Các phần tử Hồi giáo li khai ở Libya từng tuyên bố đi theo IS, và Boko Haram ở Nigeria hiện cùng một số tay súng ca tụng IS trên mạng Internet. Thậm chí, Boko Haram còn tự đổi tên nhóm này thành Tỉnh Tây Phi của Nhà nước Hồi giáo (ISWAP).
Các chuyên gia cảnh báo nếu các nhóm này thay đổi chiến lược hoạt động, thì đây sẽ là mối nguy hiểm thực sự đối với khu vực.
Kịch bản nguy hiểm
Michael Shurkin, một nhà phân tích từng làm việc tại CIA và là chuyên gia về Trung Phi thuộc Tập đoàn Rand, nói: “Chúng có thể sẽ đưa ra quyết định mới là thay vì chiến đấu để lập tức đạt được các mục tiêu ở địa phương, chúng sẽ thay đổi trọng tâm và đánh vào các lợi ích của phương Tây.
Hiện nay, Boko Haram đang tấn công các binh lính Pháp ở Barkhane hoặc lính Mỹ ở Cameroon... Chúng ta có thể dễ dàng liên tưởng đến những kịch bản kinh khủng nhất, nhưng tôi cho rằng chúng ta chưa nghĩ tới điều đó.
Hiện nay, sự di chuyển luân phiên giữa Boko Haram và IS ở Tây Phi dường như là một công cụ thay đổi chiến lược. Tuy nhiên, đây có thể là một sự chuyển tiếp thực sự, trở thành loại hình thánh chiến toàn cầu”.
Các phong trào đơn lẻ về mặt địa lý có thể hưởng lợi rất nhiều nếu gia nhập nhóm Hồi giáo cực đoan lớn mạnh và mang tính biểu tượng đầu tiên và đáng sợ nhất thế giới này. IS đã có thể chiếm đóng những vùng lãnh thổ rộng lớn ở Syria và Iraq, duy trì một quân đội, hủy một máy bay dân dụng của Nga đi qua Ai Cập và tiến hành các vụ tấn công vào dân thường ở nhiều nơi, từ Paris (Pháp) tới London (Anh) hay California (Mỹ).
Gia tăng tuyển mộ
Peter Pham, chuyên gia về châu Phi thuộc Hội đồng Đại Tây Dương, nói: “Đặc biệt, chúng còn có thể giúp các nhóm cực đoan ở châu Phi tuyển mộ thêm các chiến binh nước ngoài đang bị danh tiếng của IS “quyến rũ”.
Mặc dù số lượng các chiến binh này vẫn khiêm tốn, song có những dấu hiệu cho thấy một làn sóng các chiến binh đang đổ về châu Phi đã thực sự bắt đầu.
Tháng trước, hai thanh niên người Pháp đã bị bắt giữ ở Tunisia khi đang tìm cách tiếp cận các khu vực do IS kiểm soát ở Libya. Chuyên gia Peter Pham cho biết thêm rằng trong tạp chí "Dabiq" phiên bản tiếng Anh phát trên mạng số ra tháng 4/2015, IS đã kêu gọi các tình nguyện viên xem xét việc gia nhập nhóm Boko Haram “nếu các bạn không thể gia nhập IS”.
Nhóm cực đoan Nigeria trong 6 năm nổi dậy đã cướp đi sinh mạng của 17.000 người, và đã tuyên bố sẽ đi theo IS để nhận được sự cố vấn về các chiến lược quân sự.
Ông Peter Pham nói với AFP: “Các vụ tấn công sẽ được chúng phối hợp tốt hơn” và cho biết thêm các đoạn băng mới nhất của Boko Haram hiện có chất lượng rất chuyên nghiệp và mang hơi hướng của IS, luôn tự hào vì sở hữu các chuyên gia truyền thông có thể đăng tải các đoạn băng cổ động “xứng tầm” Hollywood lên mạng internet.
Tại Libya, các nhóm công khai trung thành với IS đã mở rộng rất nhanh chóng, chỉ trong năm ngoái đã thu nhận từ 200 lên tới 2.000 thành viên. Sức mạnh đang ngày càng gia tăng của chúng, cùng với mớ hỗn độn chính trị và an ninh thời hậu Kaddafi vẫn tồn tại ở Libya, đã khiến giới chức châu Âu lo ngại và phải triển khai các máy bay do thám xung quanh các căn cứ của mình.
Biến châu Phi thành chiến trường?
Jacob Zenn, chuyên gia về các nhóm thánh chiến tại Quỹ Jamestown, cho biết mối quan hệ giữa Boko Haram và các chiến binh IS có thể sớm chuyển biến từ phạm vi liên lạc sang việc đào tạo binh sĩ Boko Haram ở Libya.
Ông nói: “Nếu Libya trở thành một trung tâm của khu vực Sahara ở châu Phi như là Raqa, hiện là thành trì của IS ở Syria, thì vào năm 2016 và 2017 tới, ISWAP cũng có thể sẽ tiến hành một loại hình tấn công mới ở Nigeria hay Tây Phi dưới sự huấn luyện và phối hợp của IS ở Libya”.
Cũng như một số nhà phân tích khác, Zenn tin rằng việc Thổ Nhĩ Kỳ kiểm soát chặt chẽ biên giới với Syria hay những thất bại của IS ở Syria và Iraq có thể sẽ thôi thúc hàng nghìn kẻ đang có ý định trở thành các phần tử thánh chiến trên toàn cầu biến châu Phi trở thành một chiến trường…/.
