Cảnh vệ được phép nổ súng…
Theo Điều 23 Dự thảo Luật Cảnh vệ, trong trường hợp cấp bách, để bảo đảm an toàn tuyệt đối cho đối tượng cảnh vệ, lực lượng cảnh vệ được huy động người, thực hiện trưng dụng tài sản, phương tiện của đơn vị, cơ quan, tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật… Đặc biệt, trong khi thi hành nhiệm vụ, các sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ cảnh vệ được nổ súng trong các trường hợp: để cảnh báo đối tượng đang đột nhập vào khu vực, mục tiêu cảnh vệ; để gây thương tích cho đối tượng đang đột nhập vào khu vực, mục tiêu cảnh vệ, sau khi đã ra hiệu lệnh dừng lại và bắn cảnh báo nhưng không hiệu quả; để tiêu diệt đối tượng đang có hành vi tấn công trực tiếp đối tượng cảnh vệ hoặc sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ cảnh vệ đang thực hiện nhiệm vụ.
Thảo luận tại hội trường kỳ họp Quốc hội về Dự thảo Luật Cảnh vệ liên quan đến nội dung này, nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội cho rằng, việc nổ súng liên quan trực tiếp đến tính mạng, sức khỏe của con người; do đó, cán bộ, sĩ quan, chiến sĩ cảnh vệ khi nổ súng phải tuân thủ các nguyên tắc, quy định của Dự thảo Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ.
Về quy định “nổ súng để tiêu diệt đối tượng đang có hành vi tấn công trực tiếp đối tượng cảnh vệ hoặc sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ cảnh vệ”, một số đại biểu băn khoăn rằng quy định này trong Dự thảo Luật Cảnh vệ là chưa phù hợp với nguyên tắc người sử dụng cần hạn chế thiệt hại do việc nổ súng gây ra và cần bảo đảm điều kiện về phòng vệ chính đáng hoặc tình thế cấp thiết theo quy định của Bộ luật Hình sự.
Nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị cần quy định cụ thể những trường hợp nổ súng của lực lượng cảnh vệ để chủ động trong các tình huống vì yêu cầu phải bảo vệ tuyệt đối an toàn đối tượng cảnh vệ, đồng thời tránh được việc lạm dụng sử dụng vũ khí… Các đại biểu cho rằng, cần quy định rõ hơn về vị trí, chức năng của lực lượng cảnh vệ. Quy định cụ thể về chế độ, chính sách đối với lực lượng cảnh vệ; trách nhiệm, sự phối hợp trong thực hiện nhiệm vụ giữa cảnh vệ của lực lượng công an và cảnh vệ của lực lượng quân đội.
Liên quan đến việc lực lượng cảnh vệ sử dụng vũ khí để thực hiện nhiệm vụ, các chuyên gia pháp lý cho rằng: nổ súng là hành vi cần thiết được quy định trong lực lượng cảnh vệ; tuy nhiên cần quy định cụ thể những trường hợp nổ súng của lực lượng cảnh vệ để chủ động trong các tình huống vì yêu cầu phải bảo vệ tuyệt đối an toàn đối tượng cảnh vệ, đồng thời tránh được việc lạm dụng sử dụng vũ khí.
Thảo luận về vấn đề này, đại biểu Dương Văn Thông (Bắc Giang) đề nghị, nên phân biệt và quy định cụ thể như tấn công trực tiếp bằng vũ khí nào, sử dụng vũ lực, vũ khí, vật liệu nổ hay công cụ hỗ trợ, vũ khí “nóng” hay vũ khí thô sơ, có trực tiếp đe dọa đến tính mạng con người, đe dọa sự an toàn. Do đó dự thảo Luật cần quy định theo hướng đối tượng cảnh vệ nổ súng để bảo vệ yếu nhân; nổ súng bảo vệ sự kiện, khu vực cảnh vệ; nổ súng khi thực hiện công vụ có tổ chức và thực hiện độc lập. Đồng thời cần bổ sung quy định cụ thể trường hợp tấn công trực tiếp nào để sử dụng vũ lực, vũ khí vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ.
Phải quy định cụ thể để hạn chế lạm quyền
Trước đó, khi trình bày báo cáo thẩm tra Dự án Luật Cảnh vệ, ông Võ Trọng Việt - Chủ nhiệm Uỷ ban Quốc phòng – An ninh của Quốc hội cho biết, đa số ý kiến cho rằng, việc nổ súng liên quan trực tiếp đến tính mạng, sức khỏe của con người. Vì vậy, việc cán bộ, chiến sĩ cảnh vệ nổ súng phải tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc, quy định của Dự thảo Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ.
“Để kịp thời ngăn chặn hành vi này, nhiều khi chỉ cần sử dụng các biện pháp nghiệp vụ, công cụ hỗ trợ hoặc bắn bị thương, vì nếu đối tượng còn sống sẽ thuận lợi hơn trong công tác xác minh, điều tra, xử lý vụ việc” – ông Võ Trọng Việt nói.
Liên quan nội dung trên, có ý kiến đại biểu cho rằng trong Dự thảo Luật Cảnh vệ quy định nổ súng “để tiêu diệt” đối tượng đang có hành vi tấn công trực tiếp đối tượng cảnh vệ hoặc sĩ quan, hạ sĩ quan, chiến sĩ cảnh vệ là chưa phù hợp với nguyên tắc “người sử dụng cần hạn chế thiệt hại do việc nổ súng gây ra” và cần bảo đảm điều kiện về “phòng vệ chính đáng” hoặc “tình thế cấp thiết” theo Bộ luật Hình sự.
Trước các ý kiến thảo luận, góp ý của các đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm thay mặt Ban soạn thảo Dự án Luật Cảnh vệ cho biết, Ban soạn thảo dự kiến sẽ chỉnh lý điểm c khoản 2 Điều 23 của Dự thảo Luật về trường hợp nổ súng, sử dụng vũ khí, công cụ hỗ trợ của lực lượng cảnh vệ theo hướng tiếp thu ý kiến đại biểu, quy định cụ thể, đảm bảo quyền công dân và tạo điều kiện để lực lượng cảnh vệ hoàn thành nhiệm vụ. Bộ trưởng Tô Lâm phát biểu, về các trường hợp được nổ súng trong khi thi hành nhiệm vụ hiện đã được quy định cụ thể tại Nghị định số 128/2006/NĐ-CP của Chính phủ ngày 27/10/2006 về việc hướng dẫn thi hành Pháp lệnh Cảnh vệ, thì nay các trường hợp nổ súng được quy định cụ thể ngay trong Dự thảo Luật Cảnh vệ để phù hợp với quy định của Hiến pháp năm 2013 về tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ quyền con người, quyền công dân.
Trước băn khoăn của các đại biểu về việc lực lượng cảnh vệ nổ súng cần phải tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc, quy định của Dự thảo Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ, Bộ trưởng Tô Lâm khẳng định: “Các trường hợp được nổ súng của lực lượng cảnh vệ quy định cụ thể trong Luật Cảnh vệ bảo đảm các nguyên tắc theo quy định của Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ và công cụ hỗ trợ”.
