'Gà nòi' bậc phổ thông bị lãng phí khi bước vào ngưỡng cửa ĐH?

Đừng để lãng phí những “đại diện sáng giá” cho trí tuệ của học sinh phổ thông. (Ảnh chỉ có tính chất minh họa).
Đừng để lãng phí những “đại diện sáng giá” cho trí tuệ của học sinh phổ thông. (Ảnh chỉ có tính chất minh họa).
(PLO) - Hôm qua 29/9, Bộ GD-ĐT tổ chức hội nghị sơ kết thực hiện Đề án  phát triển hệ thống trường THPT chuyên giai đoạn 2010-2016. Sau 5 năm, dù có nhiều đổi mới về việc dạy và học trong trường chuyên nhưng những bộn bề dường như vẫn chưa mấy thay đổi trong một sớm một chiều...

Không xa rời cuộc sống

Tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Vinh Hiển chia sẻ 2 nội dung: Thứ nhất, làm sao hệ thống trường chuyên phải tiếp tục thực hiện giáo dục toàn diện, trên cơ sở đó bồi dưỡng năng khiếu cho học sinh; Thứ hai, hiện chúng ta chưa đầu tư nhiều cho trường chuyên; sắp tới, cần đầu tư nhiều hơn và đầu tư sáng tạo hơn. Thứ trưởng Nguyễn Vinh Hiển cho rằng, giáo dục toàn diện là đảm bảo phát triển hài hòa các mặt của con người (đức - trí - thể - mỹ); mọi học sinh cần được phát triển những mặt đó để đạt mục tiêu chung của giáo dục phổ thông, để con người sống được bình thường trong xã hội; trên cơ sở đó, phát triển được năng khiếu riêng của từng người. 

Đánh giá chung về Đề án, TS Vũ Đình Chuẩn - Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học Bộ GD-ĐT cho biết: Sau 5 năm thực hiện, hệ thống giáo dục chuyên có sự phát triển mạnh mẽ. Đề án phát triển hệ thống trường chuyên đã có tác động lớn đến việc thay đổi nhận thức của các cấp chính quyền, cha mẹ học sinh, học sinh và xã hội vì mục tiêu trường chuyên. 

Chất lượng giáo dục tại các trường chuyên có chuyển biến mạnh, thể hiện qua kết quả xếp loại 2 mặt giáo dục, kết quả thi ĐH, kết quả thi Olympic khu vực, quốc tế, thi Intel ISEF trong các năm qua. Việc nâng trình độ ngoại ngữ, tin học cho giáo viên và học sinh được các trường chú trọng; việc thí điểm dạy học một số môn khoa học tự nhiên bằng tiếng Anh đã đạt được những kết quả ban đầu; việc tổ chức cho học sinh nghiên cứu khoa học, tham gia cuộc thi khoa học, kỹ thuật học sinh trung học cấp quốc gia được các trường chuyên đưa vào nhiệm vụ hàng năm.Việc tổ chức giao lưu, hợp tác với cơ sở giáo dục trong nước được nhiều trường chuyên thực hiện tốt; việc giao lưu, hợp tác với cơ sở giáo dục nước ngoài đã được một số trường chuyên thực hiện. 

Trong kỳ thi chọn học sinh giỏi quốc gia (từ năm học 2011- 2012), Bộ GD-ĐT đã đưa việc thi các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết vào thi môn Ngoại ngữ. Từ năm học 2012 - 2013, Bộ tiếp tục đưa nội dung thi thực hành, thí nghiệm vào thi các môn Vật lý, Hóa học, Sinh học.

Đối với việc thi chọn và tập huấn đội tuyển quốc gia dự thi Olympic khu vực, quốc tế đã có sự điều chỉnh như: Tổ chức thêm vòng thi tuyển chọn; tăng thời gian tập huấn đội tuyển quốc gia... Với những điều chỉnh này, thành tích của các đội tuyển quốc gia dự thi Olympic khu vực và quốc tế có sự tiến bộ vượt bậc so với các năm trước. Số lượng và chất lượng giải của đội tuyển quốc gia các môn khoa học thực nghiệm được nâng lên rõ rệt.

Khó qua lối mòn “luyện gà nòi”?

Là một trong những học sinh đầu tiên trong lớp Toán tài năng đầu tiên từ thời Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Tạ Quang Bửu, TS. Toán Lê Thống Nhất cho rằng, đã đến lúc phải đặt thành vấn đề nghiêm túc và phải tập trung giải quyết làm sao phát hiện và bồi dưỡng học sinh có năng khiếu và học sinh đi theo hướng nghiên cứu khoa học.

Thực tế, hầu hết những trường chuyên, lớp chọn đều đã trở thành những điểm sáng giáo dục của cả nước, trong đó rất nhiều thế hệ học sinh giỏi đã được phát hiện và đào tạo, nhiều người trong số đó rất thành công sau này về nhiều lĩnh vực so với mặt bằng xã hội nói chung. Tuy vậy, mọi thứ dường như chững lại sau khi những “gà nòi” học hết phổ thông. Bởi học sinh trường chuyên đồng nghĩa với việc luyện thi cho các cuộc thi học sinh giỏi quốc gia và quốc tế. Và khi mà các trường chuyên hiện nay với hàng ngàn học sinh thì không thể đòi hỏi các em đều là những nhân tài.

Bên cạnh đó, một số chuyên gia giáo dục cho rằng, từ lâu chúng ta đã có quy chế tuyển thẳng vào đại học với những học sinh giỏi đoạt giải trong các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia. Thế nhưng, thay vì kỳ vọng cao hơn ở những người này chứ không chỉ dừng lại ở việc vào học đại học, việc mà hàng chục, thậm chí hàng trăm nghìn học sinh học lực khá trong cả nước có thể làm được, người ta lại luôn cân nhắc xem có nên tuyển những học sinh này vào đại học hay không, nếu tuyển thì như thế nào?!

Có thể coi những học sinh đoạt giải trong các kỳ thi học sinh giỏi này như những “đại diện sáng giá” cho trí tuệ của học sinh phổ thông, vì lẽ họ là số ít người đạt được kỳ vọng của các thầy, cô giáo giỏi, vượt qua được rất nhiều kỳ thi “sàng lọc” khó khăn trước đó. Mà kỳ thi học sinh giỏi quốc gia có thể coi như lần “sàng lọc” cuối cùng yêu thích môn chuyên chứ đừng nói là bồi dưỡng học sinh giỏi. Lẽ ra phải kỳ vọng cao hơn ở những người này và tập trung thảo luận xem nên đào tạo tiếp họ ở bậc học đại học ra sao, từ đó khuyến khích họ đi theo con đường khoa học thì người ta lại chỉ tập trung thảo luận xem có nên tuyển thẳng họ vào đại học hay không mà thôi.

Thực tế, sau khi học xong phổ thông, ngoại trừ một số ít người có sự chuẩn bị tốt về ngoại ngữ, có cơ hội tìm hiểu thông tin và được đi nước ngoài học từ sớm, phần lớn còn lại sẽ tiếp tục học đại học trong nước. Tuy ở bậc đại học cũng có những hình thức tổ chức tương tự như trường chuyên lớp chọn (các chương trình đào tạo tài năng, chất lượng cao, hợp tác với nước ngoài…) nhưng chỉ một số ít trường tổ chức mô hình này. Thực tế, các sinh viên giỏi ở đại học chưa được gắn bó thực sự với việc nghiên cứu khoa học.

Và khi học xong đại học, rất nhiều người không có ý định đi theo con đường nghiên cứu nữa. Bản thân họ cũng đã không còn đam mê về khoa học, cả ý chí, lẫn khả năng. Bởi tài năng khoa học nói chung phải là kết quả của cả một quá trình rèn luyện liên tục. Mất đến cả chục năm học phổ thông mới có thể đào tạo được số lượng học sinh này, nhưng chỉ cần thiếu định hướng khoảng 4-5 năm thôi là đủ để chúng ta mất đi đội ngũ các nhà nghiên cứu khoa học tài năng.

Đồng thời, theo những người trong cuộc, tại các kì thi học sinh giỏi, hiện nay đã hình thành những trung tâm, những “lò luyện thi” từ các tỉnh được dồn về một thành phố lớn nào đó để luyện thi. Và nhiều khi các em thành công hay không khi tham gia các kì thi lại chính bởi bài thi đó “quen” hay “lạ”, nghĩa là các em có điều kiện để được luyện thi hay không. Bởi thế, câu chuyện học sinh chuyên để thi học sinh giỏi hay đào tạo nhân tài dường như vẫn mãi là hai việc hoàn toàn khác nhau... 

Đọc thêm

Thầy giáo Phạm Quốc Việt thầm lặng cống hiến trên vùng sâu Tu Mơ Rông

Thầy giáo Phạm Quốc Việt thường xuyên kiểm tra kiến thức học sinh.
(PLVN) - Nhiệt huyết, sáng tạo trong giảng dạy; truyền ngọn lửa say nghề đến đội ngũ giáo viên; thương yêu, miệt mài truyền thụ tri thức cho bao thế hệ học sinh, thầy giáo Phạm Quốc Việt, Bí thư Chi bộ, Hiệu trưởng Trường phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học -Trung học cơ sở (PTDTBT TH-THCS) xã Đăk Sao đã và đang góp sức vào sự nghiệp giáo dục ở huyện vùng sâu Tu Mơ Rông, tỉnh Kon Tum.

Xúc động với món quà đặc biệt “bông hoa gà” tặng thầy dịp 20/11

Xúc động với món quà đặc biệt “bông hoa gà” tặng thầy dịp 20/11
(PLVN) - Nhân dịp ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, một học sinh trường tiểu học Kim Đồng (thôn 1, xã Trà Mai, huyện Nam Trà My, Quảng Nam) đã chuẩn bị một bông hoa bằng... con gà để tặng thầy chủ nhiệm của mình. Món quà đặc biệt kèm lời chúc dễ thương khiến người thầy rất hạnh phúc.

Thầy giáo 'quân hàm xanh' trên đảo Hòn Chuối Cà Mau

Thầy giáo 'quân hàm xanh' trên đảo Hòn Chuối Cà Mau
(PLVN) - Lớp học tình thương trên Đảo Hòn Chuối nằm cách thị trấn Sông Đốc (huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau) khoảng 20 hải lý, do Thiếu tá Trần Bình Phục (Đồn Biên phòng Hòn Chuối, BĐBP Cà Mau) trực tiếp giảng dạy. Hình ảnh thầy giáo quân hàm xanh đã trở nên quen thuộc, gần gũi và thân thương đối với học sinh và cư dân nơi đây.

Thiêng liêng và đẹp đẽ - tình thầy trò…

Thầy giáo Nguyễn Quang Thọ và cô giáo Nguyễn Thị Dung chia sẻ câu chuyện xóa mù chữ cho đồng bào Mông trong chương trình “Thay lời tri ân” 2024. (Ảnh: MOET)

(PLVN) - Mỗi chúng ta đều có một vài người thầy sẽ ở trong tim suốt hành trình về sau này của cuộc đời. Có thể đó là những người thầy đã nắm tay bạn vượt qua những ngã rẽ bất ngờ, hoặc đó chỉ giản đơn là những người thầy trong miền thơ ấu trong veo, ăm ắp kỷ niệm. Bởi thế, mỗi chúng ta luôn có một nơi để trở về, thiêng liêng và đẹp đẽ, được viết nên bởi tình thầy trò…

Giải pháp để giáo dục Việt Nam thăng hạng quốc tế

GS. Võ Xuân Vinh. (Ảnh: Thảo Nguyên)
(PLVN) - Mới đây, tại cuộc gặp mặt đại diện nhà giáo, cán bộ quản lý ngành giáo dục nhân kỷ niệm 42 năm ngày Nhà giáo Việt Nam (20/11/1982 - 20/11/2024), Tổng Bí thư Tô Lâm có phát biểu, ngành Giáo dục Việt Nam cần phấn đấu thăng hạng trên bản đồ giáo dục khu vực và quốc tế. Theo mục tiêu, đến 2030, Việt Nam nằm trong 3 nước đứng đầu ASEAN về số lượng các công bố quốc tế và chỉ số ảnh hưởng của các công trình nghiên cứu khoa học, có trường ĐH lọt top 100 hàng đầu trên thế giới.

Người 'gieo mầm' tri thức bằng sự tận tâm và sáng tạo ở Bắc Ninh

Cô Đỗ Thị Chuyên - giáo viên dạy môn Sinh học, trường THCS Từ Sơn. (Ảnh: NVCC).
(PLVN) - Trong lớp học, tiếng giảng bài của cô giáo Đỗ Thị Chuyên (trường THCS Từ Sơn, TP Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh) vang lên nhẹ nhàng nhưng đầy nhiệt huyết, như truyền đi niềm đam mê và sự tận tuỵ, dẫn dắt học sinh bước vào hành trình khám phá tri thức, để những ước mơ của các em được ươm mầm và lớn lên từng ngày...

Đừng vội quy kết 'vi phạm liêm chính' khi bài báo khoa học bị rút: Hoàn thiện quy định để tạo điều kiện cho nhà khoa học cống hiến

Một chuyên gia cho rằng đang có “lỗ hổng” pháp lý trong xử lý sự việc bị rút bài báo khoa học. (Vẽ minh họa: DAD)
(PLVN) - Sau khi Báo Pháp luật Việt Nam (PLVN) có một số bài viết phản ánh về vấn đề rút bài báo khoa học, nhiều ý kiến cho rằng cần có một bộ quy tắc ứng xử chuẩn mực đạo đức, liêm chính cho các nhà khoa học; trong đó quy định chặt chẽ những điều được và không được phép làm, hướng xử lý khi có sai phạm, đặc biệt với các đề tài nghiên cứu có sử dụng ngân sách nhà nước.

Người thầy tâm huyết với công tác trẻ em

Trong vai trò Ủy viên Hội đồng Đội Trung ương, thầy Đặng Tất Dũng đã đồng hành cùng trẻ em trong quá trình chuẩn bị hai Phiên họp giả định Quốc hội trẻ em trong 2 năm 2023 - 2024. (Ảnh: NVCC)
(PLVN) - Là Phó Trưởng khoa Luật Hành chính - Nhà nước, Trường Đại học Luật TP HCM, đồng thời cũng là Ủy viên Hội đồng Đội Trung ương, thành viên Ban Chủ nhiệm Câu lạc bộ tư vấn, trợ giúp trẻ em cấp Trung ương nên TS. Đặng Tất Dũng còn được biết đến là người dành nhiều thời gian, tâm huyết cho trẻ em. Nhân dịp Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 sắp tới, phóng viên Báo Pháp luật Việt Nam đã có dịp trò chuyện cùng thầy về những câu chuyện liên quan đến trẻ em.

Chuyện của những người thầy đặc biệt

Học sinh Trường Giáo dưỡng số 4. (Ảnh: K.O)
(PLVN) - Họ là những thầy cô đã từng dạy học phổ thông, rồi cơ duyên vào trường giáo dưỡng, nơi những học trò đã từng là “tội phạm nhí”. Và họ đã dạy dỗ học sinh của mình bằng chính sự yêu thương, tận tụy, kiên nhẫn để mỗi ngày, gần hơn, uốn các em về phía mặt trời, những thiện lành bình dị trong cuộc đời. Đó là những thầy cô trường giáo dưỡng được tuyên dương trong Chương trình Chia sẻ cùng thầy cô dịp 20/11 năm nay…

Thầy cô giáo thời kỳ 4.0: Vượt qua thách thức, nắm bắt cơ hội

Một buổi học về tình cảm cha con, học sinh được xem phim về bố trong lớp học của cô giáo Nguyễn Thị Thủy Tiên. (Nguồn: NVCC).
(PLVN) - Bước vào thời đại công nghệ phát triển, học sinh không còn thụ động tiếp thu kiến thức từ các thầy, cô giáo ở trên lớp. Giờ đây, mỗi bài giảng của giáo viên cần sự đầu tư về cả kiến thức, công nghệ, vốn hiểu biết xã hội để đem đến cho các em những bài học hấp dẫn nhất. Đây vừa là một thách thức, vừa là cơ hội cho giáo viên tiếp tục học hỏi, thay đổi vì một nền giáo dục hiện đại.

Lớp học đặc biệt của các cô giáo U80

Bà Nguyễn Thị Hồng Hạnh (tạp dề vàng) cùng các học viên. (Ảnh: NVCC)
(PLVN) - Ở độ tuổi U80, khi nhiều cụ ông, cụ bà đang tận hưởng những năm tháng an nhàn của tuổi già, thì vẫn có những người tiếp tục cống hiến hết mình cho sự nghiệp dạy học. Dù là lớp học làm bánh hay lớp học “xoá mù chữ”, điểm chung của những lớp học này là hoàn toàn miễn phí và được khởi nguồn từ tấm lòng nhân ái, tận tụy của các cô giáo đã bước qua tuổi xế chiều.