Sửa đổi Bộ luật Dân sự năm 2005: Không “bỏ rơi” hộ gia đình và tổ hợp tác

(PLO) - Rất nhiều định hướng đổi mới của Dự án BLDS sửa đổi được các thành viên Hội đồng Thẩm định tán thành với mong muốn làm cho các quan hệ dân sự ổn định và phát triển hơn, bảo vệ mạnh mẽ hơn quyền và lợi ích của các bên như quy định về giao dịch dân sự vô hiệu do vi phạm hình thức hợp đồng, về địa vị pháp lý của hộ gia đình và tổ hợp tác…
Hôm qua (8/7), Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thúy Hiền đã chủ trì cuộc họp Hội đồng Thẩm định Dự án Bộ luật Dân sự (BLDS) sửa đổi. 
Thứ trưởng Nguyễn Thúy Hiền: Cần hạn chế tuyên bố hành vi pháp lý vô hiệu chỉ vì hình thức
Thứ trưởng Nguyễn Thúy Hiền: Cần hạn chế tuyên bố
hành vi pháp lý vô hiệu chỉ vì hình thức
 
Điều chỉnh hộ gia đình và tổ hợp tác bằng các chế định khác
Dự thảo BLDS sửa đổi không quy định địa vị pháp lý của hộ gia đình và tổ hợp tác với tư cách là chủ thể độc lập của quan hệ pháp luật dân sự mà thay vào đó điều chỉnh bằng các chế định tương ứng. Cụ thể, điều chỉnh hộ gia đình bằng chế định sở hữu chung, đại diện và các quy định trong một số chế định khác có liên quan; điều chỉnh tổ hợp tác bằng chế định hợp đồng hợp tác.
Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế (Bộ Tư pháp) Dương Đăng Huệ - Tổ trưởng Tổ biên tập phân tích, thực tiễn thi hành pháp luật cho thấy hộ gia đình và tổ hợp tác không phải là pháp nhân mà chỉ là sự kết hợp của các cá nhân với nhau để cùng đóng góp tài sản, công sức trong thực hiện các hoạt động sản xuất, kinh doanh chung cũng như tham gia vào các quan hệ dân sự. 
Trong quan hệ với bên ngoài thì hộ gia đình và tổ hợp tác đều có người đại diện thay mặt các thành viên thực hiện hành vi pháp lý. Bên cạnh đó, việc xác định ai là thành viên của hộ gia đình gặp rất nhiều khó khăn, gây ách tắc trong giao dịch dân sự cũng như trong hoạt động xét xử của Tòa án.
Các quy định về địa vị pháp lý của hộ gia đình và tổ hợp tác như Dự thảo BLDS sửa đổi được đa số thành viên Hội đồng nhất trí. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng hộ gia đình và tổ hợp tác là các chủ thể đã và đang tham gia giao lưu dân sự ở Việt Nam, BLDS cần tiếp tục ghi nhận các chủ thể này để tạo cơ sở pháp lý cho các chủ thể này hoạt động và để bảo đảm sự ổn định của các quan hệ dân sự có liên quan. 
Mặt khác, pháp luật về đất đai qua các thời kỳ và Luật Đất đai năm 2013 vừa có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/7 vừa qua cũng vẫn quy định hộ gia đình là chủ thể của quan hệ giao đất, cho thuê đất.
Hạn chế tối đa hợp đồng vô hiệu vì hình thức
Ông Huệ cũng cho biết: Một trong những điểm mới của Dự thảo BLDS sửa đổi là quy định về giao dịch dân sự vô hiệu do vi phạm về hình thức không còn cứng nhắc. Cụ thể, trong trường hợp luật quy định hình thức là điều kiện có hiệu lực của hành vi pháp lý mà hình thức này không được tuân theo nhưng các chủ thể đã thực hiện xong hoặc đang thực hiện quyền, nghĩa vụ của mình thì hành vi pháp lý vẫn có hiệu lực.
Theo lý giải của ông Huệ, quy định hiện hành tuyên vô hiệu tất cả giao dịch vi phạm về hình thức chưa thực sự đứng trên góc độ bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của các bên trong giao dịch, đặc biệt đối với bên có thiện chí. Thực tế cho thấy, bên không thiện chí thường lạm dụng quy định hợp đồng vô hiệu do không tuân thủ hình thức để bội ước, gây thiệt hại cho bên đối tác, làm mất ổn định trong quan hệ dân sự nói chung và trong hoạt động sản xuất, kinh doanh nói riêng. 
Hơn nữa, trong nhiều trường hợp, giao dịch mặc dù có vi phạm về hình thức nhưng các bên đã thực hiện xong và không làm ảnh hưởng đến lợi ích của người thứ ba nên việc tuyên bố giao dịch vô hiệu là không cần thiết, gây nhiều khó khăn, phiền toái, tốn kém không chỉ cho các bên mà còn cho xã hội nói chung.
Có thành viên Hội đồng kiến nghị nên tiếp tục kế thừa quy định của BLDS hiện hành, theo đó cần tuyên bố hành vi pháp lý là vô hiệu bất luận hành vi pháp lý đó đã được thực hiện hay chưa được thực hiện; được thực hiện xong hay chỉ thực hiện được một phần, nếu hết thời hạn được Tòa án hoặc cơ quan có thẩm quyền cho phép mà các bên vẫn không tuân thủ hình thức của hành vi pháp lý đã được pháp luật quy định. Quy định như vậy vừa bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật về hình thức giao dịch, vừa góp phần nâng cao trách nhiệm của các bên trong khi thực hiện các hành vi pháp lý của mình. 
Còn bà Nguyễn Hải An (TANDTC) lại đề xuất bổ sung, nếu hành vi pháp lý đang thực hiện, chưa gây ra bất kỳ hậu quả nào mà vi phạm về hình thức thì nên chăng cũng tuyên vô hiệu.
Tuy nhiên, nhiều thành viên Hội đồng và Thứ trưởng Nguyễn Thúy Hiền tán thành với quy định của Dự thảo BLDS sửa đổi. Thứ trưởng Nguyễn Thúy Hiền nhấn mạnh, việc hạn chế tuyên bố vô hiệu các giao dịch dân sự chỉ vì hình thức sẽ giúp các quan hệ dân sự ổn định và phát triển hơn, bảo vệ mạnh mẽ hơn quyền và lợi ích hợp pháp của các bên.
Chỉ quy định quyền nhân thân cơ bản
Nhằm cụ thể hóa quy định về tôn trọng, bảo vệ quyền con người được ghi nhận trong Hiến pháp năm 2013, khắc phục những bất cập trong thực tiễn thi hành pháp luật, BLDS sửa đổi sẽ chú trọng những quy định về quyền nhân thân của cá nhân. Tuy nhiên, Dự thảo BLDS sửa đổi chỉ quy định một số quyền nhân thân cơ bản, mang tính đặc trưng của quan hệ dân sự như quyền về họ tên, dân tộc, hình ảnh; quyền bảo đảm an toàn về tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, bí mật riêng tư, đời sống cá nhân… 
Còn các quyền nhân thân khác thì thực hiện theo nguyên tắc: “Ngoài các quyền nhân thân được quy định ở mục này, các quyền con người, quyền công dân khác về nhân thân trong lĩnh vực dân sự được quy định trong Hiến pháp, Bộ luật này và luật khác có liên quan cũng đều được tôn trọng và được pháp luật bảo vệ”.

Đọc thêm

Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp: Quyết tâm cao trong công tác kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, tiêu cực

Toàn cảnh Hội nghị.
(PLVN) - Ngày 28/3, Ban cán sự Đảng Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị công tác kiểm tra, giám sát, thanh tra, thi hành án dân sự theo các quy định số 131-QĐ/TW và 132-QĐ/TW của Bộ Chính trị với sự chủ trì của đồng chí Lê Thành Long, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Ban cán sự đảng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp.

Bạc Liêu: Triển khai các Luật mới được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 6

Bạc Liêu: Triển khai các Luật mới được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 6
(PLVN) - Sáng 28/3, Sở Tư pháp - Cơ quan thường trực Hội đồng Phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh Bạc Liêu tổ chức Hội nghị trực tiếp và được kết nối trực tuyến đến các điểm cầu cấp huyện, cấp xã triển khai các Luật mới được Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 6, Kỳ họp bất thường lần thứ 5. Ngoài điểm cầu chính, Hội nghị còn kết nối trực tuyến đến 7 điểm cầu cấp huyện và 64 điểm cầu cấp xã.

Nâng cao nhận thức pháp luật và khả năng tiếp cận tín dụng có bảo đảm

Nâng cao nhận thức pháp luật và khả năng tiếp cận tín dụng có bảo đảm
(PLVN) - Trong 02 ngày từ 27-28/3/2024, tại thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk, với sự hỗ trợ bởi Chương trình “Tăng cường pháp luật và tư pháp tại Việt Nam” (EU JULE) do Liên minh Châu Âu tài trợ với sự đóng góp tài chính của hai cơ quan thuộc Liên hợp quốc là UNDP và UNICEF, Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm - Bộ Tư pháp đã tổ chức Lớp tập huấn cho cán bộ địa phương về bảo đảm thực hiện nghĩa vụ và đăng ký biện pháp bảo đảm.

Dự án Luật Thủ đô (sửa đổi): Quy định rõ cơ chế, giới hạn áp dụng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát

 Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa phát biểu tại Hội nghị.
(PLVN) - Sáng 26/3, tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 5, nhiệm kỳ khóa XV, cho ý kiến về dự án Luật Thủ đô (sửa đổi), các đại biểu Quốc hội nhấn mạnh, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát là mô hình mới, chưa có thực tiễn kiểm nghiệm. Do đó, cần tiếp cận nội dung này theo hướng thận trọng, bảo đảm kiểm soát tốt.

Đảm bảo chất lượng, thời gian đào tạo nghề công chứng

Công chứng viên giải quyết yêu cầu của khách hàng (ảnh MH).
(PLVN) - Để góp phần nâng cao chất lượng đầu vào của đội ngũ Công chứng viên (CCV), dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) quy định người muốn hành nghề công chứng đều phải tham dự khóa đào tạo nghề công chứng. Quy định này cũng phù hợp với pháp luật các nước theo hệ thống công chứng Latinh.

TP.Thủ Đức: Cưỡng chế bàn giao đất cho người được thi hành án

TP.Thủ Đức: Cưỡng chế bàn giao đất cho người được thi hành án
(PLVN) -Ngày 25-3, Chi cục thi hành án dân sự (THADS) TP. Thủ Đức, TP.HCM đã tổ chức thi hành xong Bản án số 1027/2018/DSPT ngày 12-11-2018 của TAND TP.HCM; Quyết định giám đốc thẩm số 167/2019/DS-GDT ngày 4-7-2019 của TAND cấp cao tại TP.HCM; Quyết định thi hành án số 994/QĐ- CCTHADS ngày 3-12-2018 của Chi cục Trưởng Chi cục THADS TP. Thủ Đức.

Tiếp tục tháo gỡ “điểm nghẽn” trong triển khai Đề án 06 trong lĩnh vực hộ tịch

Quang cảnh buổi làm việc.
(PLVN) -Sáng 25/3, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh đã chủ trì cuộc làm việc với các đơn vị về tháo gỡ các vướng mắc triển khai Đề án 06 của Chính phủ về phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia, giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến 2030 trong lĩnh vực hộ tịch.

Tăng cường quản lý nhà nước trong hoạt động công chứng

Người dân thực hiện thủ tục về công chứng (ảnh MH, Báo VP).
(PLVN) - Tính đến nay, nước ta có hơn 3.300 công chứng viên (CCV) với gần 1.300 tổ chức hành nghề công chứng (TCHNCC). Để đảm bảo sự phát triển liên tục, ổn định, bền vững của các tổ chức này, dự thảo Luật Công chứng (sửa đổi) đã quy định nguyên tắc phát triển tổ chức hành nghề công chứng phải căn cứ vào điều kiện kinh tế-xã hội, diện tích, số lượng và mật độ phân bố dân cư, nhu cầu công chứng hợp đồng, giao dịch trên địa bàn cấp huyện dự kiến thành lập.