Bộ Công Thương yêu cầu Shopee, TikTok Shop giải trình việc tăng phí hoa hồng

Trao đổi trên Tiền phong, ông Hoàng Ninh - Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cho biết, việc các sàn thương mại điện tử tăng phí hoa hồng có thể mang lại lợi ích nhất định cho các sàn nhưng tạo ra áp lực không nhỏ đến người bán trên nền tảng, đặc biệt với những người bán là đơn vị kinh doanh nhỏ lẻ, các hộ kinh doanh cá thể hoặc cá nhân kinh doanh trên sàn.

Lãnh đạo Cục cho rằng việc các sàn thương mại điện tử điều chỉnh tăng phí hoa hồng có thể giúp nền tảng gia tăng lợi nhuận, nhưng lại tạo ra áp lực lớn đối với người bán, đặc biệt là các hộ kinh doanh cá thể, cá nhân bán hàng nhỏ lẻ.

"Mức phí hoa hồng hiện nay không thống nhất giữa các sàn và thường thay đổi theo chiến lược kinh doanh từng thời điểm. Tuy nhiên, nếu mức phí bị đẩy lên quá cao, khả năng giá bán hàng hóa cũng sẽ phải điều chỉnh để bù đắp, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến sức mua của người tiêu dùng" - ông Ninh khẳng định.

Cũng theo ông Ninh, việc nâng phí hoa hồng phải dựa trên cơ sở minh bạch, được áp dụng đồng bộ với các nhóm người bán, kể cả trong và ngoài nước. Đồng thời, các sàn phải thông báo rõ ràng và đầy đủ trước khi áp dụng theo đúng quy định của pháp luật.

Theo quy định tại Nghị định 98, các sàn thương mại điện tử có nghĩa vụ công khai chính sách, bao gồm cả phí giao dịch, nhằm đảm bảo quyền lợi cho người bán và người tiêu dùng. Nếu thay đổi chính sách mà không thông báo trước, các nền tảng này có thể bị xử phạt hành chính từ 20 đến 40 triệu đồng.

"Cục sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan như Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia để đánh giá tác động của việc điều chỉnh phí, yêu cầu các sàn báo cáo về cơ chế thu phí, nhằm đảm bảo không có sự lạm dụng vị thế thị trường.

Trường hợp phát hiện sàn thương mại điện tử vi phạm các quy định hoặc hoạt động không đúng với hồ sơ đăng ký, cơ quan chức năng sẽ yêu cầu giải trình và xử phạt theo quy định hiện hành" - Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số nói.

Bên cạnh đó, Cục cũng khuyến nghị các sàn cần công khai đầy đủ thông tin khi thay đổi chính sách thu phí, đồng thời có thể tổ chức tham vấn với cộng đồng người bán để lắng nghe ý kiến trước khi ban hành chính thức. Việc tuân thủ quy định pháp luật về cạnh tranh, thương mại điện tử và bảo vệ người tiêu dùng là điều kiện tiên quyết để xây dựng môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch và bền vững.

Trước đó, theo thông báo từ Shopee, từ ngày 1/4, mức phí hoa hồng cố định với nhiều ngành hàng sẽ được điều chỉnh tăng đáng kể. Cụ thể, phụ kiện điện tử, đồng hồ, vali sẽ chịu phí 9% doanh thu – tăng gấp ba lần so với trước. Danh mục mẹ và bé tăng từ 4% lên 9,5%, một số mặt hàng khác lên đến 10%.

Dù vậy, mức tăng không áp dụng đồng đều, khi Shopee vẫn duy trì mức phí thấp hơn (1,5 – 7%) cho nhóm hàng điện tử, máy tính và di động. Ngoài ra, người bán còn phải gánh thêm chi phí vận chuyển trong hai trường hợp: trả hàng – hoàn tiền và đơn giao không thành công.

Tương tự, TikTok Shop cũng áp dụng chính sách tăng phí hoa hồng từ 0,2 – 1,5% với các ngành hàng kể từ ngày 1/4.

Ngay sau khi thông tin được công bố, nhiều người bán đã bày tỏ sự lo lắng, cho rằng việc tăng phí khiến lợi nhuận sụt giảm mạnh. Không ít người đã đăng bài trên các nhóm cộng đồng với ý định "rời cuộc chơi" khỏi các sàn thương mại điện tử vì chi phí ngày càng lớn.