Sửa đổi Bộ luật Dân sự năm 2005: Không “bỏ rơi” hộ gia đình và tổ hợp tác

(PLO) - Rất nhiều định hướng đổi mới của Dự án BLDS sửa đổi được các thành viên Hội đồng Thẩm định tán thành với mong muốn làm cho các quan hệ dân sự ổn định và phát triển hơn, bảo vệ mạnh mẽ hơn quyền và lợi ích của các bên như quy định về giao dịch dân sự vô hiệu do vi phạm hình thức hợp đồng, về địa vị pháp lý của hộ gia đình và tổ hợp tác…
Hôm qua (8/7), Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thúy Hiền đã chủ trì cuộc họp Hội đồng Thẩm định Dự án Bộ luật Dân sự (BLDS) sửa đổi. 
Thứ trưởng Nguyễn Thúy Hiền: Cần hạn chế tuyên bố hành vi pháp lý vô hiệu chỉ vì hình thức
Thứ trưởng Nguyễn Thúy Hiền: Cần hạn chế tuyên bố
hành vi pháp lý vô hiệu chỉ vì hình thức
 
Điều chỉnh hộ gia đình và tổ hợp tác bằng các chế định khác
Dự thảo BLDS sửa đổi không quy định địa vị pháp lý của hộ gia đình và tổ hợp tác với tư cách là chủ thể độc lập của quan hệ pháp luật dân sự mà thay vào đó điều chỉnh bằng các chế định tương ứng. Cụ thể, điều chỉnh hộ gia đình bằng chế định sở hữu chung, đại diện và các quy định trong một số chế định khác có liên quan; điều chỉnh tổ hợp tác bằng chế định hợp đồng hợp tác.
Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế (Bộ Tư pháp) Dương Đăng Huệ - Tổ trưởng Tổ biên tập phân tích, thực tiễn thi hành pháp luật cho thấy hộ gia đình và tổ hợp tác không phải là pháp nhân mà chỉ là sự kết hợp của các cá nhân với nhau để cùng đóng góp tài sản, công sức trong thực hiện các hoạt động sản xuất, kinh doanh chung cũng như tham gia vào các quan hệ dân sự. 
Trong quan hệ với bên ngoài thì hộ gia đình và tổ hợp tác đều có người đại diện thay mặt các thành viên thực hiện hành vi pháp lý. Bên cạnh đó, việc xác định ai là thành viên của hộ gia đình gặp rất nhiều khó khăn, gây ách tắc trong giao dịch dân sự cũng như trong hoạt động xét xử của Tòa án.
Các quy định về địa vị pháp lý của hộ gia đình và tổ hợp tác như Dự thảo BLDS sửa đổi được đa số thành viên Hội đồng nhất trí. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng hộ gia đình và tổ hợp tác là các chủ thể đã và đang tham gia giao lưu dân sự ở Việt Nam, BLDS cần tiếp tục ghi nhận các chủ thể này để tạo cơ sở pháp lý cho các chủ thể này hoạt động và để bảo đảm sự ổn định của các quan hệ dân sự có liên quan. 
Mặt khác, pháp luật về đất đai qua các thời kỳ và Luật Đất đai năm 2013 vừa có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/7 vừa qua cũng vẫn quy định hộ gia đình là chủ thể của quan hệ giao đất, cho thuê đất.
Hạn chế tối đa hợp đồng vô hiệu vì hình thức
Ông Huệ cũng cho biết: Một trong những điểm mới của Dự thảo BLDS sửa đổi là quy định về giao dịch dân sự vô hiệu do vi phạm về hình thức không còn cứng nhắc. Cụ thể, trong trường hợp luật quy định hình thức là điều kiện có hiệu lực của hành vi pháp lý mà hình thức này không được tuân theo nhưng các chủ thể đã thực hiện xong hoặc đang thực hiện quyền, nghĩa vụ của mình thì hành vi pháp lý vẫn có hiệu lực.
Theo lý giải của ông Huệ, quy định hiện hành tuyên vô hiệu tất cả giao dịch vi phạm về hình thức chưa thực sự đứng trên góc độ bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các bên trong giao dịch, đặc biệt đối với bên có thiện chí. Thực tế cho thấy, bên không thiện chí thường lạm dụng quy định hợp đồng vô hiệu do không tuân thủ hình thức để bội ước, gây thiệt hại cho bên đối tác, làm mất ổn định trong quan hệ dân sự nói chung và trong hoạt động sản xuất, kinh doanh nói riêng. 
Hơn nữa, trong nhiều trường hợp, giao dịch mặc dù có vi phạm về hình thức nhưng các bên đã thực hiện xong và không làm ảnh hưởng đến lợi ích của người thứ ba nên việc tuyên bố giao dịch vô hiệu là không cần thiết, gây nhiều khó khăn, phiền toái, tốn kém không chỉ cho các bên mà còn cho xã hội nói chung.
Có thành viên Hội đồng kiến nghị nên tiếp tục kế thừa quy định của BLDS hiện hành, theo đó cần tuyên bố hành vi pháp lý là vô hiệu bất luận hành vi pháp lý đó đã được thực hiện hay chưa được thực hiện; được thực hiện xong hay chỉ thực hiện được một phần, nếu hết thời hạn được Tòa án hoặc cơ quan có thẩm quyền cho phép mà các bên vẫn không tuân thủ hình thức của hành vi pháp lý đã được pháp luật quy định. Quy định như vậy vừa bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật về hình thức giao dịch, vừa góp phần nâng cao trách nhiệm của các bên trong khi thực hiện các hành vi pháp lý của mình. 
Còn bà Nguyễn Hải An (TANDTC) lại đề xuất bổ sung, nếu hành vi pháp lý đang thực hiện, chưa gây ra bất kỳ hậu quả nào mà vi phạm về hình thức thì nên chăng cũng tuyên vô hiệu.
Tuy nhiên, nhiều thành viên Hội đồng và Thứ trưởng Nguyễn Thúy Hiền tán thành với quy định của Dự thảo BLDS sửa đổi. Thứ trưởng Nguyễn Thúy Hiền nhấn mạnh, việc hạn chế tuyên bố vô hiệu các giao dịch dân sự chỉ vì hình thức sẽ giúp các quan hệ dân sự ổn định và phát triển hơn, bảo vệ mạnh mẽ hơn quyền và lợi ích hợp pháp của các bên.
Chỉ quy định quyền nhân thân cơ bản
Nhằm cụ thể hóa quy định về tôn trọng, bảo vệ quyền con người được ghi nhận trong Hiến pháp năm 2013, khắc phục những bất cập trong thực tiễn thi hành pháp luật, BLDS sửa đổi sẽ chú trọng những quy định về quyền nhân thân của cá nhân. Tuy nhiên, Dự thảo BLDS sửa đổi chỉ quy định một số quyền nhân thân cơ bản, mang tính đặc trưng của quan hệ dân sự như quyền về họ tên, dân tộc, hình ảnh; quyền bảo đảm an toàn về tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, bí mật riêng tư, đời sống cá nhân… 
Còn các quyền nhân thân khác thì thực hiện theo nguyên tắc: “Ngoài các quyền nhân thân được quy định ở mục này, các quyền con người, quyền công dân khác về nhân thân trong lĩnh vực dân sự được quy định trong Hiến pháp, Bộ luật này và luật khác có liên quan cũng đều được tôn trọng và được pháp luật bảo vệ”.

Bình luận

Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng. Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Đọc thêm

Bộ Tư pháp giao ban cấp Vụ tháng 1/2025

Bộ Tư pháp giao ban cấp Vụ tháng 1/2025
(PLVN) -Ngày 22/1, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh chủ trì Hội nghị giao ban cấp Vụ tháng 01/2025. Tham dự Hội nghị có các đồng chí Thứ trưởng: Đặng Hoàng Oanh, Nguyễn Thanh Tịnh, MaiLươngKhôi; các đồng chí Lãnh đạo cấp Vụ các đơn vị thuộc Bộ.

Cụm Thi đua số III: Đẩy mạnh phong trào thi đua, thích ứng với tình hình mới

Cụm Thi đua số III: Đẩy mạnh phong trào thi đua, thích ứng với tình hình mới
(PLVN) -  Chiều 21/1, dự và chỉ đạo Hội nghị Tổng kết công tác thi đua khen thưởng năm 2024 của Cụm thi đua số III - Bộ Tư pháp, Thứ trưởng Mai Lương Khôi nhấn mạnh, năm 2025, các đơn vị cần chú trọng công tác chỉ đạo, tiến hành giải pháp cụ thể để cụm hoàn thành nhiệm vụ trọng tâm cùng những nhiệm vụ mới phát sinh trên tinh thần đảm bảo đoàn kết nội bộ, ổn định và thích ứng với tình hình mới.

Bộ trưởng Bộ tư pháp Nguyễn Hải Ninh gửi tặng 100 suất quà Tết cho công nhân, lao động nghèo huyện Khánh Vĩnh

Đoàn viên, người lao động huyện Khánh Vĩnh nhận quà Tết của Bộ trưởng Bộ Tư pháp gửi tặng.
(PLVN) - Ngày 19/1, thừa ủy quyền của ông Nguyễn Hải Ninh - Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp, Liên đoàn Lao động tỉnh Khánh Hòa phối hợp với Sở Tư pháp tổ chức trao 100 suất quà Tết, mỗi suất trị giá 1,3 triệu đồng (bao gồm 1 triệu đồng tiền mặt và túi quà Tết giá trị 300.000 đồng) cho công nhân, lao động nghèo trên địa bàn huyện Khánh Vĩnh.

Trường Đại học Luật Hà Nội: Công bố các Quyết định về tổ chức bộ máy và nhân sự sau sắp xếp

Bà Phan Thị Hồng Hà - Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ trao Quyết định của Bộ trưởng Bộ Tư pháp về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Trường Đại học Luật Hà Nội.
(PLVN) - Sáng 20/1, Trường Đại học Luật Hà Nội tổ chức Hội nghị công bố Quyết định của Bộ trưởng Bộ Tư pháp, Nghị quyết của Hội đồng Trường và Quyết định của Hiệu trưởng về chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức bộ máy và nhân sự của Trường. Đây là đơn vị đầu tiên trong Bộ Tư pháp đã hoàn thành công tác sắp xếp, tinh gọn bộ máy theo đúng chỉ đạo của Trung ương và Bộ Tư pháp.

Hoàn thiện pháp luật để xây dựng các doanh nghiệp dẫn dắt nền kinh tế, tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển

Hoàn thiện pháp luật để xây dựng các doanh nghiệp dẫn dắt nền kinh tế, tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển
(PLVN) - Nghị quyết 41-NQ/TW nêu rõ yêu cầu “có chính sách đột phá để hình thành, phát triển doanh nghiệp dân tộc, doanh nghiệp quy mô lớn, có vai trò dẫn dắt một số ngành, lĩnh vực then chốt, trọng yếu”. Tuy nhiên, thế nào là doanh nghiệp dân tộc hiện cũng còn nhiều cách hiểu khác nhau. TS Trần Minh Sơn, Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế, Bộ Tư pháp, đã có bài viết nêu quan điểm của mình về vấn đề này. Trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Trần Tiến Dũng trở thành tân Bí thư Tỉnh uỷ Vĩnh Long

Trưởng ban Tổ chức Trung ương Lê Minh Hưng (trái) trao quyết định của Bộ Chính trị điều động, chỉ định Thứ trưởng Tư pháp Trần Tiến Dũng giữ chức Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Long, nhiệm kỳ 2020-2025.
(PLVN) -  Chiều 18/1, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Vĩnh Long tổ chức Hội nghị công bố Quyết định của Bộ Chính trị về công tác cán bộ, điều động, chỉ định Thứ trưởng Bộ Tư pháp Trần Tiến Dũng giữ chức Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Long nhiệm kỳ 2020-2025, chỉ định tham gia Đảng ủy Quân khu 9, nhiệm kỳ 2020 - 2025. Đồng thời, điều động, chỉ định ông Bùi Văn Nghiêm giữ chức Phó trưởng Ban Nội chính Trung ương.

Công đoàn Bộ Tư pháp tổ chức gặp mặt đoàn viên công đoàn, công chức, viên chức khó khăn

Công đoàn Bộ Tư pháp tổ chức gặp mặt đoàn viên công đoàn, công chức, viên chức khó khăn
(PLVN) - Thực hiện chủ trương chung của Ban Cán sự Đảng, Đảng ủy, Lãnh đạo Bộ Tư pháp, Công đoàn Viên chức Việt Nam và Công đoàn Bộ Tư pháp về việc chăm lo tết cho đoàn viên, nhằm động viên đoàn viên công đoàn là công chức, viên chức, người lao động thuộc Bộ Tư pháp, nhân dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, Ban Thường vụ Công đoàn Bộ Tư pháp mới tổ chức Chương trình “Tết sum vầy – Xuân ơn Đảng” Gặp mặt đoàn viên công đoàn và công chức, viên chức khó khăn.

Top 10 Trợ giúp viên pháp lý có trên 100 vụ việc tham gia tố tụng năm 2024

Top 10 Trợ giúp viên pháp lý có trên 100 vụ việc tham gia tố tụng năm 2024
(PLVN) - Cục Trợ giúp pháp lý vừa công bố danh sách 10 Trợ giúp viên pháp lý có trên 100 vụ việc tham gia tố tụng (đã kết thúc) năm 2024 (thực hiện theo Công văn số 236/BTP-TGPL ngày 12/01/2024 của Bộ Tư pháp về việc ban hành chỉ tiêu thực hiện vụ việc tham gia tố tụng của Trợ giúp viên pháp lý năm 2024).

Đảng ủy Tổng cục Thi hành án dân sự triển khai các nhiệm vụ công tác năm 2025

Cảnh Hội nghị Triển khai công tác đảng năm 2025 của Đảng ủy Tổng cục THADS.
(PLVN) - Ngày 17/1, Đảng ủy Tổng cục Thi hành án dân sự (THADS), Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị Triển khai công tác đảng năm 2025. Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy Bộ Tư pháp, Bí thư Đảng ủy Tổng cục, Tổng cục trưởng Nguyễn Quang Thái và Phó bí thư Đảng ủy Tổng cục, Phó tổng cục trưởng Trần Thị Phương Hoa đồng chủ trì Hội nghị.