Ki - ốt kinh doanh biến thành nhà ở
Theo tìm hiểu, tháng 9/2005, UBND tỉnh Bắc Ninh ban hành Quyết định 1965/QĐ-CT ngày 30/9/2005 thu hồi khu đất sản xuất của hợp tác xã Rèn Long Châu (người dân thường gọi là HTX rèn Đa Hội), phường Châu Khê, thị xã Từ Sơn (nay là TP Từ Sơn) và giao cho UBND xã Châu Khê (nay là phường Châu Khê) để xây dựng Trường tiểu học Châu Khê 1 với diện tích hơn 10.075 m2. Tuy nhiên, dự án Trường tiểu học Châu Khê 1 đã không thể thực hiện được do vướng mắc về việc bồi thường, giải phóng mặt bằng.
Tới năm 2009, Công ty TNHH Môi Trường Xanh (số 4, phố Mai Bang, phường Suối Hoa, TP Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh) có công văn đề nghị các cơ quan chức năng tỉnh Bắc Ninh xin khảo sát địa điểm, lập dự án đầu tư xây dựng trung tâm dịch vụ thương mại tại khu đất này.
Ngày 28/4/2010, UBND tỉnh Bắc Ninh cấp Giấy chứng nhận đầu tư số 21.1.2.1.000 188 cho phép Công ty TNHH Môi Trường Xanh thực hiện dự án đầu tư “Trung tâm dịch vụ thương mại Long Châu”. Theo đó, dự án có tổng vốn đầu tư đăng ký là hơn 55 tỷ đồng. Trong đó vốn góp để thực hiện dự án là gần 17 tỷ đồng, còn lại là vốn vay. Về tiến độ dự án, UBND tỉnh Bắc Ninh giao cho Công ty TNHH Môi Trường Xanh là 3 năm kể từ ngày được cấp giấy Chứng nhận đầu tư.
Ngày 3/8/2010, UBND tỉnh Bắc Ninh đã ban hành Quyết định số 986/QĐ-UBND về việc thu hồi Quyết định số 1965/QĐ-CT ngày 30/5/2005 của Chủ tịch UBND tỉnh; thu hồi đất và giao đất cho Công ty TNHH Môi Trường Xanh thuê để xây dựng Dự án Trung tâm dịch vụ thương mại Long Châu, tại phường Châu Khê, thị xã Từ Sơn.
Theo đó, UBND tỉnh Bắc Ninh đã thu hồi 9.939 m2 đất trong Quyết định số 1965/QĐ-CT (giảm 136m2 so với Quyết định trên do có biến động về ranh giới khu đất dân cư hiện có với khu đất thu hồi) và giao cho Công ty TNHH Môi Trường Xanh thuê để xây dựng dự án Trung tâm dịch vụ thương mại Long Châu. Thời gian thuê đất là 50 năm.
 |
Giấy chứng nhận đầu tư điều chỉnh lần 1 số 21-1-2-1-000 188 của dự án Trung tâm dịch vụ thương mại Long Châu. |
Tới ngày 30/6/2015, UBND tỉnh Bắc Ninh ban hành Giấy chứng nhận đầu tư điều chỉnh lần 1 số 21-1-2-1-000 188 (chứng nhận lần đầu ngày 28/4/2010) cho dự án này. Theo giấy chứng nhận này, dự án Trung tâm dịch vụ thương mại Long Châu dự kiến sẽ hoàn thành tổng thể và đi vào hoạt động tháng 12/2017.
Cũng tại Giấy chứng nhận thay đổi lần thứ 1, mục tiêu và quy mô dự án như sau: “Đầu tư xây dựng trung tâm dịch vụ gồm 138 ki-ốt trên diện tích 4.830m2 làm các gian bán hàng kiêm văn phòng cho các doanh nghiệp sản xuất thuê làm cửa hàng và giới thiệu sản phẩm làng nghề thép Châu Khê; đầu tư xây dựng Trung tâm thương mại 05 tầng với diện tích 1 sàn 630m2”.
Tuy vậy, phải tới ngày 8/1/2016, dự án này mới được Sở Xây dựng tỉnh Bắc Ninh cấp GPXD số 03/GPXD- SXD với hạng mục tường rào. Sau hơn 1 năm sau, UBND thị xã Từ Sơn mới cấp GPXD 149/GPXD ngày 05/12/2017 02 cho 2 hạng mục công trình chính là các ki-ốt và tòa Trung tâm thương mại. Sau đó dự án được chủ đầu tư tiến hành xây dựng.
Tới ngày 20/1/2020, dự án bỗng có sự thay đổi lớn khi UBND tỉnh Bắc Ninh phê duyệt Quyết định chủ trương đầu tư số 18/QĐ-UBND về việc Công ty cổ phần xây dựng Đa Hội (Khu phố Đa Hội, TP Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh) nhận chuyển nhượng lại tài sản gắn liền với đất của Công ty TNHH Môi Trường Xanh và tiếp tục đầu tư xây dựng phần còn lại để hoàn thành dự án Trung tâm dịch vụ thương mại Long Châu.
Theo Quyết định này, thời gian hoàn thành dự án đi vào hoạt động toàn bộ được thay đổi tới tháng 10/2022.
Theo ghi nhận của PV vào tháng 5/2022, dự án này hiện tại mới chỉ xây dựng gần xong phần thô của hạng mục ki-ốt. Còn tại hạng mục Khối nhà thương mại dịch vụ, chủ đầu tư mới chỉ xây dựng xong phần móng.
Đáng nói, tại dự án này hiện đang có một số hộ dân đã chuyển vào sinh sống. Những căn ki-ốt kinh doanh bỗng biến thành nhà ở lâu dài. Thậm chí, có hộ gia đình còn sở hữu 2 ki-ốt và cải tạo thành một căn hộ. Có gia đình còn treo biển kinh doanh dịch vụ làm đẹp như spa hay kinh doanh cafe.
Dự án chưa được nghiệm thu để đưa vào sử dụng
Liên quan đến quy mô, chức năng, phạm vi sử dụng của các công trình thuộc dự án, Sở Xây dựng tỉnh Bắc Ninh phản hồi tới báo Pháp luật Việt Nam (PLVN) như sau: “Theo chứng nhận đầu tư thay đổi lần 1 số 21-1-2-1-000 188, các công trình ki-ốt tại dự án chỉ được kinh doanh dưới hình thức cho thuê, không có chức năng để ở, không được mua bán.
Dự án chưa được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận kết quả nghiệm thu đưa vào sử dụng theo quy định, do đó các công trình xây dựng tại dự án chưa đủ điều kiện đưa vào sử dụng”.
Theo phản ánh của người dân xung quanh dự án, sự xuất hiện của người dân vào đây sinh sống bắt đầu từ khoảng đầu năm 2021. Dư luận đặt câu hỏi về trách nhiệm quản lý của các cơ quan chức năng tại phường Châu Khê, UBND TP Từ Sơn, UBND tỉnh Bắc Ninh đã ở đâu khi việc chủ đầu tư cho người dân vào dự án chưa hoàn thành để sinh sống trong suốt hơn 1 năm qua?
Trước thực tế đang diễn ra tại dự án này, người dân sinh sống quanh dự án cũng vô cùng bức xúc và lo ngại. Bởi khi dự án chưa hoàn thành, chưa được nghiệm thu thì hệ thống phòng cháy chữa cháy cũng như chất lượng của công trình không được đảm bảo.
“Dự án này nằm giữa khu dân cư đông đúc của khu phố chúng tôi. Khi công trình chưa được nghiệm thu, chưa hoàn thành, nếu không may xảy ra hỏa hoạn, gây thiệt hại về người và tài sản cho người dân thì cơ quan, tổ chức, cá nhân nào sẽ phải chịu trách nhiệm?”, một người dân sinh sống bên cạnh dự án Trung tâm dịch vụ thương mại Long Châu bày tỏ lo ngại.
 |
Những căn ki-ốt tại dự án Trung tâm dịch vụ thương mại Long Châu biến thành nhà ở ngay cả khi dự án chưa hoàn thành. |
Cần biết rằng, theo điểm d khoản 4 Điều 58 Nghị định 16/2022, quy định xử phạt vi phạm hành chính về xây dựng, nếu chủ đầu tư có hành vi: “Bàn giao nhà, công trình xây dựng cho khách hàng khi chưa hoàn thành đầu tư xây dựng nhà ở, công trình xây dựng và các công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội theo tiến độ ghi trong dự án đã được phê duyệt, chưa bảo đảm kết nối với hệ thống hạ tầng chung của khu vực, chưa hoàn thiện toàn bộ phần mặt ngoài (đối với trường hợp bàn giao nhà, công trình xây dựng thô) hoặc chưa hoàn thành nghiệm thu hoặc chưa có văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu của cơ quan có thẩm quyền đưa công trình nhà ở, công trình hạ tầng xã hội vào sử dụng theo quy định;..” thì sẽ bị xử phạt rất nặng.
Cụ thể, với quy định này, nếu chủ đầu tư bàn giao nhà, công trình chưa hoàn thành nghiệm thu cho khách hàng hoặc chưa có văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu của cơ quan có thẩm quyền đưa công trình nhà ở, công trình hạ tầng xã hội vào sử dụng theo quy định sẽ bị phạt nặng từ 800 triệu đồng đến 1 tỷ đồng. Trước đây, hành vi vi phạm nêu trên chỉ bị xử phạt từ 370 - 300 triệu đồng.
Bên cạnh đó, chủ đầu tư còn buộc dừng bàn giao nhà, công trình xây dựng, hoàn thành việc xây dựng hoặc buộc hoàn thành nghiệm thu hoặc có văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định.
Mòn mỏi chờ đợi quyền lợi
Cũng liên quan tới dự án này, báo Pháp luật Việt Nam nhận được thư phản ánh của ông Phạm Văn Bình (SN 1955), trú tại khu phố Đa Hội, phường Châu Khê, TP Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh liên quan đến việc bồi thường, giải phóng mặt bằng của dự án.
Theo ông Bình, từ khoảng năm 1960, để có đất xây dựng xưởng rèn sản xuất cho HTX rèn Đa Hội hơn 80 hộ dân thuộc HTX đã phải hoán đổi toàn bộ hoặc một phần số đất canh tác của gia đình mình. Tới năm 1963, toàn bộ đất nông nghiệp của các thành viên HTX đã được chuyển làm mặt bằng sản xuất cho HTX rèn Đa Hội.
Tới năm 2010, khu đất nói trên được UBND tỉnh Bắc Ninh quyết định giao đất cho Công ty TNHH Môi trường Xanh để xây dựng Khu đô thị thương mại Long Châu.
Theo công văn số 228/CV-TNMT ngày 4/8/2018, của phòng Tài nguyên và Môi trường UBND Thị xã Từ Sơn (nay là TP Từ Sơn), tới thời điểm tháng 8/2010 Công ty TNHH Môi Trường Xanh đã hoàn thành, thanh toán tiền đền bù hỗ trợ cho 96 hộ dân. Với số tiền đền bù hỗ trợ mỗi hộ là 20.500.000 đồng và 64 triệu đồng tiền đền bù tài sản trên đất, tổng số tiền đền bù hỗ trợ là 2.008.000.000 đồng.
Tuy nhiên, theo ông Bình, vào thời điểm đó gia đình ông cùng khoảng 19 hộ xã viên không đồng ý với phương án thỏa thuận, đền bù, hỗ trợ này từ phía Công ty TNHH Môi Trường Xanh. Bởi các hộ dân này cho rằng, diện tích đất sản xuất tại HTX rèn Đa Hội là họ phải hoán đổi toàn bộ hoặc một phần lớn số đất canh tác của gia đình. Nơi đây là kế sinh nhai của cả gia đình nhưng thời điểm thu hồi mỗi xã viên chỉ được đền bù, hỗ trợ số tiền hơn 20 triệu đồng là không thỏa đáng.
Do đó, các hộ dân này đã nhiều lần làm đơn phản ánh, kiến nghị tới các cơ quan chức năng của tỉnh Bắc Ninh với mong muốn được xem xét, bồi thường, hỗ trợ thỏa đáng hơn.
Vì nguyên nhân đó, để có thể giải phóng mặt bằng, Công ty TNHH Môi Trường Xanh đã tiến hành thỏa thuận với những hộ dân không đồng ý với phương án bồi thường, hỗ trợ ban đầu. Cụ thể, Công ty TNHH Môi Trường Xanh đã thỏa thuận với một số hộ xã viên về việc sau khi xây dựng xong dự án, Công ty sẽ giao cho mỗi hộ một ki-ốt có diện tích 16m2, cá biệt có trường hợp được 60m2 ki - ốt để kinh doanh.
Để đảm bảo cho thỏa thuận trên, ông Nguyễn Đức Thịnh - Giám đốc Công ty TNHH Môi Trường Xanh đã ký Hợp đồng góp vốn xây dựng cơ sở hạ tầng dự án Trung tâm dịch vụ thương mại Long Châu với một số cá nhân xã viên.
Cụ thể, nội dung tại một bản Hợp đồng góp vốn xây dựng cơ sở hạ tầng được ký vào tháng 6/2015, giữa Đại diện Sàn đấu thầu Công ty TNHH Môi Trường Xanh (Một đơn vị thuộc Công ty TNHH Môi Trường Xanh) và một thành viên thuộc HTX rèn Đa Hội như sau: “Bên B (thành viên của HTX rèn Đa Hội) xác nhận đã được bên A (Công ty TNHH Môi Trường Xanh) cung cấp đầy đủ thông tin về dự án và các quy định của bên A trong quản lý xây dựng và góp vốn vào ki-ốt số 25 (dài 15m x 4m) = 60m2. Giá góp vốn xây dựng ki – ốt là 3 triệu đồng/m2.
Giá trị góp vốn này là góp vốn vào dự án xây dựng cơ sở hạ tầng còn phần xây ki-ốt sẽ thống nhất bằng hợp đồng bán tài sản trên đất và cho thuê đất theo thời hạn của công ty thuê với nhà nước. Hàng năm bên góp vốn trả tiền thuê đất cho nhà nước theo quy định”.
Tại điều 4 của Hợp đồng góp vốn này cũng ghi rõ: “Sau khi ký hợp đồng góp vốn và khi giải phóng xong mặt bằng bên nhận góp vốn thi công xong hạ tầng và có đủ điều kiện thì sẽ chuyển sang hợp đồng thuê đất và mua tài sản trên đất”.
 |
Dự án Trung tâm dịch vụ thương mại Long Châu vẫn còn nhiều ngổn ngang sau gần 6 năm được cấp phép xây dựng. |
Là một trong những cá nhân ký kết hợp đồng góp vốn với Công ty TNHH Môi Trường Xanh, ông Phạm Văn Bình tỏ ra bức xúc: “Việc giải phóng mặt bằng đã xong, tôi và Công ty TNHH Môi Trường Xanh đã ký kết hợp đồng góp vốn để xây dựng cơ sở hạ tầng Dự án Trung tâm thương mại Long Châu nhưng phía công ty chưa hề thực hiện theo các điều khoản trong hợp đồng.
Trong suốt 7 năm trôi qua kể từ khi ký kết hợp đồng góp vốn, tôi không nhận được bất kỳ thông báo nào từ phía Công ty TNHH Môi Trường Xanh về tiến độ dự án, thay đổi chủ đầu tư, hay việc thực hiện nộp số tiền góp vốn như thế nào... Chỉ đến khi thấy dự án có người vào ở thì gia đình tôi mới ngỡ ngàng và đi đòi quyền lợi cho mình.
Bản thân tôi đã nhiều lần tới gặp lãnh đạo sàn đấu thầu Công ty TNHH Môi Trường Xanh để yêu cầu trả lời về thực hiện nội dung Hợp đồng góp vốn xây dựng cơ sở hạ tầng Long Châu nhưng vẫn chưa nhận được câu trả lời thỏa đáng. Trong khi đó, dự án dù chưa được xây dựng xong thì chủ đầu tư đã nghiễm nhiên cho một số người dân vào sinh sống, biến ki-ốt kinh doanh thành nhà ở.
Nhiều năm qua, tại dự án này chúng tôi vẫn luôn đặt câu hỏi về việc liệu Công ty TNHH Môi Trường Xanh thực hiện việc đền bù giải phóng mặt bằng, tiến hành xây dựng đã đúng với quy định pháp luật hay chưa?”.
Trước sự việc trên, báo PLVN cũng đã phản ánh tới các ban ngành thuộc tỉnh Bắc Ninh liên quan tới những hoạt động bất thường tại dự án Trung tâm dịch vụ thương mại Long Châu. Báo cũng đã nhận được phản hồi từ Sở Xây dựng tỉnh Bắc Ninh, Sở Tài nguyên & Môi trường Bắc Ninh, UBND TP Từ Sơn. Các đơn vị này đã “hứa” sẽ kiểm tra thực tế dự án, và có thông tin phản hồi sớm nhất tới cơ quan báo chí và người dân.
Ngược lại, về phía UBND tỉnh Bắc Ninh, dù phóng viên đã đặt lịch làm việc và cũng nhiều lần liên hệ nhưng hơn 1 tháng qua vẫn chưa nhận được bất kỳ phản hồi nào.
Trên thực tế, từ thời điểm có chủ trương đầu tư tới khi đi vào xây dựng, việc thực hiện dự án Trung tâm dịch vụ thương mại Long Châu đã gây ra nhiều tranh chấp, mâu thuẫn giữa các hộ xã viên và chủ đầu tư về vấn đề bồi thường, giải phóng mặt bằng. Thậm chí, có thời điểm còn xảy ra xô xát, gây mất an ninh trật tự tại địa phương.
Trước những thực tế kể trên, thiết nghĩ các cơ quan chức năng tỉnh Bắc Ninh cần sớm vào cuộc, làm rõ những bức xúc, thắc mắc của người dân xung quanh vấn đề bồi thường giải phóng mặt bằng, góp vốn xây dựng hạ tầng, và việc thực hiện các quy định pháp luật về đầu tư xây dựng tại dự án này. Điều đó sẽ góp phần đảm bảo quyền lợi chính đáng cho người dân cũng như hỗ trợ cho doanh nghiệp nhanh chóng có thể hoàn thiện dự án Trung tâm dịch vụ thương mại Long Châu theo đúng tiến độ, tránh để dự án kéo dài, gây lãng phí tài nguyên đất và tạo ra bức xúc trong nhân dân.
Báo Pháp luật Việt Nam sẽ tiếp tục thông tin về vụ việc.
Kỳ 2: “Bát nháo” tại dự án Trung tâm dịch vụ thương mại Long Châu, TP Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh
