Chuyện thời du học (Kỳ cuối): Trở lại quê hương, nhớ ơn “2 cuộn giấy”

Sau hơn 40 năm kể từ ngày cùng nhau “đánh quả” giấy, tôi và anh bạn Song Hà bá vai nhau ở Sài Gòn tháng 11/2020 tại buổi họp mặt anh em tốt nghiệp Liên Xô về nhân ngày Cách mạng tháng mười Nga.
Sau hơn 40 năm kể từ ngày cùng nhau “đánh quả” giấy, tôi và anh bạn Song Hà bá vai nhau ở Sài Gòn tháng 11/2020 tại buổi họp mặt anh em tốt nghiệp Liên Xô về nhân ngày Cách mạng tháng mười Nga.
0:00 / 0:00
0:00
(PLVN) - Vậy là thấm thoắt 6 năm du học trôi qua. Rồi cũng đến ngày kết thúc, chúng tôi chuẩn bị về nước…

LTS: Thế hệ chúng tôi, đầu thập niên 70 của thế kỷ trước tốt nghiệp phổ thông, trong những năm tháng còn chiến tranh bom đạn ác liệt ấy, rất nhiều bạn bè rời ghế nhà trường là phải ra trận. Chúng tôi, một số rất nhỏ có may mắn là được đi du học.Người đi Liên Xô, người sang Đông Đức, Tiệp Khắc, Hungari, Ba Lan, Rumania…

Ngày ấy đi du học sang châu Âu toàn đi bằng tầu hoả (trừ một lần vào năm 1969 do chiến tranh biên giới Xô - Trung, anh em đi bằng tầu biển của Liên Xô sang đón ở cảng Hải Phòng đi Vlađivostok, Liên Xô, rồi từ đấy lại đi tiếp tầu hoả).

Chắc nhiều người có thể không còn nhớ những ngày dài đằng đẵng đi tầu hoả thời ấy, rồi những ngày bên “Tây” sinh hoạt ra sao? Trong loạt bài “Chuyện thời du học”, tôi ghi lại những kỷ niệm để tôi cũng như nhiều người đã từng trải qua cùng nhớ lại những kỷ niệm của thời ấy, mà giờ đã nửa thế kỷ trôi qua. Trân trọng gửi tới bạn đọc.

Tôi đã kể về những ngày đầu tiên rời Ga Hàng Cỏ, Hà Nội đi du học; những ngày trên tầu hỏa xuyên Hoa lục, xuyên Xiberi từ Á sang Âu; chuyện theo học ở xứ “xe đạp cuốc và quạt tai voi”… rồi chuyện quần loe, tóc dài, nhẩy đầm “chui” nhảy đầm “lậu” trong những năm tháng du học. Thấm thoắt 6 năm du học trôi qua. Rồi cũng đến ngày kết thúc, chuẩn bị về nước…

Tháng 6/1979 đã bảo vệ luận án xong và chờ nhà trường ký bằng tốt nghiệp.

Sắp tạm biệt nơi thân thuộc như quê hương. Nơi có những người bạn cả trai lẫn gái, dù “mắt xanh, tóc vàng” nhưng để lại trong tôi biết bao kỷ niệm của những năm tháng tuổi trẻ mới bước vào đời. Dù bịn rịn, bâng khuâng, lưu luyến thì cũng phải đối mặt với thực tế: Tốt nghiệp rồi, phải về nước!

Chỉ còn hơn tháng nữa để thu xếp đồ đạc, đợi vé tầu hỏa lên thủ đô Moskva chờ máy bay về nước. (Năm 1979 ấy là năm đầu tiên các sinh viên tốt nghiệp từ Đông Âu và Liên Xô về nước phải đi máy bay, vì tầu hỏa qua Trung Quốc đã chấm dứt do chiến tranh Trung Quốc xâm lược Việt Nam).

Các bạn Việt Nam tốt nghiệp cùng thấy ai cũng mua được mấy cái xe đạp, rồi đài quay đĩa Rigonda, máy khâu, quạt tai voi…

Riêng tôi, “ham chơi” nên cóc có tiền để mua nhiều mấy thứ đó. Nhìn các bạn (nhất là đôi nào đã “cặp” với nhau chỉ chờ về nước để cưới) đóng thùng gửi đồ về có bao nhiêu thứ, từ lớn như xe “bình bịch” Minxk, máy khâu, đến nhỏ như con búp bê lật đật, cái chảo, cái xoong quấy bột, bánh xà phòng… để về “xây tổ ấm”, mà mình không có gì cũng thấy hơi… sốt ruột!

Mà tốt nghiệp đại học ở Liên Xô về không có cái xe đạp “cuốc”, cái đài quay đĩa mang về theo thì khối người ở nhà “cóc” tin là đi du học. Có khi họ nghĩ là “bốc phét”!

Làm thế nào đây?

Không có đài quay đĩa, xe đạp thì phải có cái gì mang về để “quy ra tiền” chứ! Chẳng nhẽ về tay không.

***

Thế rồi nghe “lỏm” thông tin bên nước truyền sang: Giấy cuốn thuốc lá ở nhà hiếm lắm! Bán được giá cao! Nếu mua mang về bán thì cũng được tiền đấy!

Chàng trai "Tôi" ngày về nước.Chàng trai "Tôi" ngày về nước.

Nhưng ở Kharcov nói riêng và Liên Xô nói chung, tôi (và các bạn đã học bên Liên Xô thời ấy, thời thập niên 70) biết rồi đấy: Trong cửa hàng chỉ bán thuốc lá bao chứ làm gì có bán giấy cuốn thuốc lá. Tìm mỏi mắt cũng chẳng thấy cửa hàng nào bán. Tìm khắp các cửa hàng bán thuốc lá ở Kharcov! Vô ích!

Thế là hôm ấy tôi rủ anh bạn Song Hà: “Tao với mày thử vào nhà máy thuốc lá Kharcov xin làm việc mấy hôm rồi thử xem sao”. Hai thằng lò mò tìm vào Nhà máy thuốc lá Kharcov, gần nhà máy rượu ở khu Холодныe Гopы (Núi Lạnh). Xin vào làm việc ngắn ngày kiểu lao động thời vụ. Nhà máy chấp nhận.

Vừa vào làm việc hôm đầu tiên. Hỏi họ có bán giấy cuốn thuốc lá không? Tất nhiên là họ trả lời không bán. Nhưng mấy anh công nhân “Ivan” ở dưới xưởng bảo: “Chúng mày thử hỏi lãnh đạo Xưởng xem sao?”!

Bọn tôi đánh bạo đến gặp Xưởng trưởng. Ông ta hỏi:

- Các cậu cần giấy cuốn thuốc lá làm gì?

Bọn tôi trả lời, rằng ở Việt Nam thích giấy cuốn thuốc lá của Liên Xô vì cuốn thuốc lá bằng giấy Liên Xô hút ngon lắm.

Nghe xong, ông ta nói:

- Ở đây không bán.

Ông trầm ngâm một lúc rồi nói:

- Thôi được! Nhưng tôi có thể cho 2 đứa các cậu, mỗi đứa 2 cuộn. Với 2 cuộn giấy này các cậu cuốn thuốc lá hút cả đời may ra mới hết.

Nghe đến đây 2 thằng tôi sung sướng như bắt được vàng.

Muốn hét lên nhưng cố kìm nén.

Nói xong ông ta gọi người mang ra cho 2 thằng tôi, mỗi đứa 2 cuộn giấy cuốn thuốc lá. Mỗi cuộn đường kính độ 50 cm, to hơn miệng thùng gánh nước. Bề dầy độ 3 cm. Trông chúng giống cái bánh xe. Mỗi cuộn nặng chừng 5 cân.

Nhưng chúng tôi không thể mang ra khỏi cổng bảo vệ.

Ông xưởng trưởng gọi cậu lái xe goòng vận chuyển nội bộ, để 4 cuộn giấy xuống dưới, đặt các thùng hàng lên trên và chuyển ra khỏi cổng bảo vệ. Bọn tôi cũng nói thật là xin vào làm việc chỉ là nhằm mua được giấy cuốn thuốc lá thôi. Có cái này ông cho rồi thì chúng tôi cũng xin thôi làm việc. Ông Trưởng xưởng cười đồng ý!

Hai thằng bọn tôi ra trước, chờ xe ra để lấy hàng.

Trong lúc chờ xe ra, tôi và anh bạn Song Hà sang cửa hàng gần đấy mua 2 chai rượu vin- nô ngon nhất cuộn vào giấy. Xe ra, bọn tôi tặng cậu lái xe goòng 1 chai, còn 1 chai nhờ cậu ta mang vào tặng ông Xưởng trưởng.

Hai thằng bọn tôi bắt taxi chở 4 cuộn giấy về vui không gì tả xiết, vừa tim đập thình thịch…

Về nước bán các cuộn giấy ấy cho dân Đình Bảng, Bắc Ninh chuyên cuốn thuốc lá. Mỗi cuộn bán được 2000đ. Mỗi đứa hai cuộn, vị chi là 4000đ.

Để tiện so sánh:

Mỗi xe đạp “cuốc” khi ấy bán được ngót 800đ. Nghĩa là trị giá 2 cuộn giấy ấy bằng 5 cái xe đạp “cuốc”! (ít người, nếu không muốn nói là không có sinh viên nào về nước mang được 5 xe đạp)

Một xe máy SimSon của các anh đi Đức về bán được chưa đầy 4000đ.

Lương kỹ sư mới ra trường 63 đ. Còn trước đó phải hai năm (24 tháng) ăn lương tập sự chỉ có 85% x 63 đ là 53 đ 5 hào rưỡi thôi!

Thế là có hai cuộn giấy ấy tôi nằm nhà chờ công tác gần 1 năm không phải “ăn bám” các cụ thân sinh! Rồi thuốc lá “có cán” (loại More, Dunhill thời ấy “oach” lắm!) cắm miệng suốt ngày!

Hai cuộn giấy ấy đã “nuôi” tôi trong những ngày nằm nhà chờ đợi phân công công tác cho đến ngày đến với cầu Thăng Long…

Nếu mà mua nhà khi ấy thì 2 cuộn giấy đó thừa sức mua được căn nhà mặt phố!

Hơn 40 đã trôi qua! “Nhớ ơn” mãi 2 cuộn giấy ấy!

Thế là tôi đã kể với các bạn những năm tháng vừa tốt nghiệp phổ thông, đi du học, và sau khi về nước làm ở công trình cầu Thăng Long.

Xâu chuỗi 9 kỳ Chuyện thời du học để các bạn lớn tuổi có thể nhớ lại và các bạn trẻ hình dung ra về cả một giai đoạn lịch sử của thập niên 70 và 80 của thế kỷ XX. Một giai đoạn đầy gian khó với những sự kiện đáng nhớ, những chuyện cảm động và cả những chuyện có thật nhưng bây giờ nhiều bạn trẻ cứ nghĩ là “bịa, khôi hài”… mà mỗi người chúng ta đã trải qua.

Đến đây “Chuyện thời du học" xin tạm khép lại.

Đọc thêm

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 8): Đằng sau mặt tiền các nhà phố cổ

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 8): Đằng sau mặt tiền các nhà phố cổ
(PLVN) -  Lần trước tôi đã kể về sự “oai” khi có nhà ở phố cổ Hà Nội! Nhất là phố cổ bắt đầu từ chữ “Hàng”! Nhưng nếu có nhà ở Hàng Đào, Hàng Ngang, Hàng Đường thì sự “oai” phải tăng gấp đôi, gấp ba! Mà lại nhà mặt phố, có cửa hàng ở các phố này thì sự “oai” phải … thôi rồi! Khỏi phải nói!

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 7): Chuyện của người “Phố Cổ”!

Hà Nội chuyện cũ, chuyện mới (Kỳ 7): Chuyện của người “Phố Cổ”!
(PLVN) -  Những ai ở Hà Nội mà có nhà “phố cổ” hãnh diện lắm! Nhà ở phố cổ mà là phố bắt đầu từ chữ “Hàng” thì “oai” hơn! Nhưng nếu có nhà ở Hàng Đào, Hàng Ngang, Hàng Đường thì sự hãnh diện phải tăng gấp đôi, gấp ba! Mà lại nhà mặt phố ở các phố này thì sự hãnh diện còn tăng gấp nhiều lần nữa!

Theo chân du khách đi tìm khu nghỉ dưỡng Top 1 phố núi Sa Pa

Theo chân du khách đi tìm khu nghỉ dưỡng Top 1 phố núi Sa Pa
(PLVN) -  Nét đẹp mộc mạc , ban sơ, mê đắm du khách của vùng đất Sa Pa được bao trọn trong tầm view từ khu nghỉ dưỡng Sapa Jade Hill - điểm đến mà bất cứ du khách nào cũng phải lựa chọn khi đặt chân tới thành phố trong sương mù này .

BIM Group đồng hành cùng tổ chức Newborns Vietnam

Lễ ký kết giữa đại diện Newborns Vietnam – bà Suzanna Lubran và đại diện BIM Group – Bà Vũ Thanh Thủy - Giám đốc Marketing và Truyền thông đã diễn ra với sự chứng kiến của Đại sứ Anh quốc Gareth Ward, Phó GĐ BV Nhi và đại diện các viện Saint Paul, Phụ Sản Hà Nội, Hồng Ngọc và Chuyên gia y tế đến từ Anh Quốc.
(PLVN) -  Tối 22/6, Tập đoàn BIM Group và tổ chức Newborns Vietnam đã thực hiện lễ ký kết hợp tác tài trợ Chương trình Hồi sức sơ sinh tại phòng sinh NLS trước sự chứng kiến của Đại sứ Anh quốc tại Việt Nam và Bệnh viện Nhi Trung ương.

“Bật mí” chiến lược làm nên thành công của Acecook Việt Nam

“Bật mí” chiến lược làm nên thành công của Acecook Việt Nam
(PLVN) - Nhắc đến Acecook là nhắc đến một doanh nghiệp Nhật đã thành công trong việc định hình khẩu vị ăn mì của người Việt qua hương vị tôm chua cay. Đến nay, Acecook trở thành thương hiệu được tin dùng trong gần 30 năm hoạt động sản xuất, kinh doanh và luôn là đơn vị dẫn đầu thị trường mì ăn liền tại Việt Nam.

Ly kỳ truyền thuyết về bà thứ phi Phi Yến và hoàng tử Cải ở Côn Đảo

Ly kỳ truyền thuyết về bà thứ phi Phi Yến và hoàng tử Cải ở Côn Đảo
PLVN- Hàng trăm năm qua, người dân Côn Đảo (Bà Rịa – Vũng Tàu) vẫn lưu truyền truyền thuyết về bà Phi Yến và hoàng tử Cải, gắn liền 2 di tích miếu Bà An Hải và miếu Cậu. Họ cho rằng đó chính là nguồn gốc của câu ca dao “Gió đưa cây cải về trời, rau răm ở lại chịu lời đắng cay”. Truyền thuyết dân gian này dù tương phản với thực tế lịch sử nhưng điều thú vị là nó vẫn sống mãi theo thời gian.

Báo chí – Nhịp cầu nối những đảo xa

Báo chí – Nhịp cầu nối những đảo xa
(PLVN) - Hình ảnh những nhà báo vai ba lô, máy ảnh, máy quay hòa vào đoàn quân lên đường ra Trường Sa như nhắc nhớ đến một th ời đạn bom, cả nước cùng ra trận. Hơn thế nữa, đằng sau những trang viết là tình cảm sâu nặng của các nhà báo với những con người nơi đầu sóng.

Đại hội đồng cổ đông Hoàng Quân 2022: Thông qua kế hoạch phát hành hơn 100 triệu cổ phiếu

Đại hội đồng cổ đông Hoàng Quân 2022: Thông qua kế hoạch phát hành hơn 100 triệu cổ phiếu
(PLVN) - Ngày 18/6, Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) Công ty CP Tư vấn – Thương mại – Dịch vụ Địa ốc Hoàng Quân (HoSE: HQC) thông qua các báo cáo, tờ trình của Hội đồng quản trị (HĐQT), thông qua các kế hoạch kinh doanh. Đồng thời, phiên thảo luận nóng hơn bao giờ hết với những vấn đề thắc mắc của các cổ đông xung quanh việc phát hành 100 triệu cổ phiếu huy động 1.000 tỉ đồng.

Tăng trưởng xanh: Mục tiêu xuyên suốt của Thừa Thiên - Huế

Nhiều doanh nghiệp, nhà máy trên địa bàn Thừa Thiên- Huế đang áp dụng kỹ thuật công nghệ cao vào các hoạt động sản xuất.
(PLVN) - Hiện nay, Việt Nam cũng như nhiều nước trên thế giới đã đặt mục tiêu tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Trong xu thế đó, Thừa Thiên - Huế là một trong những tỉnh, thành đã bắt nhịp và đang tìm cách kết nối, hội tụ nguồn lực để thực hiện.

longformPGS.TS.BS Đậu Xuân Cảnh: Việt Nam và giấc mơ cường quốc về dược liệu

PGS.TS.BS Đậu Xuân Cảnh: Việt Nam và giấc mơ cường quốc về dược liệu
(PLVN) -  “Từ một nước thiếu lương thực, Việt Nam đã trở thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới, mang về hàng tỷ USD mỗi năm. Tương tự với cà phê, chúng ta cũng là nước sản xuất hàng đầu. Tôi mong muốn, trong tương lai không xa, Việt Nam sẽ trở thành một cường quốc về dược liệu. Những sản phẩm từ dược liệu cũng như nền Đông Y của chúng ta sẽ được cả thế giới biết đến và đón nhận”, Thầy thuốc Nhân dân, PGS TS BS Đậu Xuân Cảnh – Chủ tịch Hội Đông Y Việt Nam chia sẻ.

Hải Phòng: Chuyện cây đại di sản hơn 400 tuổi bên hồ An Biên

Hải Phòng: Chuyện cây đại di sản hơn 400 tuổi bên hồ An Biên
(PLVN) - Trải qua hơn 400 năm, cây đại vẫn uy nghi, xanh tốt và hoa lá quanh năm. Người dân ở đây xem cây đại như biểu tượng của làng mình! Trong những vui buồn, cưới hỏi, ra khơi thuở xưa, người làng đều có chút lễ ra trình “cụ”… Đó là cây đại di sản tại miếu cổ An Đà ở phường Đằng Giang, quận Ngô Quyền, TP Hải Phòng.

Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân Lý Sơn

Cảnh sát biển đồng hành với ngư dân Lý Sơn
(PLVN) - “Cảnh sát biển đồng hành cùng ngư dân” là mô hình mang tính đặc thù riêng của lực lượng Cảnh sát biển, được triển khai từ năm 2017. Từ mô hình này, ngư dân không chỉ yên tâm phát triển kinh tế mà còn tích cực tham gia bảo vệ chủ quyền, gìn giữ an ninh, trật tự trên các vùng biển đảo của Tổ quốc.

Đại ca giang hồ được người Sài Gòn thờ cúng như Thành Hoàng

Đại ca giang hồ được người Sài Gòn thờ cúng như Thành Hoàng
(PLVN) - Đình làng xưa nay được biết đến là nơi thờ vị thần Thành Hoàng và những bậc tiền nhân có công lao với làng xã. Nhưng giữa đất Sài Gòn lại có một ngôi đình cổ xưa thờ một đại ca giang hồ. Ấy là đình Nhơn Hòa (phường Cầu Ông Lãnh, Quận 1, TP Hồ Chí Minh) - nơi thờ Cậu Hai Miên (tức Huỳnh Công Miên).

Bất động sản Đại An Lộc mạo danh công ty lớn dụ khách hàng mua đất?

Bất động sản Đại An Lộc mạo danh công ty lớn dụ khách hàng mua đất?
(PLVN) - “Công ty em là nhà phân phối duy nhất của tập đoàn Đại Phúc để bán các sản phẩm tại dự án Diên Hồng trên đường Nguyễn Văn Linh, Bình Chánh. Công ty em có dự án nằm liền kề, bên cạnh dự án Vạn Phúc City khoảng 600 nền, trong dự án có đầy đủ trường học, bệnh viện với giá khoảng 13 đến 15 triệu đồng 1 m ² …”. Đó là những lời khẳng định “mỹ miều” từ nhiều nhân viên bán hàng của Công ty CP Đầu tư Kinh doanh Bất động sản Đại An Lộc đóng tại đường Lam Sơn, quận Tân Bình, TP Hồ Chí Minh.

Chốn thâm sơn cùng cốc nơi Lý Quốc Sư từng tu tập

Chốn thâm sơn cùng cốc nơi Lý Quốc Sư từng tu tập
(PLVN) - Đó là hang Chùa Thượng ở xã Ngọc Lương (huyện Yên Thủy, tỉnh Hòa Bình) - một di tích, thắng cảnh đã được tỉnh Hòa Bình xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh. Tương truyền đây là nơi Lý Quốc Sư - tức ngài Không Lộ thiền sư, bậc đại danh y triều Lý đã từng tu tập, làm thuốc chữa khỏi bệnh cho Vua Lý và chữa bệnh giúp dân.

Ravi: Áp dụng tiêu chuẩn quốc tế trong phát triển nghỉ dưỡng xanh

Ravi: Áp dụng tiêu chuẩn quốc tế trong phát triển nghỉ dưỡng xanh
(PLVN) -  Gần 100% du khách trả lời mong muốn được nghỉ dưỡng tại những địa điểm lưu trú sinh thái và bền vững với môi trường tự nhiên ít nhất một lần. Đây là kết quả khảo sát được Công ty Du lịch Kỹ thuật số Booking.com thực hiện trực tuyến gần đây tại Việt Nam.

Từ bản quy hoạch “xanh” tới mô hình phát triển kinh tế bền vững của BIM Group tại Ninh Thuận

Từ bản quy hoạch “xanh” tới mô hình phát triển kinh tế bền vững của BIM Group tại Ninh Thuận
(PLVN) - Cam kết đạt mức thải ròng bằng 0 vào năm 2050 của Việt Nam tại sự kiện COP26 là dấu mốc quan trọng về phát triển bền vững trong chiến lược vĩ mô của nước ta. Một trong những sự cụ thể hóa chính là bản Dự thảo Quy hoạch điện VIII (QHĐ8) đang trình chính phủ phê duyệt. Không đứng ngoài xu thế đó, từ năm 2006, BIM Group đã phát triển một tổ hợp kinh tế xanh tại Ninh Thuận và gặt hái được những kết quả nhất định.