp ngói âm dương, có trụ xây bằng đá, mặt cầu lát ván, hai đầu cầu nối với 7 gian giữa theo hình chữ I. Phía tây cầu đặt 2 tượng khỉ đá, phía đông đặt 2 tượng chó đá, đó là hai linh vật “độc tôn” chỉ có ở phố cổ Hội An. 
Đó là lối kết cấu kiến trúc và trang trí nội thất đã chứa đựng dấu ấn của nền văn hóa Phù Tang (Nhật Bản) như: mái ngói mềm mại, uyển chuyển với độ dốc thấp, những cột vuông, nền cầu lát ván hình vòng cung, nhưng “Thần Khỉ” và “Thần Chó” (những con vật người Nhật luôn quý trọng) thờ ở hai đầu cầu.
Lý giải về việc thờ chó và khỉ tại Chùa Cầu, nhiều người cho rằng việc cân xứng 2 bên đầu cầu hai linh vật trên là để ngụ ý về thời gian xây dựng công trình kéo dài 3 năm, bắt đầu động thổ từ năm Thân (con khỉ) và hoàn thành năm Tuất (con chó). Hơn nữa, có người cho rằng việc xây dựng hai bên đầu cầu những con chó và khỉ là một cách chỉ phương hướng trên địa bàn: Thân chỉ hướng “tây nam”; còn Tuất chỉ hướng “tây bắc”. 
Tượng "Thần Hầu".
Tượng "Thần Hầu". 
Trong Tôtem giáo của người Nhật, họ sùng bái, thờ tự trong nhiều công trình tín ngưỡng từ cổ xưa về hai linh vật này. Khi đến thăm Chùa Cầu sẽ dễ dàng đọc được những câu chữ đối khá hay về hai linh vật “trấn yểm” hai đầu Chùa Cầu. Riêng Linh Cẩu được khắc văn bia ghi những dòng chữ Hán: “Thiên cẩu song tinh an cấn thổ, Tử vi lưỡng tỉnh định khôn thân”. Tạm dịch là: Hai sao thiên cẩu trấn an đất cấn Hai tướng tử vi định giữ cung khôn. Cặp Linh Cẩu này ngồi trên một bệ thờ quay mặt nhìn nhau.
Quan sát kỹ có thể dễ phát hiện là một cặp “thanh mai trúc mã” tức một con đực, một con cái cao to bằng chó thật, ngồi khoan thai canh gác, chân trước đứng, hai chân sau ngồi trên bệ như chó sắp nhổm lên, xông ra đương đầu với cái ác để bảo vệ sự an lành của người dân phố Hội. 
Vì vậy, không riêng gì người dân phố cổ mà mỗi khách thập phương khi hành hương về Chùa Cầu đều cố nán lại trước mặt hai linh vật này để thắp hương, thành tâm cúng vái cầu bình an gia hộ. Nhiều người có điều kiện còn sắp mâm lễ vật, hoa quả, hương đèn dâng lên hai ngài “Linh Cẩu” và “Linh Hầu”, nhất là vào những ngày rằm, lễ tết. 
Được biết chất liệu tạc nên những bức tượng trên mới thoạt nhìn cứ ngỡ rằng được làm bằng đá bởi lớp sơn màu xám, nhưng thực chất đó là bằng gỗ, mạ màu cho giống tượng chó đá, khỉ đá. Đó chính là sự kỳ bí mà cho đến nay mặc dù đã trải qua ngót 500 năm, nhưng những pho tượng gỗ này vẫn ngồi uy nghi, khuôn mặt đầy thần bí và  trầm mặc, trường tồn trước sự nghiệt ngã của thời gian. Vẫn biết là vậy, nhưng những câu chuyện huyền bí xung quanh Chùa Cầu và hai tượng “Linh Hầu” và “Linh Cẩu” “toạ thiền” vẫn chưa có một lời giải.
Dòng Hoài giang vẫn cứ chảy. Phố Hội Chùa Cầu vẫn nét cổ kính soi mình bóng nước. Và vẫn là những hình ảnh đẹp yên bình của những con người Hội An nồng hậu, chân chất và hiền hòa. Cứ thế chầm chậm làm nên một “tố chất” rất chi Hội An mà sâu lắng lạ… lan tỏa từ cuộc sống bình dị của những con người phố Hội./.

Đọc thêm

Trung tâm hỗ trợ phụ nữ và trẻ em gái bị bạo lực: Nơi bình yên tìm về

Ngôi nhà Ánh Dương ở Thanh Hóa chính thức đi vào hoạt động từ tháng 1/2022. (Ảnh: HLHPNVN)
(PLVN) -  Với nạn nhân bị bạo lực giới nói chung và bạo lực gia đình nói riêng, để “bình yên tìm về” là cả một hành trình dài. Nhưng qua mô hình Trung tâm dịch vụ một cửa hỗ trợ phụ nữ và trẻ em gái bị bạo lực - Ngôi nhà Ánh Dương, trong hành trình đó, họ không đơn độc. Với nhiều người, hạnh phúc, bình yên đã thực sự trở lại.

Ngăn chặn ma túy “núp bóng” thuốc lá điện tử

Hiện nay chỉ có một số ít cơ quan có năng lực xét nghiệm phát hiện ma túy tổng hợp được như: Viện Giám định Pháp y – Bộ Y tế, Viện Khoa học hình sự - Bộ Công an. (Nguồn ảnh: Thanh Loan)
(PLVN) -  Trong những năm gần đây, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới hay còn gọi là thuốc lá mới đã xuất hiện trên toàn thế giới với hai dòng sản phẩm chính là thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng. Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho hay, khoảng từ năm 2015, các sản phẩm thuốc lá mới bắt đầu du nhập vào Việt Nam và nhanh chóng thu hút giới trẻ.

Thuốc lá điện tử gây ảo giác, loạn thần

4 trường hợp là học sinh nhập viện do ngộ độc sau khi hút thuốc lá điện tử. (Ảnh: Bệnh viện Bãi Cháy)
(PLVN) - Thời gian qua, tại một số bệnh viện đã tiếp nhận một số bệnh nhân đến điều trị có liên quan đến hút thuốc lá điện tử. Điều đáng lưu ý là hầu hết, bệnh nhân đến bệnh viện do có dấu hiệu đau đầu, lo âu, mất ngủ, rối loạn hoảng sợ, có một vài trường hợp có dấu hiệu loạn thần, ảo giác. Vấn đề này ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe tâm thần của người sử dụng.

Sôi nổi Hội thi “Nghi thức Đội TNTP Hồ Chí Minh” tỉnh Bạc Liêu

Sôi nổi Hội thi “Nghi thức Đội TNTP Hồ Chí Minh” tỉnh Bạc Liêu
(PLVN) - Hòa chung không khí thi đua sôi nổi của thiếu nhi cả nước, thiếu nhi Bạc Liêu đã và đang ra sức thi đua rèn luyện, học tập, thực hiện các công trình, phần việc Măng non lập thành tích chào mừng để kỷ niệm 82 năm Ngày thành lập Đội TNTP Hồ Chí Minh (15/5/1941 – 15/5/2023), làm quà nhân kỷ niệm 133 năm Ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 – 19/5/2023).

Đừng coi thường say nóng, say nắng

Ảnh minh họa. (Nguồn: baochinhphu.vn)
(PLVN) -  Dù miền Bắc mới bước vào đợt nắng nóng gay gắt diện rộng thứ 2 kể từ đầu mùa nhưng nhiệt độ cao nhất ở nhiều nơi mấy ngày qua đều chạm hoặc vượt ngưỡng 40 độ C. Dự báo, thời gian tới sẽ xuất hiện nắng nóng nhiều hơn và gia tăng về cường độ trên phạm vi toàn quốc.