Đồng bằng sông Cửu Long: Biến đổi khí hậu “đè nặng” lên kinh tế vùng

Người dân vẫn sản xuất nông sản nhỏ lẻ
Người dân vẫn sản xuất nông sản nhỏ lẻ
(PLO) -Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) vốn được xem là khu vực có nhiều tiềm năng, cơ hội để hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới và phát triển bền vững. Thế nhưng, do tác động của hạn, mặn, tác động của biến đổi khí hậu (BĐKH) những yếu tố tiềm năng phát triển của vùng là trở thành những “điểm nghẽn” đang tồn tại. 

Đặt kinh tế vùng lên “bàn mổ”

Hôm qua (13/7), tại Hậu Giang, trong khuôn khổ Diễn đàn hợp tác kinh tế ĐBSCL-Hậu Giang 2016 (MDEC-Hậu Giang 2016), Ban Chỉ đạo Tây Nam bộ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) phối hợp với UBND tỉnh Hậu Giang tổ chức hội thảo Các biện pháp kiểm soát mặn, trữ ngọt phục vụ sản xuất dân sinh vùng ĐBSCL.

Tại hội thảo, ông Nguyễn Quốc Việt, Phó trưởng Ban Chỉ đạo tây Nam bộ cho biết, ĐBSCL là vùng đất màu mỡ, có sản lượng lương thực lớn nhất trong khu vực Đông Nam Á và đứng đầu Việt Nam.

Hàng năm đóng chiếm 50% sản lượng lúa, 65% sản lượng nuôi trồng thủy sản, 70% các loại trái cây của cả nước, đóng góp 95% sản lượng gạo xuất khẩu, 60% sản lượng cá xuất khẩu của cả nước 70% trái cây cho xuất khẩu. Trong những năm qua ĐBSCL đã góp phần đáng kể vào sự phát triển chung của cả nước.

Trong 6 tháng đầu năm tổng sản phẩm toàn vùng (GRDP) ước đạt 250 nghìn tỷ đồng, tốc độ tăng trưởng đạt 6,5%. Khu vực I (sản xuất nông nghiệp) giảm 2% do ảnh hưởng của tác động BĐKH, hạn hán xâm nhập mặn, ước tính tổng thiệt hạn khoảng 4.678 tỷ đồng.

Trong đó, 232,95 nghìn ha; 6.561 ha hoa màu và rau màu; 10.831 ha cây ăn quả và cây công nghiệp; có khoảng 226.605 hộ gia đình thiếu nước sinh hoạt. Ông Nguyễn Quốc Việt cho biết thêm, trước nhu cầu cấp thiết của vùng ĐBSCL trong giải quyết thực trạng hạn, mặn BĐKH đang ảnh hưởng trực tiếp tới sự phát triển kinh tế của vùng; hội thảo nhằm đánh giá thực trạng, đề xuất giải pháp công trình và phi công trình trữ ngọt để phục vụ sản xuất và dân sinh vùng ĐBSCL.

Bên cạnh, nghiên cứu, chuyển đổi giống cây trồng trước tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn; ứng dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp để tăng năng suất, chất lượng sản phẩm. “Đây là cuộc gặp gỡ các nhà quản lý các nhà khoa học để thảo luận trong công tác phòng chống thiên tai để tìm ra giải pháp thích hợp để ứng phó với BĐKH” - ông Việt nói.

Trước đó tại nhiều hội nghị trong Diễn đàn MDEC-Hậu Giang 2016, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng BCĐ TNB đề nghị, Chính phủ, các tỉnh, thành trong vùng cần đề xuất nhiều cơ chế chính sách giải pháp thiết thực thúc đẩy liên kết hợp tác giữa các địa phương trong vùng, giữa vùng với các thành phố lớn và với các vùng trong cả nước, cộng đồng doanh nghiệp để phát triển vùng, liên kết vùng thích ứng với BĐKH của vùng.

“Do đặc thù địa lý, ĐBSCL là khu vực bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi các tác động bất lợi của BĐKH, khô hạn, xâm nhập mặn và nước biển dâng đã gây nên những thiệt hại nặng nề về sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản, cũng như đời sống và sinh kế của người dân trong vùng.”- Phó Thủ tướng nói.

Với tầm nhìn “an toàn, trù phú và bền vững” làm trọng tâm, hướng tới các giải pháp tổng hợp, vừa mang tính cấp bách cũng như những chiến lược lâu dài, có tính chất liên vùng, liên ngành để hội nhập quốc tế, thích ứng với BĐKH và đảm bảo sinh kế bền vững cho người dân. 

Chủ động với doanh nghiệp, liên kết chuỗi... nhu cầu cấp thiết

Phát biểu tham luận tại hội thảo, GS.TS Nguyễn Ngọc Trân, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật nhà nước cho biết, có 2 thách thức lớn ĐBSCL đang đối diện, thách thức toàn cầu và thách thức khu vực.

Trong đó thách thức toàn cầu là BĐKH, nước biển dâng và toàn cầu hóa kinh tế, hội nhập quốc tế; thách thức khu vực là áp lực tăng dân số, yêu cầu về nguồn nước, sự thâm hụt về trầm tích sông, kinh tế cuộc sống và sinh kế của người dân trong vùng. Các thách thức đang cùng nhau tác động liên hoàn liên kinh tế vùng.

Chính vì thế yêu cầu cấp thiết đối với ĐBSCL là các tỉnh, thành không thể ứng phó riêng lẻ, cần có sự liên kết giữa các tỉnh, thành; đặc biệt trong sản xuất nông nghiệp cần tham gia vào chuỗi giá trị chung trong bối cảnh BĐKH, hạn, mặn.

Cùng quan điểm, tại Diễn đàn Doanh nghiệp vùng ĐBSCL diễn ra cùng ngày tại Hậu Giang, PGS.TS Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện kinh tế Việt Nam cho biết gần đây vai trò của doanh nghiệp trong nền kinh tế đã được nhìn nhận tích cực hơn.

Thời gian tới, trong bối cảnh hội nhập sâu và rộng, vùng ĐBSCL cần đánh giá đúng xu thế, lợi thế phát triển trong logic tổng thể và tầm nhìn dài hạn, cần coi doanh nghiệp là lực lượng dẫn dắt sự phát triển theo chuỗi giá trị, chuỗi sản xuất. Để từ đó, vùng ĐBSCL phải trở thành vùng có chiến lược khởi nghiệp bền vững. 

Chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn tại địa phương trong vấn đề liên kết chuỗi, ông Châu Hồng Phúc, Phó chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp cho biết, Đồng Tháp đang chủ động tìm tới doanh nghiệp, không chờ doanh nghiệp tìm tới mình.Tỉnh đã thành lập kênh thông tin kết nối doanh nghiệp, viếng thăm, mở hộp thư điện tử, mạng xã hội, tổ chức điểm hẹn doanh nhân, cà phê doanh nghiệp....

Hiện, mô hình cà phê doanh nghiệp đang mang lại nhiều hiệu quả; tại đây lãnh đạo tỉnh gặp gỡ, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp thông qua các buổi cà phê doanh nghiệp hàng ngày. Từ đó biến thách thức thành cơ hội để doanh nghiệp có cơ hội liên kết với nông dân tốt hơn.

“Từ sức ép về thị trường, Đồng Tháp đã chuyển đổi và thực hiện thành công mô hình liên kết theo chuỗi giá trị ngành hàng. Cụ thể, đã có 10 sản phẩm được chứng nhận nhãn hiệu hàng hóa và có mặt trên thị trường quốc tế như xoài (Hàn Quốc, Nhật Bản, Newzealand), nhãn (Mỹ), chanh (Nhật Bản, Hàn Quốc), ớt (Thái Lan, Hàn Quốc Malaysia), cá tra (Mỹ, EU)...”- ông Châu Hồng Phúc nói.

Ông Nguyễn Phương Lam, Phó Giám đốc Phòng Thương mại và Công nghiệp Cần Thơ cho biết: “Trong 6 tháng đầu năm, ĐBSCL thu hút 62 dự án từ các nhà đầu tư đến từ Đức, Thụy Sĩ, Nhật...đầu tư phát triển vùng trong nhiều lĩnh vực, nhưng không có dự án nào đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp...
Trong một bối cảnh không thể khác hơn là đất nước hội nhập ngày một sâu rộng hơn, ràng buộc bởi những định chế hết sức chặt chẽ với thế giới, ĐBSCL đang có cơ hội lớn để phát triển, nhưng kèm theo đó là nhiều vấn đề đặt ra cho việc chuyển đổi kinh tế vùng.” Ông Nguyễn Phương Lam nêu lên 5 vấn đề vùng ĐBSCL đang đối mặt:
1/ Cấu trúc ngành trong nền kinh tế của vùng chậm chuyển đổi, không nằm ở tỉ trọng mà ở giá trị gia tăng thu được;
2/ Thách thức trong đào tạo nguồn nhân lực để đáp ứng nhu cầu phát triển mới (cần quan tâm đào tạo nguồn lao động có tay nghề; vì hiện, vùng chỉ có khoảng 2,64% lao động qua đào tạo);
3/ Hạ tầng kỹ thuật chưa được đầu tư tương xứng để đáp ứng nhu cầu hội nhập mới (sớm quy hoạch và đầu tư nhanh hơn các trục nối kết vùng ĐBSCL với TP Hồ Chí Minh, các trục ven biển, đẩy nhanh xây dựng hệ thống luồng thủy để cảng biển sớm hoạt động, thúc đẩy giao thương hàng hóa;
4/Chính sách đặc thù riêng cho vùng ĐBSCL, vấn đề liên kết vùng, BĐKH;
5/ Chính sách đầu tư khởi nghiệp trên quy mô toàn vùng.

Đọc thêm

Hiệu quả chính sách phát triển kinh tế số

Ảnh minh hoạ.
(PLVN) -  Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình vừa ký Quyết định 1437/QĐ-TTg ngày 20/11/2024 ban hành Kế hoạch hành động quốc gia về phát triển kinh tế số giai đoạn 2024 - 2025.

Hơn 730 dự án đang hoạt động tại các KCN - KCX Hà Nội

Công ty TNHH Điện tử Meiko Thăng Long, có địa chỉ tại lô J1-J2 (khu công nghiệp Thăng Long, xã Võng La, huyện Đông Anh,TP. Hà Nội)
(PLVN) - Nhiều năm qua, doanh nghiệp tại các khu công nghiệp của Hà Nội luôn tạo giá trị bình quân trên 40% giá trị sản lượng công nghiệp, 40% kim ngạch xuất khẩu và trên 20% GDP của Thành phố, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và trở thành nhân tố quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Thủ đô và cả nước.

Bộ trưởng, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Cuba thăm và làm việc với Ngân hàng Chính sách xã hội

Bà Juanna Lilia Delgado Portal – Bộ trưởng, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Cuba trao đổi tại buổi làm việc với Ngân hàng Chính sách xã hội.
(PLVN) - Ngày 20/11, Đoàn lãnh đạo cấp cao Ngân hàng Trung ương Cuba do bà Juanna Lilia Delgado Portal - Bộ trưởng, Chủ tịch Ngân hàng Trung ương Cuba làm Trưởng đoàn đã đến thăm và làm việc tại Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH). Đi cùng đoàn có đại diện một số Bộ, ngành, Chủ tịch một số Ngân hàng tại Cuba; đại diện Đại sứ quán Cuba tại Việt Nam và đại diện Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

Cảng Hải Phòng đón nhận Huân chương lao động Hạng Nhì

Thừa ủy quyền của Chủ tịch nước, ông Nguyễn Hoàng Anh, Uỷ viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Uỷ ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp trao Bằng khen cho Công ty cổ phần Cảng Hải Phòng.
(PLVN) - Ngày 20/11, Công ty CP Cảng Hải Phòng tổ chức Lễ kỷ niệm 95 năm Ngày truyền thống Đảng bộ và Đội ngũ công nhân Cảng (24/11/1929-24/11/2024); 95 năm Ngày thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên của Cảng Hải Phòng (28/11/1929-28/11/2024) và đón nhận Huân chương lao động Hạng Nhì.

Chỉ có 28% hồ thủy lợi được lập quy trình vận hành

Chỉ có 28% hồ thủy lợi được lập quy trình vận hành
(PLVN) - Sáng 19/11, tại Hà Nội, Bộ NN&PTNT tổ chức diễn đàn “Nâng cao hiệu quả thông tin, cảnh báo, đảm bảo vận hành an toàn đập, hồ chứa nước trong tình hình mới". Sự kiện nêu ra những vấn đề cấp bách của hệ thống các hồ, đập thủy lợi đang “gánh” trên vai nhiều nhiệm vụ trọng yếu của quốc gia.

Thúc đẩy hợp tác nông nghiệp Việt Nam - Pháp

Thúc đẩy hợp tác nông nghiệp Việt Nam - Pháp
(PLVN) - Sáng 19/11, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Phùng Đức Tiến đã làm việc với đoàn đại biểu Nghiệp đoàn Giới chủ Pháp (MEDEF) do ông Francois Corbin làm trưởng đoàn, trong khuôn khổ hai nước thúc đẩy hợp tác kinh tế và đầu tư.

Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá: Cần lộ trình tăng thuế hợp lý

Toàn cảnh Toạ đàm "Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt và chống buôn lậu thuốc lá – Những vấn đề đặt ra" diễn ra chiều nay, tại Hà Nội.
(PLVN) -  Theo các chuyên gia, việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) với thuốc lá là cần thiết. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu chính sách đề ra, cần có lộ trình tăng thuế hợp lý, đảm bảo cân bằng giữa mục tiêu hạn chế tiêu dùng và ngăn chặn tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại và tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước.

Ngành tôm bứt phá, dự báo đạt 4 tỷ USD trong năm 2024

Ngành tôm bứt phá, dự báo đạt 4 tỷ USD trong năm 2024

(PLVN) - Trong 10 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu tôm Việt Nam đạt 3,2 tỷ USD, tăng 13% so với cùng kỳ năm trước. Các thị trường lớn như Trung Quốc, Mỹ và EU đều ghi nhận tăng trưởng tích cực. Với giá tôm cải thiện và nhu cầu nhập khẩu tăng cao, dự báo mục tiêu 4 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu trong năm nay là hoàn toàn khả thi.

Quyết tâm gỡ 'thẻ vàng' IUU của EC

Việt Nam quyết tâm gỡ “thẻ vàng” IUU trong năm 2024. (Ảnh minh họa: CTV)
(PLVN) - Ngày 18/11, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Phùng Đức Tiến đã họp với các đơn vị liên quan để thực hiện kế hoạch của Chính phủ chỉ đạo làm việc với Đoàn thanh tra Ủy ban Châu Âu (EC) về chống khai thác thủy sản bất hợp pháp (IUU) lần 5.

Chờ tỉnh và huyện để kéo dây giải tỏa công suất Nhiệt điện Nhơn Trạch 3 và 4

Đại diện NPTPMB báo cáo lãnh đạo EVNNPT về tiến độ Dự án đường dây 220kV Nhà máy điện Nhơn Trạch 3 - rẽ Mỹ Xuân - Cát Lái.
(PLVN) - Ban Quản lý Dự án truyền tải điện (NPTPMB) hạ quyết tâm hoàn thành Dự án đường dây 220kV Nhà máy điện Nhơn Trạch 3 - rẽ Mỹ Xuân - Cát Lái trong quý III/2025 để có thể cùng các đơn vị thuộc Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia (EVNNPT) thực hiện việc giải tỏa công suất Nhà máy nhiệt điện Nhơn Trạch 3 và 4.

Tiềm năng huy động vốn tư nhân cho phát triển xanh

Quản lý nước là một trong những dự án được ưu tiên cho vay để bảo vệ môi trường. (Ảnh minh họa/Vneconomy)
(PLVN) - Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) mới phát hành thành công 2.000 tỷ đồng trái phiếu xanh để cho vay các dự án thuộc lĩnh vực bảo vệ môi trường và dự án mang lại lợi ích về môi trường. Điều này cho thấy nhu cầu về trái phiếu xanh là rất lớn và là tín hiệu tích cực về tiềm năng trong việc huy động dòng vốn từ khối tư nhân cho quá trình chuyển đổi hướng đến phát thải ròng bằng 0 của Việt Nam.