Xuống cấp về đạo đức xã hội: Không ngăn chặn sớm sẽ 'mất gốc'

Bạo lực ở lứa tuổi học đường ngày càng phổ biến là một biểu hiện của tình trạng đạo đức xuống cấp.
Bạo lực ở lứa tuổi học đường ngày càng phổ biến là một biểu hiện của tình trạng đạo đức xuống cấp.
(PLO) - Bạo lực gia đình, bạo lực học đường, đạo đức nghề nghiệp sa sút cả trong những lĩnh vực được xã hội tôn vinh như ngành Y, ngành Giáo dục, văn hóa “chạy chọt”, gian lận, tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong xã hội và trong cán bộ, đảng viên có chiều hướng gia tăng…

Đó là những biểu hiện cụ thể của sự xuống cấp về đạo đức xã hội và văn hóa ứng xử được Bộ trưởng Bộ VHTT&DL Nguyễn Ngọc Thiện thừa nhận ngay tại diễn đàn Quốc hội tại Kỳ họp thứ 3 vừa diễn ra. Ngăn chặn tình trạng này là vấn đề căn bản, cốt lõi để xây dựng một xã hội văn minh, an toàn, giàu tính nhân văn và củng cố giá trị văn hóa, đạo đức – nền tảng của sức mạnh dân tộc trong dòng chảy hội nhập.  

“Băng hoại, suy đồi đạo đức, lối sống” 

Sau gần 9 năm thi hành Luật Phòng chống bạc lực gia đình, Vụ Gia đình (Bộ VHTT&DL) thống kê được gần 160.000 vụ bạo lực gia đình. Trung bình khoảng 20.000 vụ/năm và mức độ bạo lực ngày càng nghiêm trọng. Số liệu được Bộ GD&ĐT đưa ra gần đây nhất, trong một năm học, toàn quốc xảy ra gần 1.600 vụ việc học sinh đánh nhau ở trong và ngoài trường học (khoảng 5 vụ/ngày).

Đáng lo ngại hơn, theo thống kê của Bộ Công an mỗi tháng có hơn 1.000 thanh, thiếu niên phạm tội. Trước kia, tội phạm giết người trong độ tuổi từ 30 đến dưới 45 chiếm số lượng cao nhất. Bây giờ giảm còn 34% so với 41% của độ tuổi từ 18 đến dưới 30 (độ tuổi từ 14 đến dưới 18 chiếm đến 17%).

Theo báo cáo của Bộ VHTT&DL, sự xâm nhập của các sản phẩm, dịch vụ văn hóa độc hại đang làm băng hoại, suy đồi đạo đức, lối sống của một bộ phận người dân, nhất là trong giới trẻ, ảnh hưởng đến trật tự, an toàn xã hội. ĐB Mai Thị Phương Hoa (Nam Định) cho rằng đây là vấn đề rất đáng lưu ý, tiềm ẩn nguy cơ xảy ra nhiều loại tội phạm, nhất là tội phạm vị thành niên. 

Ngoài ra, Bộ VHTT&DL chỉ rõ sự xuống cấp đạo đức xã hội còn là hậu quả của sự tác động từ mặt trái của nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường; những tác động tiêu cực của quá trình toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế cũng như quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa và việc hạn chế tác động tiêu cực của những phương tiện truyền thông mới chưa đạt kết quả cao. Những bất cập về thể chế, cơ chế, những yếu kém trong lĩnh vực giáo dục, thực thi pháp luật, điều hành kinh tế, quản lý xã hội... 

Nhưng nhiều cấp uỷ Đảng, chính quyền, người đứng đầu chưa quan tâm đúng mức tới việc bồi dưỡng đạo đức, xây dựng lối sống, nâng cao văn hóa ứng xử. Cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chưa gương mẫu; công tác quản lý nhà nước còn những hạn chế. Việc triển khai thực hiện chủ trương, chính sách, pháp luật chưa nghiêm, đôi khi còn hình thức.

Chưa gắn kết hiệu quả giữa vận động, giáo dục với thực thi pháp luật và quan trọng là sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và xã hội chưa đồng bộ. Chưa phát huy được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội trong xây dựng tư tưởng, đạo đức, lối sống; chưa nhận thức rõ vai trò của gia đình trong việc hình thành nhân cách của mỗi người.

ĐB Nguyễn Phi Long (Bình Dương) cũng như nhiều ĐBQH khác đã rất lo ngại khi, “sự xuống cấp về đạo đức, lối sống và ứng xử văn hóa trong xã hội đang diễn ra phức tạp, để lại hậu quả khôn lường, làm phai mòn giá trị đạo đức, truyền thống, lối sống, văn hóa tốt đẹp của dân tộc”. 

Ngăn chặn sự xuống cấp đạo đức xã hội và văn hóa ứng xử

Trình bày trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ VHTT&DL cho biết, để ngăn chặn và đẩy lùi sự xuống cấp đạo đức ở nước ta hiện nay cần có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội và Bộ VHTT&DL cũng đã xác định trách nhiệm của mình trong công tác này và đang phối hợp với các ngành để xây dựng môi trường văn hóa như thực hiện nếp sống văn minh trong việc tổ chức lễ hội, tuyên truyền thực hiện văn hóa giao thông, xây dựng văn hóa doanh nghiệp... 

Ngoài ra, để ngăn chặn và đẩy lùi sự xuống cấp đạo đức ở nước ta hiện nay, Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện thấy cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, sự đồng thuận xã hội và thống nhất hành động.

Đẩy mạnh xây dựng đạo đức, lối sống mới thông qua xây dựng môi trường văn hóa, đời sống văn hóa cùng việc nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của các thiết chế văn hóa-thể thao, các sinh hoạt văn nghệ, hoạt động cộng đồng, phong trào văn hóa góp phần nâng cao đời sống tinh thần và thể chất của nhân dân, lành mạnh hóa lối sống. Bộ trưởng Thiện nhấn mạnh: “Khi môi trường văn hóa lành mạnh, đời sống văn hóa phong phú thì con người ít có nguy cơ sa vào các tệ nạn xã hội hay tha hóa, xuống cấp về đạo đức, lối sống”.

Phát huy sứ mệnh của văn học nghệ thuật, vai trò của văn nghệ sỹ đối với xây dựng đạo đức, nâng cao văn hóa ứng xử với việc đề cao vai trò giáo dục đạo đức của văn học nghệ thuật, hướng con người tới chân, thiện, mỹ. Nâng cao hiệu quả phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa. Tuy nhiên cần cải tiến nội dung, phương thức, chất lượng, đưa phong trào đi vào thực chất. 

Bộ trưởng cũng nhấn mạnh đến việc đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra, xử lý sai phạm. Trong đó kiên quyết chấn chỉnh, xử lý các vi phạm đạo đức trong hoạt động nghệ thuật biểu diễn, bản quyền tác giả, mỹ thuật, nhiếp ảnh, điện ảnh, tổ chức lễ hội, du lịch, thể dục thể thao, nhất là những hành vi bạo lực, phản cảm, ứng xử thiếu văn hóa. Siết chặt quản lý các sản phẩm, dịch vụ văn hóa độc hại. Tăng cường phối hợp liên ngành trong xây dựng đạo đức, lối sống…

Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân: “Chính phủ cần triển khai hiệu quả đề án nâng cao tầm vóc, sức khỏe người Việt Nam, tập trung xây dựng, chăm lo xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện, trọng tâm là bồi dưỡng tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, đạo đức, lối sống và nhân cách, nhất là cho thế hệ trẻ, tạo chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, về ý thức tôn trọng pháp luật về lòng tự hào, tôn vinh lịch sử, văn hóa dân tộc, nâng cao trách nhiệm cá nhân người đứng đầu trong việc nêu gương người tốt, việc tốt. Phê phán, đấu tranh với những biểu hiệu sa sút về tư tưởng chính trị, vi phạm những chuẩn mực đạo đức, lối sống”.

ĐB Phạm Thị Minh Hiền (Phú Yên): “Bộ trưởng Bộ VHTT&DL cần phải quan tâm hơn về việc cần phải quản lý tình trạng xuống cấp đạo đức và văn hóa ứng xử ngay trong chính môi trường văn hóa biểu diễn nghệ thuật mà ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch đang quản lý. Chúng ta biết rằng, hiện nay có một tình trạng các hoạt động văn hóa đã có những biểu diễn rất phản cảm trước trẻ em, vừa rồi có video clip mà chúng ta chứng kiến ở Đầm Sen. 

Hiện nay chúng ta chưa có quy định cụ thể về một số tội danh liên quan đến xâm hại tình dục trẻ em ở nước ngoài, đang ở nước ngoài nhưng về Việt Nam vẫn hoạt động trong môi trường liên quan đến trẻ em, thậm chí hoạt động rất tự do và vẫn xin dạy học, biểu diễn nghệ thuật đối với trẻ nhưng chúng ta vẫn không có sự quản lý, đó cũng chính là những hành vi, biểu hiện của xuống cấp đạo đức mà hiện nay đối với ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch vẫn còn lúng túng trong việc đưa ra các giải pháp quản lý”.

Đọc thêm

Góp ý cho Kỳ tuyển sinh Đại học, cao đẳng năm 2025: Nên loại bỏ các phương thức tuyển sinh không bảo đảm chất lượng đầu vào

Tuyển sinh năm 2025 có nhiều thay đổi theo CTGDPT 2018. (Ảnh minh họa: PV)
(PLVN) - Hiệp hội các trường đại học, cao đẳng (ĐH, CĐ) Việt Nam vừa có kiến nghị gửi Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) về giải pháp bảo đảm tính đồng bộ giữa nội dung Chương trình giáo dục phổ thông 2018 (CTGDPT 2018), việc triển khai thực hiện chương trình, tổ chức thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh ĐH từ năm 2025.

Nâng cao hiểu biết pháp luật trong học sinh, sinh viên

Việc một bộ phận học sinh, sinh viên thiếu hiểu biết về pháp luật là một thực trạng đáng báo động. (Ảnh: BD)
(PLVN) - Thời đại công nghệ phát triển, giới trẻ có cơ hội tiếp cận nhiều thông tin nhưng cũng đối mặt với những hệ lụy, nhất là khi không được trang bị nền tảng kiến thức pháp luật. Một số bạn trẻ hiện nay “vô tư” thực hiện những hành vi vi phạm pháp luật gây ra hậu quả nghiêm trọng chỉ vì thiếu hiểu biết pháp luật.

Ngăn ngừa thuốc lá mới xâm nhập học đường

Ảnh minh họa: Sở GD&ĐT Hà Nội
(PLVN) - Trước tình trạng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng diễn biến phức tạp, gia tăng nhanh ở giới trẻ, nhiều trường học tại các tỉnh/thành đã tổ chức các hoạt động nhằm nâng cao ý thức cho học sinh về tác hại của thuốc lá mới, góp phần đẩy lùi mối lo này ra khỏi trường học.

20 năm kiến tạo tri thức của Trường Đại học Thành Đô

20 năm kiến tạo tri thức của Trường Đại học Thành Đô
(PLVN) -  Ngày 30/11/2024 đánh dấu cột mốc vàng son trong lịch sử của Trường Đại học Thành Đô – hai thập kỷ nỗ lực không ngừng để kiến tạo một môi trường giáo dục chuẩn mực, kiên định với sứ mệnh kiến tạo không gian tích hợp WILL, gắn kết hài hòa giữa học tập, nghiên cứu, giảng dạy, thực hành, hướng nghiệp và trải nghiệm cuộc sống. Lễ kỷ niệm có sự tham dự của đại diện Bộ Giáo dục và Đào tạo, các trung tâm và cơ sở giáo dục, các doanh nghiệp đối tác, bệnh viện, nhà trường, báo chí…

Thúc đẩy thực hành kinh doanh có trách nhiệm tại Việt Nam

PGS.TS. Trần Việt Dũng – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Luật TP.HCM phát biểu tại Hội thảo.
(PLVN) - Sáng ngày 30/11/2024, tại Trường Đại học Luật TP.HCM đã diễn ra hội thảo khoa học với chủ đề “Chính sách pháp luật thúc đẩy thực hành kinh doanh có trách nhiệm tại Việt Nam – Kinh nghiệm và thực tiễn”. Đây là sự kiện do Nhóm đề tài cấp Bộ tổ chức, thu hút sự tham gia của đông đảo chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý và đại diện doanh nghiệp trong lĩnh vực pháp luật, lao động và môi trường.

Dự thảo Quy chế tuyển sinh đại học 2025: Tăng trách nhiệm của các cơ sở đào tạo trong công tác tuyển sinh

Thay đổi dự thảo quy chế tuyển sinh đại học 2025, bảo đảm công bằng cho thí sinh. (Ảnh minh họa: ĐHQGHN)
(PLVN) - Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) vừa công bố dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế tuyển sinh đại học 2025. Theo đó, Bộ GD&ĐT đề xuất, các điểm xét, điểm trúng tuyển của các phương thức, tổ hợp môn sử dụng để xét tuyển phải được quy đổi tương đương về một thang điểm chung, thống nhất.

Bộ Công an thông tin về đề thi đánh giá năm 2025

Ảnh minh họa
(PLVN) - Bộ Công an cho biết, trong năm 2025, đơn vị sẽ hướng dẫn các cơ sở đào tạo trong ngành bám sát chương trình giáo dục phổ thông và thực hiện theo đúng các quy định trong tuyển sinh đại học của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Trường Đại học Luật TP HCM đoạt giải nhất cuộc thi Phiên tòa giả định - VMoot 2024

Ban tổ chức trao giải nhất cho đội TSUNAMI đến từ Trường Đại học Luật TP HCM.
(PLVN) - Ngày 25/11/2024, tại Trường Đại học Luật TP HCM diễn ra vòng Chung kết và Lễ trao giải cuộc thi Phiên tòa giả định - VMoot cấp Quốc gia năm 2024, đánh dấu mùa thứ VIII thành công của sân chơi học thuật này. Sự tranh tài của hai đội xuất sắc nhất thu hút sự quan tâm lớn từ giới chuyên môn và các sinh viên ngành luật trong cả nước.

Lấy ý kiến sửa quy chế tuyển sinh đại học

Ảnh minh hoạ
(PLVN) - Bộ GD&ĐT lấy ý kiến Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế tuyển sinh trình độ đại học, tuyển sinh trình độ cao đẳng ngành Giáo dục Mầm non ban hành kèm Thông tư số 08 ngày 6/6/2022 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT.

Ngành giáo dục việt nam: Mang tinh thần của một dân tộc, càng áp lực càng nỗ lực

Thủ tướng Phạm Minh Chính trò chuyện, động viên các thầy cô giáo. (Ảnh: MOET)
(PLVN) - Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, hướng tới kỷ nguyên mới, kỷ nguyên xây dựng đất nước giàu mạnh và thịnh vượng thì giáo dục tiếp tục là quốc sách hàng đầu. Sự nghiệp giáo dục nước nhà phải quyết liệt đổi mới căn bản và toàn diện hơn nữa, thích ứng với cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số, trí tuệ nhân tạo, để giáo dục Việt Nam đạt trình độ tiên tiến của khu vực châu Á vào năm 2030 và đạt trình độ tiên tiến của thế giới vào năm 2045.