Quy mô vụ bê bối liên quan đến Tập đoàn dầu khí quốc gia Brazil Petrobras và Tập đoàn xây dựng dầu hàng đầu Odebrecht đang lan rộng sang một số nước Mỹ Latinh với nhiều cá nhân, trong đó có các chính trị gia bị liên đới.
“Lửa đỏ” cháy lan
Nhiều chính trị gia tại Mỹ Latinh liên quan tới vụ bê bối tham nhũng này, trong đó phải kể đến cựu Tổng thống Peru Alejandro Toledo và Tổng thống Panama đương nhiệm Juan Carlos Varela. Hiện cơ quan tư pháp của Peru và Panama đã vào cuộc điều tra.
Ngày 9/2, Cơ quan công tố Peru đã đề nghị tòa án ra lệnh bắt giam 18 tháng đối với cựu Tổng thống Toledo (nhiệm kỳ 2001-2006) để điều tra một số cáo buộc về tham nhũng, rửa tiền và lợi dụng chức quyền, liên quan đến vụ bê bối. Trên tài khoản mạng xã hội Twitter, Viện Kiểm sát Peru thông báo trong vòng 48 tiếng kể từ khi có yêu cầu nói trên, Thẩm phán Richard Concepción, người đang thụ lý vụ việc sẽ phải đưa ra quyết định cuối cùng về việc tạm giam ông Telodo.
Cựu Tổng thống Toledo bị tố cáo nhận 20 triệu USD tiền hối lộ trong thời gian ông này đương chức để tạo thuận lợi cho Odebrecht giành các hợp đồng xây dựng hệ thống hạ tầng tại nước này. Theo truyền thông nước này, hiện vẫn chưa rõ địa điểm ông Toledo đang có mặt bởi trước đó ông này và gia đình đang du lịch ở Paris (Pháp).
Ngày 10/2, Chính phủ Peru đã đưa tên cựu Tổng thống Alejandro Toledo vào danh sách truy nã tội phạm trong nước, đồng thời tuyên bố treo thưởng 100.000 sol (khoảng 30.600 USD) cho người cung cấp thông tin bắt giữ ông này. Ngay sau đó, Chính phủ Peru cũng yêu cầu Interpol thúc đẩy nhanh các thủ tục để ban hành cảnh báo đỏ toàn cầu đối với vụ việc trên. Bộ Nội vụ Peru yêu cầu Pháp, nơi có khả năng ông Toledo đang lẩn trốn, và Tổ chức cảnh sát hình sự quốc tế (Interpol) nhanh chóng ra lệnh bắt giữ cựu Tổng thống Alejandro Toledo.
 |
| Cựu Tổng thống Alejandro Toledo đã bị đưa tên vào danh sách truy nã |
Nguồn tin của Viện kiểm sát Peru cũng tiết lộ đã có bằng chứng cho thấy ông Toledo nhận 11 triệu USD tiền hối lộ thông qua chuyển khoản từ tài khoản ngân hàng của một người thân cận với ông này…
Về phần mình, ông Toledo đã bác bỏ hoàn toàn những cáo buộc trên và yêu cầu kiểm tra lại các tài khoản ngân hàng của mình để chứng minh rằng ông không nhận tiền từ Odebrecht. Tuy nhiên, nếu đúng như vậy, ông Toledo sẽ là chính trị gia đầu tiên của Peru bị kết tội trong vụ bê bối liên quan tới Odebrecht.
Hối lộ khủng
Viện trưởng Viện kiểm sát Colombia Nestor Humberto Martinez cho biết, một tòa án bầu cử sẽ điều tra những cáo buộc về việc chiến dịch tranh cử của Tổng thống Juan Manuel Santos vào năm 2014 đã được Tập đoàn xây dựng Odebrecht của Brazil tài trợ số tiền 1 triệu USD.
Thông tin trên do một cựu thượng nghị sĩ có tên Otto Bula khai ra sau khi ông này bị bắt giam vào tháng trước vì tội hối lộ và làm giàu bất hợp pháp với cáo buộc là đã nhận 4,6 triệu USD từ Tập đoàn Odebrecht để đổi lại sự ủng hộ trong một hợp đồng xây dựng một con đường.
Phát biểu tại một buổi họp báo về vấn đề trên, ông Martinez cho biết, một phần của số tiền 4,6 triệu USD trên đã được dùng trong chiến dịch tái tranh cử của Tổng thống Santos. Theo ông này, hiện Viện kiểm sát Colombia chưa có bằng chứng về việc giao tiền, tuy nhiên ông Otto Bula đã cung cấp thông tin về cách thức, thời gian và địa điểm giao tiền, đồng thời Hội đồng Bầu cử quốc gia sẽ thực hiện công việc xác minh.
Hiện giám đốc chiến dịch tranh cử của Tổng thống Santos, Roberto Prieto đã phủ nhận hoàn toàn những cáo buộc từ ông Bula, ngoài ra Quốc vụ khanh phụ trách Minh bạch của Phủ tổng thống Colombia Camilo Enciso cũng khẳng định những cáo buộc trên là sai lầm. Ngày 9/2, Tổng thống Colombia Juan Manuel Santos đã phải tuyên bố trên trang cá nhân Twitter rằng trong chiến dịch tái tranh cử vào năm 2014, ông không nhận tiền vận động từ Odebrecht.
Bê bối về nhận hối lộ của Odebrecht tại Colombia đã trở thành tâm điểm khi Tổng công tố Néstor Humberto Martínez tiết lộ rằng Bula đã nhận hối lộ 4,6 triệu USD, sau đó chuyển 1 triệu USD cho Roberto Prieto. Tuy nhiên, Công ty xây dựng Odebrecht cho biết đã đưa hối lộ tới 92 triệu USD cho các quan chức Colombia để giành được các hợp đồng về xây dựng và phát triển hạ tầng dài hạn.
Núp bóng tài trợ
Còn tại Panama, nhiều quan chức và doanh nhân nước này đã bị cáo buộc liên quan tới bê bối Odebrecht, trong đó có cả Tổng thống Panama Juan Carlos Varela. Theo đó, Tổng thống Panama Juan Carlos Varela đã lên tiếng phủ nhận những cáo buộc của ông Ramon Fonseca, một trong hai cổ đông chính của Công ty Mossack-Fonseca, về việc nhận tiền vận động quyên góp từ Tập đoàn xây dựng Odebrecht của Brazil. Ông Varela cũng tuyên bố sẽ công khai toàn bộ những số tiền tài trợ cá nhân mà ông từng nhận được.
Ông Ramon Fonseca, người đang bị Bộ Tư pháp Panama truy tố vì tội rửa tiền, đã khai rằng Tổng thống Varela từng nói với ông rằng đã nhận tiền đóng góp từ Odebrecht. Ngoài ra, ông Fonseca từng đặt câu hỏi về quá trình thẩm tra sơ sài trong dự án xây dựng giai đoạn 3 một con đường mang tên Cinta Costera tại thủ đô Panama do Odebrecht đảm nhiệm. Theo một số nhà thầu, dự án trên có giá trị thi công thực tế chỉ từ 200 đến 300 triệu USD, nhưng đã bị đội vốn lên tới 780 triệu USD.
Trả lời báo giới về vấn đề trên, Tổng thống Varela nhấn mạnh việc điều tra về các dự án của Odebrecht sẽ do Bộ Công cộng Panama đảm nhiệm, ngoài ra hai dự án do Chính phủ của ông cấp phép cũng sẽ được kiểm toán một cách kỹ lưỡng.
Tổng thống Varela cho biết hiện chưa có đề nghị điều tra nào về vấn đề vượt chi phí trong dự án trên tại các phiên họp nội các của chính phủ, tuy nhiên ông khẳng định việc điều tra cần được tiến hành. Trước đó, cơ quan công tố Panama đã buộc tội nhận hối lộ và rửa tiền đối với 17 cựu quan chức và doanh nhân nước này liên quan tới việc Odebrecht đưa hối lộ 59 triệu USD để nhận được các dự án công trị giá trên 9 tỷ USD tại quốc gia Trung Mỹ này.
Nhà chức trách Panama đã bắt giữ 2 thành viên sáng lập của Công ty luật Mossack Fonseca. Theo đó, Ramon Fonseca Mora và Juergen Mossack - 2 cổ đông chính của công ty Mossack Fonseca, đã bị tạm giữ vào tối 9/2. Trưởng Công tố Kenia Procell cho biết Mossack Fonseca bị tình nghi rửa tiền và thành lập “một tổ chức tội phạm che giấu tài sản và tiền bạc có nguồn gốc đáng ngờ”.
 |
| Ramon Fonseca Mora và Juergen Mossack - 2 cổ đông chính của Công ty Mossack Fonseca đã bị tạm giữ |
Bà Procell cũng cáo buộc công ty này “che giấu và tiêu hủy bằng chứng” liên quan tới cuộc điều tra tham nhũng quy mô lớn tại Brazil mang tên “Car Wash”. Luật sư của Mossack-Fonseca, ông Elias Solano, cho rằng các cáo buộc trên “thiếu bằng chứng”.
Vụ rò rỉ “Hồ sơ Panama” hồi tháng 4/2016 cho thấy Công ty Mossack Fonseca đã giúp nhiều nhà lãnh đạo trên thế giới trốn thuế và che giấu tài sản khổng lồ ở nước ngoài gây ra tác động tầm cỡ toàn cầu. Trong khi đó, Odebrecht là tâm điểm của vụ bê bối khổng lồ ở Tập đoàn dầu khí Petrobras của Brazil, gây chấn động chính trường quốc gia Nam Mỹ này kể từ tháng 3/2014.
Cựu Chủ tịch Hạ viện Brazil Eduardo Cunha, người bị bãi nhiệm vì cáo buộc nhận 5 triệu USD tiền hối lộ trong vụ bê bối của Tập đoàn dầu khí quốc gia Petrobras, đã tố cáo Tổng thống Brazil Michel Temer là mắt xích quan trọng trong vụ tham nhũng khổng lồ này.
Báo chí Brazil đưa tin ông Cunha đã khai với cơ quan điều tra về việc ông Temer tham dự cuộc họp để chọn người bổ nhiệm vào vị trí Tổng Giám đốc Petrobras. Người này sau đó đã chuyển tiền tham nhũng cho đảng Phong trào Dân chủ Brazil (PMDB) cầm quyền hiện nay, trong đó cả ông Cunha và ông Temer đều là thành viên.
Ông Cunha là người đứng đằng sau vụ phế truất cựu Tổng thống Dilma Rousseff và là đồng minh rất thân cận của ông Temer. Cho tới thời điểm hiện tại, nhiều lãnh đạo Petrobras đã khai báo với cơ quan điều tra về việc ông Temer cùng đảng PMDB nhận tiền hối lộ của tập đoàn này.
Còn tại Ecuador, Tổng thống Rafael Correa đã cảnh báo rằng phe đối lập có thể kích nổ “những quả bom” liên quan tới bê bối Odebrecht trong một “chiến dịch bẩn” nhằm chống lại đảng cầm quyền trước thềm bầu cử Tổng thống dự kiến vào ngày 19/2 tới.
Bộ Tư pháp Mỹ hồi tháng 12/2016 đã cáo buộc công ty xây dựng của Brazil mở rộng kinh doanh trong khu vực nhờ cơ chế “lại quả” được thiết lập một cách hệ thống và thông qua các ngân hàng của Mỹ và châu Âu để thanh toán. Odebrecht thừa nhận với cơ quan tư pháp của Mỹ, Thụy Sỹ và Brazil đưa hối lộ 788 triệu USD từ năm 2001. Tập đoàn này trở thành tâm điểm của vụ bê bối khổng lồ ở Tập đoàn dầu khí Petrobras của Brazil, gây chấn động chính trường quốc gia Nam Mỹ này kể từ tháng 3/2014.
Hơn 100 cá nhân đã bị kết tội tham nhũng, rửa tiền và thành lập băng đảng, trong đó có hàng chục lãnh đạo từ các tập đoàn xây dựng và kỹ thuật hàng đầu của nước này. Khoảng 50 chính trị gia, trong đó có nhiều nghị sĩ và thống đốc bang, nằm trong diện bị điều tra. Theo cảnh sát, đường dây này đã dùng khoảng 4 tỷ USD hối lộ hàng loạt chính trị gia và quan chức...
