Theo quy định hiện hành thì di sản thừa kế được phân chia theo di chúc và theo pháp luật. Việc phân chia di sản theo pháp luật chỉ được thực khi không có di chúc. Tuy nhiên pháp luật hiện nay cũng có những quy định trường hợp ngoại lệ đó là “người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc”
Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015 đã quy định cụ thể về người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc:
Theo nội dung điều luật: Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật, nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó, trừ khi họ là những người từ chối nhận di sản theo quy định tại Điều 620 (việc từ chối nhận di sản phải lập thành văn bản có công chứng hoặc chứng thực; thời hạn từ chối di sản là 6 tháng, kể từ ngày mở thừa kế- NV) hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo quy định tại khoản 1, Điều 621 của Bộ luật Dân sự (người bị kết án về hành vi xâm hại tính mạng, sức khoẻ, ngược đãi nghiêm trọng… đối với người để lại di sản hoặc lừa dối, cưỡng ép, ngăn cản người để lại di sản…):
1. Con chưa thành niên, cha, mẹ ,vợ, chồng;
2. Con đã thành niên mà không có khả năng lao động.”
Như vậy, những đối tượng như con chưa thành niên, con đã thành niên nhưng không có khả năng lao động, cha, mẹ, vợ, chồng của người lập di chúc và họ không thuộc vào đối tượng từ chối nhận di sản hoặc không bị pháp luật tước quyền nhận di sản thì việc thừa kế sẽ không phụ thuộc vào nội dung của của di chúc.
Ví dụ: Anh A có vợ là chị B và 2 người con C 17 (tuổi), D (15 tuổi). Trước khi anh A mất anh có lập di chúc để lại tài sản của mình cho chị B và C còn D không được hưởng phần tài sản trong di chúc.
Với tình huống này thì mặc dù không có tên trong di chúc nhưng cháu cháu D (15 tuổi, chưa thành niên) thuộc trường hợp quy định tại điều 644 trên nên khi phân chia di sản thừa kế của anh A, cháu thuộc đối tượng được hưởng di sản không phụ thuộc vào di chúc. Khi đó cháu sẽ được hưởng 2/3 của suất thừa kế theo quy định của pháp luật.
