'Ông tướng về hưu' tái sinh gà 9 cựa

Việc xây dựng phát triển mô hình chăn nuôi gà 9 cựa không những giúp bảo tồn giống gà quý mà còn mang lại nguồn thu nhập ổn định của người dân địa phương.
Việc xây dựng phát triển mô hình chăn nuôi gà 9 cựa không những giúp bảo tồn giống gà quý mà còn mang lại nguồn thu nhập ổn định của người dân địa phương.
(PLO) - Gà chín cựa - giống “kỳ kê” đi vào truyền thuyết, trở thành sính lễ mà Sơn Tinh - Thủy Tinh phải tìm cho được để lấy con gái Vua Hùng. Chẳng biết thời ấy, Sơn Tinh và Thủy Tinh có tìm nổi gà 9 cựa thật không. Nhưng hiện thời, có người không những tìm được gà chín cựa mà còn nhân giống “kỳ kê” ấy thành một mô hình chăn nuôi mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân nghèo.

Không chịu nghỉ hưu để truy tìm gà quý

Chưa biết thế nào, nhưng tôi cứ nghe thấy người Phú Thọ gọi ông là “tướng” về hưu. Bởi, mặc dù đã về hưu mấy năm nhưng ông chẳng chịu nghỉ, bao nhiêu năm ông dành tâm trí truyền dạy cho sinh viên nông nghiệp. Rồi lại dành sức lực cho ngành chăn nuôi tỉnh Phú Thọ khi đứng đầu hội chăn nuôi của tỉnh này. Hình như, từ khi sinh ra ông đã gắn với những việc mang tính “bếp núc” của người nông dân. Ông là thầy giáo ưu tú Nguyễn Khắc Khôi nguyên Trưởng bộ môn chăn nuôi của Trường Đại học Nông nghiệp I Hà Nội. 

Ngôi nhà nhỏ của ông Khôi nằm lọt thỏm trong một con ngõ cũng nhỏ của thành phố Việt Trì. Ngôi nhà như một viện nghiên cứu thu nhỏ khi tôi thấy nào những sách vở, những tài liệu, những loại thức ăn cho gia cầm. Trong đó, nổi bật là những bức ảnh về loại gà 9 cựa huyền thoại. Ông Khôi nói một cách say mê về loài gà này: “Trước đây tôi cũng tưởng loài gà này được dân gian nói quá. Rồi cũng có lúc nghe đồn có người từng nhìn thấy loài gà này ở vùng này vùng kia. Thậm chí, khi dạy cho sinh viên tôi còn tranh thủ hỏi chuyện xem có ai từng thấy loài gà này hay không”. Sau rất nhiều những tỉ mẩn câu chuyện góp nhặt nơi giảng đường, lúc vỉa hè, ông Khôi quyết định đi “tầm” cho kỳ được loài gà quý hiếm. Nhưng sau rất nhiều năm lọ mọ, ông cũng chỉ tìm được loài gà có nhiều cựa, chứ không thấy cá thể gà đủ 9 cựa như truyền thuyết.

Sau những trăn trở, ông Khôi quyết định khoác ba lô tìm đến các bản làng xa xăm ở các xã như Xuân Sơn, Xuân Đài, Kim Thượng… thuộc huyện Tân Sơn. Đến nhà nào, ông Khôi cũng tỉ mẩn hỏi chuyện xem ai có gà nhiều cựa hoặc 9 cựa không. Có lần, ông tìm được con gà có đến 8 cựa. Ông vui mừng bao nhiêu thì thất vọng bấy nhiêu. Ông ước, con gà 8 cựa này sẽ mọc ra một cựa nữa, nhưng phép màu không xảy ra.

Một ngày, mười ngày rồi cả tháng đến khi mỏi gối chồn chân, tiền trong túi lại cạn, đôi lúc ông thoáng có ý nghĩ bỏ cuộc. Nhưng mỗi lần muốn bỏ cuộc săn tìm “kỳ kê” thì ông lại thoáng thấy bóng gà ấy chạy qua. Nghe có vẻ “liêu trai” nhưng ông bảo, nó như một cái “duyên nợ vậy”.Thế rồi, giời không phụ người có tâm. Trong một buổi chiều tà khi ông ngang qua bản Cỏi của người Dao, người Mường thuộc Vườn Quốc gia Xuân Sơn, một chú gà chạy vụt qua đường. Không nhìn rõ nhưng ông Khôi linh tính đó là con gà có đủ 9 cựa.

Ông vạch lá, rẽ cây đuổi theo bóng dáng “kỳ kê”. May sao, con gà đến giờ lên chuồng. Chủ nhân của chú “kỳ kê” này là người Mường, nhà ở cận kề bìa rừng. Ông dùng tay nhấc cái cổng cũ kỹ làm từ tre vầu vào nhà. Họ bắt cho ông xem con gà ấy. Ông đếm kỹ, từng cựa, từng cựa cho đến con số 9. Ông mừng muốn khóc.

Quyết tâm tái sinh giống gà 9 cựa

Vốn là chuyên gia trong ngành chăn nuôi nên ông Khôi rành rẽ mấy chuyện nhân giống, bảo tồn giống gà 9 cựa này lắm. Ông bỏ tiền túi ra lập trại, nhân giống rồi thử nghiệm cho đến khi có kết quả chắc chắn. Những con gà nhiều cựa ra đời trong trang trại nhỏ hẹp của ông ở vùng ven ô Việt Trì. Và trong những lứa gà đầu tiên ấy, thỉnh thoảng trời lại cho ông vài con gà có đủ 9 cựa đuôi cong vút, cặp chân to và chắc nịch, có bên 5 cựa, bên 4 cựa không đều nhau nhưng tựa nanh hổ, sắc nhọn và cứng tựa đá. 

Từ khi biết tin ông Khôi sáng tạo nên bí quyết nuôi gà 9 cựa, người dân từ khắp nơi kéo về nhà ông để học hỏi nhằm gây dựng giống gà quý trở thành một sản vật đặc trưng của vùng. Ngay cả người dân bản Còi - nơi được coi là phát tác của gà 9 cựa cũng phải nhờ ông Khôi tư vấn cách nuôi và nhân giống gà quý sao cho hiệu quả, không bị thoái hóa giống.

Việc gia tăng giống gà quý này vốn là bài toán nan giải. Bởi, giống gà này đẻ trên 10 quả trứng, nhưng khi ấp chỉ đậu 3 - 4 con, có lứa không đạt con nào. Hơn nữa, không phải con gà nào ra đời cũng có nhiều cựa, có con chỉ đạt 5-6 cựa. Con gà nào đạt 9 cựa gọi là “gà chúa” và được coi là hàng hiếm. 

Chia sẻ kinh nghiệm về cách nuôi và nhân giống gà quý này, ông Khôi cho biết: “Trước đây, hầu hết các gia đình ở vùng Tân Sơn đều có gà 9 cựa. Tuy nhiên, người dân chưa vận dụng khoa học vào chăm sóc và nhân giống, tất cả đều dựa vào sự may rủi, vậy nên giống gà 9 cựa bị thoái giống, nhiều con chỉ có vài cựa, thậm chí là không có cựa. Vì thế, muốn nhân giống được gà 9 cựa, đầu tiên phải xây dựng một nguồn gen đa dạng bằng sự liên kết của nhiều gia đình chăn nuôi khác”. 

Ông Khôi cho biết thêm rằng, để có con giống tốt, gà trống chọn làm giống phải to khỏe, lông mượt, mắt sáng, chân đẫy đà, có cựa đều. Đặc biệt, yếu tố tiên quyết là phải có gà 9 cựa thuần chủng, con mái cũng phải khỏe mạnh, chân có từ 6 cựa, đều hai bên. Khi đã có đủ số lượng trứng cần phải lựa chọn thời gian cho gà ấp, đối với loại gà này nên cho ấp vào tháng 2, tháng 3 khi thời tiết ấm.  

Ngay khi mới nở, cho gà con uống thuốc phòng bệnh, sau đó, chuyển sang khu vực nuôi riêng. Thời gian này, gà được cho ăn theo chế độ đặc biệt bằng cám nuôi tiêu chuẩn có hàm lượng đạm vừa phải, rõ nhãn mác và địa chỉ sản xuất. Khi đạt khoảng 60 ngày tuổi, gà bắt đầu được thả ra bên ngoài để làm quen với môi trường nuôi bộ. Chuồng nuôi được đặt trên đồi, mặt trên lót ván gỗ, phía dưới lót trấu để đảm bảo vệ sinh. Giai đoạn này, thức ăn chủ yếu của gà là thóc, ngô, rau chuối. Sau khoảng 5-6 tháng nuôi, gà trống bắt đầu trổ mã, tập gáy, gà mái bắt đầu nhảy ổ. Ngoài 8 tháng, khi trọng lượng trung bình đạt khoảng 1,3kg đến 2kg, gà đủ tiêu chuẩn để xuất bán”, ông Khôi nói.

Mô hình làm giàu hiệu quả

Từ sự tìm tòi, nghiên cứu không mệt mỏi của ông Khôi, giống gà 9 cựa dần dần được tái sinh, trở thành một sản vật quý có giá trị kinh tế cao. Những con gà 9 cựa không chỉ là tái hiện truyền thuyết mà còn góp phần giúp người dân Tân Sơn xây dựng kinh tế ngày một phát triển.

Theo anh Nguyễn Văn Tân, một lái buôn chuyên nhập gà 9 cựa cho các nhà hàng thì giá bán của gà 9 cựa cao gấp đôi gà thịt, thời điểm giáp Tết hoặc mùa lễ hội lên tới 300- 400 nghìn đồng một kg. Đặc biệt, những con gà mâm xôi có chín cựa, lông trắng, vóc dáng chuẩn theo gà chín cựa, chân ngắn là quý nhất trong triển lãm lần này, được chào bán với giá 15 triệu đồng/ con.

“Gà chín cựa hoàn toàn được nuôi thả tự nhiên trên đồi và ăn các loại thức ăn xuất xứ từ tự nhiên. Vì thế, giống gà này chủ yếu nhập cho các nhà hàng sang trọng nên giá rất đắt, nuôi được bao nhiêu bán hết bấy nhiêu. Mỗi một hộ chăn nuôi bình thường có thể thu nhập vài chục triệu đồng mỗi lứa” - anh Tân nói.

Ông Bàn Xuân Lâm - Chủ tịch UBND xã Xuân Sơn cho biết: “Trước đây, chỉ những hộ có gia trại ở sâu trong rừng mới nuôi được gà 9 cựa. Nay nhờ sự giúp đỡ của các chuyên gia cũng như các phòng ban chuyên môn của huyện và tỉnh, từ một số hộ dân nuôi thử, sau khi thấy hiệu quả liền liên kết nhau thành hội nhóm, chia sẻ kinh nghiệm và trao đổi con trống hàng năm nhằm giảm tỷ lệ giao phối cận huyết, tránh thoái hóa giống, gà 9 cựa được nuôi ở cả 4 xóm. Toàn xã hiện nay có khoảng 2.000 con. Trong đó, lượng gà trống quý có 8 cựa trở lên luôn bị các đại gia ở khắp các nơi về săn tìm. Đặc biệt là dịp Tết Đinh Dậu sắp tới, gà 9 cựa luôn “cháy hàng”.

Ông Lâm cũng cho biết, từ khi các mô hình nuôi thử nghiệm gà 9 cựa thành công, đến nay, trạm khuyến nông huyện Tân Sơn cũng nhanh chóng phối hợp với xây dựng dự án hỗ trợ mô hình nuôi gà 9 cựa tại các xã Xuân Sơn, Xuân Đài, Văn Luông nhằm xóa đói, giảm nghèo…

Vậy là, sau bao nhiêu năm bị chìm lấp bởi màn sương huyền thoại giữa núi rừng Xuân Sơn, nhờ có “kỳ nhân” mà gà 9 cựa không chỉ cất tiếng gáy trong danh mục cần được bảo tồn mà còn mang lại nguồn thu nhập ổn định của người dân địa phương. Còn với người đã bỏ bao công sức tái sinh giống gà 9 cựa, ghi nhận những cống hiến tận tụy không mệt mỏi của ông, ngày 16/8/2013, Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan đã ký Quyết định tặng thưởng Huân chương Lao động cho nhà giáo ưu tú Nguyễn Khắc Khôi vì những thành tích xuất sắc trong nghiên cứu khoa học, góp phần vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc.

Tin cùng chuyên mục

Đọc thêm

Nâng cao an toàn bảo mật hệ thống ngân hàng

Tại nhiều ngân hàng thương mại, có tới 97% số lượng giao dịch được thực hiện qua kênh số.

(PLVN) - Dịch vụ ngân hàng số đang phát triển rất mạnh mẽ, kéo theo nhiều tiềm ẩn rủi ro về an ninh, bảo mật. Ngân hàng Nhà nước cũng đã có nhiều biện pháp để đảm bảo an toàn hệ thống nhưng trước sự tinh vi của các đối tượng, các tổ chức tín dụng cần không ngừng nâng cao bảo mật, an toàn.

Đề xuất bổ sung thẩm quyền hoàn thuế đối với doanh nghiệp lớn

Để được hoàn thuế, DN lớn phải quay về Cục Thuế địa phương làm thủ tục.
(PLVN) - Thay vì phải chuyển hồ sơ về Cục Thuế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quản lý theo quy định hiện hành, nếu được Quốc hội thông qua, các doanh nghiệp (DN) do Cục Thuế DN lớn (Tổng cục Thuế) quản lý phát sinh hoàn thuế sẽ do Cục Thuế DN lớn trực tiếp giải quyết thủ tục…

Vai trò then chốt của phụ nữ trong thị trường Halal

Vai trò then chốt của phụ nữ trong thị trường Halal
(PLVN) - Thị trường Halal toàn cầu đang bùng nổ, và phụ nữ không chỉ là người tiêu dùng chủ chốt mà còn là lực lượng sản xuất, kinh doanh, tiếp thị và lãnh đạo quan trọng, thúc đẩy sự phát triển vượt bậc của thị trường này.

Dồn sức giải phóng mặt bằng dự án cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng

Thi công cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng.
(PLVN) - Dự án đường bộ cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn nằm trong danh sách các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành Giao thông vận tải. Xác định rõ tầm quan trọng của dự án, các địa phương có dự án đi qua đang nỗ lực thực hiện công tác giải phóng mặt bằng (GPMB).

Thủ tướng chỉ đạo về điều hành giá điện và xem xét nhập khẩu điện nước ngoài

Ảnh minh hoạ.
(PLVN) -  Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các đơn vị căn cứ chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền điều hành giá điện theo lộ trình phù hợp, không "giật cục", phù hợp với tình hình kinh tế xã hội và mức chi trả của người dân. Bên cạnh đó, xem xét khả năng tăng cường nhập khẩu điện từ Trung Quốc để bổ sung điện cho hệ thống nếu cần.

Phó Tổng giám đốc Vietnam Airlines: Bình đẳng giới là một trong những cơ sở cho sự phát triển bền vững của của doanh nghiệp

Ông Lê Đức Cảnh - Phó Tổng giám đốc Vietnam Airlines
(PLVN) - Không chỉ là hãng hàng không quốc gia, Vietnam Airlines còn là đơn vị tiên phong trong thúc đẩy bình đẳng giới với những chuyến bay đặc biệt "Tô cam", "Tô hồng" lan tỏa thông điệp mạnh mẽ đến cộng đồng, chia sẻ về những chương trình hành động mạnh mẽ này, ông Lê Đức Cảnh - Phó Tổng giám đốc Vietnam Airlines – khẳng định đây là một trong những cơ sở cho sự phát triển bền vững của xã hội và của doanh nghiệp.

Cần áp thuế VAT với phân bón để thúc đẩy quá trình nội địa hóa, nông nghiệp bền vững

Ảnh minh họa (https://baochinhphu.vn)
(PLVN) - Nghị trường quốc hội đang bàn về dự thảo Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi). Một trong những nội dung được các đại biểu quan tâm là quy định thuế VAT đối với phân bón. Nhiều ý kiến cho rằng, cần phải sửa đổi quy định hiện hành, cần áp thuế VAT đối với phân bón để thúc đẩy quá trình nội địa hóa.

Bạc Liêu: Nhân rộng mô hình luân canh tôm - lúa

Từ 2001, Bạc Liêu đã bắt đầu tổ chức sản xuất mô hình tôm - lúa. (Ảnh: Thái Đào)
(PLVN) - Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Bạc Liêu vừa phối hợp với Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên thế giới (WWF) tổ chức Hội thảo “Giải pháp nâng cao hiệu quả canh tác nông nghiệp bền vững thích ứng biến đổi khí hậu” với sự tham gia của nhiều chuyên gia nông nghiệp.