Khai mạc lễ hội truyền thống đền, chùa Bà Tấm - Hoàng Thái hậu Ỷ Lan

Dự lễ hội có Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chủ tịch Trung ương Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam Nguyễn Thị Tuyến cùng đông đảo cán bộ, nhân dân huyện Gia Lâm, xã Dương Xá và du khách.

Phát biểu khai mạc lễ hội, Chủ tịch UBND xã Dương Xá Tô Hữu Vịnh cho biết: Ỷ Lan Linh Nhân Hoàng Thái Hậu là một trong những danh nhân có tài trị nước xuất chúng của dân tộc. Bà tên thật là Lê Thị Yến, sinh ngày 7/3 năm Giáp Thân 1044, cha là Lê Công Thiết, mẹ là Vũ Thị Tỉnh. Bà chính quê làng Thổ Lỗi, sau đổi thành Siêu Loại, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, nay là xã Dương Xá, huyện Gia Lâm.

Các đại biểu, nhân dân, du khách dự lễ hội

Năm 1063 vua Lý Thánh Tông về chùa Dâu cầu tự, vua và quần thần vãn xem phong cảnh trong vùng, chợt thấy trên nương có người con gái hái dâu, tựa vào gốc lan mà hát trong ngày hội vui. Vua thấy lạ, vời xuống hỏi sự tình, thấy Lê Thị Yến - cô gái hái dâu bội phần xinh đẹp, lại đối đáp lưu loát, thông minh. Vua cảm thấy mến đưa về triều phong làm Cung phi, xây một cung điện riêng (nay là đình Yên Thái, phường Hàng Gai, quận Hoàn Kiếm), đặt tên là Cung Ỷ Lan, để nhớ sự tích cô gái dựa gốc cây lan buổi đầu gặp gỡ.

Khổ công học hỏi, miệt mài đọc sách, nên chỉ trong thời gian ngắn mọi người đều ngạc nhiên trước sự hiểu biết uyên thâm về nhiều mặt của Ỷ Lan. Bà được triều thần bái phục và đã hai lần nhiếp chính: Là Nguyên Phi Ỷ Lan, thay chồng là vua Lý Thánh Tông đi dẹp giặc phương Nam khi mới 26 tuổi; là Hoàng Thái hậu ở tuổi 29, khi con trai là vua Lý Nhân Tông lên ngôi lúc mới 7 tuổi (vị vua uy vũ, văn trị ở ngôi lâu nhất trong lịch sử Việt Nam - 56 năm). Với tài trị nước xuất chúng của bà, nước Đại Việt bước nhanh trên con đường cường thịnh, văn hiến.

Bà đã được tôn phong Mẫu nghi thiên hạ, Thượng đẳng tối Linh Thần, được Trung ương Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam đề nghị UNESCO công nhận là người phụ nữ huyền thoại thế giới. Chùa Linh Nhân Tư Phúc do chính Linh Nhân Hoàng Thái Hậu Ỷ Lan cho xây dựng và khánh thành vào năm 1115 tại quê hương của bà. Năm 1117 bà qua đời, ngôi đền thờ bà cũng được xây dựng trong khuôn viên chùa. Cụm di tích đền, chùa Bà Tấm được Bộ Văn hóa và Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng di tích cấp quốc gia năm 1996.

Các đoàn rước thánh về khu di tích đền thờ Hoàng Thái Hậu Ỷ Lan

Với đạo lý “Uống nước nhớ ngồn”, những năm qua, xã Dương Xá luôn thực hiện tốt công tác quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị tại di tích lịch sử, văn hóa đền, chùa Bà Tấm. Nhiều bảo vật tại cụm di tích được bảo vệ giữ gìn, trong đó có tượng đôi sư tử đá thời Lý và khám thờ gỗ sơn son thếp vàng thời Mạc đã được công nhận là bảo vật quốc gia.

Lễ hội truyền thống đền, chùa Bà Tấm năm 2025 diễn ra từ ngày 15/3 đến ngày 20/3 (tức ngày 16 đến 21/2 âm lịch). Lễ hội có các hoạt động: Thi đấu bóng chuyền hơi, bóng chuyền da, bóng đá, kéo co, nhảy bao bố, chơi cờ tướng, tổ tôm; liên hoan văn nghệ quần chúng, hát quan họ…; các gian hàng bán sản phẩm OCOP, sản phẩm lưu niệm, Việt phục, viết câu đối, thư pháp…; chương trình giáo dục truyền thống và tìm hiểu thân thế, sự nghiệp của Nguyên phi Ỷ Lan thông qua cuốn truyện tranh lịch sử “Nguyên phi Ỷ Lan phò vua, giúp nước”; rước Thánh về khu di tích đền thờ Hoàng Thái hậu Ỷ Lan…

Lễ hội đền, chùa Bà Tấm ở xã Dương Xá là dịp để tưởng nhớ, tri ân công đức của Linh Nhân Hoàng Thái Hậu Ỷ Lan và cầu cho quốc thái dân an, mọi người, mọi nhà được bình an, hạnh phúc.