Di chúc thế nào được coi là hợp pháp?

Ảnh minh họa
Ảnh minh họa
(PLVN) - Phản ánh tới Báo Pháp luật Việt Nam, nhiều bạn đọc thắc mắc về di chúc: di chúc có nhất định phải lập thành văn bản không, thế nào là di chúc hợp pháp, nội dung di chúc phải tuân thủ những gì?... Luật sư Lê Ngọc Hà (Tổng đài tư vấn pháp luật miễn phí 19006189) tư vấn những điểm quy định pháp luật cơ bản liên quan đến vấn đề này.

Di chúc có thể bằng văn bản hoặc di chúc miệng

Di chúc phải được lập thành văn bản tiếng Việt có thể viết tay hoặc đánh máy in trên giấy nhìn được, đọc được. Nếu không thể lập được di chúc bằng văn bản thì có thể di chúc miệng.

Di chúc bằng văn bản bao gồm 04 loại: Di chúc bằng văn bản không có người làm chứng; Di chúc bằng văn bản có người làm chứng; Di chúc bằng văn bản có công chứng; Di chúc bằng văn bản có chứng thực.

Trường hợp tính mạng một người bị cái chết đe dọa và không thể lập di chúc bằng văn bản thì có thể lập di chúc miệng. Sau 03 tháng, kể từ thời điểm di chúc miệng mà người lập di chúc còn sống, minh mẫn, sáng suốt thì di chúc miệng mặc nhiên bị huỷ bỏ.

Di chúc thế nào được coi là hợp pháp?

Theo quy định tại Điều 630 Bộ luật Dân sự năm 2015, di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau: Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép; Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.

Di chúc của người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.

Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.

Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện về di chúc hợp pháp được quy định tại khoản 1 Điều 630 Bộ luật Dân sự năm 2015. 

Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.

Hiệu lực của di chúc

Di chúc được coi là vô hiệu một phần hoặc vô hiệu toàn bộ khi không đáp ứng được các điều kiện của di chúc hợp pháp kể cả về mặt hình thức hay nội dung của di chúc.

Theo quy định của Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015, Toà án là cơ quan nhà nước có thẩm quyền tuyên bố di chúc vô hiệu. Khi Toà án ban hành Quyết định hoặc Bản án có hiệu lực pháp luật tuyên bố di chúc vô hiệu một phần hoặc vô hiệu toàn bộ thì phần nội dung di chúc không bị vô hiệu vẫn có hiệu lực thực hiện, nếu tuyên bố vô hiệu toàn bộ thì toàn bộ tài sản thừa kế của người chết sẽ được phân chia theo pháp luật cho những người được thừa kế của người để lại di sản thừa kế.

Theo quy định tại Điều 643 Bộ luật Dân sự năm 2015, di chúc có hiệu lực từ thời điểm mở thừa kế, tức là khi người lập di chúc chết. Đối với di chúc chung của vợ chồng thì thời điểm mở thừa kế là thời điểm người thứ 2 chết sau cùng.

Di chúc không có hiệu lực toàn bộ hoặc một phần trong trường hợp:  Người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; Cơ quan, tổ chức được chỉ định là người thừa kế không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

Trường hợp có nhiều người thừa kế theo di chúc mà có người chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc, một trong nhiều cơ quan, tổ chức được chỉ định hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế thì chỉ phần di chúc có liên quan đến cá nhân, cơ quan, tổ chức này không có hiệu lực.

Di chúc không có hiệu lực, nếu di sản để lại cho người thừa kế không còn vào thời điểm mở thừa kế; nếu di sản để lại cho người thừa kế chỉ còn một phần thì phần di chúc về phần di sản còn lại vẫn có hiệu lực.

Khi di chúc có phần không hợp pháp mà không ảnh hưởng đến hiệu lực của các phần còn lại thì chỉ phần đó không có hiệu lực. Khi một người để lại nhiều bản di chúc đối với một tài sản thì chỉ bản di chúc sau cùng có hiệu lực.

Luật sư Lê Ngọc Hà

Bình luận

Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng. Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Tin cùng chuyên mục

Vô tình mở khóa để trộm đột nhập lấy tài sản của người khác, thợ khoá có phạm tội không?

Vô tình mở khóa để trộm đột nhập lấy tài sản của người khác, thợ khoá có phạm tội không?

(PLVN) - Bạn Gia Minh (Hà Nội) hỏi: Trong xã hội hiện đại, nghề thợ khóa đóng vai trò quan trọng trong việc giúp đỡ những người gặp sự cố về khóa cửa, khóa xe hoặc các loại khóa khác. Tuy nhiên, việc hành nghề này cũng tiềm ẩn nguy cơ bị kẻ gian lợi dụng để thực hiện hành vi phạm tội. Vậy, thợ khóa có phạm tội khi vô tình mở khóa để trộm đột nhập lấy tài sản của người khác?

Đọc thêm

Sự việc chưa được cấp sổ đỏ tại quận Bắc Từ Liêm (Hà Nội): Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai chưa nhận được hồ sơ từ UBND phường Cổ Nhuế 2

Sự việc chưa được cấp sổ đỏ tại quận Bắc Từ Liêm (Hà Nội): Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai chưa nhận được hồ sơ từ UBND phường Cổ Nhuế 2
(PLVN) - Mới đây, Báo PLVN nhận được đơn của bà Mai Thị Lai (ngụ 3/30/28 Tăng Thiết Giáp, phường Cổ Nhuế 2, quận Bắc Từ Liêm, TP Hà Nội) phản ánh việc sau hàng chục năm, dù thuộc trường hợp được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCN) và đã nộp hồ sơ, thủ tục cho UBND phường từ năm 2023; nhưng đến nay vẫn chưa được cấp GCN theo quy định.

Bất cập về cách tính án phí khi các đương sự thỏa thuận thành tại Tòa án

Hình minh họa.
(PLVN) -  Án phí là một trong những vấn đề quan trọng trong các vụ án dân sự và cũng là một trong những điều kiện bắt buộc để thụ lý vụ án (tạm ứng án phí). Do đó, việc Tòa án quyết định về án phí như thế nào, mức án phí của vụ án là bao nhiêu, ai là người phải chịu án phí, miễn, giảm án phí trong trường hợp nào, đặc biệt là nghĩa vụ chịu án phí trong trường hợp các đương sự thỏa thuận thành trong vụ án dân sự... là vấn đề phức tạp, đòi hỏi các thẩm phán phải thận trọng khi đưa ra phán quyết.

Không còn công an cấp huyện, người dân đi làm Căn cước ở đâu?

Luật sư Nguyễn Quang Tâm
(PLVN) - Bạn Hoàng Thủy (Bắc Kạn) hỏi: Gia đình tôi đang có nhu cầu làm thẻ Căn cước cho con khi cháu đủ 14 tuổi. Xin hỏi, từ 01/3/2025 khi không còn Công an cấp huyện thì người dân có thể làm thẻ Căn cước ở đâu? Thủ tục làm thẻ Căn cước khi không còn công an cấp huyện như thế nào?

Vụ khiếu nại tạm ngừng giao dịch bất động sản tại Thanh Hóa: Trả lời của Văn phòng Đăng ký đất đai

Thửa đất bị tạm dừng giao dịch. (Ảnh: Phạm Dương)
(PLVN) - Liên quan đến phản ánh của bà Phạm Thị Vân Anh (ngụ phường Đông Hương, TP Thanh Hóa, tỉnh Thanh Hóa) về việc mua thửa đất đã được cấp giấy chứng nhận (GCN) DO62809 tại xã Quảng Yên, huyện Quảng Xương, nhưng bị tạm dừng giao dịch; mới đây Văn phòng Đăng ký đất đai (VPĐKĐĐ) Thanh Hóa đã thông tin đến Báo PLVN về sự việc.

Hành vi quảng cáo, bán thuốc, thực phẩm chức năng sai sự thật bị xử lý như thế nào?

Hành vi quảng cáo, bán thuốc, thực phẩm chức năng sai sự thật bị xử lý như thế nào?
(PLVN) - Bạn Văn Tài (Hà Nội) hỏi: Quảng cáo, bán thuốc, thực phẩm chức năng sai sự thật không chỉ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng mà còn vi phạm pháp luật Việt Nam. Pháp luật có quy định và các chế tài xử lý đối với những hành vi này như thế nào để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, bảo đảm tính minh bạch trên thị trường?

Hướng dẫn triển khai đặc xá năm 2025

Hội đồng tư vấn đặc xá hướng dẫn triển khai đặc xá năm 2025 - Ảnh minh họa
Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình - Chủ tịch Hội đồng tư vấn đặc xá đã ký ban hành Hướng dẫn số 21/HD-HĐTVĐX về việc triển khai thực hiện Quyết định số 266/2025 của Chủ tịch nước về đặc xá năm 2025 (Hướng dẫn).

Giảm tiết dạy cho giáo viên

Ảnh minh họa

(PLVN) - Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) mới ban hành Thông tư 05 quy định chế độ làm việc đối với giáo viên phổ thông, dự bị đại học, trong đó điểm đáng lưu ý là chế độ giảm định mức tiết dạy.

Nhiều điểm mới tại dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi)

Toàn cảnh cuộc thẩm định.
(PLVN) - Theo đại diện Bộ Tài chính, dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) đã được bổ sung nhiều điểm mới để phù hợp với những quyết sách mới của Đảng, Nhà nước, đồng thời đáp ứng những yêu cầu từ tình hình quốc tế. Trong đó, nhiều nội dung đề xuất nhận được sự đồng tình từ các đơn vị Bộ, ngành.

Di sản dùng vào việc thờ cúng: Hiểu thế nào cho đúng?

Di sản dùng vào việc thờ cúng: Hiểu thế nào cho đúng?
(PLVN) - Tại Điều 612 Bộ luật Dân sự năm 2015 (BLDS) quy định: “Di sản bao gồm tài sản riêng của người chết, phần tài sản của người chết trong tài sản chung với người khác”. Điều 626 và Điều 645 BLDS cũng ghi nhận quyền của người lập di chúc là có quyền dành một phần tài sản trong khối di sản để thờ cúng và quy định các nội dung có liên quan đến di sản dùng vào việc thờ cúng.

Đề nghị tạm dừng giải quyết chế độ cho cán bộ không tái cử

Trụ sở Bộ Nội vụ
(PLVN) - Bộ Nội vụ đề nghị các cơ quan, tổ chức, đơn vị tạm thời chưa thực hiện giải quyết chế độ, chính sách đối với các đối tượng đang công tác ở cấp xã, cấp huyện thuộc phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng của Nghị định số 177/2024, kể từ 5/3/2025.

Diễn biến sự việc vi phạm trật tự xây dựng tại phường Thảo Điền (TP HCM): TP Thủ Đức cần đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện Kết luận 100/KL-TT

Nhà hàng ẩm thực Quê Nhà có nhiều công trình vi phạm TTXD.
(PLVN) - Như PLVN phản ánh, Kết luận thanh tra 100/KL-TT ngày 7/11/2023 (KLTT) của Thanh tra UBND TP Thủ Đức (TP HCM) xác định tại phường Thảo Điền xảy ra hàng chục công trình xây dựng sai phép, không phép. Tuy nhiên đến nay, theo ghi nhận của PLVN, các kiến nghị của Thanh tra trong KLTT này vẫn chưa được thực hiện triệt để.