Cấp phép khai quật chùa cổ thời Trần tại Hà Giang

Dấu tích Chùa Ba Tự (thôn Bó Củng, thị trấn Yên Phú, huyện Bắc Mê, tỉnh Hà Giang) được phát hiện trên một quả đồi hình mu rùa nằm bờ tả ngạn sông Gâm vào cuối năm 2023. Đoàn khảo cổ đã phát hiện nhiều di vật, vật liệu kiến trúc cung đình.

Đặc biệt, đoàn khảo cổ đã phát hiện mô hình tháp đất nung, đều là những mảnh đã bị gãy, vỡ từ nhiều mô hình tháp khác nhau. Tất cả các hiện vật tháp đất nung này mang đặc trưng kỹ thuật và loại hình thời nhà Trần, thế kỷ 13 - 14. Đây là loại di vật quý, mang đặc trưng văn hoá kiến trúc thời Trần.

Tháp đất nung thời Trần được khai quật tại nền chùa Ba Tự năm 2023. Ảnh: T.H

Ngoài ra, đoàn khảo cổ còn phát hiện một chuông đồng đã bị vỡ, có lỗ xâu dây, ngói đất nung - ngói mũi nhọn có hai mấu nổi ở đầu ngói và ngói mũi sen, gạch mỏng ốp có trang trí hoa văn (hoa chanh, hoa dây) cùng nhiều hiện vật khác.

Qua nghiên cứu các di vật, di tích, giới khảo cổ bước đầu xác định đây là một ngôi chùa cổ có niên đại khởi dựng từ thời nhà Trần. Ngôi chùa có quy mô khá lớn, được xây dựng với nhiều đặc điểm kiến trúc của các ngôi chùa thế kỷ 13 - 14, trong cương vực lãnh thổ miền núi phía Bắc của nhà Trần.

Ngói mũi nhọn khai quật được tại nền chùa Ba Tự. Ảnh: T.H

Ngôi chùa có giá trị quan trọng trong thời kỳ văn hoá Đại Việt. Đặc biệt với vị trí địa – chính trị, sự có mặt ngôi chùa này rất có ý nghĩa trong việc cắm mốc văn hoá Đại Việt ở vùng biên cương, khẳng định ý thức văn hoá chủ quyền từ hàng ngàn năm trước.

Trên cơ sở đó, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch đã ban hành Quyết định số 656/QĐ-BVHTTDL cho phép Bảo tàng tỉnh Hà Giang khai quật khảo cổ tại Khu vực nền chùa cũ (chùa Ba Tự) thuộc thôn Bó Củng (thị trấn Yên Phú, huyện Bắc Mê, tỉnh Hà Giang). Thời gian khai quật từ ngày 1/4 - 15/5, trên diện tích 80m2.

Theo nội dung Quyết định, trong thời gian khai quật, Bảo tàng tỉnh Hà Giang cần chú ý bảo vệ địa tầng của di tích; có trách nhiệm tuyên truyền cho nhân dân về việc bảo vệ di sản văn hoá ở địa phương, không công bố kết luận chính thức khi chưa có sự thỏa thuận của cơ quan chủ quản và Cục Di sản văn hóa.

Những hiện vật thu thập được trong quá trình khai quật, Bảo tàng tỉnh Hà Giang và ngành văn hóa tỉnh này có trách nhiệm giữ gìn, bảo quản tránh để hiện vật bị hư hỏng, thất lạc.

Trước khi công bố kết quả của đợt khai quật, cơ quan được cấp giấy phép trao đổi, thống nhất với Cục Di sản văn hóa.