Bí kíp phòng tránh bệnh tâm thần

Bệnh nhân tâm thần được điều trị tại một cơ sở y tế.
Bệnh nhân tâm thần được điều trị tại một cơ sở y tế.
(PLO) - Cũng giống như nhiều căn bệnh nguy hiểm khác, bệnh tâm thần hoàn toàn có thể phòng tránh nếu am hiểu những bí kíp của việc phòng ngừa, chữa trị.
Khái quát bệnh tâm thần: Bệnh tâm thần, rối loạn tâm thần hoặc rối loạn tinh thần là hình thức tâm lý hoặc hành vi cá biệt được cho là gây ra sự đau đớn, mất khả năng cư xử cũng như phát triển bình thường. 
Đây là bệnh lý của não bộ ảnh hưởng đến tâm lý, hành vi, cảm xúc con người. Có bệnh tâm thần tiến triển nhanh, có bệnh âm ỉ nhưng cũng có bệnh lý xuất hiện từng cơn. 
Do đó cần theo dõi lâu dài mới kết luận được một người thuộc chứng bệnh tâm thần nào.
Trầm cảm và rối loạn lo âu phổ biến nhất trong các bệnh lý về tâm thần. Hậu quả ngắn hạn, người bệnh dễ bị kích động, mất kiểm soát hành vi, tự gây hại bản thân. Về lâu dài người bệnh mất khả năng giao tiếp xã hội, khả năng tự chăm sóc bản thân.
Những chứng tâm thần liên quan đến di truyền có nguy cơ tái phát cao. Có bệnh tiến triển ngày càng nặng, có bệnh phát triển chậm. Nhưng có bệnh tâm thần có thể chỉ mắc 1 lần rồi hết hẳn như loạn thần cấp, trầm cảm, lo âu.  
Những đối tượng dễ bị tâm thần: Tất cả mọi người đều có nguy cơ bị tâm thần. Bệnh này rất đa dạng, tuỳ theo từng đối tượng. Chẳng hạn như tự kỉ thường gặp ở trẻ em, tâm thần phân liệt gặp nhiều ở lứa tuổi dậy thì, thanh niên. Còn sa sút trí tuệ thường gặp ở người lớn tuổi, những người trong độ tuổi trung niên dễ bị trầm cảm và rối loạn lo ấu
Những biểu hiện sớm của bệnh tâm thần: Đó là những biểu hiện bất thường về tâm lý, cảm xúc, suy nghĩ, hành vi, trí khôn hay rối loạn giấc ngủ. Ví dụ một người có hành vi kì lạ hoặc đột ngột vui vẻ, buồn chán. Ngoài ra người dễ nóng tính, cáu gắt, thường xuyên bị rối loạn giấc ngủ, ăn uống không cảm thấy ngon, khó thở, đau ngực, chóng mặt đều có thể là những biểu hiện ban đầu của bệnh tâm thần. 
Tuy nhiên để biết chính xác mắc bệnh hay không cần phải đến bệnh viện chuyên khoa để được khám.  
Yếu tố thời tiết và dinh dưỡng liên quan đến bệnh tâm thần: Thời tiết có ảnh hưởng nhất định đến bệnh lý tâm thần nhưng tuỳ từng cá nhân, từng loại bệnh. 
Chẳng hạn như có người dễ mắc bệnh trầm cảm vào mùa đông. Thời tiết thay đổi tác động đến tâm sinh lý, tính cách của con người là có nhưng không phải mọi thay đổi đều là triệu chứng của bệnh tâm thần. 
Còn về dinh dưỡng, thiếu vitamin B1 dễ gây suy giảm trí nhớ. Trường hợp này thường gặp ở người nghiện rượu. Chế độ ăn nhiều rau quả, ăn đa dạng thực phẩm có lợi cho bệnh lý tâm thần. Cần chú ý hạn chế ăn đường, ăn nhiều chất béo. 
Nguyên nhân gây tâm thần: Đến nay người ta chưa tìm ra nguyên nhân chính xác của bệnh tâm thần nhưng y học nhận thấy có yếu tố di truyền trong bệnh tâm thần. 
Tức những người trong gia đình có người bị tâm thần thì nguy cơ mắc bệnh cao hơn bình thường. Thứ hai, sử dụng nhiều chất kích thích, thường xuyên căng thẳng, lo lắng kéo dài cũng dễ dẫn đến bị tâm thần. 
Về lâu về dài, tất cả chất kích thích đều làm giảm khả năng tập trung, tăng nguy bị bệnh. Đối với trường hợp di truyền gần như không thể phòng tránh mà cần hạn chế những yếu tố nguy cơ khác như dinh dưỡng, tập luyện. 
Các cách phòng tránh tâm thần: Có nhiều cách giảm tránh nguy cơ bị tâm thần như hạn chế sử dụng chất kích thích, ăn uống đủ dinh dưỡng, tránh căng thẳng đầu óc, lo lắng kéo dài.
Việc tập luyện thể dục đều đặn rất có lợi cho bệnh nhân tâm thần (tập yoga, thiền). Các nghiên cứu gần đây cho thấy tập luyện yoga thường xuyên giúp cải thiện trí nhớ, tăng khả năng tập trung.
 Yoga còn giúp giảm căng thẳng. Tốt nhất nên chọn những môn thể dục thể thao mà cơ thể cảm thấy hứng thú để tham gia. Ngoài ra khi nhận thấy có những triệu chứng bất thường về tâm sinh lý phải đến cơ sở y tế khám ngay để can thiệp kịp thời, đúng hướng.
Phương pháp điều trị tâm thần mới: Bên cạnh việc điều trị bằng thuốc truyền thống, y học đang phát triển phương pháp tâm lý trị liệu nhưng ở Việt Nam còn hạn chế.  
Có ý kiến cho rằng điều trị tập trung có thể khiến bệnh nhân tâm thần bị nặng thêm? Mục đích của điều trị tâm thần là giúp bệnh nhân trở về cuộc sống bình thường. Tất nhiên mọi phương pháp đều có ưu nhược điểm của nó. 
Ở trong bệnh viện không thể thoải mái như ở nhà nhưng người bệnh được theo dõi 24/24h. Ngược lại một số bệnh nhân tâm thần luôn muốn tự tử thì ở nhà sẽ dễ xảy ra hơn. Thực tế có trường hợp bệnh nhân điều trị tập trung khiến bệnh nặng hơn nhưng không phải tất cả đều như thế. Do đó cần cân nhắc kĩ lưỡng, đánh giá đúng đắn giữa việc điều trị tại gia hay điều trị tập trung.
Giáo dục lòng vị tha cho giới trẻ để giảm tránh nguy cơ mắc bệnh: Bệnh tâm thần gây ảnh hưởng rất lớn và nguy hiểm đặc biệt ở giới trẻ. Bởi vậy bên cạnh bệnh viện, thì gia đình, nhà trường và xã hội cũng phải góp sức.
Tại sao bệnh tâm thần nguy hiểm ở giới trẻ? Lứa tuổi thanh thiếu niên rất đặc biệt trong quá trình phát triển, hoàn thiện nhân cách của một cá nhân. Ở lứa tuổi này các em đang muốn thể hiện cái tôi, khẳng định bản thân, muốn tự quyết định thoát khỏi ảnh hưởng của cha mẹ, anh chị hay thầy cô giáo. 
Trong khi bản thân các em còn thiếu trải nghiệm, tâm sinh lý có nhiều biến động sâu sắc. 
Do đó các bạn trẻ rất nhạy cảm, dễ bộc phát, bùng nổ, tò mò, mạo hiểm và cũng dễ dẫn đến chán nản khi gặp khó khăn, thất bại. Từ đó rất dễ bị các bệnh lý tâm thần như trầm cảm, tự kỉ…
Muốn phòng ngừa rối loạn tâm thần ở lứa tuổi vị thành niên cần làm gì? Để phòng ngừa những rối loạn tâm thần ở lứa tuổi vị thành niên, gia đình, nhà trường và toàn xã hội cần phải có những kiến thức về đặc điểm tâm sinh lý của giai đoạn đặc biệt này. 
Qua đó cung cấp cho các em đầy đủ thông tin, kiến thức, kinh nghiệm về kỹ năng sống để giúp các em có thể thích ứng, vượt qua được giai đoạn khó khăn đầy biến động này. Đồng thời hướng các em vào những hoạt động thể thao, vui chơi, giải trí lành mạnh. Các cơ sở giáo dục cần chú trọng giáo dục lòng vị tha, chia sẻ, yêu thương giúp đỡ lẫn nhau trong cuộc sống cho các bạn trẻ./.

Tin cùng chuyên mục

Bộ Y tế phối hợp các đối tác thông tin về Tuần lễ Nâng cao Nhận thức về Kháng thuốc (AMR).

Hành động ngay để đối phó mối đe dọa do tăng tỷ lệ kháng kháng sinh

(PLVN) - Sáng nay, 22/11, Bộ Y tế với sự hỗ trợ của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các đối tác quốc tế phối hợp tổ chức Tuần lễ Nâng cao Nhận thức về Kháng thuốc (AMR) (từ 18-24/11/2024) với chủ đề “Giáo dục, vận động, hành động ngay”, nhằm mục đích đẩy nhanh các nỗ lực nâng cao nhận thức và hành động đối phó với mối đe dọa ngày càng tăng của kháng thuốc.

Đọc thêm

Lửa nhiệt huyết chưa bao giờ nguội ở chuyên gia chẩn đoán hình ảnh với hơn 40 năm cống hiến

 PGS.TS.BSCC Nguyễn Quốc Dũng luôn hết mình vì chuyên môn và vì sức khỏe người dân. (Ảnh trong bài: NVCC)
(PLVN) - Hơn 4 thập kỷ cống hiến trong ngành Y, trải qua nhiều vai trò khác nhau, vị chuyên gia ấy vẫn luôn cháy lửa nghề. Đến nay, khi tuổi đã ngoài 60, ông luôn nỗ lực làm mới bản thân trước guồng quay công nghệ nhằm áp dụng những kỹ thuật tiên tiến nhất vào công tác khám, chữa bệnh phục vụ người dân.

Thủ tướng chỉ đạo tăng cường công tác phòng bệnh sởi

Bệnh sởi là bệnh truyền nhiễm lây lan qua đường hô hấp, đã từng xảy ra những đợt dịch lớn; hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu.
(PLVN) - Trong những tháng gần đây, bệnh sởi có xu hướng gia tăng tại một số địa phương. Để chủ động kiểm soát, ngăn ngừa, không để bệnh sởi lây lan, bùng phát trên diện rộng, ngày 14/11, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký ban hành công điện yêu cầu các bộ, cơ quan liên quan và các địa phương tăng cường công tác phòng, chống bệnh sởi.

Điều chỉnh giá khám, chữa bệnh theo mức lương cơ sở

Ảnh minh hoạ: Ngọc Nga
(PLVN) - Đến nay Bộ Y tế đã phê duyệt giá khám chữa bệnh 15 bệnh viện theo mức lương cơ sở. Bộ này đánh giá, khi điều chỉnh giá khám bệnh, chữa bệnh theo yếu tố tiền lương từ mức lương cơ sở 1,8 triệu lên 2,34 triệu đồng, phần đồng chi trả (ở mức 20% và 5%) tăng thêm không nhiều.

Kiểm soát chặt chẽ chất lượng bữa ăn học đường

Cần sự phối hợp từ phía nhà trường, gia đình và cả xã hội trong việc đảm bảo chất lượng bữa ăn bán trú cho học sinh. (Ảnh minh họa: SKĐS)
(PLVN) -  Thời gian qua, vấn đề chất lượng bữa ăn bán trú cho học sinh đã trở thành mối lo ngại ở nhiều trường học tại các thành phố lớn, đặc biệt là TP Hồ Chí Minh. Điều này khiến phụ huynh vô cùng bất an và để lại hệ lụy không nhỏ cho sức khỏe của học sinh.

Tăng thuế thuốc lá để giảm thiệt hại 108.000 tỷ đồng mỗi năm

Bà Phan Thị Hải- Phó Giám đốc phụ trách Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá phát biểu tại hội thảo (Ảnh: BTC)

(PLVN) - Theo ThS Phan Thị Hải - Phó Giám đốc phụ trách Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá Việt Nam, mỗi năm thuốc lá gây tổn thất khoảng 108.000 tỷ đồng chi phí khám chữa bệnh. Việc tăng thuế sẽ làm giảm đáng kể việc tiếp cận thuốc lá, cũng làm giảm tỷ lệ tử vong và tổn thất sức khỏe...

Mắc uốn ván từ khoang miệng

Bệnh nhân mắc uốn ván từ khoang miệng. Ảnh: Thanh Thanh
(PLVN) - 10 ngày trước khi phát bệnh, bệnh nhân L.V.S (nam, 40 tuổi ở Hải Dương) bắt đầu có triệu chứng đau họng nhưng không sốt. Sau 6 ngày dùng thuốc bệnh nhân bắt đầu khó há miệng, khó nói và ăn uống kém. Tại bệnh viện, các bác sĩ chẩn đoán ông S. mắc uốn ván.