Quốc hội thảo luận Dự thảo Luật Phá sản

TANDTC khẳng định, trong bối cảnh nền kinh tế hiện nay, việc triển khai xây dựng Luật Phá sản (sửa đổi) là cần thiết để khắc phục các quy định của Luật Phá sản chưa phù hợp, gây khó khăn cho việc áp dụng, nhất là đưa thủ tục tuyên bố phá sản về đúng “chiều”, cũng như giải quyết các vấn đề mới phát sinh vướng mắc trong thực tiễn giải quyết các yêu cầu tuyên bố phá sản DN, hợp tác xã; bảo đảm sự bình đẳng trong việc bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của DN, hợp tác xã, cá nhân, cơ quan, tổ chức; đảm bảo trình tự, thủ tục giải quyết yêu cầu mở thủ tục phá sản công khai, rõ ràng, dễ hiểu, dễ áp dụng và phù hợp quy định pháp luật…

Đảo qui trình phá sản về chiều thuận

Luật Phá sản hiện hành quy định thủ tục tuyên bố phá sản theo quy trình ngược, tức là xử lý tài sản trước khi Tòa án được quyền tuyên bố phá sản. Điều này khiến thực tế có nhiều DN đã thực hiện phá sản và muốn chấm dứt hoạt động theo thủ tục phá sản nhưng mất gần 10 năm vẫn lâm vào tình trạng “chết nhưng không chôn được” khiến DN đã khó khăn còn khó khăn hơn vì phải “thoi thóp sống” như phản ánh của nhiều Đại biểu (ĐB) Quốc hội khi thảo luận về Dự thảo Luật này. 

Chính vì vậy, việc Dự thảo lần này đã thay đổi quy định quy trình tuyên bố phá sản theo thứ tự là tuyên bố phá sản chấm dứt hợp đồng của DN, sau đó mới tiến hành thanh lý và chia tài sản được đánh giá “là một thay đổi rất quan trọng để giải quyết sự bất cập hiện nay”. Tuy nhiên, theo ĐB Thân Đức Nam (Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội), vấn đề quan trọng nữa là Dự thảo Luật phải làm rõ hơn nữa quy trình, thủ tục tuyên bố phá sản trước thủ tục thanh lý tài sản.

Dẫn ra ví dụ về tình trạng DN bỏ trốn, đặc biệt là các DN FDI rất nhiều, riêng trên địa bàn TP.HCM có 7 DN mà chủ DN bỏ trốn nợ lương của công nhân chưa xử lý được, tổng số người lao động bị ảnh hưởng là 1.172 người. Tổng số tiền mà các DN bỏ trốn nợ lương của công nhân là 7.342.000.000 đồng, chưa kể nợ bảo hiểm xã hội, nợ bảo hiểm y tế và các khoản nợ khác, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Đặng Ngọc Tùng thấy rằng: “Cần phải giải quyết như thế nào để thủ tục phá sản nhanh chừng nào thì bảo đảm được quyền lợi của chủ nợ và người lao động hơn, tạo điều kiện về thủ tục để những DN đã lâm vào tình trạng phá sản thì phá sản dễ dàng, nhưng đồng thời chúng ta cũng làm một hàng rào để cho các DN  chưa lâm vào tình trạng phá sản lại muốn phá sản thì không thể phá sản được”.

Hạn chế nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản tràn lan

Từ thực tiễn cho thấy vẫn còn tình trạng tùy tiện trong việc thụ lý đơn, trả lại đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản do các qui định về việc nhận, xử lý, thụ lý đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản chưa minh bạch, rõ ràng. Vì vậy, để hạn chế sự tùy tiện này và bảo đảm hơn nữa quyền yêu cầu mở thủ tục phá sản cho mọi chủ thể cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho DN, hợp tác xã có khoảng thời gian nhất định để thanh toán nợ, TANDTC đề xuất qui định: “Chủ nợ có quyền nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản đối với DN, hợp tác xã khi DN, hợp tác xã không thực hiện nghĩa vụ thanh toán được khoản nợ đến hạn trong thời gian ba tháng, kể từ ngày chủ nợ có yêu cầu” nhằm bảo vệ tối đa cho các chủ nợ, bất cứ khoản nợ nào dù lớn hay nhỏ mà DN, hợp tác xã không có khả năng thanh toán thì đều thuộc đối tượng nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản.

Song, nếu qui định như vậy thì số lượng đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản sẽ là thách thức lớn cho đội ngũ thẩm phán vốn đang “mỏng cả về số lượng và chất lượng” và ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của DN, hợp tác xã, nên căn cứ vào điều kiện kinh tế - xã hội hiện nay, TANDTC cho rằng có thể qui định: “Chủ nợ có quyền nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản đối với DN, hợp tác xã khi DN, hợp tác xã không thực hiện nghĩa vụ thanh toán được các khoản nợ đến hạn từ 200 triệu đồng trở lên trong thời gian ba tháng, kể từ ngày chủ nợ có yêu cầu” để giảm bớt yêu cầu mở thủ tục phá sản đối với khoản nợ dưới 200 triệu đồng nhằm hạn chế nộp đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản tràn lan. Mặt khác, quy định này tạo điều kiện thuận lợi cho Tòa án khi giải quyết đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản. Theo TANDTC, đối với khoản nợ dưới 200 triệu đồng sẽ giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự.