Tháng 3, bàn về hạnh phúc

Khi người trẻ cùng người già tìm kiếm niềm vui. (Ảnh: Hùng Cao).
Khi người trẻ cùng người già tìm kiếm niềm vui. (Ảnh: Hùng Cao).
0:00 / 0:00
0:00
(PLVN) - Tháng 3 có ngày được gọi là Ngày Quốc tế Hạnh phúc. Hạnh phúc là một khái niệm tương đối. Người trẻ bây giờ có nhiều ước vọng hạnh phúc cao sang, xa vời, chinh phục những giấc mơ mới lạ để thỏa lòng mong ước. Còn người xưa, không gian sống nhỏ hẹp, hạnh phúc là “một mái nhà yên rủ bóng xuống tâm hồn” (Chế Lan Viên)…

“Một gian nhà nhỏ đi về có nhau”

Đọc lại truyện Chí Phèo của Nam Cao đoạn sau khi ái ân với Thị Nở xong, Chí Phèo bỗng nhìn đời thật thanh bình, mơ một giấc mơ gia đình yêu thương, có vợ yêu thương, có con cái để chăm sóc. Một kẻ bên lề xã hội, thành cái gai trong xóm làng lại có giấc mơ thật êm đềm.

“... Nhưng bây giờ thì hắn tỉnh. Hắn bâng khuâng như tỉnh dậy, hắn thấy miệng đắng, lòng mơ hồ buồn. Người thì bủn rủn, chân tay không buồn nhấc, hay là đói rượu, hắn hơi rùng mình. Ruột gan lại nôn nao lên một tý. Hắn sợ rượu cũng như những người ốm sợ cơm. Tiếng chim hót ngoài kia vui vẻ quá! Có tiếng cười nói của những người đi chợ. Anh thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá. Những tiếng quen thuộc ấy hôm nào chả có. Nhưng hôm nay hắn mới nghe thấy... Chao ôi là buồn!

- Vải hôm nay bán mấy?

- Kém ba xu dì ạ.

- Thế thì còn ăn thua gì!

- Thật thế đấy. Nhưng chẳng lẽ rằng lại chơi.

Chí Phèo đoán một người đàn bà hỏi một người đàn bà khác đi bán vải ở Nam Ðịnh về. Hắn nôn nao buồn, là vì mẩu chuyện ấy nhắc cho hắn một cái gì rất xa xôi. Hình như có một thời hắn đã ao ước có một gia đình nho nhỏ. Chồng cuốc mướn cày thuê, vợ dệt vải, chúng lại bỏ một con lợn nuôi để làm vốn liếng. Khá giả thì mua dăm, ba sào ruộng làm…”.

Không gian mong ước của Chí Phèo là cuộc sống của người Việt xưa “chồng cày vợ cấy, con trâu đi bừa”. Người Việt xưa thuần nông, cuộc sống trông đợi vào nông nghiệp và buôn bán nhỏ lẻ. Một mái nhà tranh có lợn, gà, ruộng vườn xinh xắn… là mơ ước của mọi người.

Các cụ xưa cũng mơ về hạnh phúc, mơ một đời no ấm, con cái lành lặn, gia đình ấm êm, hoà thuận, trên dưới một lòng. Nên đầu xuân hay đi lễ chùa nguyện cầu, dâng sao giải hạn là vậy!

Cái hạnh phúc của cha ông ta là hạnh phúc biết thân, biết phận, cái hạnh phúc gửi gắm vào trời đất, số phận. Cái hạnh phúc đấy như một thói quen, một sự thích nghi với nhịp sống nơi thôn dã, vì họ biết mình muốn tới thứ xa hoa cũng không thể được. Không có quan hệ, kinh tế bấp bênh, học thức cũng không thì sao mơ tới hạnh phúc khác, chi bằng: “Râu tôm nấu với ruột bầu/Chồng chan, vợ húp gật đầu khen ngon”.

Khung cảnh đó người xưa gọi là “vui với cảnh nghèo”. Một sự an phận, cái nhàn chấp nhận, cái yêu thương đó cũng coi đó là hạnh phúc dù khó nhọc “Yêu nhau chẳng quản lầm than/Mấy sông cũng lội, mấy ngàn cũng qua”.

Nhà thơ Nguyễn Bính hay viết về tình quê thôn dã, bình dị, có dậu mồng tơi, cô hàng xóm thương nhớ. Ông thích cái tình quê dan díu đó mà không muốn thành thị, xa hoa làm đổ vỡ.

“Nhà gianh thì sẵn đấy/Vợ xấu có làm sao/Hoa súng nở đầy ao/Mấy sào vườn đất mới/Giồng dâu và giống cam/Không ngại xa người tới/Thăm tôi tôi cảm ơn...” (Thanh Đạm - 1963).

Và trong bài “Thuở trước”, ông cũng viết thiết tha lắm: “Sáng giăng chia nửa vườn chè/Một gian nhà nhỏ đi về có nhau”.

Tình vợ chồng nơi quê nghèo là vậy! Chả có ham muốn gì ghê gớm vượt qua luỹ tre làng. Nhịp sống chậm rãi, hưởng thụ thứ thanh nhàn có sẵn từ thiên nhiên.

Đó là cuộc sống yên bình, giản dị, hạnh phúc và thơ mộng. Giản dị là một nét văn hoá mộc mạc mà đáng quý trong đời sống của người dân đất Việt. Cụ Nguyễn Khuyến xưa viết “Thu ẩm” cũng vậy, lối sống nho nhã, như cô lập với ngoài kia nơi kinh thành ồn ã, bủa vây với chức tước, ganh đua…“Năm gian nhà cỏ thấp le te/Ngõ tối đêm sâu đóm lập loè/Lưng giậu phất phơ màu khói nhạt/Làn ao lóng lánh bóng trăng loe/Da trời ai nhuộm mà xanh ngắt?/Mắt lão không vầy cũng đỏ hoe/Rượu tiếng rằng hay, hay chẳng mấy/Độ năm ba chén đã say nhè” (Thu ẩm - Nguyễn Khuyến).

Ảnh hưởng của Khổng giáo đối với nhà nho xưa là vậy. Họ chỉ muốn “mùa xuân mưa nên đọc sách, mùa hè mưa nên đánh cờ, mùa thu mưa nên lục đồ cất trong rương, mùa đông mưa nên uống rượu” (Một quan niệm về sống đẹp - Lâm Ngữ Đường).

Người trẻ khát khao hạnh phúc

Ngõ vắng. (Ảnh: Tuấn Ngọc).

Ngõ vắng. (Ảnh: Tuấn Ngọc).

Thế giới của chúng ta hiện tại đầy rẫy âu lo: học tập, sự nghiệp, kiếm tiền mua nhà, lấy vợ, nuôi dạy con cái học tập… Mỗi gia đình có những mục tiêu, tham vọng riêng, nên con người chạy theo vòng xoáy đó đến phát mệt, ít có những phút giây hạnh phúc thực sự.

Nói như thiền sư Thích Nhất Hạnh, con người hiện đại không còn tự do cho chính mình, họ bị quá nhiều thứ ràng buộc, phải làm cái này, cái kia, đến mệt nhoài, cứ mãi miết tranh đấu… Nên sư ông khuyên con người cần có thư giãn, tĩnh tâm trong mọi công việc để có được hạnh phúc…

“Phát triển sự thư giãn, buông bỏ những lo lắng, sợ hãi và bạo động là hạnh phúc đang có mặt. Mỗi người đều có khả năng chế tác ra sự thư giãn với tư cách cá nhân và năng lượng đó sẽ ảnh hưởng tới tập thể. Thí dụ một người giáo viên nếu có ý thức nuôi dưỡng sự thư giãn trong mình và chế tác sự thư giãn đó cho học sinh thì việc dạy và học sẽ thành công hơn. Giữa giáo viên và học sinh có sự nhẹ nhàng mà không phải căng thẳng, mệt mỏi. (Trích trong sách “Con đã có đường đi” của Sư ông Làng Mai).

Nhưng rồi sau sự mệt nhọc “cơm áo, gạo tiền” đó, con người vẫn cần tìm về chốn nương náu, để tìm kiếm hạnh phúc giản đơn, vì sức người có hạn, cơ thể phải nghỉ ngơi. Nhiều người trẻ bây giờ chọn làm việc tự do, coi như “nghỉ hưu sớm”, để chọn cho mình sự tự do công việc, tự do tâm hồn mà không bị nhiều ràng buộc.

Ngôi nhà cũ có ba mẹ khiến ta nhớ nhiều, những đứa con bôn ba “nhớ thương bạc trắng mái đầu” vẫn khát khao mong ngày về, ngồi bên nhau ôn lại kỷ niệm. Đó chính là phút giây hạnh phúc mà cuộc sống áp lực nhiều khi họ không có được.

Tôi đọc bạn tôi viết về hạnh phúc đơn giản mà thương quá. “Ngày đầy nắng, một tà áo dài, một chiếc xe đạp dừng vội trước cửa nhà, tiếng gọi và chiếc băng cassette cũ. Cô bảo tôi rằng: “Em thấy mình hạnh phúc hơn nhiều người khác vì được thưởng thức âm nhạc”...

Câu nói nghe thật đơn giản, nhưng nó khiến tôi phải nhìn lại và trân trọng niềm hạnh phúc ấy của mình. Trên thế giới này còn biết bao nhiêu người suốt ngày chỉ nghe tiếng súng đạn, tiếng máy móc chạy, phải bươn chải vì miếng ăn trước mắt thay vì thưởng thức âm nhạc. So với họ, tôi đúng là hạnh phúc biết bao nhiêu.

Tôi nghĩ, khi nghe được một bài nhạc mà mình thích, những mệt nhọc cũng tan bớt đi… Không chỉ nghe bằng tai mà còn cảm nhận nó bằng tâm hồn.

Có những bài nhạc chỉ nghe một thời gian rồi tự dưng thấy chán, chán đến mức không muốn nghe, không muốn nhắc đến nữa. Tôi cũng nhiều lần cảm thấy vậy. Nhưng ngược lại, có những bài càng nghe càng muốn nghe nữa, không hiểu vì sao… Một trong những bài hát tôi thích nhất là “Hoa tím ngoài sân” (Nhạc sĩ Thanh Tùng).

Một bài tình ca theo đúng phong cách Thanh Tùng. Nghe thấy trong đó tất cả những sự vật mà tôi thích: một ngày tình cờ, hoa tím, mảnh sân, mặt trời, lá và gió, mùa thu, bước chân… Những thứ bình dị ấy vào bài hát bỗng trở nên rất có hồn, đầy cảm xúc. Những giai điệu nhẹ nhàng và da diết, lời ca ý nhị mà quyến rũ. Nghe trong đó một câu chuyện không hề đơn điệu, đầy đủ những cung bậc cảm xúc, những lúc trầm lắng và lúc cao trào, đượm chút buồn nhưng không ảo não. Không hiểu tại sao trong số những người hát bài này, tôi vẫn thích nghe Trần Thu Hà hát nhất và tôi bắt đầu thích chị với những tình khúc dịu dàng như thế.

"Từ lâu lắm đã vắng em trên con đường này/Cây bây giờ lá rụng, gió heo may".

Một người có một ngôi nhà đẹp nhưng họ vẫn chưa vừa lòng, họ muốn ngôi nhà nằm bên bờ biển để đưa gia đình đi tắm biển, họ muốn ngôi nhà sườn đồi có suối chảy qua… Tham vọng đó với họ là hạnh phúc vì họ cần nhiều hơn sự đơn giản. Nhưng trong sự tìm kiếm hạnh phúc đó sẽ có sát thương. Nên tại sao nhiều người giàu vẫn khổ đau, hoạn nạn là vậy!

Người giàu có nước mắt của người giàu, người nghèo cũng vậy. Con người luôn phải đồng hành với hạnh phúc và khổ đau. Điều quan trọng trên hành trình đó chúng ta phải giữ được tâm thế bình thản coi điều vui buồn là người bạn, chả phải điều gì quá tiêu cực hay hân hoan quá.

Ca sĩ trẻ tuổi Billie Eilish từng giành nhiều giải thưởng Grammy từng viết trong ca khúc Lovely: “Cô đơn chẳng thấy rất thú vị sao? Vậy thì hạnh phúc đâu phải lúc nào cũng là vui vẻ, náo nhiệt, mà còn là sự cô đơn...”.

Đọc thêm

An Giang: Có chợ nổi Long Xuyên đậm đà hồn quê

Vừa hửng sáng, khung cảnh ghe thuyền của tiểu thương tấp nập trên sông Hậu thật nên thơ. Ảnh: Ngọc Tài
(PLVN) - Trong khi nhiều chợ nổi miền Tây có thể đang “chìm dần” thì chợ nổi Long Xuyên, TP Long Xuyên, tỉnh An Giang vẫn còn cảnh bán mua mỗi buổi sáng tinh mơ. Chợ còn họp, bao nhiêu tiểu thương, người sống nương theo con sóng dập dềnh còn thu nhập đôi ba trăm nghìn mỗi ngày.

Nhà Nguyễn bảo vệ Kinh thành Huế

Nhà Nguyễn bảo vệ Kinh thành Huế
(PLVN) - Cùng với xây dựng một kinh thành rộng lớn, vững chãi, nhà Nguyễn đã tuyển chọn đội quân thiện chiến để bảo vệ vương triều trong một thời đại bị nhòm ngó, xâm lược.

Bắc Giang: Xây dựng thương hiệu du lịch gắn với văn hóa - tâm linh

Mộc bản quý giá được lưu giữ tại chùa Vĩnh Nghiêm (trái) và chùa Bổ Đà.
(PLVN) - Sở hữu vị trí địa lý thuận lợi cùng bề dày lịch sử, văn hóa và cảnh quan thiên nhiên phong phú, Bắc Giang hội tụ đầy đủ chất liệu “quý” để phát triển các sản phẩm du lịch độc đáo, thu hút du khách gần xa. Tận dụng những tiềm năng, lợi thế sẵn có, thời gian qua, ngành du lịch Bắc Giang từng bước khẳng định mình là điểm đến hấp dẫn trên bản đồ du lịch Việt Nam thông qua các sản phẩm du lịch văn hóa - tâm linh.

Du lịch tránh gây tiêu cực đến di sản văn hóa

Quần thể khu di tích Chăm - Mỹ Sơn thu hút du khách. (Ảnh: Hoàng Hữu Quyết)
(PLVN) - Tuy du lịch tạo ra nhiều lợi ích cho mỗi địa phương nhưng cũng phải thẳng thắn nhìn nhận rằng du lịch phát triển nhanh chóng mà không tuân theo quy hoạch, hướng tới phát triển bền vững sẽ kéo theo nhiều hệ lụy, thậm chí có những tác động tiêu cực tới di sản văn hóa, thiên nhiên, cảnh quan môi trường.

Cuộc đời buồn của 'ông hoàng bolero' Trúc Phương

Những bản nhạc sầu thương đã vận vào đời nhạc sĩ Trúc Phương. (Nguồn: Amnhac.net)
(PLVN) - Nhạc sĩ Trúc Phương nổi tiếng khoảng những năm 60 của thế kỷ trước với dòng nhạc bolero uyển chuyển, hấp dẫn. Mỗi câu hát, lời ca của ông đều gắn liền với thân phận con người trôi nổi, đau thương, buồn khổ. Có lẽ, âm nhạc đã vận vào cuộc đời của nhạc sĩ Trúc Phương “chữ tài đi với chữ tai một vần”.

Đánh thức khí chất nữ thần bên trong bạn

Đánh thức khí chất nữ thần bên trong bạn
(PLVN) - Nghệ thuật múa Phương Đông - Đánh thức khí chất nữ thần bên trong bạn” là tác phẩm đầu tiên tại Việt Nam, trình bày tổng quan về lược sử Bellydance, các dòng múa và lợi ích Bellydance mang lại.

Trái tim... giấy

Ảnh minh họa. (Ảnh chụp màn hình phim Yêu tinh)
(PLVN) - Phi ngồi thẫn thờ bên cửa sổ, nhìn vơ vẩn dãy nhà cùng những cụm mây đen che lấp nền trời. Theo thói quen, anh liếc mắt qua ô cửa đối diện. Đăm đăm dán mắt vào khung cửa khép kín, Phi tin tưởng rằng nếu cứ nhìn mãi như vậy, một lúc nào đấy nó sẽ được mở ra bởi đôi tay trắng muốt. Nhưng rõ là vô vọng, Hân chuyển đi được gần một tuần. Cô đã gặp Phi để nói lời từ biệt, còn tặng anh chiếc lọ thủy tinh đựng những ngôi sao giấy.

Ánh Sao

Tranh minh họa. (Nguồn: Văn Học)
(PLVN) - Chiều thả những sợi nắng vàng rực xuống sân ga lố nhố người. Tiếng loa thúc giục hành khách lẫn trong tiếng cười nói xôn xao. Đây là chuyến đi xa một mình đầu tiên của tôi. Tôi chọn cho mình cách di chuyển bằng tàu hỏa như muốn có thêm chút thời gian và tâm sức để suy ngẫm về những gì đã xảy ra và cả những điều sắp phải đối mặt.

Đường phố Đà Nẵng rực đỏ trong đêm với hơn 600 ông già Noel diễu hành

Đường phố Đà Nẵng rực đỏ trong đêm với hơn 600 ông già Noel diễu hành
(PLVN) - Lễ hội đón Giáng sinh – Chào năm mới Đà Nẵng 2025 (Danang X’mas – New Year Festival 2025) chính thức khai mạc tại sàn cảnh quan phía Bắc, bờ Đông cầu Rồng vào tối 20/12 với nhiều hoạt động văn hoá, nghệ thuật, du lịch, vui chơi giải trí mới lạ, hấp dẫn phục vụ người dân và du khách dịp cuối năm.

Lan toả vẻ đẹp Đà Lạt qua những thước phim

Lan toả vẻ đẹp Đà Lạt qua những thước phim
(PLVN) - Từ hơn 2.600 bài dự thi từ khắp mọi miền đất nước, Ban tổ chức Cuộc thi Sáng tạo video clip Đà Lạt năm 2024 đã tuyển chọn 10 thước phim xuất sắc nhất vào vòng chung kết để trao giải.

Hành lang pháp lý cho đặt cược thể thao

Bóng đá là môn thể thao rất nhiều người đặt cược và được nhiều quốc gia cho phép. (Ảnh: Getty Images)
(PLVN) - Cá cược thể thao đã phát triển mạnh mẽ tại một số quốc gia trên thế giới như: đua ô tô công thức 1, đua ngựa, đua xe đạp lòng chảo, bóng đá... Tất cả các hoạt động này đều có luật pháp quản lý chặt chẽ, hạn chế các tác động tiêu cực đối với xã hội.

'Đánh thức' tiềm năng kinh tế sáng tạo từ các di sản

Di sản văn hóa đang dần trở thành “đòn bẩy” thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển. (Ảnh minh họa: PV)
(PLVN) - Với bề dày hàng nghìn năm lịch sử, Việt Nam sở hữu hệ thống di tích, lễ hội, ẩm thực, nghệ thuật dân gian, làng nghề truyền thống phong phú. Văn hóa được coi là nền tảng và động lực cho sự phát triển kinh tế - xã hội, đầu tư phát triển văn hóa được đặt ngang hàng với các lĩnh vực khác. Đặc biệt, nguồn lực từ di sản đang từng bước được các tỉnh, thành phố đầu tư, khai thác nhằm thúc đẩy kinh tế sáng tạo.