Luật sư Nguyễn Thị Hồng Linh (Giám đốc Công ty Luật TNHH Link & Partners) đã đưa ra nhận định về việc xử lý đối với các cá nhân, tập thể trong sự việc trên.
Không tuân thủ quy định
Đoàn chuyên gia Trung Quốc gồm 5 người của Công ty CP Khoáng sản Trung Bắc Á, nhập cảnh vào Việt Nam và được cách ly tại khách sạn Như Nguyệt 2 (TP Yên Bái) từ ngày 9 đến 23/4. Trong quá trình cách ly tại đây, ngày 18/4, khách sạn này cũng đón đoàn chuyên gia Ấn Độ đến cách ly, trong đó có 1 người mắc Covid-19 và sau đó lây bệnh cho 1 lễ tân của khách sạn.
Theo bà Vũ Thị Hiền Hạnh (Phó Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái), các chuyên gia Trung Quốc được lấy mẫu 3 lần xét nghiệm đều âm tính. Sau khi hết thời hạn cách ly, họ được UBND TP Yên Bái cấp giấy xác nhận, bàn giao cho doanh nghiệp về nơi lưu trú, tiếp tục theo dõi sức khỏe trong 14 ngày. Trung tâm Y tế Thị xã Nghĩa Lộ được giao theo dõi, giám sát sức khỏe nhóm chuyên gia này tại nơi cư trú khi họ đến khách sạn Bảo Yến (phường Tân An, thị xã Nghĩa Lộ).
Tuy nhiên, đoàn chuyên gia này sau khi rời khỏi nơi cách ly tập trung đã không thực hiện cách ly tại nơi cư trú 14 ngày, mà tự ý di chuyển tới nhiều địa điểm như Sa Pa (Lào Cai), huyện Bình Xuyên (Vĩnh Phúc), Bắc Giang, Phong Thổ (Lai Châu), sau đó ngày 25/4 mới về khách sạn Bảo Yến. Theo thông tin, đoàn chuyên gia còn di chuyển đến Đà Nẵng, Lạng Sơn, Thanh Hóa. Trong quá trình đi lại, chuyên gia được xác định dương tính đã đến nhiều nhà hàng, quán bar... tiếp xúc với nhiều người.
Ngày 28/4, một người trong nhóm chuyên gia xuất cảnh về nước qua Cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị Lạng Sơn và được phía Trung Quốc xét nghiệm cho kết quả dương tính với SARS-CoV-2. Tối 30/4, Sở Y tế Yên Bái nhận được thông tin trên từ phía Trung Quốc. Theo tỉnh Yên Bái, Công ty CP Khoáng sản Trung Bắc Á đã không thực hiện trách nhiệm đưa đón, quản lý số chuyên gia nói trên theo quy định, dẫn tới các chuyên gia này tự ý di chuyển nhiều nơi.
 |
| Minh họa sơ đồ lây nhiễm Covid-19 liên quan đến đoàn chuyên gia Trung Quốc. |
Hậu quả khó lường
Sau khi nhận được thông tin, Sở Y tế của các tỉnh thành mà đoàn chuyên gia Trung Quốc đi qua đã phối hợp với công an tỉnh khẩn trương rà soát, truy vết, khoanh vùng, cách ly, lấy mẫu xét nghiệm nhanh đối với các trường hợp có tiếp xúc với chuyên gia người Trung Quốc. Đến 11h ngày 2/5, các tỉnh Yên Bái, Lai Châu, Vĩnh Phúc nơi có đoàn chuyên gia Trung Quốc có ca dương tính với SAR-CoV-2 đã truy vết 43 trường hợp F1.
Sáng 2/5, Sở Y tế Yên Bái đã truy vết được 7 trường hợp là F1, 27 trường hợp F2 của nhóm chuyên gia Trung Quốc. Các F1 này đã được đưa đi cách ly tập trung, lấy mẫu xét nghiệm và đều cho kết quả âm tính lần 1, 27 trường hợp F2 được cách ly và theo dõi sức khỏe tại nhà.
Tại tỉnh Vĩnh Phúc, có 18 trường hợp là F1, trong đó, có 17 người ở Bình Xuyên và 1 người ở thành phố Vĩnh Yên. Tất cả các trường hợp đều được đưa đi cách ly tập trung và lấy mẫu xét nghiệm. Đồng thời, Sở Y tế Vĩnh Phúc đang tiếp tục điều tra các trường hợp có liên quan, quyết liệt triển khai các biện pháp phòng, chống dịch nhằm nhanh chóng kiểm soát các mối nguy lây nhiễm SARS-CoV-2 trên địa bàn.
Còn tại tỉnh Lai Châu, nhóm chuyên gia Trung Quốc di chuyển đến địa bàn huyện Tân Uyên và ăn uống tại một nhà hàng. Cơ quan chức năng tỉnh này truy vết được 18 trường hợp F1 liên quan. Lãnh đạo Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Lai Châu cho biết, toàn bộ các trường hợp F1 trên địa bàn đã được lấy mẫu đưa đi xét nghiệm cho kết quả âm tính với SARS-CoV-2.
Ngoài ra, tại tỉnh Lào Cai, đoàn chuyên gia Trung Quốc dừng chân ăn cơm tại quán ăn Cơm Quê (tổ 1, phường Ô Quý Hồ, thị xã Sa Pa) vào ngày 24/4, sau đó di chuyển lên Lai Châu. Hiện UBND thị xã Sa Pa cũng đang khẩn trương truy vết các trường hợp tiếp xúc gần với đoàn chuyên gia này.
Nhìn vào lịch trình di chuyển phức tạp của nhóm chuyên gia người Trung Quốc khiến nhiều người không khỏi lo lắng. Sự vô ý thức này rất có khả năng sẽ tạo ra một đợt bùng dịch mới với khả năng lây lan dịch bệnh ra cộng đồng.
Hình thức xử lý
Quay lại vấn đề, đối với Đoàn chuyên gia Trung Quốc, rõ ràng họ đã có hành vi trốn tránh việc áp dụng quyết định cách ly y tế tại nơi cư trú đối với người mắc bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A, vi phạm quy định về cách ly và sẽ bị xử phạt hành chính từ 15-20 triệu đồng. Nếu sự việc diễn biến nghiêm trọng, có thể xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự nhóm người này về tội Làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người theo Điều 240 Bộ luật Hình sự.
 |
| Luật sư Nguyễn Thị Hồng Linh - Giám đốc Công ty Luật TNHH Link & Partners, Hà Nội. |
Tại cuộc họp Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch Covid-19 của tỉnh Yên Bái vào sáng 2/5, lãnh đạo Sở Y tế Yên Bái thừa nhận việc quản lý, giám sát sau cách ly với nhóm chuyên gia Trung Quốc còn lỗ hổng, sai sót. Lãnh đạo tỉnh Yên Bái thừa nhận trách nhiệm của Ban Chỉ đạo chống dịch thời gian qua, đồng thời triển khai khẩn trương các biện pháp khoanh vùng, dập dịch ở những nơi liên quan đến chuyên gia Trung Quốc. Những tổ chức, cá nhân liên quan đến sai sót trong vụ việc này sẽ bị xem xét trách nhiệm.
Về mặt pháp luật, các cá nhân liên quan đến sai sót trong vụ việc này cũng sẽ bị xem xét trách nhiệm theo Điều 11 Nghị định 117/2020/NĐ-CP khi Không tổ chức cách ly y tế đối với người mắc bệnh truyền nhiễm thuộc nhóm A, mức phạt từ 15-20 triệu đồng. Nếu gây hậu quả nghiêm trọng, có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng theo Điều 360 BLHS.
Ngoài ra, Công ty cổ phần Khoáng sản Trung Bắc Á đã không thực hiện trách nhiệm đưa đón, quản lý số chuyên gia nói trên theo quy định, dẫn tới các chuyên gia này tự ý di chuyển nhiều nơi cũng có thể bị xem xét và xử phạt theo Nghị định 117/2020/NĐ-CP.
Theo công văn số 425/CV-BCĐ của Ban chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch Covid-19: “Đơn vị Quản lý khu cách ly tập trung hướng dẫn cụ thể cho người đã hoàn thành cách ly tập trung tiếp tục tự theo dõi sức khỏe trong 14 ngày tại nhà, nơi lưu trú. Hạn chế tiếp xúc với người xung quanh, đến nơi đông người, thường xuyên thực hiện các biện pháp phòng chống dịch bệnh theo thông điệp 5K của Bộ Y tế và các biện pháp phòng hộ cá nhân khác.”
Theo đó, người đã hoàn thành cách ly tập trung về nơi lưu trú tiếp tục theo dõi, giám sát y tế 14 ngày (kể từ ngày có quyết định hoàn thành cách ly). Việc cách ly y tế tại nhà cũng được Bộ Y tế hướng dẫn chi tiết tại Quyết định số 879/QĐ-BYT hướng dẫn cách ly y tế tại nhà, nơi lưu trú phòng chống dịch Covid-19. Trích lược tại mục 6.4 quyết định này đã nêu rõ trách nhiệm của người bị cách ly tại nhà: Chấp hành việc tự cách ly tại nơi ở, nơi lưu trú đúng thời gian quy định và có cam kết với chính quyền địa phương; Hạn chế ra khỏi phòng riêng, hạn chế tiếp xúc trực tiếp với người trong gia đình, nơi lưu trú cũng như những người khác; Không ra khỏi nơi ở, nơi lưu trú trong suốt thời gian cách ly; Không ăn chung, không ngủ chung cùng với những người khác trong gia đình, nơi ở, nơi lưu trú...
Từ những quy định trên có thể thấy rằng, bất cứ một hành vi thiếu trách nhiệm nào đến từ các cá nhân bị cách ly hay người có thẩm quyền tổ chức cách ly tại nhà đều có thể dẫn tới những hậu quả rất nghiêm trọng. Do đó, những người không tuân thủ cách ly tại nhà sẽ bị phạt hành chính hoặc thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự tùy theo mức độ nghiêm trọng mà hành vi của họ đem lại.
