Nợ công tăng nhanh là do “không ăn ý” trong điều hành

Ảnh minh họa
Ảnh minh họa
(PLO) - “Thời gian qua luôn là nợ công tăng nhanh, áp lực trả nợ trong ngắn hạn lớn, nợ Chính phủ vượt trần. Vậy nợ công tăng nhanh là do tổ chức thực hiện luật hay bản thân luật có vấn đề?” – Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp của Quốc hội (QH) Lê Thị Nga đặt câu hỏi.

Giải trình tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Dự án Luật Quản lý nợ công (sửa đổi) sáng qua (20/3), Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng khẳng định nợ công thời gian qua tăng nhanh trước hết do là điều hành.

Dự báo tăng trưởng năm nào cũng sai

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng, kinh tế trong 5 năm vừa qua không đạt mục tiêu tăng trưởng. Thực tế cả giai đoạn 2011-2015 chỉ đạt 5,9%, trong khi mục tiêu là hơn 7%. Trong khi đó, chúng ta vẫn đảm bảo các chỉ tiêu khác như an sinh xã hội, đầu tư hạ tầng giao thông đồng bộ theo nghị quyết của T.Ư, QH. 

“Tốc độ tăng trưởng kinh tế như thế trong khi điều hành cân đối đều theo dự toán đặt ra. Năm 2016 chúng ta đưa tăng trưởng là 6,7%, thực tế có 6,21%. Giá trị GDP dự kiến đạt 5,1 triệu tỷ nhưng thực tế là 4,5 triệu tỷ. Do vậy, các chỉ số nợ công, bội chi vọt lên. Nếu năm vừa qua, GDP đúng dự toán thì nợ công chỉ 60 – 61%, nhưng vì có 4,5 triệu tỷ nên nợ công lên trên 64%. Dự báo tăng trưởng GDP mấy năm gần đây năm nào cũng sai, cũng trật theo hướng đi xuống thấp. Trong khi chúng ta đã thông qua dự toán, bội chi nên tỉ lệ nợ tăng là đương nhiên” – ông Dũng lý giải.

Vẫn theo Bộ trưởng Dũng, theo Luật Ngân sách nhà nước cũ, chúng ta còn phát hành trái phiếu Chính phủ thêm 330.000 tỷ. Trong giai đoạn 2011 – 2013, để huy động vốn, chúng ta còn huy động kỳ hạn quá ngắn, lãi suất quá cao, có khoản 11 – 12%/năm nên nghĩa vụ trả nợ dồn vào các năm 2015 – 2017. 

Bộ trưởng Bộ Tài chính cũng thừa nhận có sự phối hợp không ăn ý giữa các cấp, đặc biệt là các ngành, cả sự không ăn ý trong vấn đề điều hành nợ. “Mấy năm vừa qua năm nào cũng bội chi cao do giải ngân ODA dự toán thì thấp, thực tế thì cao. Có năm dự toán chỉ 17.000 – 18.000 tỉ mà giải ngân cứ 50.000 – 60.000 tỉ thì làm sao bội chi không cao” – ông Dũng nói thêm.

Bộ trưởng Bộ Tài chính nhấn mạnh, nợ công tăng nhanh là thực tế khách quan. Bởi, ông cho rằng đã bàn về nợ công thì phải nhìn tổng thể về nền kinh tế và khả năng của nền kinh tế. “Khả năng có hạn, nhu cầu chi tiêu thì lớn. Chúng ta quyết chi theo nhu cầu, trong khi tăng trưởng kinh tế có hạn thì kiểu gì nợ công cũng phình ra” – ông nói.

Không chuyển nợ DN thành nợ của Nhà nước

Về nội dung của Dự thảo Luật, một trong những vấn đề còn nhiều ý kiến là phạm vi nợ công. Khoản 2 Điều 1 Dự thảo Luật quy định về phạm vi nợ công theo hướng giữ nguyên quy định của Luật hiện hành, tức nợ công bao gồm nợ Chính  phủ, nợ được Chính phủ bảo lãnh, nợ chính quyền địa phương. 

Tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách (TCNS) của QH Nguyễn Đức Hải cho biết, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban TCNS thống nhất với nội dung về phạm vi nợ công thể hiện trong Dự thảo Luật. Theo đó, không tính vào nợ công các khoản nợ do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phát hành để thực hiện chính sách tiền tệ, nợ tự vay tự trả của doanh nghiệp nhà nước (DNNN). Trong trường hợp DN không đủ khả năng trả nợ thì thực hiện thủ tục phá sản theo quy định của pháp luật.

Đồng ý với Dự thảo Luật nhưng Phó Chủ tịch QH Đỗ Bá Tỵ cho rằng nếu không đưa nợ của các DNNN vào nợ công thì vẫn phải tính đến những hậu quả mà cuối cùng Chính phủ vẫn phải chịu trách nhiệm. Bởi, DNNN do Nhà nước nắm giữ cổ phần chi phối nên các khoản nợ này về bản chất Nhà nước vẫn phải có trách nhiệm trong trường hợp DN không có khả năng trả nợ. 

Còn Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của QH Phan Thanh Bình đề nghị phải có định nghĩa rõ về khu vực công, tài chính công. Bởi, theo ông, nếu xếp DNNN và cả NHNN vào khu vực công thì nợ của các đơn vị này dù Chính phủ có bảo lãnh hay không cũng là nợ công và khi những DN này phá sản thì Nhà nước phải trả nợ. 

Giải trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, các khoản vay về cho vay lại mà Chính phủ bảo lãnh đã tính trong nợ công. “Còn nợ khác của DNNN thì vay không trả được thì cho phá sản theo luật định. Cương quyết như vậy. Nghị quyết của Bộ Chính trị và các Nghị quyết của QH đã cấm chuyện này, không chuyển nợ DN thành nợ của Nhà nước” – ông Dũng nhấn mạnh.

Quy định rõ quy trình phối hợp trong công tác quản lý nợ công

Về nhiệm vụ, quyền hạn của một số bộ, ngành, Điều 19 Dự thảo luật quy định theo hướng Bộ Tài chính là cơ quan giúp Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về nợ công và Điều 20 giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện thống nhất quản lý nhà nước về vốn ODA và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài.

Tuy nhiên, Ủy ban TCNS đề nghị sửa đổi theo hướng giao Bộ Tài chính là cơ quan đầu mối thực hiện chức năng quản lý nợ công, đại diện đàm phán, ký kết các hiệp ước vay nợ và quản lý tập trung các nguồn lực nợ công. Bởi, theo ông Nguyễn Đức Hải, việc quản lý tập trung thống nhất này là nhằm thể chế hóa yêu cầu đặt ra trong Nghị quyết 07/NQ-TW, theo đó phải sớm khắc phục tình trạng “quản lý đầu tư công, nợ công còn chồng chéo, chưa gắn trách nhiệm cân đối ngân sách, vay và trả nợ với phân bổ, sử dụng vốn”. 

Thứ hai, thực tiễn cho thấy việc thực hiện theo quy định luật hiện hành đã dẫn đến công tác quản lý nợ công, trong đó có huy động, quản lý vốn vay còn phân tán, thiếu tập trung, việc phối hợp chưa chặt chẽ nên công tác theo dõi, tổng hợp báo cáo, xác định trách nhiệm,... còn khó khăn, bất cập. Thêm vào đó, ông Hải cho rằng thông lệ tốt được nhiều nước trên thế giới đã và đang thực hiện là quy định rõ một đầu mối quản lý tập trung, thống nhất nguồn lực nợ công.

Liên quan đến vấn đề này, Ủy ban TCNS cũng đề nghị bổ sung quy định về cơ chế phối hợp giữa các cơ quan theo hướng cụ thể, chặt chẽ, hiệu quả, xác định rõ trách nhiệm của từng bộ, ngành, quy định rõ quy trình phối hợp trong công tác quản lý nợ công. Bộ Kế hoạch và Đầu tư với trách nhiệm là cơ quan chủ trì xây dựng kế hoạch đầu tư công sẽ cân đối, đề xuất nhu cầu vốn đầu tư; Bộ Tài chính chủ động xây dựng kế hoạch huy động vốn, lựa chọn hình thức vay, nguồn vốn vay, đối tác vay, đàm phán vay nợ,... gắn với việc bảo đảm khả năng trả nợ của NSNN và chỉ số an toàn về nợ công. 

Đọc thêm

Hệ sinh thái tận dụng FTA chắp cánh cho ngành thủy sản thâm nhập thị trường quốc tế

Ảnh minh họa
(PLVN) - Các hiệp định thương mại tự do (FTA) đang mở ra cơ hội lớn cho ngành thủy sản Việt Nam nói chung và các doanh nghiệp Quảng Nam nói riêng trong việc tiếp cận những thị trường xuất khẩu tiềm năng. Tận dụng những lợi thế từ các FTA mang lại sẽ góp phần nâng tầm thương hiệu thủy sản Việt trên trường quốc tế...

Thách thức bảo vệ môi trường trong hoạt động thủy sản

Nhiều nhiệm vụ trọng tâm để bảo vệ các hệ sinh thái ven biển vùng Đồng bằng sông Cửu Long. (Ảnh: Hữu Tuấn)
(PLVN) -  Ngành thủy sản được xác định là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn trong nền kinh tế biển của Việt Nam với tốc độ tăng trưởng nhanh. Nhưng trong quá trình phát triển, ngành thủy sản cũng đang phải đối mặt với không ít những thách thức, trong đó có vấn đề môi trường và suy thoái hệ sinh thái ven biển.

Hiệu quả chính sách phát triển kinh tế số

Ảnh minh hoạ.
(PLVN) -  Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình vừa ký Quyết định 1437/QĐ-TTg ngày 20/11/2024 ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về phát triển kinh tế số giai đoạn 2024 - 2025.

Hơn 730 dự án đang hoạt động tại các KCN - KCX Hà Nội

Công ty TNHH Điện tử Meiko Thăng Long, có địa chỉ tại lô J1-J2 (khu công nghiệp Thăng Long, xã Võng La, huyện Đông Anh,TP. Hà Nội)
(PLVN) - Nhiều năm qua, doanh nghiệp tại các khu công nghiệp của Hà Nội luôn tạo giá trị bình quân trên 40% giá trị sản lượng công nghiệp, 40% kim ngạch xuất khẩu và trên 20% GDP của Thành phố, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và trở thành nhân tố quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Thủ đô và cả nước.

Bộ trưởng, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Cuba thăm và làm việc với Ngân hàng Chính sách xã hội

Bà Juanna Lilia Delgado Portal – Bộ trưởng, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Cuba trao đổi tại buổi làm việc với Ngân hàng Chính sách xã hội.
(PLVN) - Ngày 20/11, Đoàn lãnh đạo cấp cao Ngân hàng Trung ương Cuba do bà Juanna Lilia Delgado Portal - Bộ trưởng, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Cuba làm Trưởng đoàn đã đến thăm và làm việc tại Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH). Đi cùng đoàn có đại diện một số Bộ, ngành, Chủ tịch một số Ngân hàng tại Cuba; đại diện Đại sứ quán Cuba tại Việt Nam và đại diện Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Cảng Hải Phòng đón nhận Huân chương lao động Hạng Nhì

Thừa ủy quyền của Chủ tịch nước, ông Nguyễn Hoàng Anh, Uỷ viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Uỷ ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp trao Bằng khen cho Công ty cổ phần Cảng Hải Phòng.
(PLVN) - Ngày 20/11, Công ty CP Cảng Hải Phòng tổ chức Lễ kỷ niệm 95 năm Ngày truyền thống Đảng bộ và Đội ngũ công nhân Cảng (24/11/1929-24/11/2024); 95 năm Ngày thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên của Cảng Hải Phòng (28/11/1929-28/11/2024) và đón nhận Huân chương lao động Hạng Nhì.

Chỉ có 28% hồ thủy lợi được lập quy trình vận hành

Chỉ có 28% hồ thủy lợi được lập quy trình vận hành
(PLVN) - Sáng 19/11, tại Hà Nội, Bộ NN&PTNT tổ chức diễn đàn “Nâng cao hiệu quả thông tin, cảnh báo, đảm bảo vận hành an toàn đập, hồ chứa nước trong tình hình mới". Sự kiện nêu ra những vấn đề cấp bách của hệ thống các hồ, đập thủy lợi đang “gánh” trên vai nhiều nhiệm vụ trọng yếu của quốc gia.

Thúc đẩy hợp tác nông nghiệp Việt Nam - Pháp

Thúc đẩy hợp tác nông nghiệp Việt Nam - Pháp
(PLVN) - Sáng 19/11, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Phùng Đức Tiến đã làm việc với đoàn đại biểu Nghiệp đoàn Giới chủ Pháp (MEDEF) do ông Francois Corbin làm trưởng đoàn, trong khuôn khổ hai nước thúc đẩy hợp tác kinh tế và đầu tư.

Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá: Cần lộ trình tăng thuế hợp lý

Toàn cảnh Toạ đàm "Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt và chống buôn lậu thuốc lá – Những vấn đề đặt ra" diễn ra chiều nay, tại Hà Nội.
(PLVN) -  Theo các chuyên gia, việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) với thuốc lá là cần thiết. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu chính sách đề ra, cần có lộ trình tăng thuế hợp lý, đảm bảo cân bằng giữa mục tiêu hạn chế tiêu dùng và ngăn chặn tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại và tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước.

Ngành tôm bứt phá, dự báo đạt 4 tỷ USD trong năm 2024

Ngành tôm bứt phá, dự báo đạt 4 tỷ USD trong năm 2024

(PLVN) - Trong 10 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu tôm Việt Nam đạt 3,2 tỷ USD, tăng 13% so với cùng kỳ năm trước. Các thị trường lớn như Trung Quốc, Mỹ và EU đều ghi nhận tăng trưởng tích cực. Với giá tôm cải thiện và nhu cầu nhập khẩu tăng cao, dự báo mục tiêu 4 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu trong năm nay là hoàn toàn khả thi.

Quyết tâm gỡ 'thẻ vàng' IUU của EC

Việt Nam quyết tâm gỡ “thẻ vàng” IUU trong năm 2024. (Ảnh minh họa: CTV)
(PLVN) - Ngày 18/11, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Phùng Đức Tiến đã họp với các đơn vị liên quan để thực hiện kế hoạch của Chính phủ chỉ đạo làm việc với Đoàn thanh tra Ủy ban Châu Âu (EC) về chống khai thác thủy sản bất hợp pháp (IUU) lần 5.

Chờ tỉnh và huyện để kéo dây giải tỏa công suất Nhiệt điện Nhơn Trạch 3 và 4

Đại diện NPTPMB báo cáo lãnh đạo EVNNPT về tiến độ Dự án đường dây 220kV Nhà máy điện Nhơn Trạch 3 - rẽ Mỹ Xuân - Cát Lái.
(PLVN) - Ban Quản lý Dự án truyền tải điện (NPTPMB) hạ quyết tâm hoàn thành Dự án đường dây 220kV Nhà máy điện Nhơn Trạch 3 - rẽ Mỹ Xuân - Cát Lái trong quý III/2025 để có thể cùng các đơn vị thuộc Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia (EVNNPT) thực hiện việc giải tỏa công suất Nhà máy nhiệt điện Nhơn Trạch 3 và 4.