Thực hiện Bộ luật dân sự 2015: Kỳ vọng gì về quyền chuyển đổi giới tính?

Ông Nguyễn Thanh Tú – Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự, Kinh tế của Bộ Tư pháp
Ông Nguyễn Thanh Tú – Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự, Kinh tế của Bộ Tư pháp
(PLO) - Bộ luật Dân sự năm 2015 được thông qua tại Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa 13 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2017 có rất nhiều quy định mới tác động tới mọi mặt đời sống dân sinh, kinh tế, xã hội của đất nước. Một trong những quy định khá “sốc”, do rất mới tại Bộ luật này là quy định về quyền chuyển giới. Các chuyên gia và “người trong cuộc” nói gì về những quy định này? 

Ông Nguyễn Thanh Tú – Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự, Kinh tế của Bộ Tư pháp: 

Luật về chuyển giới sẽ sớm được trình Quốc hội

Thưa ông, so với Bộ luật Dân sự 2005 thì Bộ luật Dân sự 2015 có những điểm gì mới cơ bản?

- Thực ra có rất nhiều quan điểm khác nhau về vấn đề này và cũng có rất nhiều nhận xét, đánh giá, bình luận về những điểm mới cơ bản của Bộ luật Dân sự 2015. Ở đây, tôi xin vắn tắt lại một số điểm đáng chú ý nhất và trích lại những đánh giá của các chuyên gia pháp luật dân sự của Nhật Bản đối với Luật Dân sự Việt Nam bởi những chuyên gia này đã từng giúp Việt Nam xây dựng Bộ luật Dân sự 1995, Bộ luật Dân sự 2005 cũng như là Bộ luật Dân sự 2015. Các chuyên gia đưa ra nhận xét “ Bộ luật Dân sự 1995 là bộ luật của nền kinh tế thị trường tập trung quan hệ bao cấp và Bộ luật Dân sự 2005 thì mới bước vào ngưỡng cửa của nền kinh tế thị trường còn Bộ luật Dân sự 2015 về cơ bản đã đáp ứng được đầy đủ các yếu tố của nền kinh tế thị trường”. 

Như vậy, một trong những đặc điểm cơ bản, nổi bật nhất của Bộ luật Dân sự 2015 đó là đã phản ánh được đầy đủ nền kinh tế thị trường. Tất nhiên, bên cạnh đó còn có một số điểm mới khác như bảo vệ tốt hơn quyền nhân thân, quyền dân sự của cá nhân, pháp nhân trong giao lưu dân sự. 

Bộ luật mới cũng đã phù hợp hơn với thông điệp quốc tế. Đã có nhiều chế định về thông điệp quốc tế mới gần đây như điều chỉnh hợp đồng khi hoàn cảnh thay đổi hoặc các quy định liên quan đến giao dịch chung, hợp đồng theo mẫu và các vấn đề khác về bồi thường thiệt hại. Qua đó, đã bảo vệ tốt hơn quyền của công dân, quyền của doanh nghiệp trong giao lưu dân sự. Ngoài ra, Bộ luật Dân sự lần đầu tiên đã khẳng định chính thức Bộ luật Dân sự là pháp luật gốc của pháp luật tư. Vậy thì với cách tiếp cận như Bộ luật Dân sự 2015 thì từ nay hệ thống pháp luật Việt Nam sẽ dần dần ổn định hơn, qua đó các pháp luật tư điều chỉnh mối quan hệ giữa cá nhân và doanh nghiệp thì phải tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của Bộ luật Dân sự 2015. Điều này sẽ tạo tiền đề cho hệ thống pháp luật Việt Nam về pháp luật dân sự, về pháp luật tư ngày càng thống nhất, đồng bộ và phát triển, hội nhập quốc tế.

Một quy định được người dân rất kỳ vọng tại Bộ luật này là quyền về chuyển giới, việc đưa quy định của luật vào thực tế cuộc sống đang được triển khai đến đâu, thưa ông? 

- Quyền chuyển đổi giới tính quy định tại Điều 37 Bộ luật Dân sự là một điểm mới rất được kỳ vọng. Mặc dù khi bắt đầu soạn thảo, cũng có rất nhiều ý kiến khác nhau về vấn đề này nhưng Bộ Tư pháp cũng như Cơ quan thẩm tra của Quốc hội và cuối cùng là Quốc hội đã thông qua với tỉ lệ đồng ý rất cao. Quyết định này đã đưa Việt Nam vào danh sách gần 20 quốc gia có quy định bảo vệ quyền chuyển đổi giới tính, như vậy sẽ bảo vệ tốt hơn cộng đồng LGBT (đồng tính, song tính…). 

Hiện nay, Bộ Tư pháp đang phối hợp cùng Bộ Y tế xây dựng Luật Chuyển đổi giới tính và sẽ sớm trình Quốc hội. Nếu Luật được thông qua thì quyền chuyển đổi giới tính của người dân cũng như việc thay đổi họ tên của người chuyển đổi giới tính sẽ được bảo vệ tốt hơn. Điều đó thể hiện được bản chất nhân đạo của pháp luật nước ta cũng như thực hiện cam kết bảo vệ quyền con người, quyền công dân của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của Việt Nam.

Xin cảm ơn ông!

Ca sỹ chuyển giới Lê Duy:

“Tôi đã phải trải qua những tháng ngày rất cay đắng, tủi nhục khi sống phận “thân sâu, hồn bướm”. Nhưng tôi đã  dám dũng cảm để đưa ra quyết định tìm lại giới tính thật của mình. “Nếu bản thân mình luôn mang hình dáng của người đàn ông nhưng thực sự lại là một người phụ nữ  thì không bao giờ có thể tìm được hạnh phúc.

Tôi đã phải trải qua một cuộc phẫu thuật kinh hoàng. Không biết bao nhiêu nước mắt đã phải rơi, không biết bao nhiêu mũi kim đã găm vào da thịt để được mang hình hài của một người phụ nữ. “Đây là cả một quá trình đầy “máu và nước mắt” của Duy. Tôi đã phải qua rất nhiều cuộc phẫu thuật, chấp nhận sự tàn phá cơ thể sau này khi tiêm rất nhiều hóa chất vào cơ thể chỉ để tự tin trở thành một cô gái đích thực. Cho đến bây giờ, nhiều lúc tôi vẫn thấy giật mình, không tin nổi những thay đổi kỳ diệu của cơ thể mình. Tôi đã là đàn bà với tất cả những gì người đàn bà được Thượng đế ban tặng mà tạo hóa đã  nhẫn tâm định lấy mất của tôi”. 

“Hiện nay xã hội cũng cởi mở hơn, chấp nhận con người thật của Duy làm cho mình rất vui và hạnh phúc. Đặc biệt, Luật Dân sự đã cho phép chuyển giới. Nhưng quả thật, tôi vẫn còn hoang mang khi không biết việc chuyển giới ở Việt Nam được thực hiện như thế nào, tôi sẽ phải thay đổi các thông tin liên quan đến hộ tịch của mình ra sao, cơ quan nào sẽ công nhận cho tôi đã là một phụ nữ đích thực”.  

Anh Lương Thế Huy (Giám đốc chương trình quyền LGBT, Viện nghiên cứu Xã hội, Kinh tế và Môi trường (iSEE):

  

“Điều 37 Bộ luật Dân sự (sửa đổi) được thông qua vào ngày 24/11/2015 và có hiệu lực từ 1/1/2017 là một bước ngoặt khi lần đầu tiên hợp pháp hóa việc chuyển đổi giới tính và thay đổi giấy tờ nhân thân của người chuyển giới. Trước đây người chuyển giới không thể phẫu thuật ở bệnh viện Việt Nam, dù trình độ y tế nước ta hoàn toàn có thể thực hiện được theo khẳng định của ngành Y tế với mức chi phí rẻ hơn nhiều lần ở nước ngoài. Một nguồn tiền lớn đổ ra các cơ sở y tế ở nước ngoài, nhưng đi cùng với nó là sự rủi ro về cả sức khỏe, tâm lý mà người chuyển giới phải đương đầu. Thêm nữa, dù mang cơ thể với giới tính mới, giấy tờ nhân thân của họ cũng không thể thay đổi cho phù hợp, dẫn tới nhiều khó khăn trong các thủ tục pháp luật và cuộc sống hàng ngày.

Nay với sự “cởi trói” của Bộ luật Dân sự, cuộc sống của người chuyển giới nói riêng, gia đình và bạn bè của họ nói chung đã được nhìn nhận đúng đắn hơn vào thực tiễn. Tuy vậy, quy định của Bộ luật Dân sự (sửa đổi) chỉ mới là cánh cửa mở ra hành lang pháp lý, chứ chưa quy định cụ thể về các điều kiện, trình tự, thủ tục. Những quy định chi tiết này sẽ được giải quyết trong một luật về chuyển đổi giới tính trong tương lai. Vì vậy, cộng đồng người chuyển giới rất mong các nhà làm luật và xây dựng chính sách sẽ tiếp tục tinh thần nhân văn, khoa học như quá trình xây dựng Bộ luật Dân sự trước đây, để các quy định thật sự tạo điều kiện cho người chuyển giới thực hiện quyền của họ”.

Mộc Miên (ghi)

Tin cùng chuyên mục

Đọc thêm

Thận trọng khi ăn hạt sen

Hạt sen bổ nhưng một số người nên thận trọng khi ăn (Ảnh: Internet)

(PLVN) - Hạt sen là một loại nguyên liệu được yêu thích trong ẩm thực Việt Nam bởi hương vị thơm ngon và giá trị dinh dưỡng cao. Tuy nhiên, một số người thận trọng khi ăn hạt sen - cần hạn chế hoặc không ăn loại hạt này để tránh những vấn đề sức khỏe không mong muốn.

Để tai nạn thương tích không còn là gánh nặng

Trẻ em - đối tượng rất dễ bị tai nạn thương tích. (Ảnh: BV Sản Nhi tỉnh Phú Thọ)
(PLVN) - Tai nạn thương tích là một vấn đề y tế công cộng nghiêm trọng có ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng của người dân trên toàn thế giới, đặc biệt tại các nước đang phát triển. Tại Việt Nam, số liệu thống kê từ các cơ sở y tế cho thấy, trung bình mỗi năm có khoảng hơn 1,1 triệu trường hợp bị tai nạn thương tích đến khám và điều trị tại cơ sở y tế.

Lưu ý các biện pháp phòng bệnh mùa đông xuân cho trẻ

Tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch là biện pháp phòng ngừa dịch bệnh cho trẻ. (Ảnh: CDC Hà Nội)
(PLVN) - Thời tiết giao mùa tạo điều kiện thuận lợi cho các bệnh lây truyền qua đường hô hấp ở trẻ em, Trung tâm kiểm soát bệnh tật (CDC) TP Hà Nội khuyến cáo người lớn cần lưu ý các biện pháp sau để bảo vệ sức khỏe cho con em mình.

Hiểm họa từ các cơ sở thẩm mỹ 'chui'

Trên thực tế, thực trạng hành nghề thẩm mỹ trái phép, hành nghề “chui” vốn đã xuất hiện từ lâu và gây hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe người dân. (Ảnh minh họa - Nguồn: LĐ)
(PLVN) - Thực trạng hành nghề thẩm mỹ trái phép không chỉ gây hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe người dân mà còn là thách thức lớn đối với ngành Y tế trong việc đảm bảo an toàn người bệnh trong phẫu thuật thẩm mỹ.

Nhận diện sớm và điều trị hiệu quả bệnh nhân đột quỵ

Nhận diện sớm và điều trị hiệu quả bệnh nhân đột quỵ
(PLVN) - Chiều 26/10, Bệnh viện Đa khoa Thanh Vũ Medic Bạc Liêu tổ chức Hội thảo sinh hoạt khoa học chuyên đề: “Nhận diện sớm và điều trị hiệu quả bệnh nhân đột quỵ trong cộng đồng và tại cơ sở y tế” nhằm nâng cao kiến thức chuyên môn về bệnh lý đột quỵ cho đội ngũ y tế của bệnh viện cùng các đơn vị y tế trong và ngoài tỉnh.

Thay 'chân mày phong thuỷ đổi vận', đề phòng tiền mất tật mang

Thay 'chân mày phong thuỷ đổi vận', đề phòng tiền mất tật mang
(PLVN) - Sở Y tế TP HCM khuyến cáo người dân thận trọng trước những thông tin quảng cáo thay tướng đổi vận, cải thiện vận may... của các cơ sở chân mày phong thủy khi chưa có những kiểm chứng khoa học, để tránh sa vào hoạt động mê tín dị đoan gây ra hệ lụy nghiêm trọng.