Bác Hồ luôn dành tình cảm đặc biệt cho cán bộ ngành Tư pháp

(PLO) - Ngày 28/8/1945, Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà ra Tuyên cáo thành lập Nội các thống nhất Quốc gia, trong đó có Bộ Tư pháp.
Dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng, Chính phủ, thế hệ cán bộ tư pháp đầu tiên là các tri thức, luật gia, luật sư yêu nước như các ông Vũ Trọng Khánh, Vũ Đình Hòe, Trần Công Tường, Đỗ Xuân Sảng, Đinh Gia Trinh… đã tự nguyện tham gia gánh vác công việc kiến thiết dân chủ, tổ chức, điều hành bộ máy tư pháp cách mạng. 
Trên hành trình tìm kiếm và phát hiện những tư liệu về lịch sử 70 năm xây dựng và phát triển Bộ Tư pháp, các chuyên viên tâm huyết của Bộ đã tìm lại được những mẩu chuyện lý thú về mối quan hệ của Bác Hồ với cán bộ lãnh đạo của ngành Tư pháp.
Bộ trưởng Vũ Trọng Khánh: Người có công xây dựng Hiến pháp 1946
Bộ trưởng Vũ Trọng Khánh trình văn bản pháp lý lên Bác Hồ ở Hội nghị Fông Ten Blô năm 1946
Bộ trưởng Vũ Trọng Khánh trình văn bản pháp lý lên Bác Hồ
 ở Hội nghị Fông Ten Blô năm 1946 
Ngay sau khi giành được chính quyền, trong phiên họp đầu tiên của Chính phủ lâm thời (3/9/1945), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu rõ việc lập hiến là một trong “những vấn đề cấp bách hơn cả”. Chính phủ lâm thời xúc tiến ngay việc khởi thảo Hiến pháp. Sắc lệnh số 34/SL ngày 20/9/1945 thành lập Ủy ban Dự thảo Hiến pháp (Chế Hiến ủy viên hội) gồm có 7 thành viên, do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu. Sáu thành viên còn lại là: Cố vấn Tối cao Vĩnh Thụy, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Vũ Trọng Khánh, Bộ trưởng Bộ Lao động Lê Văn Hiến, Giáo sư Đặng Thai Mai, Nguyễn Lương Bằng và Trường Chinh.
Công việc trọng đại, mới mẻ, vô cùng khó khăn, trong thời gian gấp rút. Chủ tịch Hồ Chí Minh đề nghị Ủy ban giao cho Giáo sư Đặng Thai Mai và Luật sư Vũ Trọng Khánh soạn bản dự thảo đầu tiên. Hai ông tập trung tim óc và sức lực phác thảo đề cương trình Ủy ban góp ý thông qua, rồi chia nhau bắt tay vào việc chấp bút chi tiết. 
Trong quá trình dự thảo, hai ông tranh thủ ý kiến của Luật gia Võ Nguyên Giáp, hai cụ Bùi Bằng Đoàn, Phan Kế Toại, nhiều trí thức nổi tiếng thời đó như Luật sư Phan Anh, Luật sư Nguyễn Mạnh Tường còn cho mượn cả những văn kiện tiếng Pháp (như Tuyên ngôn Độc lập Hoa Kỳ, Hiến pháp Hoa Kỳ, Hiến pháp Pháp…) mà Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu phải tìm để tham khảo. 
Ngày 26/10/1945, dựa vào phần Giáo sư Đặng Thai Mai và mình đã viết, Luật sư Vũ Trọng Khánh tổng hợp thành một bản dự thảo Hiến pháp do chính ông viết lại. Ngày 30/10/1945, sau khi đọc xong bản tổng hợp trên, Luật gia Võ Nguyên Giáp làm việc lần cuối cùng với hai ông, tán thành về cơ bản, chỉ góp ý nên rút bớt khoảng một phần ba. 
Ngày 2/11/1945, Luật sư Vũ Trọng Khánh chỉnh lý xong theo góp ý của Luật gia Võ Nguyên Giáp, hai ông nhất trí chuyển bản dự thảo cuối cùng lên Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ngày 6/11/1945, bản dự thảo được Chủ tịch Hồ Chí Minh thông qua. Người ký tắt rồi chuyển cho hai ông mỗi người một bản.
Ngày 8/11/1945, Ủy ban Dự thảo họp phiên cuối cùng do Chủ tịch Hồ Chí Minh, Trưởng ban chủ trì. Người đề nghị Bộ trưởng Bộ Tư pháp Vũ Trọng Khánh đọc toàn văn bản dự thảo. Tất cả 7 thành viên biểu quyết tán thành. Chủ tịch Hồ Chí Minh kết luận: “Đây là một bản dự thảo đặc sắc, ông Vũ Trọng Khánh có công đầu”. 
Người yêu cầu cho công bố ngay để lấy ý kiến cả nước. Bản Dự thảo Hiến pháp Việt Nam của Chính phủ lâm thời là nền tảng cho việc xây dựng Dự án Hiến pháp năm 1946 sau này được Quốc hội tiếp tục thảo luận và thông qua ngày 9/11/1946. 
Chuyện về Thứ trưởng đầu tiên của Bộ Tư pháp được Bác Hồ cấp Giấy chứng minh
Luật sư Nguyễn Văn Hưởng, sinh ngày 28/2/1910, tại phố Thuốc Bắc (Hà Nội), là con thứ 7 của ông bà Nguyễn Văn Vượng  - Phạm  Thị Tý, quê gốc ở làng Lai Xá, xã Kim Chung, huyện Hoài Đức, tỉnh Hà Đông (nay thuộc Hà Nội). Năm 1926, ông Hưởng cùng người anh ruột là Nguyễn Văn Huyên (Bộ trưởng đầu tiên của Bộ Giáo dục 1946 - 1975) được mẹ cho sang Pháp học. 
Suốt mấy năm học ở Pháp, mỗi người lúc nào cũng chỉ có hai bộ quần áo và một đôi giày. Dù đi họp, đi học, đi chơi cũng chỉ một đôi, khi nào mòn vẹt, rách mới mua đôi khác. Món quà chờ đợi từ quê nhà của hai anh em Huyên, Hưởng là những bao bì bằng chiếc hộp bánh bích quy đựng lạp xưởng hoặc ruốc. 
Ngày nghỉ hai anh em mỗi người một xe đạp đi chơi, xem người ta hái nho, rồi đi hái nho không công chỉ để được ăn nho. Với tinh thần hiếu học để giúp dân, giúp nước, hai anh em đã nỗ lực hết mình vượt khó thành tài và năm 1932 Nguyễn Văn Hưởng đỗ Cử nhân Luật tại Pháp.   
Năm 1932 Luật sư Nguyễn Văn Hưởng về nước và được bổ làm Tri huyện rồi Đổng lý Văn phòng phủ Khâm sai. Đến năm 1941 ông từ chức và làm luật sư. Sau khi Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, ngày 22/3/1946 Chủ tịch Hồ Chí Minh (người khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa) đã bổ nhiệm Luật sư Nguyễn Văn Hưởng làm Thứ trưởng đầu tiên của Bộ Tư pháp. 
Ngày 5/4/1946 đích thân Bác Hồ đã đánh máy Giấy chứng minh cấp cho Thứ trưởng Nguyễn Văn Hưởng. Giấy chứng minh ấy được đánh máy trên loại giấy ngả màu vàng đen, khổ rộng gần bằng tờ A4, nội dung như sau: “Chủ tịch Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa cấp giấy chứng minh này cho ông Nguyễn Văn Hưởng, Thứ trưởng Bộ Tư pháp để ông Thứ trưởng liên lạc với các cơ quan hành chính, quân sự được dễ dàng”. 
Bác dùng máy đánh chữ của Pháp nên không có dấu. Sau khi đánh máy xong, Bác dùng bút điền từng thanh huyền, sắc, hỏi, ngã, nặng vào giấy chứng minh rồi trao tận tay cho Thứ trưởng Nguyễn Văn Hưởng thể hiện sự trân trọng, tin cậy với trí thức yêu nước. 
Cảm động trước đức độ, tài năng của vị lãnh đạo tối cao đất nước mà Luật sư Nguyễn Văn Hưởng đã toàn tâm, toàn ý gắn bó với sự nghiệp xây dựng ngành Tư pháp.
Ngay từ những ngày đầu nhận trọng trách Thứ trưởng, ông đã trực tiếp tham gia những Sắc lệnh cơ bản của chính quyền Cách mạng: Sắc lệnh về tổ chức Tư pháp; Sắc lệnh về đảm bảo tự do cá nhân, lập Hội; Sắc lệnh về Tư pháp - Công an; Sắc lệnh về quân pháp; Luật Lao động. Trong kháng chiến chống Pháp ông còn được giao nhiệm vụ làm Giám đốc Liên khu II và Liên khu XI (gồm các tỉnh Đồng bằng Bắc bộ và Hà Nội). Giám đốc Vụ Hình - Hộ. 
Từ năm 1955 đến năm 1980 làm Phó Tổng thư ký Hội Luật gia Việt Nam. Năm 1976 Luật sư Nguyễn Văn Hưởng được cử làm Phó trưởng Đoàn Chính phủ Việt Nam tại Hội nghị Giơnevơ về “Công ước nhân quyền” và tham gia chuẩn bị “Công ước về biển”.
Từ năm 1958 đến năm 1979 khi Nhà nước tổ chức lại ngành Tư pháp và Tòa án, sau đó thành lập lại Tòa án nhân dân Tối cao, Luật sư Nguyễn Văn Hưởng đã có công lao rất lớn trong việc nghiên cứu hệ thống hóa và xây dựng pháp luật, tổng kết hoạt động xét xử của ngành Tòa án trên các mặt tố tụng hình sự và dân sự. Ông đã tham gia xây dựng nhiều văn bản quan trọng như Luật Bảo đảm quyền bất khả xâm phạm về thân thể, nhà ở, thư tín; Luật Hôn nhân và Gia đình; Luật Tổ chức Tòa án nhân dân và Viện kiểm sát nhân dân các cấp.
Do những cống hiến trên lĩnh vực Tư pháp và Tòa án trong hơn nửa thế kỷ (từ năm 1946 đến khi mất ngày 21/7/2001), Luật sư Nguyễn Văn Hưởng đã được Đảng và Nhà nước tặng thưởng: Huân chương Độc lập hạng Nhì, Huân chương Kháng chiến hạng Nhất và các Huy chương Vì sự nghiệp Tư pháp, Vì sự nghiệp Tòa án…
Đêm nay Bác không ngủ
Năm 1947, giặc Pháp đã huy động thủy, lục, không quân càn quét, đánh phá dữ dội các huyện Sơn Dương (Tuyên Quang), Định Hóa (Thái Nguyên), thị xã Bắc Cạn nhằm triệt tiêu các cơ quan đầu não của Đảng và Chính phủ ta đang đóng trong ATK. Nhưng chúng đã bị quân ta làm cho thất bại thảm hại. 
Mừng chiến thắng hào hùng, Bác Hồ tổ chức mừng Tết Mậu Tý 1948 cùng đồng bào và một số cán bộ chủ chốt trong ATK. Có mặt chung quanh Bác trong mấy ngày Tết đó là các đồng chí Trường Chinh, Nguyễn Lương Bằng, Hoàng Quốc Việt, Lê Văn Lương, Lê Văn Hiến, Trần Duy Hưng, Phan Mỹ, Lê Giản và Trần Công Tường. 
Thứ trưởng Trần Công Tường báo cáo Bác Hồ về công tác tư pháp kháng chiến ở Việt Bắc
Thứ trưởng Trần Công Tường báo cáo Bác Hồ
về công tác tư pháp kháng chiến ở Việt Bắc 
Suốt mấy ngày tết, Bác cùng mọi người sáng thì đi chúc tết đồng bào, chiều và tối ở nhà ăn uống, kể chuyện làm thơ, hát hò... Lê Văn Hiến hát tuồng chẳng kém gì các nghệ sĩ chuyên nghiệp khiến Bác rất mê. 
Anh Cả Nguyễn Lương Bằng thì trổ tài bếp núc với các món ăn giản dị mà hấp dẫn... 
Bác thường kể chuyện rất hay nhưng các đồng chí bảo nhau đêm không được nói chuyện để Bác ngủ cho yên. Đêm mồng Ba, Trần Công Tường và Lê Giản được chỉ định ngủ cùng nhà với Bác - Bác nằm một giường một bên, hai người nằm một bên, ở giữa có đống lửa sưởi ấm đỏ rực! Trước khi lên giường các đồng chí chúc Bác ngủ ngon - Bác cười hiền từ bảo: “Đêm nay ngủ với Công an (tức  Lê Giản, Tổng Giám đốc Nha công an) và Tòa án (tức là Trần Công Tường, Thứ trưởng Bộ Tư pháp) ở bên cạnh, vòng ngoài lại có anh em an ninh (cảnh vệ) và nhân dân địa phương canh phòng, Bác nhất định vững tâm, yên giấc, còn các chú cũng cứ ngủ cho say để sáng mai về cơ quan làm việc cho tốt, không ngủ gà ngủ gật dông cả năm đấy”. 
Đêm ấy, Lê Giản, Trần Công Tường ngủ một giấc ngon lành. Khi mở mắt ra thấy trời đã sáng rõ và thấy... Bác đang ngồi sưởi bên đống củi lửa rực hồng. Hai người vội chạy ra chào và hỏi sao Bác dậy sớm thế. Bác cười và nói vui: “Cả đêm các chú người thì “xay lúa” người thì “giã gạo” ầm ầm. Bác phải thức chụm lửa sưởi”. 
Sau này, các đồng chí Lê Giản, Trần Công Tường được các anh em cảnh vệ cho biết thêm: “Chúng em đi tuần qua nhà, nghe tiếng các anh ngáy và nghiến răng to quá, nhìn vào thấy Bác đang lúi húi chụm lửa, gạt than sưởi ấm. Biết Bác không ngủ được, chúng em vào khẽ nói “Bác để chúng cháu mời các anh sang nhà bên để Bác nghỉ cho yên ắng, tĩnh mịch” nhưng Bác không đồng ý. Bác nói se sẽ: “Các chú ấy tuổi còn đang trẻ, bận rộn cả năm, ít khi được ăn no, ngủ kỹ, chuyển chỗ có thể mất giấc ngủ ngon. Còn Bác tuổi già thức đêm quen rồi, mai ngủ bù không sao đâu, các chú cứ yên tâm”.!
9 năm sau, ngày 23/01/1957 Thứ trưởng Trần Công Tường (người làm cho Bác Hồ mất ngủ vì tiếng ngáy vào dịp Tết xưa) đã được Quốc hội khóa I Kỳ họp thứ 6 bầu là thành viên trong Ban sửa đổi Hiến pháp 1946, do Bác Hồ làm Trưởng ban. Bác đã giao Thứ trưởng Trần Công Tường viết Lời nói đầu của bản Hiến pháp sửa đổi.

Tin cùng chuyên mục

“Mái ấm Tư pháp" tại Ninh Bình (Ảnh: Hoàng Giáp)

Trao “Mái ấm Tư pháp" tại Ninh Bình: Lan tỏa yêu thương dịp Xuân Ất Tỵ 2025

(PLVN) - Chiều ngày 10/1, tại huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình, Báo Pháp luật Việt Nam đã phối hợp cùng Ngân hàng TMCP Quân đội (MB), Bệnh viện thẩm mỹ Saigon Young, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thị trấn Yên Thịnh tổ chức lễ bàn giao hai căn nhà “Mái ấm Tư pháp” cho hai gia đình có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn.

Đọc thêm

Xây dựng Ngành Thi hành án Quân đội vững mạnh, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới

Xây dựng Ngành Thi hành án Quân đội vững mạnh, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới
(PLVN) -  Tại Hội nghị tổng kết công tác Thi hành án dân sự (THADS) năm 2024, triển khai nhiệm vụ năm 2025 của Ngành Thi hành án Quân đội diễn ra chiều 9/1, Thiếu tướng Nguyễn Phi Hùng, Cục trưởng Cục Thi hành án (Bộ Quốc phòng) đề nghị trong năm 2025, chỉ huy các cơ quan, đơn vị trong toàn ngành cần đổi mới tư duy, phương pháp làm việc, triển khai có hiệu quả các giải pháp đã đề ra, tạo sự chuyển biến đột phá trong cơ quan, đơn vị, xây dựng Ngành Thi hành án ngày càng vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Thẩm định dự án Luật Cấp, thoát nước

Cảnh phiên họp.
(PLVN) - Sáng 9/1, Bộ Tư pháp tổ chức họp Hội đồng thẩm định Dự án Luật Cấp, thoát nước. Đồng chủ trì phiên họp là Thứ trưởng Bộ Tư pháp Trần Tiến Dũng và Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn.

Bộ Quốc phòng sơ kết Đề án 1371

Các đại biểu dự Hội nghị
(PLVN) -Sáng 9/1, Bộ Quốc phòng đã tổ chức Hội nghị Sơ kết giai đoạn 1 (2021-2024) thực hiện Đề án “Phát huy vai trò của lực lượng Quân đội nhân dân tham gia công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, vận động nhân dân chấp hành pháp luật tại cơ sở giai đoạn 2021-2027” (Đề án 1371) theo hình thức trực tiếp và trực tuyến.

Chính phủ xác định tập trung phát triển mạnh doanh nghiệp tư nhân

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình. (Ảnh: Chinhphu.vn)
(PLVN) - Một trong 8 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, đột phá năm 2025 được Chính phủ xác định là huy động tối đa các nguồn lực xã hội, khai thác hiệu quả nguồn lực từ doanh nghiệp nhà nước, phát triển mạnh doanh nghiệp tư nhân. Trong đó, có nhiệm vụ xây dựng Đề án về cơ chế, chính sách hình thành và phát triển doanh nghiệp dân tộc, giữ vai trò tiên phong, dẫn dắt. Đây là thông tin được Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình cho biết tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2024, triển khai nhiệm vụ năm 2025 của Chính phủ và chính quyền địa phương được tổ chức theo hình thức trực tuyến ngày 8/1.

Khơi thông mọi nguồn lực để phát triển doanh nghiệp dân tộc

Khơi thông mọi nguồn lực để phát triển doanh nghiệp dân tộc
(PLVN) - Kế thừa truyền thống yêu nước, tinh thần cống hiến cho dân tộc, đội ngũ doanh nhân Việt Nam ngày càng khẳng định vai trò quan trọng cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Tuy nhiên, họ vẫn còn gặp không ít khó khăn. Các chuyên gia kinh tế, pháp luật cho rằng cần khơi thông mọi nguồn lực để doanh nghiệp dân tộc phát triển song hành cùng sự hùng mạnh của đất nước. 

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh: Cần xây dựng chính sách, pháp luật để hình thành và phát triển doanh nghiệp dân tộc

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh. (Ảnh: Phương Mai)
(PLVN) - Việc xây dựng chính sách, pháp luật để thúc đẩy phát triển doanh nghiệp dân tộc là yêu cầu bức thiết trong bối cảnh Việt Nam hướng đến tăng trưởng kinh tế cao và đột phá trong khoa học công nghệ. Chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đều khẳng định cần tạo môi trường pháp lý thuận lợi, thu hút đầu tư và phát triển doanh nghiệp, trong đó có các doanh nghiệp có quy mô lớn, mang tính dẫn dắt. Tuy nhiên, hiện nay vẫn thiếu khung pháp lý rõ ràng để hỗ trợ doanh nghiệp dân tộc. Để làm rõ vấn đề trên, Báo PLVN đã có cuộc trao đổi với Ủy viên Ban Cán sự Đảng, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh.

"Hoàn thiện chính sách, pháp luật về doanh nghiệp dân tộc tại Việt Nam"

 Tọa đàm "Hoàn thiện chính sách, pháp luật về doanh nghiệp dân tộc tại Việt Nam". Ảnh Hương Giang)
(PLVN) -  Thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm tại buổi làm việc với Ban Cán sự Đảng Bộ Tư pháp về việc Đổi mới mạnh mẽ công tác xây dựng pháp luật, trong đó: Đổi mới tư duy xây dựng pháp luật theo hướng vừa bảo đảm yêu cầu quản lý nhà nước, vừa khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức sản xuất, khơi thông mọi nguồn lực để phát triển, dứt khoát từ bỏ tư duy "không quản được thì cấm”, Bộ Tư pháp tổ chức Tọa đàm “Hoàn thiện chính sách, pháp luật về doanh nghiệp dân tộc tại Việt Nam”.

Nhiều doanh nghiệp lớn sẵn sàng nhận nhiệm vụ được giao

Metro Bến Thành - Suối Tiên. (Ảnh: Quỳnh Trần)
(PLVN) -  Trong bối cảnh thế giới còn nhiều biến động và dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức nhưng cộng đồng doanh nghiệp luôn sẵn sàng tận dụng cơ hội để tái cơ cấu, trụ vững và phát triển, đặc biệt sẵn sàng thực hiện các trọng trách, các nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước giao phó.

Phát triển doanh nghiệp dân tộc tại Việt Nam: Có thể ưu tiên lĩnh vực công nghiệp bán dẫn

 Đại biểu Quốc hội Nguyễn Duy Minh, Đà Nẵng
(PLVN) - Nhìn ra thế giới, có thể thấy rất nhiều câu chuyện phát triển thần kỳ của các quốc gia như: Nhật Bản, Hàn Quốc hay gần nhất với Việt Nam là Singapore - cùng khu vực ASEAN… Nhưng trong thời đại công nghệ phát triển như vũ bão hiện nay, nhiều ý kiến cho rằng, để phát triển doanh nghiệp dân tộc tại Việt Nam, chúng ta có thể tập trung ưu tiên vào công nghiệp bán dẫn.