Xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ ở Việt Nam rất lớn
Ngày 19/9, Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT) đã có chương trình Hội đàm với Tổng cục Quản lý Giám sát thị trường Nhà nước Trung Quốc (QLGSTT TQ). Buổi hội đàm nhằm cụ thể hóa các nội dung trong Bản ghi nhớ đã được ký kết ngày 26/6 giữa Bộ trưởng Bộ Công Thương và Tổng Cục trưởng Tổng cục QLGS.
Tại Hội đàm hai bên đã tập trung trao đổi về 5 nội dung chính, gồm bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ (SHTT), đảm bảo an toàn thực phẩm (ATTP), bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (NTD), công tác xây dựng Đảng và kế hoạch hành động triển khai Biên bản Ghi nhớ.
Về kế hoạch triển khai bản ghi nhớ, dự kiến 2 bên sẽ chia sẻ thông tin lẫn nhau trong nhận diện vi phạm về hàng giả; hàng năm sẽ tổ chức họp, cập nhật thông tin. Cùng với đó là thành lập Tổ công tác bao gồm lực lượng của cả 2 bên để lên kế hoạch và thực thi các hoạt động phối hợp giữa 2 Tổng cục.
Theo Tổng Cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT) Trần Hữu Linh, giao dịch thương mại giữa Việt Nam và Trung Quốc là rất lớn, hàng hóa giữa hai nước thông thương rất nhiều. Do đó, công tác hợp tác chống hàng giả, bảo vệ người tiêu dùng (NTD), an toàn thực phẩm giữa 2 đơn vị cùng thực hiện chức năng QLTT là rất quan trọng.
Ở Việt Nam, hiện nay, Tổng cục QLTT là lực lượng chủ yếu của Chính phủ Việt Nam trong xử phạt vi phạm hành chính. Có đến 60% quy định về xử phạt hành chính thuộc thẩm quyền của QLTT. Trung bình 1 năm, lực lượng QLTT kiểm tra 80.000-100.000 vụ, xử lý 60.000-70.000 vụ, thu nộp ngân sách nhà nước khoảng 30 triệu USD.
 |
Tổng cục trưởng Tổng cục QLTT Trần Hữu Linh phát biểu tại hội đàm. |
Liên quan đến vấn đề SHTT, ông Linh cho rằng, vi phạm về SHTT và hàng giả đang là trách nhiệm chính của lực lượng QLTT. Đồng thời khẳng định, ở Việt Nam hiện nay, việc xâm phạm SHTT và hàng giả rất lớn. Hàng giả tại Việt Nam xuất hiện dưới hai hình thức là sản xuất trong nước và nhập lậu. Hiện, đơn vị cũng gặp nhiều khó khăn trong kiểm tra, xử lý các vấn đề liên quan đến SHTT bởi thẩm quyền của QLTT Việt Nam không được bao trùm và rộng như Tổng cục QLGSTT, làm cho chất lượng xử lý các vụ việc chưa mang lại hiệu quả như mong muốn.
Bên cạnh đó, Việt Nam đang thực thi nhiều Hiệp định thương mại tự do với các nước, qua đó đòi hỏi công tác bảo vệ quyền SHTT rất cao, đi cùng với đó trách nhiệm của lực lượng QLTT đối với lĩnh vực này là rất lớn.
Trong thời gian qua, nhiều thương hiệu lớn trên thế giới đã chủ động đề xuất với Tổng cục QLTT trong việc phòng chống hàng giả, nhất là khi thương mại điện tử (TMĐT) đang phát triển. Trong vòng 3-4 năm trở lại đây, đặc biệt sau dịch COVID-19, tốc độ mua hàng trên online rất lớn, đi cùng với đó là vấn nạn xâm phạm quyền SHTT trên thị trường mua bán online. Đây là khó khăn lớn nhất của lực lượng QLTT.
Tuy nhiên, tháng 5 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam đã phê duyệt Đề án chống hàng giả trên môi trường TMĐT. Bộ Công Thương là Tổ trưởng của Tổ công tác triển khai đề án này. Hiện nay Tổ công tác này đang gấp rút xây dựng chương trình, hành động để ngăn chặn xâm phạm quyền SHTT trên môi trường TMĐT.
Liên quan đến vấn đề về SHTT, ông Huống Húc - đại diện Tổng cục QLGSTT TQ chia sẻ, năm 2011, Tổng cục QLGSTT TQ đã thành lập tổ công tác dẫn đầu phòng chống hàng giả. Tổ công tác có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền SHTT. Mới đây, Tổ đã được đổi tên và nâng cao vị trí, ngang tầm với Bộ.
 Ông Huống Húc, Cục trưởng Cục Thanh tra thực thi pháp luật phát biểu tại tọa đàm |
Triển khai tổng đài bảo vệ người tiêu dùng
Liên quan đến công tác bảo vệ NTD, theo ông Trần Hữu Linh, ở Việt Nam hiện nay có Ủy ban Cạnh tranh quốc gia chịu trách nhiệm chính trong việc bảo vệ NTD. Tuy nhiên Ủy ban này chủ yếu xây dựng chính sách, tuyên truyền vận động giải quyết thắc mắc của NTD. Vấn đề xử phạt lại là trách nhiệm của QLTT. Bắt đầu từ năm 2018, Tổng cục QLTT đã triển khai và đẩy mạnh hoạt động của tổng đài hotline trong tiếp nhận thông tin cũng như tố giác của NTD.
Đại diện Tổng cục QLGSTT TQ cho biết, ở Trung Quốc có thành lập Trung tâm bảo vệ quyền NTD về thực phẩm; Triển khai tổng đài khiếu nại với hơn 16 triệu NTD đang đăng ký và sử dụng; Phát hiện hơn 74,5 triệu vụ, giúp NTD khắc phục tổn thất khoảng 2 tỷ đô. Song song với việc tham gia giải quyết tranh chấp của NTD, Tổng cục QLGSTT TQ cũng đẩy mạnh giải quyết tranh chấp qua mạng, Trung Quốc có cơ chế giải quyết tranh chấp online với 114.000 doanh nghiệp tham gia vào cơ chế này, theo đó khoảng 13,6% các vụ tranh chấp được giải quyết thông qua online.
Trung Quốc cũng triển khai chiến dịch “trả hàng hóa không cần lý do”. Theo đó, trong vòng 7 ngày, NTD mua sắm thông qua hình thức online có thể trả lại mà không cần bất cứ lý do gì. Hiện có 640.000 cửa hàng đã tham gia vào cơ chế này. Từ khi triển khai cơ chế này, tại Trung Quốc đã có 770 triệu lượt NTD trả lại hàng hóa thông qua hình thức này.
