Dừng nộp phí công đoàn, doanh nghiệp có ngay 24.000 tỷ đồng

Gánh nặng không nhỏ

Theo quy định tại Luật Công đoàn, kinh phí công đoàn do cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp (DN) trích nộp là 2% quỹ tiền lương đơn vị. Người lao động (NLĐ) đóng tiền đoàn phí công đoàn là 1% tiền lương.  Mức này cao hơn nhiều so với các tổ chức đoàn thể khác như: Đảng phí (0.5% -1% lương đóng BHXH), đoàn phí đoàn thanh niên (60.000 đồng/người năm), Hội phụ nữ (20.000/năm).

Theo tính toán của các chuyên gia, với mức đóng nộp như hiện nay thì cả nước với 18-20 triệu NLĐ làm công ăn lương thì nguồn thu đoàn phí công đoàn và kinh phí công đoàn là khoảng 24.000 tỷ đồng/năm. Trong khi Đảng phí 0.5%-1% của trên 4 triệu đảng viên (gần 2.000 tỷ đồng/năm). 

“Tổ chức bộ máy gần tương đương và công đoàn cơ sở hầu hết do các DN trả lương. Theo nguyên tắc số đông thì Công đoàn phí ít nhất phải thấp hơn Đảng phí 5 lần (tức là nên 0.2% -0.5 %  thay vì 3% như hiện nay mới là phù hợp)…” - ông Nguyễn Hoài Nam, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) đề xuất

Theo tính toán của VASEP, DN nhỏ và vừa với 2.000 NLĐ phải đóng khoảng 2 tỷ đồng/năm, DN lớn khoảng 21 tỷ đồng/năm. “Số tiền này nhiều hơn cả tiền thuế!” - ông Nam nói. Không chỉ là gánh nặng với DN, theo đại diện VASEP, khoản phí này còn nghịch lý ở chỗ DN càng tạo nhiều công ăn việc làm càng phải nộp phí cao (!?) “Trong bối cảnh khó khăn chung của DN, Nhà nước, Chính phủ đã và đang nỗ lực hỗ trợ tối đa thông qua cải cách thủ tục hành chính (TTHC, cắt giảm thuế, phí, lãi vay cho DN, thì kinh phí công đoàn vẫn đang đè nặng nhiều thập kỷ lên đôi vai DN và NLĐ…” - ông Nam nêu vấn đề.

Phí công đoàn - Thuế hay phí?

Trong kiến nghị gửi Thủ tướng Chính phủ, Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV), đã dành một đầu mục riêng để kiến nghị miễn đóng kinh phí công đoàn đến hết năm 2021, thay vì hoãn đóng một số tháng như các giải pháp đang được thực thi. “Đây là kiến nghị xuất phát từ mọi hiệp hội và  trong nhiều tháng qua. Chính sách này, nếu được ban hành sẽ là biện pháp hỗ trợ rất lớn cho DN, cả về mục tiêu duy trì dòng vốn cũng như tiết giảm thời gian, công sức đối với các quy trình TTHC…” - bản kiến nghị nêu.

Theo báo cáo của Ban IV, qua khảo sát DN diện rộng và trao đổi trực tiếp với các Hiệp hội DN,  đến nay, hầu như không DN nào tiếp cận chính sách lùi thời điểm đóng kinh phí công đoàn 6 tháng đầu năm 2020 theo Công văn 245/TLĐ của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (TLĐLĐVN). Lý do chủ yếu là do các DN không đủ điều kiện “có 50% số lao động đóng BHXH phải nghỉ việc”.

Theo tập hợp ý kiến DN gửi Ban IV, các DN đã chọn cách hoạt động cầm chừng, giãn việc, giảm lương… nên không đủ điều kiện để được lùi đóng phí công đoàn. Chưa kể, để chứng minh thiệt hại cả về người và tài sản, DN phải trải qua rất nhiều TTHC, nhất là với các DN sử dụng nhiều lao động trong ngành dệt may, da giày, vận tải hàng hóa, đường bộ, logistics, hàng không… Đó là lý do Ban IV đề xuất Chính phủ giao Bộ KH&ĐT, Bộ LĐ TB&XH làm việc với TLĐLĐVN để đánh giá tính cấp thiết và ý nghĩa của việc miễn đóng kinh phí công đoàn trong cả năm 2020 đến năm 2021.

“Chính sách cho phép lùi thời điểm đóng kinh phí công đoàn theo Công văn  của TLĐLĐVN là chính sách khuyến khích DN sa thải lao động thì đúng hơn!” - TS Nguyễn Đình Cung, thành viên Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh. Chuyên gia này cho biết, khi nghiên cứu về quy định này trong Luật Công đoàn, Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ đã đặt câu hỏi: Khoản kinh phí công đoàn 2% mà Luật Công đoàn quy định có bản chất như một loại thuế, chứ không phải phí? 

“Phí công đoàn là khoản 1% công đoàn viên phải nộp, đó là phí. Còn khoản 2% này, với cách thiết kế như hiện nay, theo tôi có bản chất như thuế, bắt buộc  phải nộp, bất kể có dùng dịch vụ hay không. Đề nghị Quốc hội xem xét tính hợp lý, phù hợp của quy định này!”- ông Cung phân tích và đề nghị bỏ quy định này ra khỏi Luật Công đoàn.

Chuyên gia này quả quyết, trong bối cảnh DN đang khó khăn như hiện nay, đây là giải pháp thiết thực nhất và phù hợp với nguyện vọng của cộng đồng DN. “Chỉ cần dừng nộp phí công đoàn, DN có ngay dòng tiền mà không cần phải mất thời gian và TTHC để được giãn thuế, giảm thuế hay giảm lãi vay ngân hàng…” - ông Cung nhấn mạnh.