Nói "chốn thâm sơn cùng cốc" ấy là chỉ nơi này thuở xa xưa, còn ngày nay nơi đây đã trở thành một vùng cảnh quan sơn thủy hữu tình của xã nông thôn mới, một địa chỉ du lịch văn hóa tâm linh được nhiều du khách gần xa ưa thích...
Hang chùa Thượng tọa lạc tại một vùng thiên nhiên vô cùng kỳ thú: hang lọt thỏm trong một hòn núi cây cối quanh năm xanh tốt, người dân cho biết trên rừng có rất nhiều loại cây thuốc quý, hiếm. Cửa hang nhìn ra một đầm nước rộng chỉ chừng vài trăm mét nhưng kéo dài phải dăm ba cây số tạo thành một vùng non xanh nước biếc bát ngát dặm dài.
 |
Trước mặt hang chùa Thượng là một vùng trời nước bao la bát ngát, muốn vào hang lễ chùa phải đi qua một chuyến đò ngang... |
Mùa này nước lớn, đến được hang phải đi đò qua đầm nước đầy ăm ắp, nước xanh trong mát, phong cảnh rất trữ tình. Vào mùa khô, đầm nước cạn chỉ còn đến bắp chân, người dân có thể lội qua. Điều đặc biệt là đầm nước nơi đây quanh năm trong mát và chưa bao giờ bị cạn kiệt.
Tương truyền vào thế kỷ 11, Không Lộ thiền sư - một bậc chân tu, đại danh y triều Lý đã chọn hang chùa Thượng làm nơi tu tập và làm thuốc cứu dân. Truyền rằng khắp vùng núi rừng Ngọc Lương, Yên Trị đều in dấu chân bậc thánh tăng, đại danh y kiệt xuất đi vào rừng tìm cây thuốc quý... Hiện trong hang Chùa Thượng cũng có một dấu chân bằng đá của các bậc tiền nhân để lại...
 |
Chùa Thượng thờ Ngài Không Lộ thiền sư. |
Về cuộc đời của Không Lộ thiền sư, có rất nhiều giai thoại mang màu sắc huyền thoại về tài năng, đức độ cũng như y thuật của bậc Thánh tăng. Truyền thuyết dân gian kể về Ngài như một ông khổng lồ có khả năng đạp mây bay trên không trung, hay đi như lướt trên mặt nước. Nhân dân truyền tụng Ngài bằng cái tên ông Khổng Minh Không.
Chính sử có ghi việc Ngài sang xứ Bắc quyên đồng về đúc chuông các ngôi chùa nổi tiếng nước Nam có từ thời Lý như chùa Quỳnh Lâm (Quảng Ninh), chùa Keo (Thái Bình), chùa Cổ Lễ (Nam Định)... Huyền tích dân gian kể câu chuyện ông Khổng Minh Không quần áo nâu, chống gậy, vai đeo tay nải, đầu đội nón lá vào kho nhà Tống chỉ lấy đúng một tay nải đồng. Thế nhưng đến khi Ngài lên thuyền về nước Nam thì mọi thuyền xứ Bắc đều chìm, không thuyền nào chở nổi sức nặng của Ngài.
Ông Khổng Minh Không bèn ngả nón lá làm thuyền, lấy gậy làm chèo băng băng như đạp mây lướt gió. Số đồng trong tay nải Ngài mang về sau này đủ để đúc An Nam tứ đại khí. Ngài cũng được mệnh danh là ông tổ của nghề đúc đồng.
Về y thuật, y đức, ngài Không Lộ thiền sư từng chữa khỏi bệnh cho Vua Lý nên được phong là Lý Quốc Sư; ngoài ra Ngài cũng làm thuốc chữa bệnh cho dân lành. Không chỉ là một bậc Thánh tăng, một bậc đại danh y, Không Lộ còn là một thi nhân với nhiều bài thơ nổi tiếng mang đậm dấu ấn nền văn hóa Đại Việt.
Hiện tại hang chùa Thượng có bức tượng cổ Ngài Không Lộ, bát hương cổ tương truyền có từ thời Lý. Trên vách đá trong hang còn in dấu chân của các bậc tiền nhân.
Cùng ngắm cảnh sắc độc đáo của di tích lịch sử hang Chùa Thượng:
 |
Bức tượng Ngài Không Lộ thiền sư. |
 |
||||||||
Bằng xếp hạng hang Chùa Thượng Di tích lịch sử cấp tỉnh.
|
