Bí mật thú ăn uống “đệ nhất trần gian” của Từ Hy Thái hậu

Phục dựng một bữa ăn của Thái hậu Từ Hy trong Tử cấm thành
Phục dựng một bữa ăn của Thái hậu Từ Hy trong Tử cấm thành
(PLO) - Mỗi năm, vào dịp mùa Xuân là dịp để Từ Hy Thái hậu phô bày lối ăn uống xa hoa của mình. Chuyện kể rằng, trong bữa ăn tối vào ngày đầu tiên của tháng âm lịch đầu tiên của năm, Thái hậu cần đến “Tứ Hộ pháp” và “500 Phật đệ” phục dịch.

Vào cuối triều đại Thanh (Trung Hoa), Từ Hy Hoàng thái hậu nắm hầu như mọi quyền hành trong tay. Thời kỳ này còn được biết đến dưới cái tên là “Thời kỳ Quang Tự – Tuyên Thống”, là một thời kỳ tham nhũng chính trị và đen tối nhất trong lịch sử Trung Hoa.

Mỗi ngày, ăn uống hết 120 lạng bạc

Khi đó, Từ Hy Thái hậu đã nổi tiếng bởi tính cách hống hách, ngông cuồng, phóng đãng cũng như chứng tự yêu bản thân. Thái hậu là người đam mê mặc đẹp, ăn ngon, hay thích phô trương kèm cả lãng phí.

Dưới triều đình Thanh, hầu như không có kinh phí cố định cho các bữa ăn của Hoàng đế. Tiền ăn của Hoàng thái hậu là 60 lạng bạc mỗi ngày trong suốt thời trị vì của Hoàng đế Càn Long. Khi Từ Hy nắm quyền, bà không chỉ là vị Hoàng thái hậu chí tôn mà còn là “Hoàng đế” với quyền lực tối thượng. 

Ước tính, nhu cầu ăn uống của Từ Hy Thái hậu đã tăng gấp đôi, tức hơn 100 lạng bạc mỗi ngày. Vì thú ăn uống, Từ Hy cho xây dựng những nhà bếp kiểu cách ở cả Tử cấm thành và Di Hòa Viên (tức cung điện mùa hè). Riêng căn bếp trong Tử cấm thành là nơi độc quyền dành cho Thái hậu Từ Hy, còn có tên khác là “Bếp Tây”, do Tổng quản thái giám của Đại Nội quản lý.

Dưới quyền ông ta, căn bếp được chia thành 5 phòng, mỗi phòng lại do các bếp trưởng và bếp phó quản lý, mỗi phòng đó lại được chia thành các đơn vị nhỏ nữa.  

Giường ngủ của Thái hậu Từ Hy
 Giường ngủ của Thái hậu Từ Hy 

Căn bếp 5 phòng gồm Phòng thịt - chuyên làm các món xào, chiên vừa và chiên giòn, các món kho, các món hấp, và các món hầm (thịt động vật trên cạn và hải sản); Phòng chay - chuyên các món xào, chiên và chiên giòn, các món chay làm từ đậu phụ và ngũ cốc; Phòng cơm -  bánh bao và mì, chuyên làm các món bánh hấp, bánh kẹp và các loại mì, phở; Phòng điểm tâm - chuyên làm các món bánh ăn điểm tâm và những đồ ăn nhẹ vào buổi trưa và lúc khuya; Phòng bánh ngọt - chuyên các món bánh giòn và bánh mềm.

Mỗi phòng trong “ Bếp Tây” đều có đông đảo bếp thợ học việc, các hoạn quan và người phụ việc, làm đủ thứ công việc trên trời dưới đất liên quan đến nấu ăn. Có đến hàng trăm thái giám phẩm trật thấp chuyên bưng bê, dọn các hộp thức ăn dâng cho Từ Hy thái hậu.

Mỗi khi Thái hậu rời Tử cấm thành đi vi hành, toàn thể nhân viên “Bếp Tây” phải đồng hành. Hầu hết thái giám tại “Bếp Tây” đều ăn lương; người nấu ăn có kỹ thuật điêu luyện sẽ ăn lương và bổng lộc cao nếu làm cho Thái hậu hài lòng. 

Nấu ngon là …trọng dụng

Thái giám Xie là Tổng quản thái giám trong “Bếp Tây” tại thời điểm đó. Em trai ông ta là Xie Er là bậc thầy đầu bếp, suốt ngày nghĩ ra cách làm nhiều món ăn ngon, lạ để lấy lòng Từ Hy thái hậu. Xie Er được vời làm bếp do bởi Từ Hy bỗng đâm ghiền món bánh chiên có nhân đậu đỏ nghiền của ông ta; còn “món tủ” của Xie Er lại là xíu mại.

Trong hoàng cung nhà Thanh có thể nói không ai làm ra được món xíu mại qua mặt Xie Er do bởi lớp vỏ bánh rất mỏng, nhân lại thơm tho, cực kỳ ngon miệng. Vì mê món xíu mại của Xie Er mà Từ Hy đã vời ông ta vào “Bếp Tây” chuyên nấu các món hấp và xào. Một lần nọ, Từ Hy phải làm lễ dâng cúng tại Đông Lăng Thanh triều.  

Các đầu bếp tại “Bếp Tây” cũng đi với Thái hậu, nhưng vận xui đến với Xie Er. Thái hậu ra lệnh dùng món xíu mại nhưng khi ăn lại không ngon như bà vẫn hay ăn, hỏi ra mới hay món đó do một đầu bếp khác tên là Liu Da nấu. Nổi cơn thịnh nộ, bà sai tùy tùng đập cho Liu Da 40 hèo vì đã nấu ăn dở, rồi cuối cùng hạ lệnh cho Xie Er đi theo hầu. 

Vương Vũ Sơn là một đầu bếp danh tiếng khắp Tử cấm thành bởi món xào tuyệt kỹ của ông, được làm từ các loại thịt, cá xắt lát, thận lợn và tôm. Các món ăn này hay ở chỗ là vỏ bên ngoài thì giòn tan nhưng bên trong lại mềm mại, thoang thoảng mùi thơm rất đặc biệt, không hề có cảm giác béo ngậy cho người ăn.

Từ Hy thái hậu đã trao cho Vương danh hiệu “Vua món xào”. (Vào năm 1925, Vương Vũ Sơn cùng với 5 đầu bếp khác cùng điều hành nhà hàng Phòng Sơn, chuyên phục vụ thực khách những món ăn ngon của Tử cấm thành tại công viên Bắc Hải). 

Cầu kỳ, tinh xảo, tốn kém

Về phía Đông của Di Hòa Viên là 8 khu nhà lớn với hơn 100 phòng, là nơi đặt “Bếp Trường sinh”, với 128 người phục vụ nấu nướng. “Bếp Trường sinh” là nơi nấu nướng hơn 400 loại bánh ngọt, 4.000 món ăn khác nhau và không thiếu những món kỳ trân dị phẩm như yến sào, vi cá, chân gấu, gà, vịt, cá và thịt động vật. 

Một trong số các món ăn yêu thích của Từ Hy là một loại bánh bao hấp, nhỏ, làm bằng bột hạt dẻ trộn với bột kê, bột đậu, bột lúa miến hoặc bột bắp, tất cả các loại bột sau khi trộn đều sẽ được sàng kỹ để lấy thứ bột mịn nhất. Đầu bếp đã nhồi vào bột nhân làm từ hoa Mộc Tê, đường cát trắng, bột chà là và đường nâu hoặc trái cây khô. Bột được nhào kỹ rồi nặn ra những cái banh bao nhỏ và đem hấp chín. 

Di Hòa Viên (Cung điện mùa hè), nơi lui tới nghỉ mát vào mùa hè của Từ Hy Thái hậu
Di Hòa Viên (Cung điện mùa hè), nơi lui tới nghỉ mát vào mùa hè của Từ Hy Thái hậu 

Từ Hy ăn làm nhiều bữa trong ngày: điểm tâm lúc 6 giờ sáng, ăn trưa lúc 12 giờ, ăn chiều lúc 6 giờ, sau đó có thể là ăn nhẹ vào lúc khuya. Trước mỗi bữa ăn, 5 gian bếp sẽ cùng chuẩn bị đồ ăn của họ, và lưu trữ chúng trong những cái hộp đặt trên các bàn tại phòng đợi.

Tất cả các hộp thức ăn được sơn son thếp vàng, vỏ hộp được sơn 2 con rồng xanh (thanh long) đang nô đùa quanh viên ngọc trai đỏ (hồng châu). Bên dướp hộp gỗ là những cái bệ thiếc có chứa nước nóng (quanh cái bệ được quấn vải) để luôn giữ ấm cho đồ ăn. Thường thì Từ Hy sẽ dùng bữa tại Sảnh Hạnh Thọ, nằm cách “Bếp Trường sinh” khoảng 100 mét.

Chỉ khi thái giám tổng quản ra dấu dọn món ăn thì khi đó đồ ăn mới được tuần tự từ nhà bếp mang lên. Trong khi chờ món ăn được dọn lên, những bếp thợ trong y phục có gắn đai xanh kèm ống tay áo trắng sẽ quỳ xếp hàng dài, đợi lắng nghe chỉ huấn từ triều đình ban ra.  

Khi nghe Thái giám tổng quản truyền lệnh từ Thái hậu, các bếp thợ sẽ nâng các hộp thức ăn trên vai phải của họ, đích thân Tổng quản thái giám “Bếp Tây” Xie dẫn đầu các thái giám khác tiến vào Sảnh, đặt các món ăn lên bàn. Tiếp đó, Đại tổng quản thái giám Lý Liên Anh sẽ dùng những cái đũa bạc để nếm từng món ăn. Nếu cái đũa bạc chuyển sang màu đen, đồng nghĩa món ăn đó đã bị nhiễm độc và sẽ không được ăn. 

Khi Từ Hy ngồi vào bàn ăn, nếu bà ngó tới món ăn nào thì thái giám sẽ đặt món ăn đó trước mặt bà và Từ Hy cũng chỉ ăn 1 - 2 miếng mà thôi. Dù bàn ăn ê hề đồ ăn, song Từ Hy cũng chỉ ăn vài món trong số đó, đồ ăn thừa sẽ ban cho các hoàng hậu, phi tần và những người có phẩm trật cao khác.

Đôi khi đồ ăn thừa của Thái hậu sẽ được ban cho các gia đình ở phía Tây thành Bắc Kinh, đó là các hoàng tử và cả ban cho Lý Liên Anh và em thứ ba của Lý. Những hộp thức ăn ban cho các gia đình này thường nhỏ hơn so với hộp thức ăn truyền thống của Trung Quốc cho 8 người ăn, chúng cũng có biểu tượng đôi Thanh Long đang đùa Hồng Châu trên cái nền vàng.

Những hộp thức ăn có dây đai màu đỏ và xanh được 2 thái giám mang tới gia đình những người này.  Họ sẽ treo các hộp thức ăn trên một cái sào dài, gánh trên vai của mình, 2 đầu cuối của sào được sơn xanh, ở giữa sơn đỏ. Các chén và đĩa đựng thức ăn trong hộp đều được sơn màu xanh lá cây và xanh nước biển. Các thái giám sẽ nhận được “tiền tip” khi họ mang thức ăn cho các gia đình cao quý…/.

Tin cùng chuyên mục

Ca sĩ Ngọc Châm hy vọng hát bằng trái tim thì sẽ được mọi người yêu mến. (Ảnh: Bình Quách)

Ca sĩ Ngọc Châm cháy bỏng khi được hát ca khúc mình mê đắm

(PLVN) - Trong chặng đường hoạt động nghệ thuật rất phong phú của mình, Ngọc Châm ở rất nhiều vai trò, nhưng với "Giai nhân 2", cô sẽ chỉ là ca sĩ để được sống trọn vẹn trong tình yêu âm nhạc của một người ca sĩ, để thỏa nỗi khao khát hát của cô bấy lâu nay, để được hát những gì mình thích, mình yêu, mình say đắm.

Đọc thêm

'Tiếng hát Hà Nội 2024' lan tỏa thanh âm của tình yêu Hà Nội

Cuộc thi còn tạo điều kiện phát triển cho những tài năng âm nhạc trẻ. (Ảnh: BTC)
(PLVN) - Cuộc thi “Tiếng hát Hà Nội năm 2024” sẽ tạo cơ hội cho các nghệ sĩ sáng tạo, thể hiện những tác phẩm âm nhạc truyền thống và đương đại với chủ đề về ca ngợi Tổ Quốc, Đảng, Bác Hồ, tình yêu với Thủ đô, quê hương – đất nước góp phần thúc đẩy sự sáng tạo và phát triển nghệ thuật.

MC Cát Tường đề nghị xử lý một số trang tin lấy tên mình 'giật tít câu view' để lừa tiền

Diễn viên - MC Cát Tường
(PLVN) - MC Cát Tường và nhà sản xuất “Bạn muốn hẹn hò” mời luật sư và Thừa phát lại lập vi bằng một số trang tin điện tử, fanpage, facebook, youtube… có hành vi “giật tít câu view”, làm sai lệch thông tin, gây hoang mang dư luận liên quan vụ MC cảnh báo có kẻ gian sử dụng hình ảnh của mình để lừa đảo số tiền lớn.

'Thư gửi mẹ' - sản phẩm truyền thông thực hiện bình đẳng giới lọt vào top 7 đề cử cho Giải thưởng Silvana S Film

'Thư gửi mẹ' - sản phẩm truyền thông thực hiện bình đẳng giới lọt vào top 7 đề cử cho Giải thưởng Silvana S Film
(PLVN) - Giải thưởng Silvana S Film là giải thưởng tôn vinh những bộ phim tài liệu xuất sắc về môi trường và giới trẻ, thuộc khuôn khổ chương trình LENScape: Documentary Shorts from Southeast Asia. Năm nay, Việt Nam tham gia Giải thưởng Silvana S Film với bộ phim tài liệu ngắn “Thư gửi mẹ” do Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam đồng sản xuất với đạo diễn Hà Lệ Diễm.

Vẻ đẹp từ những thước phim

Vẻ đẹp từ những thước phim
(PLVN) - Thời gian đã phủ lớp bụi lên những thước phim cổ, tấm ảnh cũ, tuy nhiên giá trị của chúng không mất đi. Ngày nay, dù cuộc sống hiện đại hối hả, sôi động với nhiều âm thanh, màu sắc đa dạng trên truyền hình, nhưng nhiều người trẻ vẫn dành tình cảm cho các bức ảnh cũ, thước phim xưa.

Đắm say với “Tình ta Hà Tĩnh”

Cảnh đẹp Hà Tĩnh được nhạc sĩ Ngọc Lê Ninh đưa vào trong ca khúc "Tình ta Hà Tĩnh) (ảnh trong MV).
(PLVN) -  Sau 12 năm ấp ủ, nhà khoa học, nhà thơ, nhạc sỹ Ngọc Lê Ninh cho ra đời ca khúc mang tên “Tình ta Hà Tĩnh”. Với âm hưởng dân ca xứ Nghệ, ca khúc tôn vinh đời sống văn hóa, chính trị, phong tục tập quán, các địa danh nổi tiếng, các đặc sản biển rừng, văn hóa phi vật thể (Ví Dặm, Ca trù Cổ Đạm)... và một tình yêu nồng nàn với mảnh đất nơi đây.

Trao giải Cuộc thi 'Tiếng vang lịch sử: Diễn giải Văn Miếu - Quốc Tử Giám qua hội họa'

Các tác phẩm hội họa đạt giải thưởng cao (ảnh P.V)
(PLVN) - Cuộc thi “Tiếng vang lịch sử: Diễn giải Văn Miếu-Quốc Tử Giám qua hội họa” là “sân chơi” lành mạnh nơi các bạn trẻ cùng nhau sáng tạo, cùng nhau tranh tài, thể hiện cảm xúc, quan điểm của mình qua các tác phẩm hội họa về các công trình kiến trúc, hiện vật, tượng thờ,… tại di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám.

Cuộc thi Hoa hậu Di sản áo dài Việt Nam 2024 lần đầu tiên được tổ chức

Cuộc thi Hoa hậu Di sản áo dài Việt Nam 2024 lần đầu tiên được tổ chức. (Ảnh: Thùy Dương)
(PLVN) - Với mục đích tìm kiếm người đẹp có đủ “sắc, tâm, tài” để quảng bá hình ảnh của tà áo dài Việt Nam, cuộc thi Hoa hậu Di sản áo dài Việt Nam 2024 lần đầu được tổ chức nhằm phát huy vai trò, năng lực của phụ nữ Việt Nam trong tiến trình hội nhập phát triển, quảng bá đất nước, con người Việt Nam với bạn bè quốc tế.

Liên hoan các ban nhạc toàn quốc năm 2024

BTC thông tin về Liên hoan các Ban nhạc toàn quốc năm 2024. (Ảnh: Thùy Dương)
(PLVN) - Liên hoan các ban nhạc toàn quốc năm 2024 là dịp để các nghệ sĩ đến từ mọi miền cả nước quy tụ gặp gỡ, giao lưu học hỏi, chia sẻ và trao đổi những kinh nghiệm trong hoạt động nghệ thuật, nhằm nâng cao kỹ năng nghiệp vụ, tiếp tục tạo ra những sản phẩm nghệ thuật có chất lượng phục vụ xã hội.