1. Cút là một đơn vị đo lường Việt Nam dùng trong dân giã mà không có trong giáo khoa. Cút chỉ vật dùng chứa rượu chỉ dùng riêng cho giới họ hàng lưu linh nơi thôn xóm, không có ở thành phố và càng không có ở các nước khác, kể cả chú Tàu ở bên cạnh cũng không.
Cút bằng1/4 chai, tương đương 250cc. Ngày bé mẹ bán rượu còn thấy người hỏi muốn mua một “xó”, một xó là bao nhiêu tôi bây giờ cũng không biết. Lại còn khái nệm “một góc” nữa. Những cái này thì chỉ các lưu linh là thông thạo. Nhưng là lưu linh thời xưa cơ. Chắc hôm nào phải về hỏi mẹ vậy. Nhưng tôi tin xó bé hơn cút.
Nhớ thế vì xưa thôn quê nghèo, chẳng bao giò ai lại mua một chai bao giờ. Giống như vào quán, người ta mua thuốc lá điếu. Chỉ có đại gia mới có tiền mua cả cây.
2. Ông bác thứ tư em bác Chai tên Cút. Chắc cụ thân sinh nghĩ đứa thứ tư bé bỏng đặt thế là vừa. Nhưng cũng có thể ông đơn thuần nghĩ đến đồ đựng rượu.
Bác Cút (đọc nhanh người Tây nghe lại nghĩ là tên thần rượu của họ, là Bác Quýt).
Bác Cút của tôi cũng giống cả Be, là không biết gì về rượu dù tên là thế. Nhưng cái tên ấy lại cũng là tên một loài chim: chim cút, giống như cả Be lại dính với loài dê. Thế mới lạ.
Vùng quê tôi có giống chim này. Chim cút nhỏ, chân cao, lông khoang màu đất, nghiã là vừa tím vừa nâu và lẫn đen. Bộ lông ấy giúp cho kẻ yếu đuối không lộ mình, tránh việc bị săn đuổi. Thêm vào đó , cút có đôi chân dài lêu đêu màu chì linh hoạt vô bến bờ. Con cuốc có biệt hiệu lủi nhanh nhưng vẫn không nhanh bằng con cun cút. Nó thoắt đến thoắt đi như tia chớp, ẩn hiện như ma! Phẩm chất như xa lánh chỗ đông, lủi rất nhanh khi cảm thấy có nguy cơ, nhưng khi ấp trứng, giữ ổ trứng thì Cút rất lì. Sét đánh cút cũng không di chuyển.
Tuy vậy bác cút tôi là người, một trang nam nhi hẳn hoi chứ đâu là chim. Gọi là giống thì có phần giống chút tính cách thôi, còn bác là người. Nếu giống y chang chả hóa bác là chim à?
Bác có những phẩm chất rất khác thường: Lúc bé quen ăn mảnh. Trong rừng có cây dâu da hay bãi mua đất, dâu đất chín bác thường lủi đi ăn một mình, không bao giờ chia cho ai, kể cả bạn thân nhất.
Lớn lên bác thoát li, đi làm công sở. Đặc tính của bác là thấy việc khó làm là tìm cách nhường ngay, lủi rất nhanh nhưng lại cũng rất nhanh tìm ra lí do hợp lí nên chẳng ai dị nghị về đạo đức của bác. Những nơi dễ xảy ra xung đột bác luôn lủi ra ngoài vòng chiến, nhưng lại rất nhanh có mặt ở chỗ hưởng lợi.
Được cái tính bác mềm mại. Trong cuộc họp thì đồng chí đồng chuột dõng dạc, nhưng ra đến cửa bao giờ bác cũng mỉm cười xưng em với cấp trên, kể cả cấp trên ít tuổi. Có người tò mò chuyện ấy là thế nào, bác tỉnh queo, bảo thế là trọng thị với lãnh đạo chứ không có ý gì. Nhưng thái độ mềm như bún của bác lại cực kì hiệu quả. Chẳng ai nỡ từ chối bác tí quyền lợi hợp lí khi bác luôn lo những quyền lợi không hợp pháp cho cấp trên. Vì thế mà bác luôn được khen là nhanh nhẹn tháo vát, mặc dầu chỉ tháo vát vào việc gì và tháo vát cho ai thì chỉ bác biết.
3. Không như bác cả Be, họ hàng nhà chim cút rất đông, sống cực kì bản năng, thấy lợi là xông đến nhanh như tia chớp, thấy không lợi thì biến nhanh như ma, và khi không thể trốn tránh thì câm như hến. Bác Cút thường có cách đối phó kiểu: tôi không thể trả lời vào lúc này, cái này phải chờ thỉnh thị cấp trên, cái này ngoài vòng kiếm soát của tôi, hoặc xin lỗi tôi bận…cơ man nào cách lủi giống loài chim cút.
Lấy ví dụ về giới đồng liêu của bác thì không thể kể hết vì mối cút là một kiểu xử lí, phong phú vô cùng. Bác Cút thuộc dạng người cấp trên vừa ghét vừa yêu tùy hoàn cảnh, nhưng ghét yêu gì thì đó luôn là loại người cấp trên cần. Cho nên khi mọi người nhận diện rõ bác là loại người ăn hại đái nát, gọi đúng tên bác, bảo “Cút” thì bác trở lại giống như chim cút bảo vệ ổ trứng, bác cứ lì lợm nằm yên, không bỏ ổ, không bao giờ tự nhiên bác chịu cút cả.
Nhưng rồi một ngày kia, hết niên hạn bác cũng cun cút rời khỏi nhiệm sở, bác đi cun cút chẳng hé nửa lời, ôm gọn các quyền lợi bác kiếm được, mặc mẹ tiếng đàm tiếu rầm rầm bên tai. Lúc này bác coi như không có gì.
Thành đạt không lớn nhưng bác Cút vì thế mà cũng kiếm đẫy diều. Bác vui lòng với thành quả ấy.
