Doanh nghiệp góp sức “xanh hóa” nền kinh tế: Kỳ 2 - Chuyển đổi xanh bắt đầu từ chuyển đổi năng lượng

Tiết kiệm năng lượng từ những hoạt động nhỏ…

Maxport là công ty may có vốn đầu tư nước ngoài, sở hữu nhiều nhà máy đặt tại các tỉnh miền Bắc. Đây là một trong số ít những DN đầu tư nước ngoài thực hiện tiết kiệm năng lượng từ sớm. Bà Đỗ Thị Thùy Hương - Trưởng nhóm Phát triển bền vững (Công ty Maxport) cho biết, ngay từ năm 2014, Maxport đã thực hiện kiểm toán năng lượng mặc dù không có một quyết định, yêu cầu nào từ phía cơ quan quản lý nhà nước.

“Trước đó, chúng tôi đã biết khu vực tiêu tốn năng lượng nhất là thiết bị sản xuất, chiếm tỷ trọng hơn 50% lượng điện sử dụng. Tuy nhiên, Maxport vẫn luôn xác định thực hành tiết kiệm điện không chỉ bằng cách thay đổi thiết bị mà thay đổi cả ý thức quản trị doanh nghiệp, thực hành hàng ngày với người lao động” - bà Hương nói.

Theo đó, Maxport thực hành tiết kiệm năng lượng từ việc lắp đặt hệ thống lấy sáng tự nhiên và dùng đèn led. Hai hành động này đã tiết kiệm đáng kể lượng điện dành cho chiếu sáng tại các nhà xưởng của công ty. Từ 2015, Maxport đã đề xuất xây dựng nhà máy mới với mục tiêu cải thiện hiệu quả năng lượng, nhất là máy móc thiết bị, giúp tiết kiệm khoảng 31 - 40% sản lượng điện mỗi tháng. Bên cạnh đó còn tận dụng các mái nhà xưởng để lắp đặt điện mặt trời mái nhà, chủ động được năng lượng trong cao điểm sản xuất.

Hiện nay, trong các kế hoạch mua sắm, xây mới của Công ty, chỉ tiêu tiết kiệm năng lượng được xem như một chỉ số để đưa ra quyết định “chi hay không chi”, nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả giảm phát thải mà công ty vẫn đang thực hiện hàng năm thông qua báo cáo kiểm kê khí nhà kính.

Công ty TNHH URC Hà Nội - một trong những công ty trong nhóm tiêu thụ năng lượng trọng điểm cũng đã bắt đầu tiết kiệm năng lượng từ những việc nhỏ nhất, sau đó mới đầu tư các biện pháp lớn hơn. Theo đó, Công ty đã thực hiện thay thế toàn bộ bóng đèn chiếu sáng xưởng sản xuất từ bóng đèn cao áp huỳnh quang sang bóng đèn Led, đồng thời thay bóng đèn chiếu sáng ngoài trời từ bóng đèn cao áp sang đèn năng lượng mặt trời, tách lộ đèn chiếu sáng theo dây chuyền sản xuất, theo khu vực cục bộ.

Cùng với việc thay thế các loại bóng đèn, Công ty này thực hiện các biện pháp khác như sử dụng hơi nước được đốt từ lò hơi sử dụng dầu FO sang sử dụng hơi nước được đốt từ nguyên liệu sinh khối, sử dụng các hệ thống làm mát cho nhà xưởng… Việc triển khai đồng bộ các giải pháp tiết kiệm năng lượng đã giúp tỉ lệ tiêu hao năng lượng trên từng đơn vị sản phẩm của Công ty TNHH URC Hà Nội hàng năm đều có mức giảm đáng kể, năm sau thấp hơn năm trước từ 2 - 7%.

Đầu tư lớn cho tiết kiệm năng lượng

Ông Nguyễn Đức Minh - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Dinh dưỡng Nutricare cho biết, chuyển đổi xanh ở Nutricare nằm chủ yếu ở khu vực chuyển đổi năng lượng. Theo đó, Nutricare đã chuyển đổi khá nhiều khi thực hiện tự động hóa bán phần bằng các máy nâng (rô bốt). Đặc biệt, robot không dùng điện (điện chỉ dùng trong việc sạc thiết bị) vừa tiết kiệm năng lượng, vừa rất an toàn, không có sự cố cháy nổ, tai nạn xảy ra trong quá trình sản xuất.

Nhà máy may Maxport thực hiện kiểm toán năng lượng từ rất sớm.

Dẫn chứng cụ thể về lượng điện năng tiết kiệm được, đại diện Nutricare cho biết, nếu như năm 2023, các thiết bị trước đó tiêu thụ khoảng 141,5kWh/tấn sản phẩm thì năm 2024, năng lượng tiêu thụ giảm còn 130,9kWh/tấn sản phẩm. Như vậy, mỗi tấn sản phẩm có thể giảm được khoảng gần 11kWh điện tiêu thụ, trong khi đó, sản lượng của nhà máy này khoảng hàng chục ngàn tấn/năm, do đó lượng điện tiết kiệm được trong sản xuất hàng năm rất lớn.

Ngoài ra, còn tiết kiệm đáng kể năng lượng cho hoạt động tại nhà máy bởi thường các nhà máy này vào mùa hè rất nóng, công ty không thể đầu tư hệ thống làm mát cho toàn bộ các kho hàng nơi mà người lao động làm việc bởi chi phí thường rất cao. “Đầu tư cho hệ thống thiết bị nâng hạ này lớn nhưng về lâu dài, khoản đầu tư này rất giá trị bởi thời gian khấu hao nhiều, mang lại lợi ích rất lớn trong vấn đề giảm phát thải, tiết kiệm năng lượng và sẽ giúp giảm dần chi phí sản xuất” - ông Minh nói.

Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng sẵn sàng đầu tư cho chuyển đổi năng lượng nói riêng, chuyển đổi xanh nói chung. Bởi theo Kết quả khảo sát về mức độ sẵn sàng chuyển đổi xanh của DN, nguồn vốn là khó khăn lớn nhất mà các DN gặp phải trong quá trình giảm phát thải, chuyển đổi xanh. Trong đó, các DN quy mô vừa gặp khó khăn nhất về nguồn vốn so với các DN quy mô nhỏ và lớn. Đáng chú ý, có tới 62,7% DN có doanh thu từ 1.000 - 1.500 tỷ cho rằng mình gặp khó khăn về vốn.

Để giúp các doanh nghiệp mạnh dạn thực hiện chuyển đổi năng lượng, đại diện Bộ Công Thương cho biết, Bộ Công Thương có thể “tiếp sức” cho doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi bằng cách phân loại các giải pháp tiết kiệm năng lượng từ mức đầu tư lớn, đầu tư trung bình và đầu tư nhỏ cũng như nhu cầu của các doanh nghiệp theo quy mô doanh nghiệp vừa và nhỏ, quy mô trung bình và quy mô lớn. Từ đó sẽ thiết kế được chương trình, dự án, mức hỗ trợ khác nhau.

Mức hỗ trợ thường xuyên nhất mà Bộ Công Thương có thể thực hiện là hỗ trợ kỹ thuật, nghĩa là doanh nghiệp muốn đầu tư một dự án tiết kiệm năng lượng, thì Bộ có thể hỗ trợ về kiểm toán năng lượng, qua đó xác định giải pháp tiết kiệm năng lượng khả thi. Sau đó có thể thông qua dự án ODA để hỗ trợ kỹ thuật doanh nghiệp viết báo cáo đầu tư hoặc thông qua quỹ bảo vệ chia sẻ rủi ro để hướng dẫn doanh nghiệp tiếp cận ngân hàng.

“Đầu tư cho hệ thống thiết bị nâng hạ trong các nhà xưởng khá lớn nhưng về lâu dài, khoản đầu tư này rất giá trị bởi thời gian khấu hao nhiều, mang lại lợi ích rất lớn trong vấn đề giảm phát thải, tiết kiệm năng lượng và sẽ giúp giảm dần chi phí sản xuất” - ông Nguyễn Đức Minh, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Dinh dưỡng Nutricare

(còn tiếp)