“Xóa sổ” gần 400 ha rừng
Ngày 30/12/2015, UBND tỉnh Phú Yên ban hành Quyết định số 2698 phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án “Chăn nuôi bò thịt và bò sữa”. Một ngày sau, Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh này nhanh chóng cấp Giấy chứng nhận đầu tư cho chủ dự án là Công ty CP Chăn nuôi Thảo Nguyên Phú Yên (Cty Thảo Nguyên).
17 ngày sau đó, Công ty Thảo Nguyên cho “ra lò” quyết định phê duyệt dự án đầu tư với tên gọi “Dự án chăn nuôi bò thịt chất lượng cao”, với quy mô đầu tư trên tổng diện tích 392,9 ha. Địa điểm xây dựng được doanh nghiệp này “ngắm” lấy là 2 tiểu khu thuộc Ban Quản lý Rừng phòng hộ Sông Hinh (xã Sông Hinh, huyện Sông Hinh, tỉnh Phú Yên).
Theo Tổng cục Lâm nghiệp, địa điểm thực hiện dự án của Cty Thảo Nguyên có vị trí “nhạy cảm”, nằm trọn trong Tiểu khu 310 và 311. Đây là khu vực tiếp giáp và trải dài hơn 20 km chạy dọc theo đập chính hồ thủy điện sông Hinh, “ôm trọn” vành đai bán ngập bảo vệ lòng hồ thủy điện sông Hinh.
Hồ sơ quản lý rừng cho thấy, 2 tiểu khu này có hiện trạng rừng tự nhiên và diện tích liền vùng với diện tích rừng phòng hộ lưu vực sông Hinh (liền vùng với 13 Tiểu khu có tổng diện tích rừng là 19.963,3 ha, trong đó rừng tự nhiên là 19.818,7 ha) và rừng trồng (là diện tích rừng trồng thay thế của dự án Thủy điện sông Ba Hạ).
Cũng theo Tổng cục trên, khu vực 2 tiểu khu mà tỉnh Phú Yên muốn “xóa sổ” để chăn nuôi bò có ý nghĩa rất quan trọng trong phòng hộ trực tiếp cho lòng hồ thủy điện, do đó việc thực hiện dự án sẽ có tác động ảnh hưởng trực tiếp đến đảm bảo an toàn, an ninh hồ thủy điện sông Hinh. Ngoài ra, việc chấp thuận Dự án nuôi bò tại vị trí này cũng là chưa phù hợp với nội dung Chỉ thị số 13-CT/TW ngày 12/01/2017 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng, theo Tổng cục Lâm nghiệp.
“Mượn gió bẻ măng”?
Tại Chỉ thị số 02/CT-TTg ngày 24/1/2014 của Thủ tướng Chính phủ quy định rõ: Đối với các dự án đầu tư mở mới, khi phê duyệt dự án đầu tư phải đồng thời phê duyệt phương án trồng rừng thay thế. Mọi trường hợp không có phương án trồng rừng thay thế được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, thì kiên quyết không phê duyệt phương án đầu tư.
Thế nhưng, ở dự án nuôi bò bên hồ thủy điện sông Hinh đã không chấp hành chỉ thị này khi việc thẩm định, phê duyệt dự án đã được ký ban hành nhưng không hề có phương án trồng rừng thay thế được phê duyệt. Không những làm trái chỉ thị Thủ tướng về việc trồng rừng thay thế, ở dự án này việc chấp hành pháp luật về khai thác tận dụng gỗ và lâm sản cũng có rất nhiều điểm bất thường khiến dư luận không khỏi thắc mắc: Dự án này thực chất là dự án chăn nuôi hay chỉ là cái cớ để phá rừng?
Bởi theo tài liệu thu thập cho thấy, ngày 28/11/2016, Sở NN&PTNT tỉnh Phú Yên ban hành Quyết định số 810 và Quyết định số 811 về việc phê duyệt hồ sơ thiết kế và cấp phép khai thác tận dụng gỗ, củi rừng tự nhiên trên diện tích rừng chuyển mục đích sử dụng sang thực hiện Dự án Chăn nuôi bò thịt chất lượng cao của Cty Thảo Nguyên.
Theo các quyết định này, tổng diện tích thiết kế mà doanh nghiệp được khai thác là 271,84ha rừng tự nhiên (rừng thường xanh), tại khoảnh 2, 3, 4, 5, 6 Tiểu khu 310 và khoảnh 1, 2, 3, 4 Tiểu khu 311 thuộc địa giới hành chính xã Sông Hinh.
Việc khai thác xong xuôi nhưng đến ngày 24/12/2016, UBND tỉnh Phú Yên mới ban hành Quyết định số 3160 về việc phê duyệt phương án bồi thường hỗ trợ và tái định cư để thực hiện dự án và ngày 18/1/2017, mới ban hành Quyết định số 169 về việc chuyển mục đích sử dụng rừng.
Tại khoản 1, 2, Điều 8 Thông tư số 21/2016/TT-BNNPTNT ngày 28/6/2016 quy định: tận dụng gỗ trên diện tích rừng chuyển mục đích sử dụng sang mục đích khác phải trên cơ sở phương án đền bù giải phóng mặt bằng khu rừng được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt. Theo Tổng cục Lâm nghiệp, việc phê duyệt hồ sơ thiết kế khai thác tận dụng gỗ, củi khi chưa có quyết định chuyển mục đích sử dụng rừng như ở dự án này là hoàn toàn trái quy định.
Về trách nhiệm để xảy ra sai phạm, cơ quan chức năng cho rằng, dự án nuôi bò chọn vào khu vực rừng tự nhiên và rừng trồng (là diện tích rừng trồng thay thế của dự án thủy điện sông Ba Hạ), nhưng không rà soát, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định là chưa chấp hành chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ. Trách nhiệm chỉ đạo, giải quyết thuộc UBND tỉnh; trách nhiệm tham mưu, tổ chức thực hiện thuộc Sở KH&ĐT và Sở NN&PTNT tỉnh Phú Yên.
Còn việc thẩm định, phê duyệt dự án, nhưng chưa có phương án trồng rừng thay thế được phê duyệt là chưa chấp hành Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ và trách nhiệm chính thuộc về Sở NN&PTNT tỉnh Phú Yên.
