Hưởng thừa kế theo pháp luật từ cha mẹ, con cái phải làm gì?

(PLVN) - Bộ luật Dân sự (BLDS) quy định có hai loại hình thừa kế gồm: Thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật. Thừa kế theo pháp luật được áp dụng khi người chết không để lại di chúc, di chúc không hợp pháp, những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc, những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản. Thừa kế theo luật cũng được áp dụng đối với các phần di sản không được định đoạt trong di chúc, phần di sản có liên quan đến phần của di chúc không có hiệu lực pháp luật...

Về nguyên tắc, con có quyền hưởng di sản thừa kế (DSTK) của cha mẹ. Tuy nhiên, những người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản; người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản; người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng... theo quy định tại Điều 621 BLDS năm 2015 thì không được quyền hưởng DSTK, trừ khi người để lại di sản đã biết hành vi của những người đó, nhưng vẫn cho họ hưởng di sản theo di chúc.

Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự hàng thừa kế. Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết. Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại. Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột, chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản. Trong trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.

Người nhận DSTK theo pháp luật làm thủ tục khai nhận DSTK, hoặc phân chia DSTK. Trước khi làm thủ tục khai nhận DSTK, những người trong hàng thừa kế cần họp mặt lập văn bản thỏa thuận cử người quản lý di sản, phân chia di sản, xác định quyền, nghĩa vụ của những người này, thanh toán các nghĩa vụ tài sản và các khoản chi phí liên quan đến thừa kế (nếu có) theo thứ tự: Chi phí hợp lý theo tập quán cho việc mai táng, tiền cấp dưỡng còn thiếu, chi phí cho việc bảo quản di sản, tiền trợ cấp cho người sống nương nhờ, tiền công lao động, tiền bồi thường thiệt hại, thuế và các khoản phải nộp khác vào ngân sách nhà nước, các khoản nợ khác đối với cá nhân, pháp nhân, tiền phạt và các chi phí khác.

Đối với khai nhận DSTK: Hình thức này có thể hiểu là tài sản vẫn được giữ nguyên. Sau khi khai nhận, khối tài sản đó thuộc sở hữu 1 người hoặc một số người thừa kế. Nếu tài sản thuộc một số người thì họ là đồng sở hữu chung hợp nhất. 

Đối với phân chia DSTK: Sau khi phân chia, tài sản sẽ được chia cụ thể cho từng người thuộc hàng thừa kế, mỗi người đều có quyền riêng đối với tài sản mà mình được hưởng. Tuy nhiên, đối với trường hợp di sản là bất động sản, việc phân chia tách thửa phải đảm bảo các điều kiện (vì các tỉnh, thành phố đều có quy định diện tích tối thiểu được phép chia tách); trường hợp không đủ diện tích tách thửa thì họ có quyền thỏa thuận với nhau về người nhận giá trị tài sản phân chia, người nhận nhà đất hoặc bán đi để chia theo phần.

Thủ tục khai nhận, phân chia DSTK được thực hiện tại các tổ chức hành nghề công chứng hoặc UBND cấp xã trên cơ sở căn cứ vào đơn yêu cầu và hồ sơ xin khai nhận, phân chia DSTK. 

Đọc thêm

Có được bỏ qua giai đoạn hòa giải trong ly hôn để rút ngắn thời gian giải quyết?

Ảnh minh họa
(PLVN) - Bạn Trần Thị H (Cao Bằng) hỏi: Vợ chồng tôi sống với nhau được 6 năm nhưng mâu thuẫn gia đình quá lớn, nên chúng tôi đã quyết định ly hôn. Vấn đề về con chung và tài sản chung vợ chồng tôi chưa thỏa thuận được. Theo tôi được biết, thủ tục ly hôn tại Tòa sẽ trải qua giai đoạn hòa giải. Vậy tôi có thể ly hôn mà không tiến hành thủ tục hòa giải để rút ngắn thời gian có được không?

Có hợp lệ khi bệnh viện tư cấp Giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng BHXH?

Ảnh minh họa. (anninhthudo.vn)
(PLVN) -  Bạn Nguyễn Thị Thu (Hà Nội) hỏi: Tôi bị sẩy thai nhưng nằm tại cơ sở khám chữa bệnh tư. Khi nộp hồ sơ để hưởng chế độ thai sản do sẩy thai, công ty từ chối với lý do Giấy nghỉ việc có hưởng BHXH phải do cơ sở khám chữa bệnh công lập mới được. Xin hỏi, công ty từ chối hồ sơ của tôi như vậy có đúng quy định không? Giấy chứng nhận nghỉ việc hưởng BHXH như thế nào mới là hợp lệ?.

Có được yêu cầu người vay trả lãi khi hợp đồng vay không ghi lãi suất?

Ảnh minh họa: lsvn.vn
(PLVN) - Bạn Phạm Thị T (Quảng Ninh) hỏi: Mẹ tôi năm 2010 có vay của bà A 30 triệu đồng. Hợp đồng vay bằng giấy viết tay, không ghi thời gian trả và lãi suất vay. Năm 2012, mẹ tôi đã trả nợ được 15 triệu đồng. Năm 2013 mẹ tôi đi tù, thời hạn chấp hành hình phạt tù là 17 năm. Tháng 10/2022, bà A đến yêu cầu chúng tôi trả 40 triệu (gồm cả gốc và lãi). Xin hỏi, chúng tôi có phải trả nợ thay cho mẹ không? Nếu chúng tôi cố tình không trả thì bà A có thể khởi kiện chúng tôi ra tòa không? Khi ra tù, mẹ tôi chỉ trả gốc, không trả lãi được không?

Thủ tục đăng ký thường trú khi chưa được cấp sổ đỏ

Hướng dẫn thủ tục đăng ký thường trú cho người dân. (Ảnh minh họa - Nguồn: VGP)
(PLVN) - Bạn Tiến Minh (Hà Nội) hỏi: Tôi có ngôi nhà cấp 4 xây tạm, hiện nay khi tôi ra chính quyền cấp xã để làm thủ tục đăng ký thường trú thì bị từ chối với lý do tôi chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Tuy nhiên, vấn đề phát sinh là đất nhà tôi đang sử dụng lại không đủ diện tích tối thiểu để cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Vậy trong trường hợp này của tôi phải xử lý như thế nào để có thể đăng ký được nơi thường trú?

Những điều cần biết khi mua đất tái định cư­

Ảnh minh họa. (Nguồn: tuoitrethudo.com.vn)
(PLVN) - Bạn Hoàng Việt (Hà Nội) hỏi: Hiện nay nhiều người dân do thấy giá đất tại các khu tái định cư (TĐC) có giá thành phù hợp nên có ý định mua để đầu tư. Tuy nhiên, đất tại các khu TĐC thường chưa có sổ đỏ (giấy chứng nhận quyền sử dụng đất). Vậy khi mua đất TĐC chưa có sổ đỏ có rủi ro không? Nếu người dân vẫn muốn mua thì có cách nào để giảm bớt rủi ro?

Đối tượng nào phải xin cấp giấy phép môi trường?

Hiện trạng khai thác đá tại một mỏ đá. (Ảnh minh họa - Nguồn: tapchimoitruong.vn)
(PLVN) - Bạn Hồng Duy (Hà Nội) hỏi: Doanh nghiệp tôi khai thác đá từ mỏ đá và vận chuyển về xưởng để cưa, xẻ. Xin hỏi, hoạt động khai thác đá ở mỏ đá hay hoạt động sản xuất đá có phải xin giấy phép môi trường? Nếu có thì điều kiện, thủ tục xin giấy phép được quy định như thế nào?

Rút bảo hiểm xã hội một lần ở địa phương khác có được không?

Người lao động làm thủ tục tại cơ quan bảo hiểm xã hội. (Ảnh minh họa - Nguồn: vietnamnet.vn)
(PLVN) - Ông Nguyễn Văn Thành (Vĩnh Phúc) hỏi: Trước đây tôi có làm việc tại một công ty ở Vĩnh Phúc và có quyết định thôi việc từ tháng 11/2021. Xin hỏi, tôi có thể làm thủ tục rút bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần được không? Hiện tại hộ khẩu của tôi ở tỉnh Vĩnh Phúc, nhưng tôi đang ở với con cháu tại Hà Nội. Vậy tôi có thể rút BHXH tại TP Hà Nội được không?

Bồi thường như thế nào đối với trường hợp vô ý gây thiệt hại tài sản khi tham gia giao thông?

Bồi thường như thế nào đối với trường hợp vô ý gây thiệt hại tài sản khi tham gia giao thông?
(PLVN) - Bạn Nguyễn Nga (Nam Định) hỏi: Tôi có điều khiển chiếc xe máy tham gia giao thông nhưng tôi chưa có bằng lái. Khi tôi đang đi đúng làn đường của mình thì có một chiếc xe máy chạy trước không bật đèn xi nhan khiến tôi không kịp xử lý dẫn đến việc đánh lái và va chạm vào 1 chiếc ô tô đang đậu bên đường. Xe ô tô bị hư hỏng cánh xe. Vậy, cho tôi hỏi trong trường hợp này tôi hay lái xe không xi nhan có trách nhiệm bồi thường cho chủ xe ô tô hay cả 2 đều phải có trách nhiệm bồi thường?

Xây nhà trên đất nông nghiệp có xin cấp sổ đỏ được không?

Ảnh minh họa. (Nguồn: laodong.vn)
(PLVN) - Bạn Minh Anh (Hải Phòng) hỏi: Năm 2012, tôi có mua một thửa đất nông nghiệp 300m2, chưa làm thủ tục sang tên, sổ đỏ vẫn đứng tên chủ cũ. Tuy nhiên, đến năm 2017 tôi đã xây 1 căn nhà trên đất nông nghiệp đó, hiện nay tôi muốn làm thủ tục xin cấp sổ đỏ thì cán bộ địa chính lại từ chối với lý do không phù hợp với quy hoạch. Vậy, luật sư cho tôi hỏi tôi cần phải thực hiện những thủ tục gì để xin cấp sổ đỏ trong trường hợp này?

Thủ tục khi đính chính thông tin giấy đăng ký kết hôn

Ảnh minh họa
(PLVN) - Bạn Văn Khánh (Hà Nội) hỏi: Tôi kết hôn năm 2008, nhưng tại thời điểm đó tôi chưa đủ tuổi đăng ký kết hôn (17 tuổi), nên tôi đã cố ý khai gian là 19 tuổi để được đăng ký kết hôn. Nay, tôi muốn làm thủ tục để đính chính lại giấy đăng ký kết hôn. Vậy xin hỏi trong trường hợp này, tôi cần phải thực hiện thủ tục và cung cấp những giấy tờ gì để có thể đính chính giấy đăng ký kết hôn của tôi.

TAND tối cao: Thống nhất áp dụng việc chấm dứt HĐLĐ đối với người lao động là cán bộ công đoàn không chuyên trách

Ảnh minh họa
(PLVN) -  Khi giải quyết một số vụ án tranh chấp việc chấm dứt HĐLĐ đối với người lao động là cán bộ công đoàn không chuyên trách, một số Tòa án còn có cách hiểu và áp dụng pháp luật khác nhau. Vì vậy, TAND tối cao đã công bố án lệ về vấn đề này để áp dụng thống nhất trong hệ thống TAND.

Con cái có được yêu cầu hủy bỏ di chúc của bố, mẹ không?

Con cái có được yêu cầu hủy bỏ di chúc của bố, mẹ không?
(PLVN) - Bạn Anh Tú (Hải Phòng) hỏi: Mẹ của tôi có lập di chúc để cho người cháu được quyền quản lý, sử dụng, làm nơi thờ cúng tổ tiên, không được quyền định đoạt đối với quyền sử dụng đất. Nay mẹ tôi đã mất, người cháu đã đi nước ngoài, không có ai coi quản. Xin hỏi, các anh em trong nhà có được yêu cầu hủy di chúc và chia thừa kế theo pháp luật không? Trình tự, thủ tục như thế nào?

Làm thế nào để chuyển quyền sở hữu chứng khoán trong khi đang chờ giải quyết ly hôn?

Làm thế nào để chuyển quyền sở hữu chứng khoán trong khi đang chờ giải quyết ly hôn?
(PLVN) - Bạn Duy Hải (Hà Giang) hỏi: Trong khi đang chờ Tòa án giải quyết đơn ly hôn, tôi có đầu tư chứng khoán và sinh lời, đối với số chứng khoán này không biết có được tính là tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân hay không (Hồ sơ ly hôn của tôi đã được thụ lý rồi)? Nếu phải chia thì tôi cần những giấy tờ gì để chuyển quyền sở hữu chứng riêng tôi?