Ứng dụng xe công nghệ 'thu phí nền tảng' móc túi khách hàng?

Từ đầu năm đến nay, ngoài giá cước tính theo số km di chuyển, khách hàng dùng các ứng dụng gọi xe công nghệ Grap và Be phải trả thêm phí sử dụng nền tảng ít nhất từ 2.000 đồng cho mỗi chuyến đi.

Phụ phí được thu như nào?

Grab là ứng dụng đầu tiên thu phí nền tảng từ ngày 19/2/2020. Mức phí nền tảng đối với xe hai bánh là 1.000 đồng và xe 4 bánh là 2.000 đồng trên mỗi chuyến xe. Riêng dịch vụ giao hàng GrabExpress là 3.000 đồng.

Chẳng hạn, khi khách hàng đặt dịch vụ gọi xe GrabCar với cước phí là 60.000 đồng, kết thúc hành trình khách sẽ phải trả thêm 2.000 đồng phí nền tảng nên sẽ thanh toán cho tài xế tổng cộng 62.000 đồng. Số tiền này được tính vào cước phí di chuyển của hành khách, sau đó khấu trừ qua ví tài khoản của đối tác tài xế. Điều đáng nói là số tiền này không được hiển thị khi khách đặt xe mà chỉ có tài xế biết được việc hành khách bị thu loại phí này qua tài khoản của họ.

Không riêng Grab, Be cũng triển khai thu phí nền tảng từ đầu tháng 4/2020 với tất cả các dịch vụ beBike, beCar, beDelivery, be đi chợ, thuê xe theo giờ… Mức phí này được tính là trên 6% trên tổng số tiền khách phải trả cho mỗi cuốc xe.

Là một khách hàng thân quen của Grab khi sử dụng tới khoảng 30 chuyến xe GrabBike mỗi tháng cho việc đi lại, tuy nhiên, khi nghe PV đề cập việc thu phí nền tảng, chị Giáp Quỳnh Anh, sinh viên của một trường Đại học trên địa bàn Hà Nội tỏ ra khá bất ngờ và cũng không hề biết mình bị thu khoản phí trên.

Chị Thu Hiền, nhân viên của một công ty có trụ sở tại phố Nguyễn Thái Học (Hà Nội) cho biết, hàng ngày, Grab là phương tiện đi làm chính của chị. Trung bình một tháng cả đi và về chị sẽ đi khoảng 40 - 50 chuyến. Tuy nhiên, trong các chuyến đi, chị thường không để ý đến cơ cấu giá thành mà chỉ quan tâm đến mức giá trong các khung giờ cao điểm, thấp điểm và ngày mưa.

Theo chị Hiền, chị đã từng tra cơ cấu giá cước chuyến đi trên ứng dụng Grab. Tuy nhiên, thông tin Grab đưa tới cho người dùng chỉ là một số yếu tố chung chung như: Giá cước 2km đầu, sau 2km đầu tiên, phụ thu khi thay đổi lộ trình, phụ phí theo khung giờ tại Hà Nội và các tỉnh thành... chứ không hề có khoản phí nền tảng.

Chị Hiền cho biết: “Nhà tôi từ khu cầu Thăng Long lên Nguyễn Thái Học, mỗi chuyến đi phụ phí 2.000 đồng có thể không đáng là bao so với giá cước tính theo km. Nhưng việc Grab thu thêm khoản phí này thì hàng tháng tôi mất thêm hơn trăm nghìn đồng cho hơn 50 chuyến đi. Như vậy thì thiệt thòi cho tôi”.

Theo tìm hiểu của PV, trước khi triển khai thu phí nền tảng, Công ty TNHH Grab Việt Nam đã thông tin trên trang web của mình không thông qua tin nhắn trên ứng dụng để hành khách được biết.

Mức thu không có cơ sở?

Theo các chuyên gia, việc các hãng xe công nghệ như Grab, Be thu thêm khoản phí ngoài giá dịch vụ là trái phép.

Theo ông Trịnh Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Quản lý cạnh tranh - Bộ Công Thương cho biết, việc đưa ra mức phí bao nhiêu thuộc thẩm quyền nghiên cứu của Bộ Tài chính khi đánh giá việc hoạt động kinh doanh của các đơn vị, doanh nghiệp, trong đó có Grab. “Còn mức phí khi đã đưa ra thì chắc chắn phải có thông báo đến đối tượng bị áp dụng. Tuy nhiên, để đánh giá có hợp lý hay không thì cần có thời gian nghiên cứu, trải nghiệm và có sự phản hồi từ phía khách hàng”, ông Tuấn nói.

Trong khi đó, trao đổi với báo chí, Thứ trưởng Bộ Tài chính Tạ Anh Tuấn cho rằng, khoản thu của Grab không thuộc vào khoản thu của ngân sách nhà nước. Theo mục đích thu để sử dụng vào việc nâng cấp ứng dụng, gia tăng trải nghiệm, mức bảo vệ cho khách hàng và tăng phúc lợi cho đối tác tài xế thì “đây đang thể hiện là một loại dịch vụ”.

“Đã là dịch vụ thì đó là thỏa thuận giữa khách hàng và hãng xe bằng hành động có quyết định đi hay không với mức phí đó. Còn tiền thuế sẽ tính vào doanh thu của Grab chứ không nhìn vào khoản phí nền tảng để đánh giá có thu đúng hay không”, ông Tuấn cho hay.

Trả lời báo chí, ông Trương Quốc Hùng - Tổng Giám đốc Công ty CP Phát triển thương mại và Du lịch quốc tế Ngôi Sao - Vic Taxi cho rằng: Chi phí cho nền tảng kết nối đã nằm trong chi phí hàng hóa dịch vụ, người bán hàng hóa dịch vụ tính toán chi phí này nằm trong giá bán sản phẩm.

Grab đang bán dịch vụ vận tải, trong dịch vụ này thì những chi phí để Grab dùng nền tảng kết nối với hành khách phải do bên vận tải chi trả. Khi Grab muốn hoàn vốn thu lại chi phí kết nối phải cơ cấu vào chi phí vận tải chứ không thể thu khoản riêng là phí nền tảng. Như vậy, trong cả hai trường hợp nêu trên việc Grab tách ra để thu phí nền tảng của hành khách là không có cơ sở”.

Ông Hùng cho biết thêm: “Taxi truyền thống hay taxi công nghệ chỉ khác nhau phương thức kết nối với hành khách. Taxi truyền thống điều hành bằng tổng đài, bộ đàm cũng là nền tảng công nghệ. Đây có thể coi là “bài” để lách thuế, bởi phí nền tảng thuộc lĩnh vực công nghệ thông tin nên đang được miễn 10% thuế VAT”.

Còn theo ông Nguyễn Công Hùng, Chủ tịch Hiệp hội Taxi Hà Nội: “Grab đã thu của tài xế 28,3% rồi lại thu tiếp của khách hàng 2.000 đồng phí nền tảng trên mỗi chuyến xe là điều vô lý. Nếu như taxi mà thu thêm phí khấu hao xe 2.000 đồng/cuốc hay phí tiền đàm sẽ ngay lập tức gặp phản ứng của khách hàng.

Bản thân Grab hay các hãng ứng dụng gọi xe không đầu tư phương tiện mà chỉ đầu tư nền tảng công nghệ để kết nối thì lấy cơ sở nào, tính toán giá thành ra sao để thu 28,3% của tài xế? Trong khi đó, chủ phương tiện ngoài chịu 28,3% còn phải chịu thuế thu nhập cá nhân, thuế VAT. Việc thu thêm loại phí này là không được phép và không công bằng với khách hàng. Đối với taxi kể cả tính tiền bằng phần mềm vẫn phải đăng ký kê khai giá cước”.

Theo Luật sư Phạm Kỳ Dương - Văn phòng luật sư Giang Thanh thì sản phẩm của Grab, Be là ứng dụng, khách hàng sử dụng dịch vụ đã trả tiền cước cho bên vận tải và bên vận tải gửi lại phần chiết khấu cho Grab, Be. Grab, Be đang kinh doanh vận tải nên việc đầu tư ứng dụng hay đào tạo, hỗ trợ tài xế là trách nhiệm của doanh nghiệp, không thể thu thêm phí từ khách hàng để bù đắp cho các chi phí này. Việc thu thêm phí với khách hàng là bất hợp lý, ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng.