Theo một khảo sát của Trung tâm giáo dục thiên nhiên (ENV) năm 2014-2015, cả 26 cơ sở gây nuôi ĐVHD có quy mô lớn được khảo sát đều có dấu hiệu nhập lậu ĐVHD từ tự nhiên ở các mức độ khác nhau.
Các đối tượng thường mua ĐVHD từ các nguồn bất hợp pháp rồi sau đó “phù phép” ĐVHD trở thành hợp pháp trước khi được công khai lưu thông trên thị trường. Việc “tăng đàn” thường được các đối tượng thực hiện bằng cách khai khống số lượng ĐVHD được sinh sản và sinh trưởng tại cơ sở, và mua bán giấy phép vận chuyển giữa các cơ sở.
Mới đây, ngày 12/5/2020, TAND tỉnh Quảng Nam vừa xử phúc thẩm và tuyên phạt đối tượng Phạm Thị Thuận (trú tại huyện Thăng Bình) 5 năm tù giam và 60 triệu đồng về hành vi nuôi nhốt trái phép các loài ĐVHD nguy cấp, quý, hiếm.
Trước đó, tại phiên tòa sơ thẩm ngày 24/12/2019, bà Thuận đã bị tuyên phạt 2 năm tù giam và 60 triệu đồng. VKSND huyện Thăng Bình đã kháng nghị, đề nghị tăng nặng mức hình phạt với bị cáo này.
Hai năm trước, ngày 8/5/2018, Cơ quan Cảnh sát điều tra đã kiểm tra nhà bà Phạm Thị Thuận và phát hiện bà này nuôi nhốt trái phép nhiều cá thể động vật hoang dã bất hợp pháp, trong đó có 13 cá thể rắn hổ mang chúa (Ophiophagus hannah), 08 cá thể kỳ đà vân (Varanus bengalensis), gần 300 cá thể rùa cùng rất nhiều loài ĐVHD khác.
Chồng bà Thuận, Nguyễn Văn Kinh là người đứng tên đăng ký cơ sở gây nuôi ĐVHD thông thường. Trước đó, năm 2011 và 2013, bà Thuận đã hai lần bị xử phạt hành chính vì hành vi nuôi nhốt, tàng trữ ĐVHD trái phép.
Trao đổi về sự tác hại của hành vi buôn bán ĐVHD, bà Bùi Thị Hà - Phó Giám đốc ENV cho biết, trong thời gian vừa qua, dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus Corona (Covid-19) mà nguồn lây nhiễm ban đầu được nhận định có thể từ ĐVHD. Ngoài ra, theo đánh giá của các chuyên gia, khoảng 70% dịch bệnh nguy hiểm cho con người đều bắt nguồn từ ĐVHD.
Trong bối cảnh đó, hơn bao giờ hết, công tác đấu tranh, điều tra, phát hiện và xử nghiêm minh các vi phạm tại các cơ sở gây nuôi ĐVHD không những góp phần giảm thiểu tình trạng săn bắt và ĐVHD trái phép mà còn hạn chế sự tiếp xúc giữa con người và ĐVHD, giảm nguy cơ lan truyền các dịch bệnh có nguồn gốc từ ĐVHD sang con người và từ đó bảo vệ sức khỏe người dân cũng như đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xã hội.
