Vẫn biết rằng, hành trình xây dựng lá chắn an toàn cho mọi trẻ em là một hành trình dài, khó khăn. Nhưng các em và gia đình các em không bao giờ đơn độc bởi các cơ quan nhà nước, các tổ chức xã hội luôn sẵn sàng đồng hành, hỗ trợ và sẽ không dừng lại nếu như chỉ còn một trẻ em chưa được an toàn…
Phân tích kỹ, tìm ra nguyên nhân, đưa ra giải pháp ngăn chặn hiệu quả
Đó là mục tiêu hướng tới của Quốc hội Việt Nam nói chung và Đoàn Giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em của Quốc hội nói riêng. Ngày 8/1/2020, tại buổi hội thảo “Phòng, chống xâm hại tình dục trẻ em - thực trạng và giải pháp” do Ủy ban Tư pháp của Quốc hội tổ chức, rất nhiều đại diện các bộ, ngành đã đưa ra những đề xuất, các giải pháp để phòng chống tội phạm xâm hại tình dục trẻ em và những ý kiến này được Ủy ban Tư pháp của Quốc hội ghi chép đầy đủ, nghiên cứu kỹ lưỡng, tiếp thu.
Đề cập công tác phòng chống tội phạm xâm hại tình dục trẻ em trên môi trường mạng, Thượng tá Nguyễn Văn Tráng - Phó Trưởng phòng Phòng ngừa và đấu tranh chống tội phạm mua bán người, Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an - nhấn mạnh, cần tăng cường công tác tuyên truyền, thông tin cho trẻ em và các bậc phụ huynh có ý thức, kỹ năng tiếp cận, sử dụng mạng xã hội một cách thận trọng, lành mạnh, không dễ dãi kết bạn, làm quen, nhận lời mời, nhận quà tặng từ những người mới quen trên mạng...
Các Cục nghiệp vụ của Bộ Công an, Bộ Thông tin và Truyền thông, nhà cung cấp mạng phải có cơ chế phối hợp nhằm kiểm soát, kịp thời phát hiện, cảnh báo, ngăn chặn bắt giữ các đối tượng, băng nhóm lợi dụng mạng xã hội để thực hiện các hành vi phạm tội và xâm hại trẻ em…
Nói về việc xâm hại tình dục trẻ em còn được thực hiện thông qua hoạt động du lịch, ông Khuất Văn Quý - Phó Vụ trưởng Vụ Gia đình, Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch đưa ra yêu cầu không sử dụng lao động trẻ em, đặc biệt trong các khu vực nhạy cảm dễ bị xâm hại như ở quán bar, cơ sở mát xa, vũ trường... Ở nhiều nơi, việc trẻ em giúp đỡ gia đình, ngoài giờ học đi làm thêm rất phổ biến. Đặc biệt là những trung tâm sản xuất đồ thủ công mỹ nghệ, bán hàng lưu niệm, nhà hàng. Việc quản lý trẻ và sử dụng lao động vừa sức cần được thực hiện chặt chẽ.
Từ góc độ của cơ quan tòa án, PGS.TS Dương Tuyết Miên - Phó Giám đốc Học viện Tòa án - nêu quan điểm, do người phạm tội xâm hại tình dục là người có ý thức tuân thủ pháp luật kém, có nhân cách lệch lạc, lối sống buông thả, khả năng tự chủ, kiểm soát bản thân kém nên đã xâm hại người khác nhằm thỏa mãn dục vọng cá nhân. Do vậy, bên cạnh việc tuyên truyền quy định của pháp luật, nhất là Luật Hình sự đối với người phạm tội thì việc tuyên truyền hình phạt nghiêm minh đối với họ không tái phạm, tự giác nghiêm chỉnh chấp hành hình phạt, tuân thủ pháp luật là rất quan trọng. Điều này cũng góp phần cảnh cáo cho những công dân khác trong xã hội thấy pháp luật áp dụng được công minh, người phạm tội bị áp dụng sự trừng phạt nghiêm khắc sẽ tự giác tuân thủ pháp luật.
Ngày 27/5/2020, trong chương trình làm việc Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV, Quốc hội đã tiến hành giám sát tối cao việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em theo hình thức trực tuyến. Tại đây, rất nhiều giải pháp nhằm phòng chống và ngăn chặn hiệu quả vấn nạn xâm hại trẻ em đã được các Đại biểu Quốc hội đưa ra.
Pháp luật đã tương đối hoàn chỉnh, vấn đề là thực hiện – đó là quan điểm của Đại biểu Quốc hội Mai Thị Phương Hoa (Nam Định). Theo đại biểu, về mặt pháp luật, Việt Nam có hệ thống văn bản pháp luật tương đối hoàn chỉnh về bảo vệ trẻ em, trong đó có những chế tài nghiêm khắc về hình sự và hành chính, vấn đề là chỉ cần thực hiện đúng quy định của pháp luật hiện hành thì công tác phòng, chống bạo lực trẻ em đã có thể tốt hơn rất nhiều.
Nhấn mạnh vai trò của hệ thống chính trị cơ sở, theo đại biểu Lưu Thành Công (Vĩnh Long), chính quyền ở một số địa phương còn thờ ơ, chưa đặt nhiệm vụ chăm sóc và bảo vệ trẻ em lên hàng đầu, chưa quan tâm đúng mức đến công tác trẻ em. Đại biểu đề nghị trong các giải pháp tới đây cần có những quy định cụ thể trách nhiệm của chính quyền địa phương các cấp. Người đứng đầu phải chịu trách nhiệm khi những quyền lợi của trẻ em không được triển khai thực hiện, thiếu quan tâm để xảy ra những vụ xâm hại nghiêm trọng đối với trẻ em…
Con an toàn – cha mẹ ở ngay đây
Vấn đề của trẻ em cũng là vấn đề của cha mẹ. Chính vì thế, chủ đề “An toàn cho phụ nữ và trẻ em” đã được Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam triển khai rốt ráo trong thời gian qua, tập trung vào ba nội dung: An toàn cho phụ nữ và trẻ em trong gia đình – phòng, chống bạo lực gia đình, xâm hại phụ nữ, trẻ em, phòng, chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống; an toàn cho phụ nữ và trẻ em nơi công cộng, trong trường học, nơi làm việc, ngoài xã hội, trên môi trường mạng; an toàn trong lĩnh vực vệ sinh, an toàn thực phẩm.
Một trong những điểm sáng của hoạt động Hội nhằm thực hiện chủ đề “An toàn cho phụ nữ và trẻ em” là trong thời gian qua Trung ương Hội đã chỉ đạo cơ quan Hội Phụ nữ các cấp triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ, can thiệp, kịp thời lên tiếng, giám sát và theo dõi giải quyết vụ việc của các cơ quan chức năng với các vụ việc xâm hại, bạo lực gia đình và tham gia đóng góp ý kiến để hoàn thiện pháp luật về phòng chống bạo lực gia đình và xâm hại trẻ em.
Ngoài ra, từ năm 2007 tới nay, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam duy trì Ngôi nhà Bình yên tại Hà Nội với mục đích nhằm hỗ trợ kịp thời, khẩn cấp và toàn diện đối với nạn nhân là phụ nữ và trẻ em bị bạo lực gia đình, là nạn nhân của mua bán người; duy trì tổng đài tham vấn hỗ trợ phụ nữ và trẻ em là nạn nhân của bạo lực 1900 969680…
Ở góc độ tổ chức phi chính phủ, Quỹ thúc đẩy sáng kiến tư pháp (JIFF) - một hợp phần của Dự án ODA “Tăng cường pháp luật và tư pháp tại Việt Nam – EU JULE” do Liên minh Châu Âu tài trợ đã và đang thực hiện Dự án “Hỗ trợ tiếp cận tư pháp cho trẻ em bị xâm hại tình dục tại Hà Nội”. Trong khuôn khổ Dự án này, Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam (VACR) phối hợp cùng Viện Nghiên cứu quản lý phát triển bền vững (MSD) đã thực hiện chiến dịch truyền thông “Con an toàn - Cha mẹ ở ngay đây” nhằm cung cấp thông tin và nâng cao nhận thức của cộng đồng, đặc biệt cha mẹ về nâng cao nhận thức của gia đình, người chăm sóc trẻ, nhà trường, các cán bộ xã hội, cán bộ nhà nước và cộng đồng về phòng chống xâm hại tình dục trẻ em và hỗ trợ y tế pháp lý khi phát hiện trẻ bị xâm hại tình dục; giúp các bậc cha mẹ cũng hiểu hơn về quy trình tiếp cận dịch vụ y tế khám thương ban đầu.
Tại một buổi hội thảo trong khuôn khổ chiến dịch truyền thông, bà Ninh Thị Hồng – Phó Chủ tịch VACR - chia sẻ: “Trong những năm gần đây, dù chúng ta đã ghi nhận sự nỗ lực của các cơ quan và ban ngành trong việc ngăn chặn hành vi xâm hại trẻ em nhưng còn rất nhiều vụ việc có tính chất phức tạp diễn ra gây bức xúc trong dư luận. Những hành vi xâm hại này sẽ để lại những vết thương cả về thể xác, tâm lý và tinh thần dai dẳng đối với nạn nhân, đặc biệt là khi các em còn ở độ tuổi rất nhỏ. Trong đó, việc truyền thông còn chưa hiệu quả, nhiều người dân còn chưa biết cách hướng dẫn con em mình tự bảo vệ bản thân cũng như hỗ trợ y tế và pháp lý khi không may bị xâm hại. Vì vậy, chúng ta hãy cùng nhau nỗ lực để mọi trẻ em đều được lớn lên an toàn, không em nhỏ nào bị bỏ lại phía sau”.
Ông Đặng Hoa Nam – Cục trưởng Cục Trẻ em (Bộ LĐ,TB&XH) - nhấn mạnh: “Mọi trẻ em đều có thể bị xâm hại dù là trẻ em trai hay trẻ em gái. Đặc biệt, khi trẻ em không may bị xâm hại rất cần sự tin tưởng và lắng nghe của những người thân cận nhất. Trẻ em sẽ không bao giờ nói dối hay dựng lên một câu chuyện mình bị quấy rối, xâm hại, bởi vậy chúng ta hãy lắng nghe các em với tấm lòng yêu thương và tuyệt đối tin tưởng. Hàng rào bảo vệ trẻ em tốt nhất chính là cha mẹ và gia đình, sau đó mới đến người thân, cộng đồng, chính quyền. Về phía các cơ quan nhà nước, chúng tôi luôn nỗ lực để nắm bắt thông tin và hỗ trợ, bảo vệ các em một cách nhanh nhất, an toàn nhất, để các em không phải chịu thêm bất cứ nỗi đau nào nữa”.
Cũng theo thông tin từ ông Đặng Hoa Nam thì Tổng đài Quốc gia bảo vệ Trẻ em 111 có chức năng là đường dây nóng, thường trực 24/7 tiếp nhận về các vụ việc xâm hại trẻ em. Trong trường hợp khẩn cấp, Tổng đài 111 sẽ yêu cầu ngay lập tức với cảnh sát, chính quyền địa phương can thiệp để giúp đỡ trẻ em…
