“Bà đỡ” pháp luật của những người “có” HIV

LS. Trịnh Quang Chiến đến nhà tư vấn cho nạn nhân
LS. Trịnh Quang Chiến đến nhà tư vấn cho nạn nhân
(PLO) - 10 năm qua, ít ai biết rằng có một tổ chức xã hội vẫn âm thầm đồng hành cùng những người nhiễm HIV/AIDS, trợ giúp, củng cố cho họ kiến thức về pháp luật, giúp họ “gỡ rối” tâm tư và vượt qua mọi trở ngại của cuộc sống… Đó chính là Trung tâm Tư vấn pháp luật và chính sách y tế, HIV/AIDS, Hội Luật gia Việt Nam.
Cần kiến thức pháp luật để tự bảo vệ mình
Người đưa ra ý tưởng thành lập cũng như có nhiều công sức xây dựng Trung tâm Tư vấn pháp luật và chính sách y tế, HIV/AIDS là bác sỹ, Luật gia Trịnh Thị Lê Trâm, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế - Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật và chính sách y tế, HIV/AIDS…
Bác sỹ Trịnh Thị Lê Trâm cho biết, là một người tham gia xây dựng nhiều chính sách cho người nhiễm HIV/AIDS ngay từ những ngày đầu dịch bệnh xuất hiện và bùng phát ở Việt Nam, và cũng là người chấp bút xây dựng Dự thảo Luật Phòng, chống HIV/AIDS, bà quá hiểu nỗi khó khăn và những vướng mắc mà người nhiễm và ảnh hưởng bởi HIV/AIDS gặp phải trong thực tế, từ việc bị đe dọa mất việc làm đến các xâm phạm quyền thừa kế, nhà ở, học hành; đặc biệt là sự kỳ thị và phân biệt đối xử trong cộng đồng, xã hội và chính từ gia đình họ. 
Trong khi đó, những người nhiễm và bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS gần như “mù tịt” thông tin về HIV/AIDS cũng như các kiến thức pháp luật để có thể tự bảo vệ mình. Chính vì lẽ đó, bà đã nghĩ đến việc sẽ thành lập một Trung tâm để có thể hỗ trợ, giúp đỡ người nhiễm giải quyết mọi khó khăn, vướng mắc này…
Hình thành ý tưởng từ rất sớm nhưng phải đến cuối năm 2004, bác sỹ Trịnh Thị Lê Trâm mới có điều kiện thực hiện ý tưởng của mình (sau khi đã nghỉ hưu). Vốn có quan hệ và sự thiện cảm đối với nhiều tổ chức trong, ngoài nước, bà Trâm đã đặt vấn đề với một số tổ chức rồi viết Dự án gửi Hội Luật gia Việt Nam xem xét. Được sự ủng hộ của tổ chức chính trị xã hội, nghề nghiệp này, bà Trâm và những người có chung chí hướng, tâm huyết đã cùng góp tiền, góp sức gây dựng Trung tâm. 
Những ngày  đầu Trung tâm ra đời, bà Trâm cho biết trụ sở không có, Trung tâm phải tìm thuê trụ sở, mang máy tính từ nhà đến để làm việc. Ban Giám đốc Trung tâm thì chấp nhận làm không lương; thậm chí phải ứng tiền túi ra để trả lương cho nhân viên. Sau khi tiếp cận được với các Dự án, bộ máy Trung tâm mới dần hình thành và đi vào hoạt động ổn định (đầu năm 2005). 
Theo đó, các lĩnh vực mà Trung tâm tư vấn bao gồm: Các kiến thức cơ bản về HIV/AIDS (đường lây truyền HIV, cách phòng tránh lây nhiễm HIV, chăm sóc, điều trị cho người nhiễm HIV, điều trị thuốc kháng ARV, các biện pháp can thiệp giảm tác hại trong dự phòng lây nhiễm HIV…); các lĩnh vực pháp luật mà người nhiễm HIV, người có nguy cơ cao lây nhiễm HIV có thể gặp phải trong cuộc sống về hình sự, dân sự, lao động – việc làm, hôn nhân – gia đình, giáo dục – đào tạo, bảo trợ xã hội, bảo hiểm y tế, hành chính…
Tuy phải hoạt động trong một hoàn cảnh khó khăn như vậy nhưng thông qua các hoạt động: Tư vấn trực tiếp, tư vấn qua điện thoại, trợ giúp pháp lý lưu động..., Trung tâm đã hỗ trợ, đảm bảo nhiều lợi ích hợp pháp của người nhiễm, góp phần ổn định trật tự xã hội, trở thành chỗ dựa vững chắc về pháp lý cho người nhiễm, đặc biệt làm giảm đáng kể sự kỳ thị, phân biệt đối xử đối với người nhiễm và những người bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS…
“Gỡ rối” tâm tư, vượt qua mọi rào cản
Nói đến vấn đề kỳ thị và phân biệt đối xử với người nhiễm, Luật gia Trịnh Thị Lê Trâm bỗng trầm ngâm ngẫm ngợi rồi hồi tưởng về quá khứ… Ngày ấy đã xa xôi lắm rồi… Đó là thời điểm cuối năm 2006 đầu năm 2007, khi Luật Phòng, chống HIV/AIDS vừa được ban hành. 
Lúc bấy giờ người dân còn chưa hiểu biết nhiều về HIV/AIDS nên sự kỳ thị và phân biệt đối xử với người nhiễm vẫn còn rất nặng nề. Nhận được thông tin phản ánh về một trường hợp thanh niên trẻ tuổi ở Đ.A (Hà Nội) nhiễm HIV bị gia đình làm một cái chòi trên một ngọn cây ở để tránh lây nhiễm HIV/AIDS cho những người khác trong gia đình, đích thân bà Trâm đã dẫn một nhóm cán bộ tư vấn của Trung tâm tìm đến nhà nạn nhân nọ. 
Sau khi nghe một đồng đẳng viên tư vấn, mẹ nạn nhân đã ôm chầm lấy cô tư vấn viên khóc nức nở… Còn cha nạn nhân thì lầm lũi ra ngoài đạp đổ căn chòi, mang đồ đạc, quần áo của con vào nhà…
Là một trong những chuyên gia tư vấn, trợ giúp pháp lý của Trung tâm từ những ngày đầu thành lập, Luật sư Trịnh Quang Chiến cũng không thể nào quên hành trình trường kỳ đầy gian khổ để “gỡ vướng” về pháp lý cho các thân chủ của mình. Hồ sơ vụ việc ngày càng dày lên, anh càng thấu hiểu nhiều hơn về cảnh ngộ đáng thương của các nạn nhân. 
Đó cũng là lý  do vì sao anh và các đồng nghiệp của mình lại gắn bó với công việc mà nhiều người cho là “vô bổ” này. Và mỗi giọt nước mắt được lau khô đi là một nụ cười tỏa sáng, là hàng trăm, hàng ngàn số phận được cứu rỗi. 
Trong hàng trăm, hàng ngàn vụ việc hỗ trợ người nhiễm, Luật sư Trịnh Quang Chiến không thể nào quên vụ việc xảy ra tại một trường tiểu học của tỉnh Hưng Yên. Đó là trường hợp của một cậu bé được sinh ra bởi một người mẹ nhiễm HIV/AIDS. Biết cậu bé bị nhiễm HIV, đồng loạt phụ huynh có con em theo học trong trường đã làm đơn phản đối việc nhà trường cho cậu bé đi học. 
Nhờ chính quyền can thiệp, mãi tận đến lúc bước sang tuổi thứ 9 cậu bé mới được đến trường. Nhưng vừa bước chân vào lớp học, cậu đã nhận được rất nhiều phản ứng không tốt từ phía phụ huynh và học sinh. Trước sức ép từ phía phụ huynh, nhà trường đành tiếp tục cho cậu bé nghỉ học thêm 01 năm nữa. 
Trước sự bất công này, gia đình đã tìm đến Trung tâm Tư vấn pháp luật và chính sách y tế, HIV/AIDS nhờ hỗ trợ. Khi nhận được lời kêu cứu của gia đình cậu bé, Trung tâm đã hướng dẫn gia đình làm đơn gửi các cấp chính quyền, ban, ngành liên quan kêu cứu. Nhờ sự tác động này, nhà trường buộc phải tiếp nhận em. 
Nhưng đến khi năm học mới bắt đầu, các phụ huynh đồng loạt bảo nhau cho con em mình nghỉ học. Vì không thể tổ chức học cho 01 học sinh, nhà trường đành phải cho cậu bé nghỉ học. Đến lúc này, các cán bộ Trung tâm Tư vấn pháp luật và chính sách y tế, HIV/AIDS lại phải can thiệp bằng cách đề nghị chính quyền địa phương ra văn bản yêu cầu nhà trường phải tổ chức cuộc họp gấp có sự tham gia của các phụ huynh. Sau khi nghe các chuyên gia y tế và pháp luật phân tích, giải thích, nhà trường cũng như các bậc cha mẹ đã nhận thức được mọi vấn đề và tiếp tục cho con em đi học…
Lời kết
Chính vì bị xã hội kỳ thị và phân biệt đối xử, các vụ việc liên quan đến người nhiễm HIV đã phức tạp càng phức tạp và kéo dài hơn, dẫn đến các chuyên gia y tế và pháp luật phải “lao tâm, khổ tứ” nhiều hơn. Nhưng không ngại khó, ngại khổ, họ vẫn cần mẫn bám sát các thân chủ của mình trên con đường đi tìm công lý, kể cả không được nhận một đồng thù lao, kể cả phải bỏ cả tiền túi để khuyến khích các nạn nhân đến nhận tư vấn, hỗ trợ... Và cuối cùng, chiến thắng đã mỉm cười với họ. Đó cũng là những bó hoa mà cuộc sống đã ban tặng cho họ… 
Kết quả sau 10 năm thành lập, Trung tâm tư vấn pháp luật và chính sách y tế, HIV/AIDS đã tư vấn cho trên 16.000 trường hợp; trợ giúp pháp lý cho hơn 10.000 vụ việc, trong đó số vụ việc giải quyết thành công chiếm tỷ lệ rất cao. Được sự hỗ trợ của Ban quản lý Dự án thành phần VUSTA – Dự Án Quỹ Toàn cầu, ngày 1/12/2014, Trung tâm tư vấn pháp luật và chính sách về y tế, HIV/AIDS đã khai trương đường dây tư vấn pháp luật miễn phí 18001029. Tính từ ngày 3/2/2014 đến ngày 25/3/2015, đường dây 18001029 đã tư vấn trợ giúp pháp lý miễn phí qua điện thoại cho 799 khách hàng.

Đọc thêm

Xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam thực sự của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng

PGS.TS Vũ Văn Phúc, Phó Chủ tịch Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương, nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản
(PLVN) - Xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam là quy luật phát triển tất yếu, là nguyện vọng và sự lựa chọn của Nhân dân. Sự lãnh đạo của Đảng là yếu tố then chốt để bảo đảm tính Đảng, tính định hướng xã hội chủ nghĩa trong việc xây dựng và vận hành Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật Hội thảo tham vấn ý kiến về đề xuất sửa đổi Nghị định hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật Hội thảo tham vấn ý kiến về đề xuất sửa đổi Nghị định hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa
(PLVN) -Thực hiện Chương trình hỗ trợ pháp lý liên ngành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa giai đoạn 2021-2025 và Đề án về nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp giai đoạn 2021-2030 năm 2024, chiều ngày 04/11/2024, Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật tổ chức Hội thảo tham vấn ý kiến về việc sửa đổi, bổ sung Nghị định số 55/2019/NĐ-CP ngày 26/4/2019 của Chính phủ về hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tại thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng.

Tổ chức đấu giá Quyền sử dụng đất tại Khu đất dịch vụ Đông Đạo, phường Đồng Tâm, thành phố Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc

Đồng chí Phùng Huy Thọ - Đấu giá viên, phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Dịch vụ đấu giá tài sản tỉnh Vĩnh Phúc điều hành cuộc bán đấu giá
(PLVN) - Căn cứ Quyết định số 22/QĐ-TNMT ngày 18/9/2024 của Phòng Tài nguyên và Môi Trường về việc phê duyệt kết quả lựa chọn đơn vị thực hiện đấu giá QSD đất đối với 05 thửa đất thuộc dự án: Khu đất dịch vụ Đông Đạo, phường Đồng Tâm, thành phố Vĩnh Yên; Hợp đồng dịch vụ đấu giá quyền sử dụng đất số 24/2024/HĐ-DVĐGQSDĐ ngày 23/9/2024 ký giữa Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản tỉnh Vĩnh Phúc với Phòng Tài Nguyên và Môi Trường thành phố Vĩnh Yên. Vừa qua, Trung tâm dịch vụ đấu giá tài sản tỉnh Vĩnh Phúc tổ chức bán đấu giá thành công 5/5 ô đất với tổng giá khởi điểm là 17.316.000.000 đồng.

Hơn 400 học sinh tham dự phiên tòa xét xử lưu động tại Lào Cai

Hơn 400 học sinh tham dự phiên tòa xét xử lưu động tại Lào Cai
(PLVN) -  Ngày 4/11/2024, tại Trường THCS Bắc Cường, Tòa án nhân dân Thành phố Lào Cai đã tổ chức phiên tòa xét xử lưu động vụ án hình sự mua bán, tàng trữ trái phép chất ma túy. Phiên tòa có sự tham dự của cán bộ, giáo viên và hơn 400 học sinh trường THCS Bắc Cường, thành phố Lào Cai.

Đoàn công tác của Bộ Tư pháp tham dự Hội nghị chuyên gia pháp luật Châu Á lần thứ 12

Đoàn công tác của Bộ Tư pháp tham dự Hội nghị chuyên gia pháp luật Châu Á lần thứ 12
(PLVN) -Nhận lời mời của Bộ trưởng Lập pháp Chính phủ Hàn Quốc, trong khuôn khổ chuyến thăm và làm việc tại Hàn Quốc, ngày 01/11/2024, Đoàn công tác của Bộ Tư pháp do Thứ trưởng Nguyễn Khánh Ngọc làm Trưởng đoàn đã tham dự Hội nghị chuyên gia pháp luật Châu Á lần thứ 12 (ALES 12) tại Seoul, Hàn Quốc.

Bình Định ban hành Quy chế phối hợp trong quản lý nhà nước về đăng ký biện pháp bảo đảm bằng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất

Ảnh minh họa
(PLVN) - UBND tỉnh Bình Định vừa ban hành Quy chế phối hợp trong quản lý nhà nước về đăng ký biện pháp bảo đảm bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất nhằm kịp thời giải quyết các yêu cầu của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn về đăng ký biện pháp bảo đảm.

Khởi công xây dựng "Mái ấm Tư pháp" tại Lào Cai

Khởi công xây dựng "Mái ấm Tư pháp" tại Lào Cai

(PLVN) -  Ngày 1/11/2024, tại thôn Nậm Lòn, xã Cốc Lầu, huyện Bắc Hà đã diễn ra lễ khởi công xây dựng nhà "Mái ấm Tư pháp" cho ông Hầu Seo Dỉ - Công chức Tư pháp - Hộ tịch xã Cốc Lầu bị sập và hư hỏng hoàn toàn căn nhà cấp 4 mới xây do ảnh hưởng của cơn bão số 3 gây ra.

Sửa đổi quy trình ban hành văn bản pháp luật, tạo thuận lợi cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội

TS. Đinh Văn Minh, Nguyên Vụ trưởng Vụ Pháp chế- Thanh tra Chính phủ
(PLVN) - Nên xem xét lại cách quy định như hiện nay chỉ cho phép Chính phủ quy định chi tiết những điều khoản được xác định ngay trong luật. Thực tế xây dựng các văn bản hướng dẫn đã gặp không ít khó khăn từ quy định này và để không bị “bó tay” trước yêu cầu thực tiễn đặt ra trong quá trình triển khai luật, các Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành với tên gọi là “các biện pháp bảo đảm thi hành”. Điều này cần được cân nhắc, điều chỉnh trong thời gian tới để tránh tình trạng "tự trói tay" mình rồi lại phải cố gắng "tự giải thoát" như hiện nay

Cán bộ Tư pháp - Hộ tịch Dương Chính Nghĩa 20 năm tận tuỵ với tư pháp cơ sở

Anh Dương Chính Nghĩa 20 năm tận tụy với công việc tư pháp ở cơ sở.
(PLVN) - Anh Dương Chính Nghĩa, công chức tư pháp - hộ tịch xã Tượng Sơn, huyện Thạch Hà (Hà Tĩnh) đã có gần 20 năm gắn bó với công việc tư pháp - hộ tịch ở cơ sở. Với địa bàn rộng, đông dân cư nhưng anh Nghĩa luôn tâm huyết, trách nhiệm, yêu nghề, nỗ lực hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao và luôn là “lá cờ đầu” triển khai các mô hình điểm về phổ biến, giáo dục pháp luật tại Hà Tĩnh.

Bạc Liêu: Bồi dưỡng, tập huấn kiến thức về nghiệp vụ giám định tư pháp

Bạc Liêu: Bồi dưỡng, tập huấn kiến thức về nghiệp vụ giám định tư pháp
(PLVN) - Ngày 2/11, Sở Tư pháp tỉnh Bạc Liêu chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp tổ chức lớp bồi dưỡng nghiệp vụ giám định tư pháp cho cán bộ, công chức, viên chức làm công tác giám định tư pháp trên địa bàn tỉnh, nắm rõ các quy định của pháp luật về giám định tư pháp, một số kỹ năng pháp lý cơ bản, cần thiết của người giám định viên tư pháp.

Chủ quyền nhân dân trong xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam

GS.TS Trần Ngọc Đường, Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội
(PLVN) - Tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ quyền nhân dân xuyên suốt trong tư duy lý luận và quan điểm, đường lối của Đảng ta về xây dựng nhà nước, từ nhà nước dân chủ nhân dân, rồi nhà nước chuyên chính vô sản và hiện nay là nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Cốt lõi trong quan điểm về chủ quyền nhân dân là tư tưởng chính quyền thuộc về nhân dân.