Người dân sẽ trực tiếp bầu Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường?

(PLO) -Với chủ trương đổi mới và phân biệt mô hình tổ chức chính quyền địa phương giữa đô thị và nông thôn, Dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương đưa ra mô hình không tổ chức Hội đồng nhân dân ở phường.
Tuy nhiên, cho ý kiến về Dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (CQĐP) sáng qua (20/1), các ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) cũng vẫn “giằng co” về vấn đề mô hình tổ chức CQĐP.
 Trong khi nhiều ý kiến cho rằng trước mắt cần giữ nguyên mô hình tổ chức CQĐP như hiện nay, cấp nào cũng đều có HĐND và UBND thì cũng có ý kiến đề nghị cần có sự phân biệt giữa mô hình tổ chức CQĐP tại địa bàn đô thị và tại địa bàn nông thôn để phù hợp với đặc điểm và yêu cầu quản lý tại từng địa bàn. 
Không tổ chức HĐND phường để phân biệt đô thị và nông thôn
Sau khi tiếp thu ý kiến của Quốc hội để chỉnh lý Dự thảo, Thường trực Ủy ban Pháp luật và cơ quan chủ trì soạn thảo đề nghị ở địa bàn nông thôn, tổ chức cấp chính quyền (có HĐND và UBND) tại 3 cấp đơn vị hành chính là tỉnh, huyện, xã. Ở địa bàn đô thị chỉ tổ chức cấp chính quyền (có HĐND và UBND) tại thành phố (TP) trực thuộc Trung ương (TƯ), thị xã, TP thuộc tỉnh, quận và đơn vị hành chính tương đương. Còn tại các phường (thuộc quận, thị xã, TP thuộc tỉnh và đơn vị hành chính tương đương) sẽ chỉ tổ chức cơ quan hành chính để thực hiện nhiệm vụ của CQĐP tại phường.
Ảnh minh hoạ
Ảnh minh hoạ 
Theo lý giải của ông Phan Trung Lý – Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật, việc tổ chức CQĐP như vậy thể hiện sự phân biệt giữa mô hình tổ chức CQĐP ở đơn vị hành chính nông thôn với đơn vị hành chính đô thị như yêu cầu đã nêu trong Hiến pháp 2013 và sự kế thừa những kết quả tích cực trong việc thực hiện thí điểm không tổ chức HĐND ở huyện, quận, phường.
Việc tổ chức chính quyền 2 cấp ở đô thị sẽ bảo đảm tính thống nhất, liên thông về quản lý quy hoạch, kết cấu hạ tầng và đời sống dân cư trên địa bàn, tinh giản về tổ chức bộ máy song vẫn bảo đảm thực hiện quyền đại diện của nhân dân. Thực tế trong lịch sử cũng đã từng có giai đoạn các đô thị ở nước ta không tổ chức các đơn vị hành chính phường (từ 1945-1980). Khi đó, TP trực thuộc TƯ chia thành các khu phố (tương tự các quận bây giờ), dưới nữa có thể có các tiểu khu, nhưng chỉ thành lập HĐND và Ủy ban hành chính tại cấp TP và khu phố.
Đánh giá mô hình CQĐP như hiện nay đang bộc lộ nhiều khiếm khuyết, HĐND phường, quận không thực hiện được hết quyền lực của nhân dân qua hoạt động giám sát trên địa bàn nên  ông Ksor Phước – Chủ tịch Hội đồng Dân tộc tán thành mạnh mẽ mô hình tổ chức chính quyền 2 cấp ở đô thị (với HĐND ở cấp TP, quận). Nhưng ông cũng lưu ý: “Tổ chức mô hình CQĐP phải đảm bảo quyền lực thuộc về nhân dân, cơ quan giám sát phải là cơ quan quyền lực của nhân dân đối với cơ quan ra quyết định tác động nhiều nhất đến người dân”. 
Thiếu HĐND sao thực hiện quyền lực giám sát của nhân dân? 
Trung thành với nguyên lý “ở đâu có chính quyền thì phải có cả HĐND và UBND”, ông Nguyễn Văn Hiện – Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp lo ngại về tính công bằng cho người dân thực hiện quyền giám sát và sự thống nhất về tổ chức bộ máy khi nơi có, nơi không có HĐND. Ông Phùng Quốc Hiển – Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách cũng không thực sự yên tâm nếu không có HĐND phường trong khi HĐND quận chưa đủ sức giám sát hoạt động của cấp phường khi đây là cấp nhiều khi “có quyền lực hơn rất nhiều cấp xã, thậm chí mạnh hơn cấp huyện”. 
Đó cũng là vấn đề quan tâm của bà Tòng Thị Phóng – Phó Chủ tịch Quốc hội vì “không tổ chức HĐND phường thì giải thích như thế nào về thực hiện quyền giám sát, quan hệ với nhánh tư pháp, tính thống nhất của bộ máy nhà nước?”. Trong khi đó, qua thực tế giám sát, bà Nguyễn Thị Nương – Trưởng ban Công tác đại biểu cho biết, giám sát tại 6 tỉnh thí điểm không tổ chức HĐND quận, huyện, phường và 5 tỉnh vẫn như mô hình hiện nay thì có 8 tỉnh đề nghị giữ nguyên mô hình tổ chức CQĐP có HĐND và UBND ở cả 3 cấp. 
Đồng tình “quyền lực là phải giám sát” nhưng ông Ksor Phước cho rằng “không có nghĩa là phải do cơ quan cùng cấp thực hiện” nên đề xuất để đảm bảo nguyên tắc do nhân dân quyết định và giám sát CQĐP. Nếu không tổ chức HĐND ở phường thì quyền lực giám sát sẽ do HĐND quận thực hiện thông qua việc tăng số lượng đại biểu HĐND. 
Đồng thời, Chủ tịch UBND phường sẽ do nhân dân bầu trực tiếp hoặc do một hội nghị đại biểu nhân dân phường bầu ra. HĐND quận phê chuẩn danh sách thành viên UBND do Chủ tịch UBND phường giới thiệu và giám sát hoạt động của UBND phường.
Làm rõ thêm trước những băn khoăn của UBTVQH về việc thực hiện quyền lực của nhân dân thông qua hoạt động giám sát khi không có HĐND phường, ông Phan Trung Lý cho biết, việc giám sát của nhân dân do nhiều cơ quan thực hiện và chính quyền cũng là chính quyền của nhân dân. Bởi vậy, nếu không có HĐND thì vẫn đảm bảo thực hiện quyền giám sát của nhân dân, nhất là việc nhân dân bầu ra Chủ tịch UBND (trực tiếp hoặc qua hội nghị đại biểu). 
Cũng tán thành “mở rộng dân chủ bằng chuyển quyền bầu Chủ tịch UBND phường khi không có HĐND” nhưng phải được UBND cấp trên (UBND quận) phê chuẩn hay bổ nhiệm, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đề nghị: “Cấp xã cũng nên mở rộng như vậy theo hướng HĐND bầu UBND trên cơ sở lấy phiếu tín nhiệm của nhân dân”. 
Đồng thời, nhiều ý kiến đề nghị Dự thảo Luật phải làm rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cấp CQĐP chứ không chỉ nhăm nhăm về mô hình, tổ chức vì như ý kiến của ông Nguyễn Kim Khoa – Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh: “Đổi mới là phải phân định rõ chức năng, phân cấp thẩm quyền rõ ràng giữa CQĐP đô thị và nông thôn, mô hình HĐND và UBND phù hợp mô hình đô thị và nông thôn, nếu không thì không phải đổi mới”.
Theo một số ý kiến tại UBTVQH, qui định về nhiệm vụ của các cấp CQĐP, giữa chính quyền TƯ và CQĐP trong Dự thảo Luật “giống hệt nhau” thì  không đảm bảo phân biệt rành mạch được quyền hạn, chức năng, nhiệm vụ của CQĐP và chính quyền TƯ.
Do đó, Dự thảo cần qui định về nhiệm vụ, quyền hạn của các cấp chính quyền sao cho phù hợp và thể hiện rõ tính chất địa phương, TƯ trong từng quyền hạn, chức năng, nhiệm vụ cụ thể. Trước đó, khi thảo luận về Dự thảo Luật Tổ chức CQĐP, nhiều ý kiến ĐBQH đề nghị làm rõ hơn các khái niệm phân cấp, phân quyền và nguyên tắc phân định thẩm quyền giữa cơ quan nhà nước ở TƯ với địa phương và giữa các cấp CQĐP nhằm bảo đảm tính thống nhất của quyền lực nhà nước, phù hợp với quy định của Hiến pháp, thống nhất với Luật Tổ chức Chính phủ và các luật chuyên ngành về từng lĩnh vực. 

Tin cùng chuyên mục

Thường trực Ban Bí thư Trương Thị Mai phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: Quang Vinh.

Quyết tâm đưa Tây Bắc ra khỏi tình trạng 'lõi nghèo'

(PLVN) - Chiều 28/3, tại tỉnh Điện Biên, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phối hợp với tỉnh Điện Biên tổ chức Hội nghị tổng kết thực hiện Đề án vận động, hỗ trợ làm nhà đại đoàn kết cho hộ nghèo tỉnh Điện Biên, hướng tới kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2024).

Đọc thêm

Đề nghị kéo dài thời gian thực hiện Đề án “Tuyên truyền, phổ biến Luật Cảnh sát biển Việt Nam giai đoạn 2019-2023”

Đề nghị kéo dài thời gian thực hiện Đề án “Tuyên truyền, phổ biến Luật Cảnh sát biển Việt Nam giai đoạn 2019-2023”
(PLVN) -Chiều 26-3, Bộ Quốc phòng tổ chức Hội nghị tổng kết thực hiện Đề án “Tuyên truyền, phổ biến Luật Cảnh sát biển Việt Nam, giai đoạn 2019-2023”. Thượng tướng Võ Minh Lương, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng chủ trì hội nghị.

Băn khoăn quy định về rút bảo hiểm xã hội 1 lần

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn điều hành nội dung thảo luận.
(PLVN) - Hưởng bảo hiểm xã hội (BHXH) 1 lần là vấn đề khó, phức tạp. Cả 2 phương án được nêu trong dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) trình tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5 vẫn còn ý kiến khác nhau.

Cần thiết bổ sung quy định về tổ hợp công nghiệp quốc phòng

Toàn cảnh hội nghị.
(PLVN) - Sáng 27/3, tiếp tục chương trình Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, thảo luận về dự án Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp, các đại biểu cho rằng việc dự thảo Luật bổ sung quy định về tổ hợp công nghiệp quốc phòng là cần thiết, với mục tiêu là bảo vệ Tổ quốc, giữ vững an ninh gắn với phòng thủ quốc gia.

Đại biểu Quốc hội ủng hộ cấm tuyệt đối nồng độ cồn khi tham gia giao thông

Đại biểu Nguyễn Đại Thắng phát biểu tại phiên họp.
(PLVN) - Sáng 27/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, thảo luận về dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ (TTATGTĐB), các đại biểu bày tỏ ủng hộ quy định cấm hành vi điều khiển phương tiện tham gia GTĐB mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn nhưng đề nghị Chính phủ cần tiếp tục đánh giá tác động sâu hơn, toàn diện hơn đối với chính sách này để tăng tính thuyết phục.

Cân nhắc quy định mở rộng đấu giá biển số xe

Toàn cảnh Hội nghị.
(PLVN) - Sáng 27/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội (QH) hoạt động chuyên trách lần thứ 5, QH khóa XV, thảo luận về dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, các đại biểu còn có ý kiến khác nhau về việc mở rộng đấu giá biển số xe.

Phổ biến quy định liên quan đến kiều bào tại các Luật mới được Quốc hội thông qua

Thứ trưởng Lê Thị Thu Hằng phát biểu tại hội nghị.
(PLVN) - Ngày 26/3, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (NVNONN), Bộ Ngoại giao phối hợp với Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Bộ Xây dựng và Bộ Tài nguyên và Môi trường đồng chủ trì tổ chức Hội nghị tuyên truyền, phổ biến nội dung liên quan đến người Việt Nam định cư ở nước ngoài trong Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Nhà ở (sửa đổi) và Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) (Hội nghị).

Tránh “bình mới rượu cũ” khi đổi mới tổ chức Tòa án

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga phát biểu tại hội nghị.
(PLVN) - Ngày 26/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, nhiệm kỳ khóa XV cho ý kiến về dự án Luật Toà án nhân dân (TAND) (sửa đổi), các đại biểu còn có ý kiến khác nhau về quy định về đổi mới TAND cấp huyện theo thẩm quyền xét xử.

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng làm việc với Ban Cơ yếu Chính phủ

Đại tướng Phan Văn Giang phát biểu tại buổi làm việc. (Ảnh: Tuấn Nam).
(PLVN) - Thực hiện chức năng tham mưu giúp Bộ trưởng Bộ Quốc phòng thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về cơ yếu, thời gian qua, Ban Cơ yếu Chính phủ (Ban CYCP) đã lãnh đạo, chỉ đạo ngành Cơ yếu Việt Nam triển khai thống nhất, đồng bộ, toàn diện các mặt công tác; bảo đảm tuyệt đối bí mật, an toàn, chính xác, kịp thời thông tin phục vụ lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước và lực lượng vũ trang (LLVT) trong mọi tình huống.

Bài viết của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Thể hiện tinh thần dân chủ và bản chất vì dân, vì nước của Đảng ta

Đại đoàn kết toàn dân tộc là sức mạnh vô địch của dân tộc Việt Nam. (Ảnh minh họa - Tạp chí Tuyên giáo).
(PLVN) - Những vấn đề được Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đề cập trong bài viết vừa mang tính thời sự, vừa mang tính chiến lược, thể hiện rất rõ tinh thần dân chủ và bản chất vì dân, vì nước của Đảng ta. Đây cũng là lời nhắc nhở đối với một số cán bộ, đảng viên tránh xa chủ nghĩa cá nhân, làm việc vì lợi ích cá nhân, tiêu cực, tham nhũng.

Thủ tướng Phạm Minh Chính: Xây dựng, hoàn thiện pháp luật để phát huy tối đa mọi nguồn lực phát triển đất nước

Thủ tướng Phạm Minh Chính: Xây dựng, hoàn thiện pháp luật để phát huy tối đa mọi nguồn lực phát triển đất nước - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
(PLVN) -  Ngày 25/3, chủ trì Phiên họp Chính phủ chuyên đề về xây dựng pháp luật tháng 3/2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu các thành viên Chính phủ không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác xây dựng pháp luật gắn với nâng cao hiệu quả tổ chức thi hành pháp luật, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững; đặc biệt, các luật, nghị quyết phải khai thác, phát huy tối đa mọi nguồn lực phát triển của đất nước, tránh lãng phí, tiêu cực, tham nhũng, tránh "xin – cho".

Phát huy vai trò giám sát của các cơ quan dân cử tại địa phương

Các đại biểu tham dự Hội nghị. (Ảnh: PV)
(PLVN) - Tham luận của một số đại biểu trình bày tại Hội nghị toàn quốc tổng kết công tác HĐND các tỉnh, TP trực thuộc Trung ương năm 2023 và triển khai kế hoạch công tác năm 2024 ngày 25/3 đã cho thấy vai trò quan trọng của các cơ quan dân cử trong hoạt động giám sát, góp phần không nhỏ vào những thành quả về phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.

Tổ chức diễu binh, diễu hành kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam thống nhất đất nước

Thượng tướng Nguyễn Văn Nghĩa chủ trì hội nghị.
(PLVN) -  Sáng 25/3, Thượng tướng Nguyễn Văn Nghĩa, Phó tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam chủ trì Hội nghị làm việc với các cơ quan, đơn vị về xây dựng Đề án tổ chức diễu binh, diễu hành trong Lễ kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025).