Đây là nhận định được đưa ra tại cuộc họp chuẩn bị sơ kết 1 năm thực hiện Nghị quyết 35/NQ-CP của Chính phủ về hỗ trợ và phát triển DN đến năm 2020 diễn ra sáng qua (9/2) tại Trụ sở Chính phủ do Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng ban Chỉ đạo đổi mới và phát triển DN chủ trì.
Nhiều nút thắt đã được tháo gỡ
Tại cuộc họp, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Vũ Tiến Lộc cho biết, hầu hết các DN, tổ chức trong và ngoài nước đều ghi nhận sau gần một năm thực hiện, Nghị quyết số 35 đã góp phần tạo dựng niềm tin của cộng đồng DN vào cam kết về một Chính phủ kiến tạo, hỗ trợ và thúc đẩy DN phát triển. Đã có sự chuyển dịch về tư tưởng, nhận thức trong bộ máy công quyền ở cả trung ương và địa phương với tinh thần phục vụ và hỗ trợ DN phát triển.
Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, 63/63 tỉnh, thành phố đã ký cam kết về tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho DN. Qua đối thoại với DN, nhiều nút thắt trong cơ chế chính sách đã được tháo gỡ. Năm 2016 ghi nhận lần đầu tiên số DN thành lập mới và số vốn đạt kỷ lục cao chưa từng có với hơn 110.100 DN đăng ký thành lập mới, tổng vốn đăng ký đạt hơn 891.000 tỷ đồng, tăng gần 49% so với cùng kỳ. Số DN quay trở lại hoạt động là hơn 26.600, tăng khoảng 43,1%.
Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đặng Huy Đông cũng thừa nhận, vẫn còn một số bộ, ngành, địa phương nhận thức về Nghị quyết 35 chưa sâu sắc, chỉ đạo triển khai chưa quyết liệt. Việc đối thoại với cộng đồng DN ở một số địa phương còn nặng về hình thức; chỉ bước đầu ghi nhận kiến nghị, chưa đi vào thực chất, chưa quyết liệt trong giải quyết khó khăn, vướng mắc của DN cũng như theo dõi, giám sát quá trình thực hiện đến cùng, để có kết quả cụ thể.
Cụ thể hơn, ông Vũ Tiến Lộc đã chỉ ra rằng, trong khi không khí cải cách theo hướng kiến tạo phát triển “hừng hực” trong Chính phủ và các bộ, ngành thì không khí cải cách vẫn chưa chuyển đến cấp cơ sở, vẫn còn tình trạng “nóng trên, lạnh dưới”. Theo Chủ tịch VCCI, thách thức lớn nhất là đưa không khí cải cách đến được với cấp vụ, cấp phòng, tới chuyên viên. Bên cạnh đó, đa số các Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết không có chế tài trong trường hợp hoạt động không được triển khai hoặc triển khai không hiệu quả…
Liên quan đến lĩnh vực thanh- kiểm tra DN, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Hà Công Tuấn cho rằng giảm sự nhũng nhiễu và kiểm tra của DN trong 1 năm sẽ tạo được sự khác biệt lớn, bởi theo ông Tuấn, chính quyền vẫn chưa giảm được số lượng các lần thanh, kiểm tra DN trong 1 năm. Ông Tuấn cũng mong muốn từng năm một, Chính phủ lựa chọn các giải pháp ưu tiên, có tính lan tỏa để thực hiện triệt để, đồng thời đề nghị cần đánh giá nhanh chính sách tín dụng về đất đai trong nông nghiệp; sớm sửa đổi chính sách pháp luật về đất đai sản xuất, nhất là quyền sử dụng đất là những vướng mắc cản trở DN đầu tư vào nông nghiệp.
Quan tâm tới tinh thần “không hình sự hóa các quan hệ kinh tế”, ông Trần Văn Sơn, Phó Vụ trưởng Vụ 1 Văn phòng Chính phủ đề nghị Bộ Tư pháp, TAND Tối cao, VKSND Tối cao nên xây dựng thông tư liên lịch quy định các hành vi vi phạm để không xảy ra các trường hợp hình sự hóa các quan hệ kinh tế. Việc này vừa để DN không vi phạm và cũng giám sát được các cơ quan thực thi pháp luật.
Nhận diện những khó khăn để tập trung giải quyết
Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đề nghị cần có đánh giá về cả lượng và chất sau một năm thực hiện Nghị quyết 35. Phát triển nhiều về số lượng DN nhưng điều quan trọng là “sức khỏe” của DN, là hiệu quả kinh doanh; cần làm rõ có bao nhiêu DN đang hoạt động, có mã số thuế và phát sinh thuế, tỷ trọng DN làm ăn có lãi so với năm trước. “Thà ít mà tốt, một DN khỏe còn hơn 5-7 DN kém hiệu quả”, Phó Thủ tướng nhận định và cho rằng tinh thần thực hiện phát triển DN không phải là “hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn” nữa mà phải là tạo thuận lợi thương mại cho đầu tư, kinh doanh, phù hợp với mong muốn chi phí sản xuất thấp, ít rủi ro về pháp lý của cộng đồng DN.
Để doanh nghiệp hoạt động tốt, Phó Thủ tướng nêu quyết tâm cần nhận diện những khó khăn, vướng mắc hiện nay để tập trung giải quyết trong năm 2017. Ba vấn đề cần quan tâm đánh giá, đó là kết quả cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh theo hướng tạo thuận lợi cho DN, phù hợp với mong muốn chi phí thấp, ít rủi ro về pháp lý; trách nhiệm của Chính phủ, DN và người lao động trong việc nâng cao năng suất lao động để tăng thu nhập của người lao động và thực trạng bức tranh “sức khỏe” của DN.
Trên cơ sở các ý kiến thảo luận của các bộ, ngành, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đề nghị các bộ, địa phương, VCCI xây dựng báo cáo việc thực hiện Nghị quyết 35. Từ nay tới khi tổ chức hội nghị, các địa phương tiếp tục thực hiện nhiệm vụ được giao, đặc biệt là tổ chức đối thoại với cộng đồng DN, xử lý các kiến nghị của DN ở từng cấp, tránh để dồn tất cả các kiến nghị lên Thủ tướng Chính phủ.
Cũng theo Phó Thủ tướng, phải chỉ cho được “nóng trên, lạnh dưới” là lạnh ở đâu, thống kê từng tỉnh cam kết hỗ trợ DN như thế nào, thực hiện được bao nhiêu, cũng như chỉ ra các nguyên nhân khách quan, chủ quan trong thực hiện Nghị quyết, kiện toàn hệ thống chính sách, tổ chức thực thi pháp luật.
