Hôm nay (27/2) TAND TP Hà Nội đã mở phiên tòa xét xử bị cáo Hà Văn Thắm – nguyên Chủ tịch HĐQT Ngân hàng Đại Dương (OceanBank) cùng 47 đồng phạm.
Sau khi kết thúc phần thủ tục kiểm tra căn cước, lý lịch các bị cáo, HĐXX đã quyết định chuyển sang phần thẩm vấn.
Trước khi bước vào phần thẩm vấn, đại diện VKSND TP Hà Nội đã công bố bản cáo trạng dài 135 trang do VKSND Tối cao truy tố.
"Liên minh" Hà Văn Thắm – Nguyễn Xuân Sơn
Theo cáo trạng của TANDTC, cuối năm 2008, sau khi Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) ký thỏa thuận với OceanBank để trở thành cổ đông và đối tác chiến lược của OceanBank (chiếm 20% cổ phần) đã cử Nguyễn Xuân Sơn (SN 1962, trú tại Tây Hồ, Hà Nội) sang làm thành viên HĐQT kiêm chức vụ Tổng Giám đốc (TGĐ) của OceanBank. Thời điểm này Sơn đang là TGĐ Công ty tài chính Dầu khí Việt Nam (PVFC).
Sau đó, đến đầu năm 2009, Hà Văn Thắm, Chủ tịch HĐQT và Nguyễn Xuân Sơn, Tổng giám đốc bàn bạc về việc huy động vốn cho Oceanbank.
Sơn đề nghị với Thắm hai vấn đề. Thứ nhất, Oceanbank phải chi cho Sơn ngoài lãi suất tiền gửi quy định trong hợp đồng với mức trên, dưới 1%/năm/tổng số tiền gửi để huy động vốn từ nhóm khách hàng dầu khí. Sơn cho rằng, đây là mức chi phí thấp hơn so với các ngân hàng khác.
Thứ hai, Thắm giao cho Sơn được toàn quyền quyết định việc chi phí mà không cần phải trao đổi chi tiết để Sơn được chủ động giải quyết.
Do OceanBank là Ngân hàng mới được chuyển đổi từ Ngân hàng nông thôn có quy mô nhỏ, khó cạnh tranh trong việc huy động vốn và Thắm tính toán mức chi thêm này sẽ khoảng trên dưới 01%/năm nên đã chấp nhận đề nghị của Sơn để giúp OceanBank thu hút được nguồn tiền gửi của nhóm khách hàng thuộc PVN.
Khi bàn bạc về nguồn tiền chi cho Sơn để huy động vốn, Thắm và Sơn thống nhất sẽ “thu phí” của khách hàng vay vốn và khách hàng mua ngoại tệ, thông qua công ty cổ phần BSC Việt Nam - công ty sân sau mà Thắm nhờ người thân quen đứng tên.
Từ chủ trương "thu phí" đã thống nhất với Sơn, Hà Văn Thắm giao cho Nguyễn Văn Hoàn - Phó TGĐ Oceanbank thu phí chênh lệch lãi bằng hình thức: Cty BSC ký các hợp đồng dịch vụ với khách hàng thu phí.
Thực tế, các khách hàng không có nhu cầu cung cấp dịch vụ và Cty BSC cũng không cung cấp cho họ dịch vụ gì. Tuy nhiên, họ vẫn phải ký hợp đồng để được vay vốn hoặc mua ngoại tệ và ngân hàng hợp thức được việc 'thu phí' chênh lệch.
Kết quả điều tra cho thấy, từ ngày 22/5/2009 đến ngày 31/1/2012, BSC đã thu hơn 70 tỷ đồng.
Và sau đó, mỗi khi Sơn có nhu cầu về tiền, Thắm đều chỉ đạo thành viên Ban kiểm soát Oceanbank sử dụng nguồn tiền của BSC "thu phí" được để chi cho Sơn.
Từ tháng 9/2009 đến 11/2010, công ty BSC đã chi cho Sơn hơn 69 tỷ đồng.
Về số tiền nhận được từ công ty BSC, Sơn khai không biết nguồn tiền đã nhận, chỉ biết Thắm phải chi theo thỏa thuận đã thống nhất với Sơn.
Sơn khai, số tiền đó ông ta dùng để chi đối nội, đối ngoại cho Oceanbank và công ty OGC. Đến nay Sơn vẫn không thừa nhận việc bàn bạc, thống nhất với Thắm về chủ trương "thu phí".
Tuy nhiên, theo cơ quan điều tra, với tài liệu đã thu thập được, đủ căn cứ kết luận Sơn đã bàn bạc, thống nhất với Thắm chủ trương "thu phí" của khách hàng vay vốn và khách mua ngoại tệ, thông qua công ty sân sau của Thắm. Sơn là người hưởng lợi từ số tiền "thu phí" này.
Chi lãi ngoài huy động vốn
Theo lời khai của Nguyễn Minh Thu (SN: 1973, trú tại Đống Đa, TP Hà Nội – nguyên Phó TGĐ phụ trách khối nguồn vốn OceanBank), do trong thời điểm này tỷ giá ngoại tệ giao dịch thực tế trên thị trường cao hơn tỷ giá do Ngân hàng nhà nước (NHNN) quy định, Sơn đã chỉ đạo Thu thực hiện trên toàn hệ thống việc thu thêm tiền chênh lệch ngoài tỷ giá trong hợp đồng bán ngoại tệ cho khách hàng, thực hiện bằng cách yêu cầu khách hàng ký các hợp đồng dịch vụ với Cty BSC để thu phí.
Được bàn giao nhiệm vụ từ cấp trên, Hoàn và Thu đã chỉ đạo 3 Khối nghiệp vụ, 14 Chi nhánh thuộc OceanBank trực tiếp thỏa thuận với khách hàng vay vốn và mua ngoại tệ để thu tiền chênh lệch.
Theo đó, khi khách hàng có nhu cầu vay vốn hoặc mua ngoại tệ, cán bộ tín dụng các khối kinh doanh và các chi nhánh sẽ đàm phán, thỏa thuận với khách hàng về lãi suất thực tế cho vay (lãi suất này được Hội đồng tín dụng thống nhất chỉ đạo) hoặc tỷ giá thực tế giao dịch (tỷ giá này cao hơn tỷ giá quy định của NHNN, được khối nguồn vốn thông báo).
Khi khách hàng đồng ý, cán bộ tín dụng lập hợp đồng tín dụng với lãi suất thấp hơn mức lãi suất thỏa thuận (bằng lãi suất niêm yết hoặc lãi suất tối thiểu đã được Hội đồng tín dụng phê duyệt) hoặc lập hợp đồng mua bán ngoại tệ với tỷ giá bán ra thấp hơn tỷ giá thỏa thuận (bằng hoặc thấp hơn tỷ giá do NHNN quy định. Phần chênh lệch được hợp thức bằng hợp đồng dịch vụ (quản lý tài sản, tư vấn, đầu tư, cung cấp thông tin…) khách hàng sẽ ký kết với Cty BSC dựa trên mẫu hợp đồng do Cty BSC cung cấp phù hợp với số tiền thu thêm của khách hàng.
Sau khi khách hàng ký, hợp đồng dịch vụ được chuyển về để lãnh đạo Cty BSC ký, khách hàng nộp phí dịch vụ vào hai tài khoản của Cty BSC tại OceanBank.
Ngoài hai hình thức thu phí ở trên, đối với một số khách hàng có nhu cầu vay vốn, có tài sản đảm bảo và giấy tờ pháp lý nhưng không đủ điều kiện vay như không rõ mục đích sử dụng vốn, không có phương án kinh doanh hợp lý, nhu cầu vay vốn quá mức tiêu dùng theo quy định hoặc vay để đảo nợ, nhận lại nợ xấu để thanh lý tài sản,… Thắm đã chỉ đạo Hoàn và Giang sử dụng Cty BSC ký hợp đồng mua các tài sản/bất động sản của khách hàng có kỳ hạn (bằng kỳ hạn vay vốn) rồi dùng tài sản đó để lập phương án vay vốn (theo nhu cầu của khách hàng) tại OceanBank dưới danh nghĩa Cty BSC vay.
Sau đó, số tiền vay được, Cty BSC chuyển cho các khách hàng sử dụng. Khi hết thời hạn hợp đồng mua các tài sản/bất động sản, khách hàng thanh toán cho Cty BSC tiền đã vay cộng thêm một khoản phí dưới hình thức “chăm sóc khách hàng” cho nhóm khách hàng PVN theo yêu cầu của Sơn.
Quá trình điều tra, cơ quan chức năng xác minh tại Hội sở (Khối khách hàng doanh nghiệp, khối nguồn vốn, khối khách hàng lớn và đối tác chiến lược) và 14 Chi nhánh của OceanBank kết luận Hoàn là người thông báo chủ trương của Hội sở về việc thu chênh lệch lãi suất cho vay thông qua Cty BSC cho các Khối kinh doanh và các chi nhánh triển khai thực hiện nhiều cuộc họp của Hội đồng tín dụng OceanBank. Tại các cuộc họp này, Hoàn đã nêu chủ trương “thu phí” và Hội đồng tín dụng cũng đã xét duyệt nhiều khoản vay “thu phí” thông qua Cty BSC.
Được biết, Khối nguồn vốn của Hội sở OceanBank là đơn vị thông báo chủ trương thu chênh lệch tỷ giá ngoại tệ bán ra và gửi mẫu hợp đồng dịch vụ cho các Khối kinh doanh và các Chi nhánh triển khai thực hiện...
Ngày mai (28/2) HĐXX tiếp tục làm việc.
Báo PLVN sẽ tiếp tục cập nhật thông tin./.
