Xuống cấp về đạo đức xã hội: Không ngăn chặn sớm sẽ 'mất gốc'

Bạo lực ở lứa tuổi học đường ngày càng phổ biến là một biểu hiện của tình trạng đạo đức xuống cấp.
Bạo lực ở lứa tuổi học đường ngày càng phổ biến là một biểu hiện của tình trạng đạo đức xuống cấp.
(PLO) - Bạo lực gia đình, bạo lực học đường, đạo đức nghề nghiệp sa sút cả trong những lĩnh vực được xã hội tôn vinh như ngành Y, ngành Giáo dục, văn hóa “chạy chọt”, gian lận, tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong xã hội và trong cán bộ, đảng viên có chiều hướng gia tăng…

Đó là những biểu hiện cụ thể của sự xuống cấp về đạo đức xã hội và văn hóa ứng xử được Bộ trưởng Bộ VHTT&DL Nguyễn Ngọc Thiện thừa nhận ngay tại diễn đàn Quốc hội tại Kỳ họp thứ 3 vừa diễn ra. Ngăn chặn tình trạng này là vấn đề căn bản, cốt lõi để xây dựng một xã hội văn minh, an toàn, giàu tính nhân văn và củng cố giá trị văn hóa, đạo đức – nền tảng của sức mạnh dân tộc trong dòng chảy hội nhập.  

“Băng hoại, suy đồi đạo đức, lối sống” 

Sau gần 9 năm thi hành Luật Phòng chống bạc lực gia đình, Vụ Gia đình (Bộ VHTT&DL) thống kê được gần 160.000 vụ bạo lực gia đình. Trung bình khoảng 20.000 vụ/năm và mức độ bạo lực ngày càng nghiêm trọng. Số liệu được Bộ GD&ĐT đưa ra gần đây nhất, trong một năm học, toàn quốc xảy ra gần 1.600 vụ việc học sinh đánh nhau ở trong và ngoài trường học (khoảng 5 vụ/ngày).

Đáng lo ngại hơn, theo thống kê của Bộ Công an mỗi tháng có hơn 1.000 thanh, thiếu niên phạm tội. Trước kia, tội phạm giết người trong độ tuổi từ 30 đến dưới 45 chiếm số lượng cao nhất. Bây giờ giảm còn 34% so với 41% của độ tuổi từ 18 đến dưới 30 (độ tuổi từ 14 đến dưới 18 chiếm đến 17%).

Theo báo cáo của Bộ VHTT&DL, sự xâm nhập của các sản phẩm, dịch vụ văn hóa độc hại đang làm băng hoại, suy đồi đạo đức, lối sống của một bộ phận người dân, nhất là trong giới trẻ, ảnh hưởng đến trật tự, an toàn xã hội. ĐB Mai Thị Phương Hoa (Nam Định) cho rằng đây là vấn đề rất đáng lưu ý, tiềm ẩn nguy cơ xảy ra nhiều loại tội phạm, nhất là tội phạm vị thành niên. 

Ngoài ra, Bộ VHTT&DL chỉ rõ sự xuống cấp đạo đức xã hội còn là hậu quả của sự tác động từ mặt trái của nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường; những tác động tiêu cực của quá trình toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế cũng như quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và việc hạn chế tác động tiêu cực của những phương tiện truyền thông mới chưa đạt kết quả cao. Những bất cập về thể chế, cơ chế, những yếu kém trong lĩnh vực giáo dục, thực thi pháp luật, điều hành kinh tế, quản lý xã hội... 

Nhưng nhiều cấp uỷ Đảng, chính quyền, người đứng đầu chưa quan tâm đúng mức tới việc bồi dưỡng đạo đức, xây dựng lối sống, nâng cao văn hóa ứng xử. Cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chưa gương mẫu; công tác quản lý nhà nước còn những hạn chế. Việc triển khai thực hiện chủ trương, chính sách, pháp luật chưa nghiêm, đôi khi còn hình thức.

Chưa gắn kết hiệu quả giữa vận động, giáo dục với thực thi pháp luật và quan trọng là sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội chưa đồng bộ. Chưa phát huy được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội trong xây dựng tư tưởng, đạo đức, lối sống; chưa nhận thức rõ vai trò của gia đình trong việc hình thành nhân cách của mỗi người.

ĐB Nguyễn Phi Long (Bình Dương) cũng như nhiều ĐBQH khác đã rất lo ngại khi, “sự xuống cấp về đạo đức, lối sống và ứng xử văn hóa trong xã hội đang diễn ra phức tạp, để lại hậu quả khôn lường, làm phai mòn giá trị đạo đức, truyền thống, lối sống, văn hóa tốt đẹp của dân tộc”. 

Ngăn chặn sự xuống cấp đạo đức xã hội và văn hóa ứng xử

Trình bày trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ VHTT&DL cho biết, để ngăn chặn và đẩy lùi sự xuống cấp đạo đức ở nước ta hiện nay cần có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội và Bộ VHTT&DL cũng đã xác định trách nhiệm của mình trong công tác này và đang phối hợp với các ngành để xây dựng môi trường văn hóa như thực hiện nếp sống văn minh trong việc tổ chức lễ hội, tuyên truyền thực hiện văn hóa giao thông, xây dựng văn hóa doanh nghiệp... 

Ngoài ra, để ngăn chặn và đẩy lùi sự xuống cấp đạo đức ở nước ta hiện nay, Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện thấy cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, sự đồng thuận xã hội và thống nhất hành động.

Đẩy mạnh xây dựng đạo đức, lối sống mới thông qua xây dựng môi trường văn hóa, đời sống văn hóa cùng việc nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các thiết chế văn hóa-thể thao, các sinh hoạt văn nghệ, hoạt động cộng đồng, phong trào văn hóa góp phần nâng cao đời sống tinh thần và thể chất của nhân dân, lành mạnh hóa lối sống. Bộ trưởng Thiện nhấn mạnh: “Khi môi trường văn hóa lành mạnh, đời sống văn hóa phong phú thì con người ít có nguy cơ sa vào các tệ nạn xã hội hay tha hóa, xuống cấp về đạo đức, lối sống”.

Phát huy sứ mệnh của văn học nghệ thuật, vai trò của văn nghệ sỹ đối với xây dựng đạo đức, nâng cao văn hóa ứng xử với việc đề cao vai trò giáo dục đạo đức của văn học nghệ thuật, hướng con người tới chân, thiện, mỹ. Nâng cao hiệu quả phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa. Tuy nhiên cần cải tiến nội dung, phương thức, chất lượng, đưa phong trào đi vào thực chất. 

Bộ trưởng cũng nhấn mạnh đến việc đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra, xử lý sai phạm. Trong đó kiên quyết chấn chỉnh, xử lý các vi phạm đạo đức trong hoạt động nghệ thuật biểu diễn, bản quyền tác giả, mỹ thuật, nhiếp ảnh, điện ảnh, tổ chức lễ hội, du lịch, thể dục thể thao, nhất là những hành vi bạo lực, phản cảm, ứng xử thiếu văn hóa. Siết chặt quản lý các sản phẩm, dịch vụ văn hóa độc hại. Tăng cường phối hợp liên ngành trong xây dựng đạo đức, lối sống…

Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân: “Chính phủ cần triển khai hiệu quả đề án nâng cao tầm vóc, sức khỏe người Việt Nam, tập trung xây dựng, chăm lo xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện, trọng tâm là bồi dưỡng tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, đạo đức, lối sống và nhân cách, nhất là cho thế hệ trẻ, tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, về ý thức tôn trọng pháp luật về lòng tự hào, tôn vinh lịch sử, văn hóa dân tộc, nâng cao trách nhiệm cá nhân người đứng đầu trong việc nêu gương người tốt, việc tốt. Phê phán, đấu tranh với những biểu hiệu sa sút về tư tưởng chính trị, vi phạm những chuẩn mực đạo đức, lối sống”.

ĐB Phạm Thị Minh Hiền (Phú Yên): “Bộ trưởng Bộ VHTT&DL cần phải quan tâm hơn về việc cần phải quản lý tình trạng xuống cấp đạo đức và văn hóa ứng xử ngay trong chính môi trường văn hóa biểu diễn nghệ thuật mà ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch đang quản lý. Chúng ta biết rằng, hiện nay có một tình trạng các hoạt động văn hóa đã có những biểu diễn rất phản cảm trước trẻ em, vừa rồi có video clip mà chúng ta chứng kiến ở Đầm Sen. 

Hiện nay chúng ta chưa có quy định cụ thể về một số tội danh liên quan đến xâm hại tình dục trẻ em ở nước ngoài, đang ở nước ngoài nhưng về Việt Nam vẫn hoạt động trong môi trường liên quan đến trẻ em, thậm chí hoạt động rất tự do và vẫn xin dạy học, biểu diễn nghệ thuật đối với trẻ nhưng chúng ta vẫn không có sự quản lý, đó cũng chính là những hành vi, biểu hiện của xuống cấp đạo đức mà hiện nay đối với ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch vẫn còn lúng túng trong việc đưa ra các giải pháp quản lý”.

Tin cùng chuyên mục

Học sinh cần chú trọng đến phương pháp học thay vì cố học thật nhiều nhưng không đem lại hiệu quả thiết thực. (Ảnh: Quang Vinh)

Giảm học thêm tràn lan: Cần thay đổi nhận thức từ nhiều phía

(PLVN) - Thông tư số 29/2024/TT-BGDĐT quy định về dạy thêm, học thêm có hiệu lực từ ngày 14/2/2025. Theo đó, học sinh (HS) tiểu học không học thêm, HS học phụ đạo trong nhà trường không mất phí, thầy cô có thể dạy thêm ở trung tâm ngoài nhà trường, không dạy thêm HS của mình…

Đọc thêm

Các trường 'điểm' tuyển sinh ra sao khi bỏ thi tuyển vào lớp 6?

Ảnh minh họa
(PLVN) - Theo Bộ GD&ĐT, từ 2025, tuyển sinh THCS sẽ được thực hiện theo phương thức xét tuyển. Đối với các trường chất lượng cao, trường tư có tỷ lệ chọi lớn, địa phương có trách nhiệm hướng dẫn các trường thực hiện dựa vào tình hình thực tế trên cơ sở phù hợp nhất.

Giáo dục thích ứng trong kỷ nguyên số

Phụ huynh, học sinh, người lao động cần tìm hướng đi đúng đắn. (Ảnh minh họa - Nguồn: Hocmai)
(PLVN) - Sự bùng nổ của công nghệ, đặc biệt là AI đang định hình lại môi trường làm việc một cách nhanh chóng và nhu cầu về những kỹ năng mới cũng ngày càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Chiến lược phát triển giáo dục đến năm 2030: Việt Nam đạt trình độ tiên tiến của khu vực

Ảnh minh họa
Chiến lược phát triển giáo dục đến năm 2030 đặt mục tiêu đưa Việt Nam trở thành một quốc gia có hệ thống giáo dục tiên tiến trong khu vực châu Á. Với trọng tâm phát triển toàn diện con người, nâng cao chất lượng giáo dục ở mọi cấp và đẩy mạnh hội nhập quốc tế, chiến lược này đặt nền móng vững chắc cho một xã hội hiện đại, công bằng và văn minh.

Nhìn lại những quyết sách phát triển giáo dục năm 2024

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn trao đổi về dự thảo Luật Nhà giáo tại Quốc hội. (Ảnh: MOET )
(PLVN) - Xây dựng dự thảo Luật Nhà giáo, thúc đẩy chuyển đổi số đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, hoàn thành chu trình đầu của chương trình giáo dục phổ thông (CT GDPT) 2018, kết thúc kỳ thi cuối cùng của CT GDPT 2006... là những dấu ấn nổi bật của ngành Giáo dục năm 2024 vừa được Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) công bố.

Đi học… hạnh phúc

Cô giáo xuất hiện trong bức ảnh đẹp nhất mùa khai giảng. (Ảnh: NVCC)
(PLVN) - “Người thấy được hạnh phúc của việc học sẽ làm được nhiều việc lớn lao” - là chia sẻ của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn tại Hội thảo “Hạnh phúc trong giáo dục 2024” do Viện Nghiên cứu Giáo dục và Phát triển Nhân lực (EDI) tổ chức.

Những vật dụng cấm mang vào phòng thi tốt nghiệp THPT 2025

Thí sinh tham dự kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024 (Ảnh: PV)
(PLVN) - Bộ Giáo dục và Đào tạo mới ban hành Thông tư số 24/2024/TT-BGDĐT ngày 24/12/2024 về Quy chế thi tốt nghiệp trung học phổ thông, trong đó có quy định rõ về trách nhiệm của thí sinh và những vật dụng không được phép mang vào phòng thi.

Đối tượng nào được miễn thi tốt nghiệp THPT 2025?

Thí sinh tham dự kỳ thi tốt nghiệp THPT 2024 (Ảnh: PV)
(PLVN) - Thông tư số 24/2024/TT-BGDĐT ngày 24/12/2024 về quy chế thi tốt nghiệp THPT 2025 của Bộ Giáo dục và Đào tạo có quy định rõ những đối tượng được miễn thi tất cả các môn, miễn thi Ngoại ngữ, miễn thi Ngữ văn trong xét công nhận tốt nghiệp THPT...

Lời hẹn ước xúc động của “ông nội” ở Làng Nủ

Thầy Khang chụp ảnh cùng 22 "cháu nội". (Ảnh: Vietnamnet)
(PLVN) -  Trong chuyến hành trình vượt gần 300km đến Làng Nủ (Lào Cai), thầy Nguyễn Xuân Khang, Chủ tịch Hội đồng Trường Marie Curie, đã mang theo không chỉ trái tim tràn đầy tình yêu thương mà còn có một lời hẹn ước đặc biệt. Khoảnh khắc gặp gỡ tại ngôi làng mới được tái thiết, không chỉ chứng kiến những giọt nước mắt hạnh phúc mà còn mở ra một trang mới trong “cuốn sách cuộc đời ” của 22 đứa trẻ may mắn được ông yêu thương và bảo bọc.